CHU TRUNG

Huyền Quang Thiền Sư

Bản dịch: Quên Đi, Kim Oanh, Phương Hà, Mailoc, Đỗ Chiêu Đức

 ______________________________________________________________________________________ 

 Đất trời hoà một, trời là đất, đất là trời, không còn ranh giới giữa cõi Phật và nhân gian, chỉ có Chân Như trong sáng thôi.

 

         舟中                               Chu Trung

 

一葉扁舟湖海客     Nhất diệp biển chu hồ hải khách         

撐出葦行風慼慼     Sanh xuất vy hành phong thích thích              

微茫四顧晚潮生     Vi mang tứ cố vãn triều sinh

江水連天一鷗白     Giang thuỷ liên thiên nhất âu bạch        

          玄光禪師                 Huyền Quang Thiền Sư

 

Dịch Nghĩa: Trong Thuyền

 

Kẻ đang phiêu bạt biển hồ, ngồi trên con xuồng mong manh như chiếc lá

Chống xuồng qua đám lau, nghe tiếng gió buồn buồn rên rỉ

Bốn phía mịt mù, trong khi con nước buổi chiều đang lên

Giữa vùng trời và sông nước như liền nhau, xuất hiện một cánh chim hải âu trắng.

 

Diễn ý:

Từ bài Thơ Thiền này, Quên Đi nảy sinh liên tưởng:

 Đây có phải là chiếc Thuyền không đáy của Tiếp Dẫn Tăng, và người khách là thầy trò Đường Tăng? Rời bến Lăng Vân, bỏ lại phía sau chốn mê, Tiếp Dẫn Tăng đưa thầy trò Đường Tăng sang đất Phật.

 

Dịch Thơ

 

      Kẻ phiêu bạt ngồi trên xuồng nhỏ

      Vượt ngàn lau trong gió thì thào

        Chiều mờ con nước dâng cao

Giữa trời đất quyện hiện màu trắng âu.

                               Quên Đi

 

Phiêu bạt một chiếc thuyền con

Hàng lau xào xạc dập dồn gió than

Chiều lờ mờ nước dâng tràn

Hải âu trắng xóa mênh mang đất trời

 

Kim Oanh   

 

Phương Hà xin có bài phỏng dịch góp vui cùng anh Quên Đi, Kim Oanh và VTT

I -

Trong thuyền

Mong manh thuyền nhỏ trên hồ rộng

Qua đám lau già, nghe gió than

Mờ mịt bốn bên, trời nước quyện

Cánh chim ẩn hiện giữa mây ngàn.

II-

Trong thuyền

Biển hồ rộng, mong manh thuyền nhỏ

Vượt lau ngàn, nghe gió thở than

Bốn bên triều ngập mênh mang

Giữa vùng trời nước, nhịp nhàng cánh âu.

III-

Trong thuyền

Mong manh thuyền nhỏ giữa hồ

Thở than, tiếng gió trong bờ lau cao

Bốn bên trời nước một màu

Cánh chim âu trắng từ đâu lượn về.

 

IV-

Trong thuyền

Thuyền nhỏ trên hồ rộng

Trong lau, tiếng gió than

Mênh mang trời nước quyện

Trắng hiện cánh chim ngàn

 

                         Phương Hà

 Chu Trung

 Như chiếc lá rong chơi thuyền khách,

Gió xạc xào lau lách vượt qua.

Triều lên mù mịt chiều tà,

Giữa trời mây nước xa xa cánh cò.

            Mailoc phỏng dịch

 

Trên Thuyền

Chiếc thuyền con chở theo người hồ hải,

Gió se se rời khỏi khóm lau xanh.

Con nước tối chung quanh chừng bát ngát,

Một cánh cò giữa trời nước thanh thanh !

Đỗ Chiêu Đức

  

 

    

 

Bản dịch: Đỗ Chiêu Đức, Anh Tú

       

春晴                               XUÂN TÌNH
 
   雨前初見花間蕊.        Vũ tiền sơ kiến hoa gian nhụy,
   雨後全無葉底花。      Vũ hậu toàn vô diệp để hoa.
   蜂蝶紛紛過牆去，      Phong điệp phân phân qúa tường khứ,
   卻疑春色在鄰家。      Khước nghi xuân sắc tại lân gia.
                   王駕                                      Vương Giá
 
DIỄN NÔM :
                              XUÂN TÌNH
 
                 Trước mưa hoa hãy còn phong nhụy,
                 Sau trận mưa rào tan tác hoa.
                 Ong bướm bay sang tường vội vả,
                 Nhà bên xuân ngự, phải chăng là ?!
 Lục bát :
                 Trước mưa hoa nở đẹp sao,
                 Sau mưa dưới lá hoa nào còn chi !
                 Cách tường ong bướm bay đi,
                        Ngờ rằng xuân sắc có khi bên nhà !
                 Đỗ Chiêu Đức

 

***

 
Cảm tác từ Xuân Tình:

 

Dưới Nắng Xuân*

 

Hoa khoe sắc thắm chờ mưa

Mưa rơi hoa rũ đong đưa cánh sầu

Bướm ong vội vã về đâu?

Phải chăng Xuân đã đẹp màu vườn bên?

 

 

Anh Tú

02/Tháng 12/2015

                    Palm Beach Gardens, FL

 

    

XUÂN NƠI NHÀ VƯỜN TRÊN NÚI

I- 

Chiều xuống Vườn Lương quạ túa bay

Nhà hoang vài nóc ẩn đâu đây

Vô tình hoa nở khi xuân đến

Nào biết không ai ở chốn này

 

II-

Vườn Lương quạ táo tác bay

Nhà hoang vài nóc lạc loài khuất xa

Xuân về cây vẫn trổ hoa

Nào hay người đã rời xa bấy chầy.

