Nguoi Dong Bang

HƯƠNG VỊ NGÀY XƯA

HƯƠNG VỊ NGÀY XƯA là một chuyên mục mới, nhằm sưu tầm giới thiệu một số bài thơ trích trong nguyệt san TRIỀU SỐNG XANH của trường Phan Thanh Giản và một số khuôn mặt THƠ của nhóm Văn Nghệ VỀ NGUỒN, hoạt động nổi bật nhất trong trường qua các THI TUYỂN đã phát hành và qua các chương trình THƠ trên đài phát thanh Cần Thơ, mà thời đó các bạn đều là học sinh của trường Phan Thanh Giản và Đoàn Thị Điểm như Huyền Vân Thanh, Lê Trúc Khanh, Hà Huy Thanh, Nguyễn Hoài Vọng, Lăng Cảnh Huy, Siêu, Trân Khanh, Kiều Diễm Phượng, Kiều Mộng Hà, Lệ Thy, Thanh Trân, Nguyễn Hồng, Trúc Thanh Phương Thảo, Phạm Quyên Linh, Trang Yến Linh, Hồng Phượng, Phạm Trường Giang, Hứa Vĩnh Phúc, Đỗ Thanh Hoàng, Đặng Minh Phương, Châu Kim Phụng, Thanh Điệp, Tuấn Nghi, Hoài Trần My, Tường Lê, Dạ Lý, Hàn Nguyên, Sa Thoại Uyên,..., lan rộng ra ngoài như Thu Trúc (Sài Gòn), Mây Hồng (Sài Gòn), Hoài Xuân Mai (Phú Nhuận), Vũ Thy Lãng Tưởng - Hoàng Dung - Thanh Phương (Sa Đéc), Sao Ngân Hà (An Giang - Bộ Binh), và phát triển trong các quân binh chủng như Linh Hùng (Hải Quân), Phương Giang (Truyền Tin), Nguyễn Hữu Phương (Quân Cụ), v.v... Nhà sưu khảo văn học Nguyễn Bá Thế (Nhất Tâm, Nam Xuân Thọ) nhận làm cố vấn cho thi văn đoàn; hai giáo sư đang dạy trong trường cũng nhận làm cố vấn [(GS Lê Văn Quới (Lê Hà Uyên), GS Lai Thanh Tòng (Thông Xanh)]. Tính đến giữa năm 1967, đã có 52 khuôn mặt hiện diện, thi văn đoàn VỀ NGUỒN đang cứu xét hơn 80 đơn xin gia nhập nhóm.

Thời đó, một số nhà văn nhà thơ nhà báo Sài Gòn đã viết như sau: "... Thi văn đoàn VỀ NGUỒN đã khai sáng việc ấn hành loại thi tuyển đặc biệt ở Miền Tây" (SĨ TRUNG - nhật báo Tia Sáng); "... VỀ NGUỒN là một thi văn đoàn lớn nhất Hậu Giang" (KIÊN GIANG - ban thi văn Mây Tần); "... thi văn đoàn VỀ NGUỒN, một thi văn đoàn có phong thái và thanh khí đặc biệt... VỀ NGUỒN đừng bỏ nguồn nhé" (Cô MINH VĂN - nhật báo Sáng); "... Những khuôn mặt VỀ NGUỒN đã không phản bội chủ đề mà họ đã dựng lên. Từ hình thức cấu tạo thơ đến nội dung đều thể hiện được con đường đã khai phóng của họ: VỀ NGUỒN. Giữa lúc mà tình trạng Văn Nghệ TRẻ xô bồ như hiện nay có nhóm giữ được lập trường duy nhất và vững chắc như vậy là một việc làm đáng được lưu ý..." (TRÚC QUÂN - Tinh Hoa Nữ Sinh, số 4).

Nhóm VỀ NGUỒN chánh thức hoạt động từ mùa hè năm 1964 đến ngày 30 tháng 4 năm 1975 mới kết thúc, mọi thành viên trong nhóm đã tản mạn khắp nơi, có người đã vĩnh viễn nằm xuống trong cuộc chiến đầy đau thương và nước mắt; một số được ra nước ngoài tìm tự do, một số còn lại ở quê nhà sống với nhiều ngành nghề khác nhau.

NGƯỜI ĐỒNG BẰNG

sưu tầm & giới thiệu

TIẾNG HÁT QUÊ HƯƠNG

LÝ THỊ KIM XƯƠNG

Nhiều lần tôi hỏi tại sao anh hát mà tôi khóc

Tôi yêu giọng ca của anh sao?

Tôi không biết

Nhiều lần tôi hỏi sao anh hát mà tôi khóc

Sao anh ru mà tôi không ngủ

Tôi trăn trở bởi tôi đến mỏi lưng

Tôi khóc.

Mắt thì nhỏ nhưng nước mắt chảy nhiều

Tôi nhận cho môi những cảm giác cay cay

Và tôi thì xót xa

Anh hát nữa đi! Anh hát nữa đi!

Tôi còn khóc được

Anh hát nữa đi cho thần xác tôi rưng rỉ

đến thành cẩm thạch

Và đá cẩm thạch hoá mầu đen

Anh hát nữa đi.

Tiếng hát anh mang điệu nhạc rừng rú,

Mang hơi thở đồng bằng tanh mùi máu đỏ

Nghe anh hát tôi nhớ quê hương

Tôi thương tổ quốc

Có lẽ tại anh là lính...

Nghe anh hát tôi nghĩ nhiều đến người trai 20

mang cuộc sống loang lở

Nghe anh hát tôi xót thương tôi

18 năm sinh ra mang căn phần ốc biển

18 năm sinh ra mang mặc cảm tật nguyền

Tôi chưa làm gì được cho nhân loại

Anh hát nữa đi

Thân thể tôi bây giờ lạnh buốt

Sắp sửa biến thành đá đó anh.

Anh hát nữa đi

Tiếng hát anh thơm mùi thuốc súng,

thoảng mùi mồ hôi

và nồng mùi sình ướt

Có lẽ tại anh là lính phải không anh?

Anh hát nữa đi

Sao tiếng hát anh buồn đến khổ sở

Sao tiếng hát anh như đốt cháy tim tôi

Sao linh hồn tôi bỗng dưng nóng bỏng

Nghe anh hát tôi muốn được họp mặt

với những người anh em còn sống

Để nói với họ về giọng ca người lính Việt Nam

Hát nữa đi anh

Quê hương mình đó.

(Trích TRIỀU SỐNG XANH, nguyệt san học tập văn nghệ trung học Phan Thanh Giản - số 1 tháng ba năm 1966 - tr 48 & 49)

Ghi thêm: Tác giả đã về miền Vĩnh Cửu từ thời còn trẻ. Bài thơ nầy viết lúc tuổi 18.

LỜI TỎ BÀY CỦA NHÂN CHỨNG

PHƯƠNG MAI YÊN

Tôi là người cảnh binh gác bến phà

Sài Gòn - Lục Tỉnh

Sối tối trưa chiều chạm mặt bạn bè

Những mùa xuân trôi qua lạnh lùng tẻ ngắt

Với ngôn từ khách sáo chua ngoa

Tôi đứng giữa nhìn hai miền mút mắt

Chuyến đi nào vội vã có mang em?

Những người ngược xuôi thường xuyên

mang nhiều hối hận

Hành lý trên vai, dăm món quà con trên tay

Dõi mắt về miền quê hương ngổn ngang trong dạ

Tội lỗi lưu đày kiếp sống ngựa xe

Rát cổ bỏng hơi mà đường còn dài

Chuyến đi nào vội vã có mang em?

Thôi tạ từ tất cả, những khuôn mặt chán chường,

kiêu sa, bội bạc

Ước vọng thì nhiều vòng tay thì hẹp

Bươn bả đi hoài nhưng chẳng tới đâu

Khoảng trống hai miền

Sài Gòn - Lục Tỉnh bằng nhau

Ngày xưa em yêu em hứa rất nhiều

Chuyến đi nào vội vã có mang em?

Bây giờ còn lại mình anh như thân củi mục

Ôn lại cuộc đời hai mươi mấy năm

lận đận, chua cay

Tôi là người cảnh binh gác bến phà

nối liền Sài Gòn - Lục Tỉnh

Sớm tối trưa chiều chạm mặt bạn bè

Làm nhân chứng mà không có lương tâm:

Chuyến đi nào vội vã có mang em?