 

              Phương Hà phỏng dịch

Mailoc xin góp bài phỏng dịch      

XUÂN  SƠN  PHÒNG

(1)

Lương Viên huyên náo quạ chiều tà ,

Xa tắp tiêu điều mấy nóc gia .

Cây chẳng biết người đà tứ tán ,

Xuân về vẫn rực những bông hoa .               

Mailoc

(2)

Chiều Lương Viên quạ về huyên náo ,

Tít mù xa mờ ảo mấy nhà .

Không hay người đã đi xa ,

Cây sân xuân đến đơm hoa như thường .             

Mailoc phỏng dịch 

_____________________________________________________________________________________ 

 

 

TẶNG BIỆT                   

Đỗ Chiêu Đức 

 

          " Ôi, Cái cảnh biệt ly sao mà buồn vậy ! ". Câu nói trong " Quốc Văn Giáo Khoa Thư " ngày xưa mới đơn giản nhưng thấm thía làm sao ! Biệt ly là một trong Sanh Ly Tử Biệt, là đề tài muôn thuở của nhân sinh, thi nhân từ ngàn xưa đến nay đều không bỏ qua đề tài nầy, Đỗ Mục cũng không ngoại lệ, ta hãy cùng đọc một bài Thất ngôn Tứ tuyệt tuyệt tác về biệt ly của ông nhé !

 

         贈別                             TẶNG BIỆT

   多情卻似總無情，      Đa tình khước tự tổng vô tình,

   唯覺樽前笑不成。      Duy giác tôn tiền tiếu bất thành.
   蠟燭有心還惜別，      Lạp chúc hữu tâm hoàn tích biệt,

   替人垂淚到天明。      Thế nhân thùy lệ đáo thiên minh !

                   杜牧                                            Đỗ Mục

 

XUẤT XỨ CỦA BÀI THƠ :

            Năm Đại Hòa thứ 9  ( khoảng năm 835 ) Đỗ Mục từ chức vụ Hoài Nam Tiết Độ Sứ Chưởng Thư Ký thăng nhậm Giám Sát Ngự Sử, nên phải rời Dương Châu về lại Trường An. Đây là bài thơ TẶNG BIỆT ông làm để nói lên cái tình quyến luyến của mình khi phải chia tay cùng một hồng nhan tri kỷ là một cô ca kỷ xinh đẹp ở Dương Châu.

CHÚ THÍCH :

      TẶNG BIỆT : hay Tống Biệt, Tiễn Biệt đều có nghĩa là Tiễn Đưa, Đưa Tiễn một ai đó.

      KHƯỚC TỰ : Lại giống như, Ý chỉ một nghĩa ngược lại.

      TIẾU BẤT THÀNH : là Không cười nổi. Cười hổng nổi.

      LẠP CHÚC HỮU TÂM : Ngọn nến có tim. Cây đèn cầy cũng có tim đèn cầy như tim của con người vậy.

      TÍCH BIỆT : Thương tiếc cho nổi biệt ly.

      THẾ : là Thay. Ta có từ kép Thay Thế.

      THÙY LỆ : Chảy nước mắt. Rơi lệ.

 

NGHĨA BÀI THƠ :

          Rất đa tình mà lại phải làm như là rất vô tình vậy. Chỉ cảm thấy rằng trước chén rượu chia tay thì không thể nào gượng cười cho nổi. Ngay cả ngọn nến kia cũng có cái tim ở giữa như con người, cho nên cũng tiếc thương cho nổi biệt ly mà thay người nhỏ lệ thâu đêm suốt sáng !

          Đọc 2 câu :

                   Đa tình khước tự tổng vô tình,

                   Duy giác tôn tiền tiếu bất thành.

làm ta nhớ đến một vế thơ trong bài " Giây Phút Chạnh Lòng " của Thế Lữ :

                   Rồi bỗng ngừng vui cùng lẵng lặng,

                   Nhìn nhau bình thản lúc ra đi,

                   Nhưng trong khoảnh khắc ơ thờ ấy,

                   Thấy cả muôn đời hận biệt ly !

và ... 2 câu :

                   Lạp chúc hữu tâm hoàn tích biệt,

                   Thế nhân thùy lệ đáo thiên minh !

Làm ta nhớ đến câu :

                   Lạp cự thành hôi lệ thuỷ can.

       ( Lệ nến chảy tan hết thành tro thì lệ lòng mới cạn )

trong bài thơ VÔ ĐỀ thất ngôn bát cú cuả Lý Thương Ẩn.

 

và ... câu thơ của Ngân Giang Nữ Sĩ thời Tiền chiến là :

             " Đêm nay lệ nến rơi thành chữ ! "

 

                

 

DIỄN NÔM :

                            TẶNG BIỆT

 

                 Đa tình lại tựa giống vô tình,

                 Trước rượu cười vui tiếng chẳng thành.

                 Nến nọ có lòng nên cũng biết...

                 Thay người nhỏ lệ suốt năm canh !

  Lục bát :

                 Đa tình phải giống vô tình, 

                 Bồi hồi chén tiễn lặng thinh nói cười.

                 Nến kia cũng tựa như người,

                 Suốt đêm nhỏ lệ ngậm ngùi biệt ly !   