(Trích TSX số 1, tr 44-45)

Ghi thêm: Tác giả bây giờ có bút hiệu khác là HÀN VĂN (Lâm Văn Yến) đang định cư ở Union City, California.

NÉT ĐẸP BÂY GIỜ

(cho Trúc Việt)

DY TRANG

1. Nét đẹp bây giờ,

mắt không là trăng sao

mà như trái hoả châu trong đêm tối

răng không đều và trắng như hạt bắp

mà phải như kẽm gai đẹp lạnh lùng

tiếng nói không như chim hót buổi sáng

mà là tiếng đại bác khai hoả

như mìn châm ngòi.

2. Nét đẹp bây giờ,

không là cánh rừng đầy kỳ hoa dị thảo

mà đầy hầm hố, chông gai, địa đạo,

giao thông hào

mà là vùng đất lở lói do trái phá in hình

không là buổi sáng chói rạng ánh mặt trời

mà là bóng tối đầy nước mắt mồ hôi

là yêu thương giữa những người lính khác mầu da

là sự gắn liền họ cùng nhìn về một đối tượng

là những chiến tích oai hùng có được.

3. Nét đẹp bây giờ,

không là nụ cười bụ bẩm của em bé trong nôi

mà là tiếng khóc khi không còn một giọt sữa

trong người mẹ

là tiếng chó sủa trong đêm tối kinh hoàng

không là phố phường chiều thứ bảy

mà là sự đổ nát sau vụ nổ phá hoại

mà là đồng quê điêu tàn hiện tại.

4. Nét đẹp bây giờ,

là tất cả sinh hoạt của cuộc chiến hôm nay.

(Nhóm Mầu Tuổi Ngọc)

(Trích TSX số 1 - tr 13)

Ghi thêm: Tác giả tên thật Nguyễn Thanh Liêm, hiện là thương phế binh VNCH định cư tại Houston, TX. Trưởng nhóm Mầu Tuổi Ngọc là đồng môn Lê Tịnh Giác (bút hiệu Lưu Ngọc) định cư ở Virginia - USA).

CƯỚI EM MÙA MƯA

PHƯỢNG HỒNG

Bây giờ mùa mưa bắt đầu rồi đó em.

tiếng mưa rơi tiếng mưa rơi

âm vang nức nở kêu thương

nước mắt trời hay nước mắt loài người!

mưa sáng mưa trưa mưa chiều mưa tối

mưa hôm qua mưa hôm nay mưa ngày mai

mưa tháng năm dài.

Bây giờ mùa mưa bắt đầu rồi đó em.

em có nghe

tiếng nước rơi từ tim anh

tiếng nức nở trong lòng

và tiếng khóc đâu đây

con chó buồn nằm bên kẹt vách

ngoe nguẩy đuôi

mưa rơi! mưa rơi!

con gà ủ rủ nghe mưa

khóc than chi chít.

Bây giờ mùa mưa bắt đầu rồi đó em

con đường qua nhà em lầy lội

đầy chông gai cạm bẫy

người ta dừng bước ngại ngùng!

anh không sợ đó em

anh sẽ vượt qua - anh sẽ chiến thắng tình địch

anh sẽ mang về cho em trọn vẹn tình yêu.

Bây giờ là mùa mưa

sắp đến ngày cưới rồi đó em

em sẽ khoác lên mình áo cưới đỏ

màu máu màu lửa đó em

anh sẽ cưới em

đám cưới khởi hành vào buổi tối

không có người xem

chỉ có người bắn nhau giết nhau

tiếng súng tiếng bom là pháo

đàng gái khóc than vì mất em

máu - thây - thịt - xương lăn lóc

anh đưa em đi xa

đi thật xa

từ Nam Quan đến Cà Mau

xây lâu đài hạnh phúc

anh - em - một - nhà.

(cơn mưa đầu mùa - hai sáu sáu)

(Trích TSX số 1 - tr 29)

Ghi thêm: Tác giả tên thật Nguyễn Văn Xi, hiện nay là thương phế binh VNCH, được biết anh đang sinh sống tại Long Khánh - Việt Nam.

GIẤC NGỦ MÙA XUÂN

LÊ TRÚC KHANH

Như tuổi thơ còn trên áo em

Mùa Xuân sương khói lạnh đường chim

Bình minh đáy mắt đầy như biển

Anh bỗng nghe Cần Thơ nắng lên.

Xin ngủ ngoan hiền - loài cỏ dại

Ai làm chim biển hót đầu cây?

Giấc miên du có về quê mẹ

Cho gửi hồn qua bến mộng nầy.

Ngồi xuống đi em - ngồi bên anh

Dòng sông vương tiếng thở trường canh

Nghe anh kể chuyện ngày xưa ấy:

Chuyện nước non mình không chiến tranh.

Anh kể em nghe thời trẻ dại

(hôm nay và quá khứ lưu đày)

Tựa màu xanh - đỏ: màu bông bóng

Bong bóng lên trời - bong bóng bay...

Chờ tết Ngoại trồng bông vạn thọ

Cháu con về tảo mộ người thân

Đèn nhang ươm sáng trời tinh tú

Thương nhớ nào rơi kín mộ phần?

Nêu mới vươn trời ru gió bấc

Mười lăm tháng Chạp đã vào Xuân

Bỏ manh áo vá từ năm ngoái

Khua guốc đường mơ pháo lại gần.

Rồi tháng năm dài anh ngó theo

Nửa vùng ngây dại cũng buồn hiu

Mấy Xuân là mấy lần thêm tuổi

Xa lắm - nầy em - phố chợ nghèo.

Sao mắt em buồn hơn tháng Chạp?
Vòng tay thân ái lạnh quê hương

Buồn em nào hoá thành cơm áo

Khi máu xương còn pha máu xương??

những ngày áp tết

(Trích thi tuyển VỀ NGUỒN số 5 chủ đề Xuân Quê Huơng)

Ghi thêm: Tác giả tên thật Lê Phước Nghiệp, sinh ngày 28-5-1950 tại Tân Thạch - Bến Tre, giữ chức vụ Thư Ký văn phòng thường trực của Văn Đoàn Về Nguồn. Tốt nghiệp Đại Học Cần Thơ, ra trường dạy Văn trường Phan Thanh Giản...

VỀ SÔNG ĂN CÁ

HUYỀN VÂN THANH

* kính dâng BA MÁ và quê hương

* để tặng LÊ TRÚC KHANH

* trọn vẹn cho em KIỀU DIỄM PHƯỢNG

Dòng nước theo về ngang xóm nội

Phù sa từng lớp ngập lòng sông

Phần ba sản nghiệp: ghe đăng cá

Ngày tháng cùng đi họp chợ đồng.

Ba đem hơi thở nuôi con trẻ

Lặn ngụp bên dòng rạch nước sâu

Từng bát cơm mua bằng khổ cực

Vì con - ba chất nặng ưu sầu.

Con nhớ những năm lo chạy giặc

Nhà nghèo - ba má nhịn phần ăn

Củ co bông súng miền kinh ruộng

Thay gạo đồng quê... sống nhục nhằn.

Từ đó nhà mình xuôi chợ tỉnh

Trốn bom, tránh đạn chín mười năm

Chiến tranh dày xéo quê hương cũ

Giờ nhớ thương thêm - tiếc nuối thầm.

Ba già, không tiếp nghề đăng cá

Làm thợ qua ngày đổi bát cơm

Vẫn hạt ngọc bàng - cơm đất Việt

Nhưng hương vị ngọt chẳng còn thơm!

Ngày xưa gạo giã xông mùi cám

(Mộc mạc mà thương mến đậm đà...)

Ăn với cá đồng ba kiếm được

Đơn sơ... vẫn đẹp, phải không ba?

Tết nầy ba có về quê cũ

Thăm mả mồ xưa, viếng xóm làng?

Hưu chiến đôi ngày... ôi ngắn ngủi

Làm sao níu lại được thời gian?

Ví dầu về rẫy ăn còng sữa

Ăn cá về sông... thương tuổi thơ!

Ba hỡi, điêu tàn vương xóm nội

Tìm đâu đường nét đẹp bây giờ!?