 

                                                         Đỗ Chiêu Đức

 

 

KHIỂN HOÀI

 

         Nhắc đến Đỗ Mục là người ta nghĩ ngay đến một chàng thư sinh đẹp trai phóng đãng lạc phách giang hồ, xuất khẩu thành thơ, phong lưu rất mực " văn chương nết đất, thông minh tính trời ", hợp cùng với Lý Thương Ẩn  ( Lý Nghĩa Sơn ) thành một cặp LÝ ĐỖ tài hoa của buổi Tàn Đường.ĐỖ MỤC  ( 803-852 ), tự Mục Chi, hiệu Phàn Xuyên Cư Sĩ, người đất Kinh Triệu  ( Tây An thiểm Tây ngày nay ). Ông là con của Đỗ Tùng Úc, cháu nội của Tể Tướng Đỗ Hựu, đậu tiến sĩ năm 26 tuổi đời Đường Văn Tông Đại Hòa năm thứ 2.

        Đỗ Mục là nhà thơ, nhà tản văn kiệt xuất đương thời. Ông từng giữ các chức vụ Hoằng Văn Quán Hiệu Thư Lang, Giang Tây Quan Sát Sứ Mộ, Hoài Nam Tiết Độ Sứ, Quốc Sử Quán Tu Soạn, Ngự Sử Hoàng Châu, Trì Châu, Mục Châu ... Vì cuối đời ông ở Nam Phàn Xuyên Biệt Thự xứ Trường An, nên người đời gọi ông là Đỗ Phàn Xuyên. Ông trứ tác Phàn Xuyên Văn Tập, nổi tiếng với các bài Thất ngôn Tứ tuyệt, người đời gọi ông là Tiểu Đỗ đê phân biệt với Lão Đỗ là Đỗ Phủ của buổi sơ Đường. Đỗ Mục cùng với Lý Thương Ẩn hợp xưng " Tiểu LÝ ĐỖ " để phân biệt với " Lão LÝ ĐỖ " là Lý Bạch và Đỗ Phủ .

 

        Nhân bài Diễu Đỗ Mục của Thầy Chân Diện Mục Phan Huy Viên...              
                 DIỄU ĐỖ MỤC
         Kẹp tay bầu rượu rong chơi,
         Eo thon đùi đẹp ngất cười lẳng lơ !
         Mười năm vùi mộng vừa chưa ?
         Lừng danh chàng Sở thôi vừa đi cha !!!
                                             CDM

        Sau đây là một trong những bài Thất ngôn Tứ tuyệt nổi tiếng của ông với nội dung như Thầy CDM đã diễu :

 

      遣懷                             KHIỂN HOÀI

落魄江湖載酒行，      Lạc phách giang hồ tải tửu hành,

楚腰纖細掌中輕.        Sở yêu tiêm tế chưởng trung khinh.

十年一覺揚州夢，      Thập niên nhất giác Dương châu mộng,

贏得青樓薄倖名。      Doanh đắc thanh lâu bạc hãnh danh !

               杜牧                                                 Đỗ Mục

 

          

 

CHÚ THÍCH :

      KHIỂN HOÀI : Khiển là Điều động, như Điều khiển,khiển dung. Khiển là Giải bày, Bày tỏ. Hoài là Lòng dạ. Nên KHIỂN HOÀI là Bày tỏ nổi lòng, là Giải bày tâm sự.

       LẠC PHÁCH : là Sa cơ thất thế, là Lụn bại. Lạc Phách Giang Hồ là Thất thểu, lang thang trong chốn giang hồ.

       SỞ YÊU : Chỉ chung cái eo rất thon rất nhỏ của phái nữ. Theo điển tích : Sở Linh Vương rất thích những người đẹp có cái eo thon nhỏ, nên tất cả cung nữ trong cung đều thắt eo và nhịn ăn cho có được cái eo thon để được vua thương !

       TIÊM TẾ : Nhỏ nhắn gọn gàng dễ thương.

       CHƯỞNG TRUNG KHINH : Chưởng là Lòng bàn tay. Chưởng Trung Khinh là Nhẹ nhàng trong lòng bàn tay. Theo tích : Hoàng hậu của Hán Thành Đế là Triệu Phi Yến có thân hình nhẹ như chim én, có thể ca múa ở trên lòng bàn tay của lực sĩ.

       DOANH : là Thắng, là Lời, là Gặt hái được.

       BẠC HÃNH : là Bạc tình, là ... Sở Khanh. Bạc Hãnh Lang là Chàng họ Sở !

 

NGHĨA BÀI THƠ :

                            GIẢI BÀY TÂM SỰ

        Bất đắc chí, lang thang lưu lạc giang hồ với một bầu rượu trong tay. Ta lăn lóc trong đám người đẹp eo thon ẻo lả của thanh lâu. Suốt mười năm trường thoáng qua như một giấc mộng dài chìm đắm trong tửu sắc ở Dương Châu. Kết cuộc, được gì đây ? Chỉ được tiếng là gã bạc tình nổi tiếng nhất lầu xanh mà thôi !

        Cảm khái thay lời tâm sự của một thư sinh lạc phách ! Tự mình nhìn lại mình, tự mình đánh giá mình, để thấy được sự tự huỷ hoại mình trong ăn chơi trác táng khi bất đắc chí, khi thất cơ lở vận ... cũng chẳng giải quyết được gì, chỉ tổ làm cho mình càng trụy lạc chìm đắm hơn mà thôi !

        Câu cuối của bài thơ đã được cụ Nguyễn Du mượn lời để nói về anh chàng Sở Khanh trong Kiều là ...

                       Bạc tình nổi tiếng lầu xanh,

              ( Một tay chôn biết mấy cành phù dung ! )

                   

DIỄN NÔM :

                            KHIỂN HOÀI

                  Bầu rượu lang thang khắp lữ trình,

                  Eo thon mình nhẹ khéo là xinh.

                  Mười năm tỉnh giấc Dương Châu mộng,

                  Nổi tiếng lầu xanh kẻ bạc tình !

Lục bát :

                  Đắm chìm tửu sắc lang thang,

                  Eo thon mình én dạ càng ngẩn ngơ.

                  Dương Châu giấc mộng ơ hờ,

                  Mười năm được tiếng ai ngờ Sở Khanh !

                                                          Đỗ Chiêu Đức

 

 

                DIỄU ĐỖ MỤC
         Kẹp tay bầu rượu rong chơi,
         Eo thon đùi đẹp ngất cười lẳng lơ !
         Mười năm vùi mộng vừa chưa ?
         Lừng danh chàng Sở thôi vừa đi cha !!!
                                             CDM

 

 

BẠC TẦN HOÀI

 Đỗ Chiêu Đức

         Nhân nhắc đến cầu Chu Tước bắt ngang qua sông Tần Hoài để đến Ô Y Hạng, làm ta lại nhớ đến con sông nên thơ luôn phủ mờ sương khói : Sông Tần Hoài ! Kính mời tất cả cùng đến  thăm con sông nầy trong một lần ghé bến với bài thơ " BẠC TẦN HOÀI " của chàng thi sĩ hào hoa phong lưu lãng tử : Đỗ Mục.

 

 

 

 

          泊秦淮                                       BẠC TẦN HOÀI    

煙籠寒水月籠沙，     Yên lung hàn thuỷ nguyệt lung sa,

夜泊秦淮近酒家。     Dạ bạc Tần Hoài cận tửu gia.

商女不知亡國恨，     Thương nữ bất tri vong quốc hận,

隔江猶唱後庭花。     Cách giang do xướng Hậu Đình Hoa.

           杜牧                                 Đỗ Mục

 Chú thích :

      TẦN HOÀI 秦淮 : Tức con sông Tần Hoài, bắt nguồn từ vùng đông bắc tỉnh Giang Tô, chảy qua Nam Kinh rồi đổ vào sông Trường Giang. Tương truyền do Tần Thuỷ Hoàng khi tuần du đất Cối Kê ở phương nam, mới cho đào khúc sông nầy để nối dòng Hoài Thuỷ cho chảy vào Trường Giang , nên mới có tên là TẦN HOÀI từ đó.

       LUNG 籠 : Có bộ Trúc ở phía trên, có nghĩa là Cái Lồng. Nghĩa phát sinh là Bao trùm, phủ trùm. LUNG cũng có nghĩa là Mông Lung, Mờ ảo.

        BẠC 泊 :  Có 3 chấm thuỷ bên trái, có nghĩa là Trôi nổi, như Phiêu Bạc. BẠC cũng có nghĩa là Ghé lại, như Bạc Thuyền là Ghé thuyền lại.

         THƯƠNG NỮ 商女 : Một cách gọi riêng để chỉ các cô Ca Kỷ, Ca Nhi, các Ả Đào, Kỷ Nữ.

         HẬU ĐÌNH HOA 後庭花 : Tức là nhạc khúc " Ngọc Thụ Hậu Đình Hoa ". Trần Hậu Chủ, tên là Thúc Bảo, là người hoang dâm xa xỉ, đắm chìm trong thanh sắc. Khi giặc đã đánh tới cửa cung mà trong nầy nhà vua còn cho trổỉ khúc Ngọc Thụ Hậu Đình Hoa, nên khúc hát nầy được gọi là " Vong Quốc Chi Âm 亡國之音 " ( Khúc Âm nhạc mất nước ). Đối với đất nước, Trần Hậu Chủ là một tội đồ vong quốc, nhưng trên văn đàn Ngài là một nhà Từ ( Từ Gia 詞家 ) trác tuyệt.

NGHĨA BÀI THƠ :

                             ĐẬU BẾN TẦN HOÀI

          Khói sóng phủ mờ làn nước sông lạnh lẽo, và ánh trăng mông lung phủ trùm cả baĩ cát mênh mông. Đêm ta ghé thuyền đậu ở bến sông Tần Hoài gần cạnh các tửu lâu. Các ả ca nhi kia đâu có biết được cái hờn vong quốc, cho nên cách bờ sông bên kia còn cất cao giọng để hát khúc Hậu Đình Hoa !

          Tiếng là trách các ca nhi chỉ biết ca cho người mua vui, mà không biết được cái hờn vong quốc của bài ca, kỳ thực là Đỗ Mục đang chỉ trích châm biếm, trách cứ cái tầng lớp phú quý đang vùi đầu ăn chơi sa đọa kia, không biết rằng xã hội đang nhiễu nhương, loạn lạc cuả buổi Tàn Đường, với các cuộc nôỉ dậy như của Huỳnh Sào chẳng hạn .... Cũng như để diễn tả các cuộc ăn chơi trác táng thâu đêm suốt sáng của các bậc vương hầu vua chúa như trong Cung Oán Ngâm Khúc Ôn Như Hầu Nguyễn Gia Thiều cũng  đã viết :

                 Vườn Tây Uyển khúc trùng thanh dạ,

                 Gác Lâm Xuân điệu ngã Đình Hoa

                                

                 DIỄN NÔM :

                               BẠC TẦN HOÀI

                 Khói mờ nước lạnh bóng trăng nhòa,

                 Đêm ghé Tần Hoài cạnh tửu gia.

                 Ca kỷ biết đâu hờn mất nước,

                 Cách sông còn hát Hậu Đình Hoa ! 

Lục bát  :

                 Trăng lồng khói sóng cát nhòa,

                 Tần Hoài ghé bến tửu gia đêm trường. 

                 Ca nhi nào biết chi hờn,

                 Bên sông còn vẳng tiếng đờn Đình Hoa !