10-12-1967

(Trích thi tuyển VỀ NGUỒN số 5 - chủ đề Xuân Quê Hương)

Ghi thêm: Tác giả trong Ban Thường Trực Văn Đoàn VỀ NGUỒN, bị Tổng động viên, vào học trường Thủ Đức khoá 5/68, ra trường phục vụ các đơn vị tác chiến thuộc địa phận tỉnh Phong Dinh. Tháng 10/1971 biệt phái về ngành NDTV tỉnh trực thuộc bộ Nội Vụ. Sau 30 tháng 4 năm 1975 đi tù cải tạo tập trung 6 năm. Định cư tại Houston TX Hoa Kỳ từ năm 1993 theo diện HO.

EM MUỐN VỀ THĂM

THÔN XÓM ANH

KIỀU DIỄM PHƯỢNG

* trọn vẹn cho Anh

Em muốn về thăm thôn xóm anh

Nguyện cầu đất nước chóng yên lành

Trường Long bom đạn không còn nữa

Chấm dứt hận thù - lửa chiến tranh

Cho mắt anh thôi vướng nỗi buồn

Cho tình mình đẹp tuổi yêu thương

Gần nhau hết kể hờn binh biến

Hạnh phúc ngời lên ánh thái dương.

Nhưng biết bao giờ được hở anh!

Ước mơ em thấy quá mong manh

Đêm về giấc ngủ còn nghe súng

Đại bác liên thanh bắn giật mình.

Nửa sáng mơ màng hôn tóc rối

Niềm đau sâu kín lịm quê hương

Người yêu chạy trốn từng bom đạn

Giấc ngủ anh nằm lạnh dưới mương.

"Nhà cửa bây giờ tan nát hết

Làm sao có thể dẫn em về
Bên kia hàng giậu từng xiêu đổ

Ngõ hẹp vào thôn nhuộm tái tê!!"

Anh kể chuyện buồn - rưng nước mắt

Em nghe mằn mặn vướng trên môi

Quê hương lửa loạn - buồn hoang vắng

Tuổi trẻ hôm nay tắt nụ cười.

Em muốn về thăm thôn xóm anh

Một ngày nào đó được yên lành

Trường Long tươi đẹp thơm mùi lúa

Bát ngát tình quê vương tuổi xanh...

(Trích thi tuyển VỀ NGUỒN số 2 - chủ đề Khuôn Mặt Quê Hương)

Ghi thêm: Tác giả liên tục giữ vai trò THỦ QUỸ của thi văn đoàn VỀ NGUỒN từ khi thành lập đến năm 1968. Định cư tại Hoa Kỳ với phu quân theo diện HO.

VỀ NGUỒN

LĂNG CẢNH HUY

Về nghe đá thốt nên lời

Máu xương đỏ dựng một trời buồn tênh

Phận người ngày tháng chênh vênh

Giòng con nước lụt buồn thêm nỗi buồn

Thương người đâu phải thương suông

Chán chê tim lạnh phố phường từ khi

Tàn thiu rồi giấc xuân thì

Quê hương bom đạn mòn ghi từng giờ.

(Trích thi tuyển VỀ NGỒN số 1 - chủ đề Tình Yêu Quê Hương)

THỰC TẠI QUÊ HƯƠNG

ĐỖ THANH HOÀNG

Nửa đêm thức giấc kinh hoàng

Tiếng bom đạn nổ reo vang trên đầu

Hoả châu bừng mắt đêm sâu

Gió thương đau lộng tung sầu giữa khuya.

Quê hương nước mắt đầm đìa

Tự tình sông núi về khuya tỏ bày

Bao năm chinh chiến đắng cay

Tình yêu đất nước tháng ngày cao thêm.

(Trích thi tuyển VỀ NGUỒN số 3 - chủ đề Nói Với Quê Hương)

TIẾNG HÁT VÀO ĐỜI

NGUYỄN HOÀI VỌNG

* viết theo một tâm sự

E ấp nghiêng nghiêng vành nón lá

Tuổi học trò áo trắng đẹp trinh nguyên

Từng khép nép nắng mai hồng lên má

Suối tóc mùa thu buông chảy dịu hiền.