                                                         Đỗ Chiêu Đức

 

             

           Hai bên bờ sông Tần Hoài của ngày nay.

 

Đỗ Chiêu Đức 

________________________________________________________________________________________________________ 

 

 

TÚC HOA ÂM TỰ

Nguyên tác: Nguyễn Trung Ngạn

Bản dịch: Mailoc, Chân Diện Mục, Phương Hà, Đỗ Chiêu Đức, Quên Đi, Kim Oanh, Kim Phượng, Song Quang

Cùng Ban,
Xin chuyển đến bạn thơ ,một bài thơ của Nguyễn trung Ngạn , một bài thơ mang sắc thái thiền khiến lòng tôi vô cùng cảm khái .
Nguyễn trung Ngạn  ( 1289-1370) tự là Bang Trực, hiệu Giới Hiên, người làng Thổ Hoàng , huyện Thiên Thi, tỉnh Hưng Yên .Năm 16 tuổi đỗ Hoàng Giáp đời vua Trần Anh Tôn ( cùng khoá với Mạc đỉnh Chi ) , làm quan tới chức Đại Hành Khiển Tước Thân Quốc Công , thọ 82 tuổi .
Thân kính 
Mailoc



   Túc Hoa Âm tự 
( Nguyễn trung Ngạn )  



宿花陰寺 

偶徬招提宿，
僧留半榻分。
石泉朝汲水，
紙帳夜眠雲。
松子臨窗墜，
猿聲隔岸聞。
粥魚敲夢醒，
花雨落繽紛。

Túc Hoa Âm tự 

 Ngẫu bạng chiêu đề túc,
Tăng lưu bán tháp phân.
Thạch tuyền triêu cấp thuỷ,
Chỉ trướng dạ miên vân.
Tùng tử lâm song truỵ,
Viên thanh cách ngạn văn.
Chúc ngư sao mộng tỉnh,
Hoa vũ lạc tân phân. 
 
 Dịch Nghĩa :

Ngẫu nhiên vào ngủ đêm trong chùa
Sư dành cho nửa giường 
Sáng ra đi múc nước ở suối đá ,
Đêm ngủ với mây trong trướng giấy .
Qủa thông rụng trước cửa sổ ,
Tiếng vượn bên kia sông .
Mõ chùa khua tỉnh giấc mộng ,
Mưa hoa rơi xuống tơi bời .   


--Bản dịch của Mailoc—
 
    Trọ tại chùa Hoa Âm
 
Ghé trọ chùa tình cờ đêm tối
Sư nhượng cho nửa gối chăn giường .
Sáng ra múc nước suối nguồn
Đêm về trong trướng mây vương ngủ vùi .
Ngoài song cửa thong rơi một trái
Vượn gọi bầy vẳng lại bên sông .
Mõ chùa lay tỉnh giấc nồng
Từ đâu tan tác mưa bông rợp trời
                                   Mailoc

 

                      GHÉ NGỦ CHÙA

  Ngẫu nhiên ngủ nhờ chùa vắng

Sư nhường nửa chõng tre nằm

Sáng ra múc nước suối đá

Đêm nằm mượn mây thay màn

Trái tùng vào song cũng thích

Vượn kêu bờ suối inh vang

Sáng ra giật mình tỉnh mộng

Quanh mình mưa bụi mênh mang

C.D.M.    

TRỌ ĐÊM TẠI CHÙA

Ngẫu nhiên được trọ lại trong chùa

Chia với sư già chiếc chõng thưa

Nước suối trong veo khua thỏa thích

Phòng mây ấm áp ngủ say sưa

Thông rơi lộp độp ngoài song cửa

Vượn hót véo von cách khoảng bờ

Tiếng mõ vang đều xua giấc mộng

Rào rào hoa rụng xuống như mưa.

Phương Hà (Lộc Mai)

 

           ĐÊM TRỌ CHÙA HOA ÂM

            Tình cờ tá túc Hoa Âm,
            Sư chia một nửa giường nằm qua đêm.
            Nước trong suối đá êm êm,
            Màn mây trướng giấy êm đềm giấc mơ.
            Ngoài song tùng rụng ơ hờ,
            Cách bờ vượn hú ngẩn ngơ khách chùa.
            Giật mình tiếng mỏ sáng khua,
            Tơi bời hoa rụng như mưa trước thềm !

                                                            Đỗ Chiêu Đức.

 

 Ở Lại Chùa Hoa Âm

Ở lại chùa đêm xuống
Nửa giường sư nhượng ta
Nước ngoài khe sáng lấy
Mây dỗ giấc mơ qua
Trong cửa nhìn thông rụng
Vượn kêu vẳng suối xa
Chày kình vang tỉnh mộng
Lất phất trận mưa hoa
                       Quên Đi

 

Hoa Âm Tự Qua Đêm

Hữu duyên tạm trú chùa Hoa Âm
Nhường lại sư chia đôi chỗ nằm
Nguồn suối tinh mơ chờ lấy nước
Màn mây tối ủ giấc  mơ Nam
Ngoài song thông quả đang rơi rụng
Bờ nọ vẳng xa tiếng vượn thầm
Chày dọng lay lay choàng giấc điệp
Mưa hoa lất phất gió căm căm.

Kim Phượng

Lạc Vào Chùa Hoa Âm

Tình cờ lạc lối cửa Chùa

Ghé thiền nửa chiếc chõng thưa Sư già

Nước reo suối nguồn hoang dã

Tịnh tâm! Màn mây mượn ngã qua đêm

Ngoài song tùng hát êm êm

Xa xa vượn hú cảnh thêm hữu tình

Đánh thức tiếng mỏ tụng kinh

Mưa hoa lất phất giật mình tỉnh mơ.

 

Kim Oanh

 

 

QUA ĐÊM CHÙA HOA ÂM

 

Tình cờ ngủ trọ chùa khi đêm xuống

Nửa chiếc giường sư cụ nhượng cho nằm

Sáng múc nước suối chảy luồn kẻ đá

Đêm ngủ say, mây lót thảm thay màn

 

                                       @   @   @

 

Bên song cửa thông rơi vương vài quả 

Vượn gọi bầy vang vọng cả ven sông

Tiếng chuông mõ trong chùa khua tỉnh mộng

Giọt mưa rơi làm rụng mấy cành bông

 

 

SONG  QUANG

 

 

 

 

THÍNH VŨ

Nguyễn Trãi

Bản dịch: Đào Duy Anh, Mailoc, Quên Đi, Chân Diện Mục, Lộc Mai, Đỗ Chiêu Đức, Song Quang

Cùng Bạn , 

Cả năm nay Cali lâm vào tình trạng khô hạn dữ dội , khiến Thống Đốc Tiểu Bang Cali phải  lên tiếng báo động . Các đài truyền thanh truyền hình Mỹ Việt đều  nhắc nhở người dân tiết kiêm nước hằng ngày . Cá nhân tôi cũng vô cùng lo âu khi nhìn thấy vẽ tiêu điều của màu xanh cỏ cây dọc các free way . Nhưng hai hôm nay thời may cơn bão mùa đông -xuân từ tây bắc tràn về đem những trận mưa nước dồi dào cho các hồ chứa nơi đây ,những mong  các cánh dồng cây trái rau qủa Cali sẽ tốt tươi như mọi khi , xin các bạn chia sẻ . 

Đêm qua Cali mưa suốt đêm , tôi nhớ những đêm mưa ở quê nhà mà lòng bùi ngùi khôn tả . Xin gởi đến các bạn bài thơ của cụ Nguyễn Trãi .đoc giải khuây đôi phút . Cám ơn .

Thân kính

Mailoc

 

Thính vũ

Nguyên tác: Nguyễn Trãi

聽雨 

阮廌 

寂寞幽齋裏， 
終宵聽雨聲。 
蕭騷驚客枕， 
點滴數殘更。 
隔竹敲窗密， 
和鐘入夢清。 
吟餘渾不寐， 
斷續到天明。 

Thính vũ 

Nguyễn Trãi 

Tịch mịch u trai lý, 
Chung tiêu thính vũ thanh. 
Tiêu hao kinh khách chẩm! 
Điểm trích sổ tàn canh. 
Cách trúc xao song mật, 
Hoà chung nhập mộng thanh. 
Ngâm dư hồn bất mị, 
Đoạn tục đáo thiên minh. 

Dịch nghĩa: 

Nghe mưa 

Vắng vẻ trong phòng tối tăm, 
Suốt đêm nghe mưa rơi. 
Tiếng não nùng làm kinh động gối khách, 
Giọt thánh thót suốt mấy canh tàn. 
Cách bụi trúc tiếng khua nhặt vào cửa sổ, 
Lẫn tiếng chuông vẳng vào giấc mơ nhẹ nhàng. 
Ngâm rồi mà vẫn không ngủ được, 
Nghe đứt nối cho đến trời bình minh. 

Bản dịch của nhóm Đào Duy Anh(1) 

Vò võ trai phòng vắng, 
Suốt đêm nghe tiếng mưa. 
Não nùng rung gối khách, 
Thánh thót mấy canh dư. 
Cách trúc khua song nhặt, 
Hoà chuông động giấc mơ. 
Ngâm rồi vẫn chẳng ngủ, 
Đứt nối đến tờ mờ. 

(1)Trong Nguyễn Trãi toàn tập, phần Ức Trai thi tập 

--Bản dịch của MaiLộc –

  Đêm tối tăm trai phòng lặng lẽ

Suốt đêm trường mưa mãi không ngưng .

 Não nùng gối khách run run ,

 Giọt mưa tí tách lạnh lùng năm canh .

 Tiếng lào xào trúc cành chạm cửa ,

 Chuông ngân nga lạc giữa mơ mòng .

 Ngâm thơ không dỗ giấc nồng ,

 Chập chờn đứt nối, vừng hồng sáng ra .

                                          Mailoc phỏng dịch

  Nghe  Mưa

Lạnh lẽo phòng im vắng
Đêm trường mưa gió lay
Xuyến xao choàng tỉnh giấc
Rỉ rả suốt canh chày
Ngoài cửa tre xào xạc
Vào mơ chuông vọng dài
Ngâm nga tìm giấc ngủ
Trằn trọc đã sang ngày
                             Quên Đi

MƯA , TIẾNG CHUÔNG VÀ MỘNG

 

Thư phòng ngồi nhìn đêm tối

Não người thánh thót mưa rơi

Trăn trở tiếng vọng bên gối

Tàn canh lòng vẫn bồi hồi

Ngoài song lao xao cành trúc

Chuông chùa theo mộng mơ trôi

Thơ ngâm hồn say khôn ngủ   

Chập chờn trời sáng lại rồi

C.D.M.       

Lộc Mai xin góp bài phỏng dịch cùng Thầy và các bạn:

 
NGHE TIẾNG MƯA ĐÊM

 

Một mình lặng lẽ giữa màn đêm

Nghe tiếng mưa rơi trước mái thềm

Thê thiết, não nùng run gối khách

Lạnh lùng, giá buốt gợi sầu riêng

Xạc xào ngọn trúc khua song cửa

Văng vẳng hồi chuông lắng nỗi niềm

Trằn trọc năm canh không chợp mắt

Thơ ngâm càng khiến não lòng thêm.