Bên bè bạn em vui cùng sách vở

Với cô thầy em gắng sức học ngoan

Em vẫn tưởng đời êm đềm muôn thuở

Dưới mái trường yêu trải mộng huy hoàng.

Bàn chân nhỏ dẫm bừa lên gai góc

Em vào đời ngơ ngác mắt nai tơ

Thời sách vở ôi thiên đường tuổi ngọc

Nuối tiếc làm sao màu áo học trò.

Cô gái nhỏ giờ ôm sầu kỷ niệm

Chớm ưu tư thương nhớ những bạn hiền

Phượng đã tàn sân trường Đoàn Thị Điểm

Em cúi đầu nghe xao xuyến vô biên.

(trong tập Hoa Nắng)

(Trích thi tuyển VỀ NGUỒN số 4 - chủ đề Tình Thu Quê Hương)

CẢNH HUỐNG SANG THU

VŨ THY LÃNG TƯỞNG

* mến tặng Tuyết

Khai thu súng nổ trên đầu

Trăm hơi thở nặng đọng sau tiếng cười

Niềm đau hung hãn chưa nguôi

Ta từ phận nhớ buông xuôi về rừng

Trông ra rồi cũng dửng dưng

Mặc bom đạn vọng trên lưng thật giòn

Bạn thân thiết mấy kẻ còn

Thằng say chiến tuyến thằng yên mả mồ

Riêng tôi ôm nước mắt khô

Lạc trong giọng nói, ngoài khờ bước chân.

(Trích thi tuyển VỀ NGUỒN số 4 - chủ đề Tình Thu Quâ Hương)

XA LẠ

HÀ HUY THANH

Đến nhìn lại mặt mày

Vẫn đục ngầu lửa đỏ

Đến nhìn lại tháng ngày

Vẫn một bè lũ nó.

Mùa xuân về bên đây

Mùa xuân về bên nầy

Tìm đâu nguồn hạnh phúc

Tìm đâu vùng tương lai.

Anh ôm hoài lửa máu

Ve vuốt hoài nỗi buồn

Tuổi đời xưa ẩn náu

Cuộc chiến và quê hương.

Trôi trên dòng trí nhớ

Xác pháo nổ tan giòn

Đêm giao thừa bỡ ngỡ

Ôi mùa xuân đâu còn.

Tuổi nầy dành cho em

Tuổi kia dành cho mình

Lớn thêm mà đau khổ

Nhận diện loài chiến tranh.

(Trích thi tuyển VỀ NGUỒN số 5 - chủ đề Xuân Quê Hương)

TỰ TÌNH XUÂN

PHẠM QUYÊN LINH

Ai có mua mùa hoa nở không ?

Về đây tôi bán rượu xuân nồng

Bán đôi cánh én lưng trời mộng

Ai có mua mùa hoa nở không?

Tôi bán lời ca, tiếng hát xuân

Bán trời hương sắc, bán linh hồn

Bán loài hoa dại mùa xuân nở

Ai có mua mùa hoa nở không?

Tôi bán tiếng lòng khắp thế gian

Bằng thơ sầu mộng dệt âm thầm

Lặng im nghe tiếng xuân mừng tuổi

Ai có mua mùa hoa nở không?

Tôi bán cho đời đó, kiếp xuân

Còn ai bán lại máu tươi hồng

Để tôi nhỏ xuống lòng quê mẹ

Cầu nguyện hoa đời trổ đất xuân.

Đã mấy năm rồi non nước tôi

Nghiêng nghiêng lửa máu đổ bên trời

Tháng năm réo gọi hồn bi sử

Với mảnh khăn tang mãi sụt sùi.

Và quê hương đó vẫn thương đau

Vẫn đắm lòng xuân với nghẹn ngào

Hồn bi ca cũng sầu luân điệu

Nên cả trời xuân lệ vẫn trào.

Hàng nắng lên dựng trời suy tư

Mây xa lớp lớp chở hoang vu

Có ai mua hết mùa hoa nở

Và bán cho tôi chút lệ sầu...

(Trích thi tuyển VỀ NGUỒN số 5 - chủ đề Xuân Quê Hương)

LẠC LẠC CUỒNG CA

LÊ HÀ UYÊN

* để ru người yêu vào mùa-xuân-mai-xanh

* để tặng những ai chưa quên hồn chim lạc

Tuổi bốn ngàn năm hề ta tỉnh ta say?

Cành Nam khô héo lạnh đôi mày

Từ ta không trở về Dương Tử

Trời bỗng mang mang hề gió nổi cát bay!

Đã mỏi mòn hề trời lưu lạc

Ta thoát hình - cánh rũ gió Giao Châu

Ngàn năm Bắc thuộc ta không nhớ

Trưng - Triệu - Ngô - Trần - bao nhiêu bể dâu!

Ta nhập hồn Trần Quốc Tuấn

Gối sóng Bạch Đằng - giăng mây cao

Loài Mông-hôi-hám chồn chân ngựa

Xương máu tham tàn hề chôn dòng sâu.

Rồi ta cúi mặt thở dài

Nhìn cha con Quý Ly về phương Bắc

Hào khí Giao Châu vùi đất giặc

Mồ Yên Kinh - bao sách vở tro bay.

Ta uất ức nhưng loài chim không nước mắt

Giận Thiêm Bình - thương dân Việt đọa đày!

Màu trắng thân ta là màu-tóc-Diên Hồng

Lời ta thành ước vọng toàn dân

"Bình Ngô"khúc hát rền sông núi

Lê Lợi-mười-năm hề - hùng khí dậy Lam Sơn...

Rồi sững sờ ta nhìn sông Gianh ô nhục

Giống Lạc Hồng hề bày trò giết nhau!

Năm mươi năm đó hờn Nam Bắc

Trịnh - Nguyễn còn nghe tiếng nghẹn ngào!

Và ta không thể làm ngơ được

Tung cánh ba nghìn dặm hề trời Hồng nhoà mây

Ta vì dân Nam hề giúp Quang Trung

thành đại nghiệp

Tây Sơn áo vải dựng cơ đồ

Mãn Thanh - lũ chuột trôi dòng Nhị

Năm mươi năm nhục nhằn hề giờ

lá xanh cành khô...

Ta muốn về Lưỡng Quảng

Tô lại bức dư đồ

Nhưng trời không tựa lòng dân Việt

Anh hùng mệnh đoản hề - tan một giấc hồ!

Từ ta cao tiếng hát

Đoạn Trường Tân Thanh hề - Hồng Lam

nhập điệu

Xuân-ca-dao hề - Nguyễn Du đăng quang

Ta say nghiêng ngửa bên bầu rượu

Gõ nhịp ca hề - "Văn Hiến chi bang".

Điệu hát ngân dài - trường ca Nam Tiến

Chiêm Quốc ngậm hờn hề Chân Lạp ngẩn ngơ!

Cánh ta vẫy rộng trời Nam Bắc

Giấc mộng về Nam máu dựng cờ.

Rồi loài bạch quỷ say cuồng mộng

Ta tám mươi năm cũng ngậm ngùi

Đất Việt vang ca bài-ca-bất-khuất

Lớp lớp thây ngã hề không lui.

Nguyễn Thái Học hề - mây tang mờ Yên Bái

Lương Ngọc Quyến hề - máu nhuộm cờ

Thái Nguyên

Sa Diện một tiếng bom hề - Hoàng Hoa Cương sử

Nguyễn Trung Trực hề - kiếm bạc

khấp Kiên Giang.

Thực dân mộng vỡ hề - loài sài lang rước nhục!

Giọng hát xưa hề ta cũng vùi đại dương!

Ta say - say đến bao giờ nữa

Cho quên hờn Bến Hải - Hiền Lương?

Ta thương dân Nam hề trọn kiếp lầm than

Ta thương Cà Mau - ta thương Nam Quan!

"Bạng duật tương trì hề ngư ông đắc lợi"

Ta giận ta hề - nghiệp dĩ mang mang!

Ta làm sao được - người không thương nhau!

Ta làm sao được - xương máu dâng sầu!

Cành Nam rồi cũng đành lưu lạc

Thất thểu đêm gào - mà trời cao - trời cao!

Ta buồn không nhớ say hay tỉnh

Từ những mùa-xuân-không-ca-dao.