                        Lộc Mai (Phỏng dịch)

Đỗ Chiêu Đức xin được góp Ý với các phần sau đây :

1. NGHĨA TỪ :
        Trước tiên, xin được Lạm Bàn về cái tựa đề " THÍNH VŨ  聽雨 ", mà ai cũng biết là NGHE MƯA. Nhưng, ở đây, theo tôi, phải hiểu là " LẮNG Nghe Mưa ". Xin được chiết tự chữ THÍNH 聽 nghe chơi cho vui như sau :

Chữ THÍNH 聽, bên trái là chữ NHĨ là TAI, phía dưới là chữ THỦ ( được viết cách điệu ) là TAY. Bên phải là THẬP MỤC ( chữ MỤC được viết ngang ) là Mười con Mắt, là chăm chú NHÌN, phía dưới là NHẤT TÂM, là Một Lòng Một Dạ. Vậy, THÍNH là gì ?!...

THÍNH là... Chống TAY lên TAI, MẮT nhìn chăm chú và lắng lòng mà NGHE... cái gì đó ! THÍNH là Listen chứ không phải là Hear.

Đêm mưa tầm tả, dai dẳng, không ngủ được, nên cụ NGUYỄN TRÃI nhà ta đã NGHE hết những tiếng động của ĐÊM MƯA, nên...

 ... Tựa đề THÍNH VŨ là LẮNG NGHE MƯA, còn muốn nói cho văn vẻ hơn là : " LẮNG TIẾNG MƯA RƠI ! "

      Bây giờ thì lại LẠM BÀN về chữ NGÂM của câu số 7 nhé ! Đêm mưa tầm tả rả rít, buồn muốn thúi ruột, thì... lấy HỨNG ở đâu mà NGÂM THƠ ?! Nên, tôi nghĩ, chữ ngâm ở đây là TRẦM NGÂM 沈吟 là Chìm trong sự yên lặng kéo dài... NGÂM DƯ là Trầm Ngâm mãi.... Nghĩa câu số 7 : " Ngâm dư hồn bất tẫm " là : Trầm ngâm mãi mà hầu như ( hồn ) không ngủ được !

  Đến như câu cuối, hai chữ ĐOẠN TỤC 斷續 là " Đứt Nối ", như " ĐOẠN TỤC CAO " trong truyện võ hiệp của Kim Dung là : Thuốc dán chuyên dùng để nối xương bị gãy cho nó lành lại... Còn ở đây chỉ " Cơn Mưa Đêm "... Mưa một lúc, dừng rồi lại mưa, mưa rồi lại dừng, lại mưa... là " Mưa Dai Dẵng suốt đêm ", chứ ta đâu có thói quen nói là " Mưa ĐỨT NỐI suốt đêm " đâu !...

  Trên đây, chỉ là Ý kiến riêng, LẠM BÀN cho vui của Đỗ Chiêu Đức mà thôi, nếu có mạo phạm đến ai, thì xin gởi lời CÁO LỖI trước. Mong hỉ xả!

2. DIỄN NÔM :

           LẮNG TIẾNG MƯA RƠI

           Trong trại buồn hiu hắt,
           Suốt đêm nghe mưa nhanh.
           Tầm tả bên gối khách,
           Rả rít suốt tàn canh.
           Tre xạc xào kẻo kẹt ,
           Chuông ngân nga mong manh.
           Trầm ngâm không ngủ được,
           Dai dẳng suốt đêm thanh !

                                                 Đỗ Chiêu Đức.

                             ĐÊM NGHE TIẾNG MƯA RƠI

                            Đêm khuya vắng thư phòng thêm quạnh quẻ

                             Suốt canh chầy lặng lẻ giọt mưa rơi !

                             Nghe nảo nùng ,làm dạ khách chơi vơi

                            Tiếng tí tách rơi đều như nức nở

                            Cành tre trúc đập khua khung cửa sổ

                            Chuông vẳng đưa vào ảo mộng nhẹ nhàng

                            Trầm ngâm hoài,giấc ngủ vẫn đi hoang

                             Mưa không dứt, bình minh vừa ló dạng

.

                             SONG  QUANG (Phỏng dịch)  

 

 

LỢI CHÂU NAM ĐỘ                 

 

Đầu Xuân ,nắng ấm , thấy được một vài nét đẹp chữ nghĩa lấp lánh trong một bài thơ xưa , lòng vui khôn ngăn muốn được chia sẻ cùng với mọi người thân quí trong nhà.  Thế thôi. Còn chuyện thoát vòng danh lợi thị phi thế tục, tâm hồn an nhiên ,hưởng thú trăng nước trời cho thì nhà giáo tôi thật tình không dám lạm bàn. PKT 02/22/2014

Lợi Châu Nam Độ
Ôn Đình Quân (- 859 -)

Đạm nhiên không thủy đới tà huy
Khúc đảo thương mang tiếp thúy vi
Ba thượng mã tê khan trạo khứ
Liễu biên nhân yết đãi thuyền quy
Sổ tùng sa thảo quần âu tán
Vạn khoảnh giang điền nhất lộ phi
Thùy giải thừa chu tầm Phạm Lãi
Ngũ Hồ yên thủy cộng vong ky

Dịch Xuôi : Qua Bến Đò Nam Lợi Châu
PKT 02/22/2014

Sông nước lững lờ chở nắng cuối ngày trôi
Khúc đảo xanh xanh vòng quanh chân núi xanh 
Trên sóng nước, ngựa hý , nhìn thuyền chèo đi
Bên bờ liễu ,khách đợi , ngóng thuyền quay về
Bầy chim âu chạy xao xác , quanh mấy bụi cỏ trên bãi cát
Một cánh cò bay lờ lững trên cánh đồng mênh mông dọc ven sông
Có mấy ai hiểu được chuyện chèo thuyền đi tìm Phạm Lãi
Để cùng hưởng thú Ngũ Hồ khói nước ,thoát khỏi vòng danh lợi thị phi  .