(Trích thi tuyển VỀ NGUỒN số 5 - chủ đề Xuân Quê Hương)

Ghi thêm: Tác giả là GS Lê Văn Quới, dạy Quốc Văn - Giám học trường Phan Thanh Giản, cố vấn cho nhóm Về Nguồn từ khi thành lập. Nay đã nghỉ hưu.

Trong thi tuyển VỀ NGUỒN số 5 dầy 20 trang có giới thiệu nơi trang 16 tập thơ với những dòng chữ như sau:

Đón đọc DI CHÚC

Tập thơ cho những người còn ở lại

những dòng chân thành vắt từ óc, từ tim, từ nước mắt

- của một người cha nói với những đứa con trong hoài bão

- của một người thầy nói với đám học sinh thân yêu

- của một người yêu nói với người yêu

- của một người anh nói với các em

- và của một người thơ nói với những người thơ.

Một ngày quê hương còn lửa khói - một ngày không thể không đọc tập DI CHÚC của LÊ HÀ UYÊN và

THÔNG XANH - tập thơ nói lên những niềm đau

không nói hết của quê hương.

do Thi Văn Đoàn VỀ NGUỒN ấn hành.

Nhưng tiếng súng tấn công Tết Mậu Thân 1968 vào khắp các tỉnh thành VNCH của CS đã phần nào ảnh hưởng đến sinh hoạt của nhóm Về Nguồn. Vì sau Tết Mậu Thân, đồng loạt lệnh gọi Tổng động viên đã có nhiều thành viên của nhóm phải khăn gói lên đường để vào quân đội bảo vệ tổ quốc, số còn lại tiếp tục học và sau đó vào các ngành nghề để sinh sống. In thi tập cho các tác giả tạm ngưng, nên DI CHÚC cùng chung số phận. Hoạt động văn nghệ của nhóm Về Nguồn chuyển sang phát Tiếng Thơ VỀ NGUỒN trên đài phát thanh Cần Thơ mãi cho đến năm 30 tháng 4-1975 mới ngưng tiếng nói. Trực tiếp chăm lo chương trình tiếng thơ là nhà thơ - nhà giáo LÊ TRÚC KHANH, Thư ký thường trực của thi văn đoàn, với sự tiếp sức của tất cả anh chị em trong nhóm dù tản mác khắp bốn phương trời.

Qua gợi ý của bạn Lý Tòng Tôn, tôi xin sưu tầm và ghi lại một chặng đường thơ của các bạn, trong Nguyệt san TRIỂU SỐNG XANH (chỉ còn được số 1, còn hai số 2 và 3 không còn lưu giữ); các bạn trong nhóm văn nghệ VÊ NGUỒN mà tuyệt đại đa số là học sinh Phan Thanh Giản & Đoàn Thị Điểm, còn có nhà sưu khảo văn học tên tuổi Nguyễn Bá Thế và hai vị Giáo sư làm cố vấn nên hướng đi của nhóm khá rõ nét qua các thi tuyển đã ấn hành (từ số 1 đến số 5). Riêng số đặc biệt tăng thêm độ dầy (6 và 7 in chung) dự trù phát hành hạ tuần tháng 2/1968 "mang chủ đề độc đáo để bắt đầu cho loạt thi tuyển năm thứ hai của thi văn đoàn" thì phải bỏ dở dang. Đó là điều đáng tiếc cho nhóm VỀ NGUỒN bởi cuộc chiến tàn khốc gây nên trên quê hương đất nước. Bây giờ nhớ lại chỉ còn như chút HƯƠNG VỊ NGÀY XƯA mà thôi. Nhưng đặc san 14 PTG & ĐTĐ Cần Thơ năm 2009 tại Nam California không đăng (và bạn Lý Tòng Tôn không nói rõ lý do vì sao không đăng, dù bạn gợi ý). Nhận thấy đây là tài liệu cần lưu giữ nên xin gởi cộng tác trên trang nhà ptgdtdusa.com, với mục đích gởi đến quý Thầy Cô và quý đồng môn nhớ lại một thời gian có sinh hoạt thơ văn của trường chúng ta.

NGƯỜI ĐỒNG BẰNG

sưu tầm & giới thiệu