Chú Thích :

(1) Lợi Châu , tên đất thuộc huyện Quảng Nguyên , tỉnh Tứ Xuyên 
(2) Phạm Lãi , người nước Việt . Chuyện kể , sau khi giúp Việt Vương Câu Tiễn diệt được nước Ngô của Phù Sai , đã cùng người đẹp Tây Thi sống mai danh ẩn tích ở Ngũ Hồ, vùng có năm hồ (Động Đình Hồ, Ba Dương Hồ , Sào Hồ , Thái Hồ , Chung Hồ ) thuộc các tỉnh Hồ Nam , Giang Tô , và Chiết Giang .

Qua Bến Đò Chiều
PKT 02/22/2014

Lững lờ ,sông nước , ráng chiều sa,
Khúc đảo, mờ xanh, chân núi xa.
Ngựa hí ,chèo xuôi , khua sóng nổi ,
Liễu buông, khách đợi, ngóng thuyền qua.
Vài con âu chạy , quanh lùm cỏ ,
Một cánh cò bay , dưới nắng tà...
Ai hiểu chuyện xưa , ông họ Phạm,
Ngũ Hồ ẩn tích, lánh phù hoa ? 

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

 

LỘC MAI phỏng dịch

 

 

BẾN ĐÒ CHIỀU

 Con sông lờ lững chở ngày trôi

Đảo biếc vòng chân núi cuối trời

Ngựa hí, thuyền chèo rời bến vắng

Người chờ, liễu rũ ngóng đò xuôi

Chim âu xao xác quanh cồn cỏ

Cò trắng chập chờn giữa khoảng khơi

Ai đã theo dòng tìm Phạm Lãi

Thảnh thơi xa lánh chuyện trên đời ?

                      Lộc Mai

 

 

QUÊN ĐI:

 

    Qua Miền Nam Lợi Châu.

Sắc ráng nhoà trong nước lững lờ
Kề nhau đảo núi một màu lơ
Sóng đùa ngựa hí chèo khua động
Liễu rũ mong thuyền khách ngẩn ngơ
Đám cỏ ven bờ âu tản mác
Bên sông đồng rộng vạc bơ vơ
Đi tìm Phạm Lãi thuyền không lối
Khói nước Ngũ Hồ tựa giấc mơ.
                                   Quên Đi

 

Bản dịch của Mailoc

Qua miền Nam Lợi Châu 

Chiều bảng lảng nước sông xanh biếc , 
Đảo quanh co núi tiếp xanh rờn . 
Thưyền đi ngựa hí sóng vờn , 
Dừng chân tựa liễu khách chờ thuyền quây . 
Bờ cát cỏ chim bầy xao xác , 
Một cánh cò man mác đồng không . 
Ai tìm Phạm Lải thuyền dong , 
Ngủ Hồ khói nước để mong quên đời . 

 

Đỗ Chiêu Đức tham gia với các phần sau đây :

    1. Bản chữ Hán của bài thơ :

      利洲南渡                 LỢI CHÂU NAM ĐỘ

 

 澹然空水對斜暉，  Đạm nhiên không thủy đối tà huy,
 曲島蒼茫接翠微。  Khúc đảo thương mang tiếp thúy vi.
 波上馬嘶看棹去，  Ba thượng mã tê khan trạo khứ,
 柳邊人歇待船歸。  Liễu biên nhân yết đãi thuyền qui.
 數叢沙草群鷗散，  Sổ tùng sa thảo quần âu tán,
 萬頃江田一鷺飛。  Vạn khoảnh giang điền nhất lộ phi.
 誰解乘舟尋范蠡？  Thùy giải thừa chu tầm Phạm Lãi?
 五湖煙水獨忘機。  Ngũ hồ yên thủy độc vong ki.( cơ ).
                      
                    溫庭筠                                        Ôn Đình Quân

 

   2. Nghĩa Bài Thơ :
      Nước sông lắp loáng phản chiếu long lanh dưới ánh nắng chiều, bờ đảo xanh xanh nối tiếp với rặng núi xanh biêng biếc. Mắt trông người đi ngựa hí trên thuyền đang lướt sóng ra khơi, trên bến đò dưới rặng liễu một nhóm người còn đang đợi thuyền quay trở lại. Khi thuyền qua các bụi cây trên bờ đảo làm kinh động lũ hải âu tung bay tứ tán, bên nây bờ ruộng mênh mông vạn mẫu chỉ một cánh cò đơn độc thẳng cánh tung bay. Ai biết được trong lòng ta đang muốn lướt thuyền ra khơi để đi tìm Phạm Lãi, trong cảnh khói sóng mênh mông của Ngũ Hồ mới dễ khiến cho người ta quên đi cái tâm cơ tầm thường của thế tục !

 

  3. DIỄN NÔM :

                    QUA BẾN LỢI CHÂU

           Lắp lánh sông trôi dưới nắng chiều,
           Xanh xanh núi đảo một màu rêu.
           Sóng xô ngựa hí chèo khua nước,
           Thuyền đợi người mong liễu rũ xiêu.
           Bãi cỏ đàn âu bay tan tác,
           Cánh cò ngàn mẫu lượn tiêu diêu.
           Ai hay Phạm Lãi tìm vui thú,
           Mây nước Ngũ Hồ ân oán tiêu.

                                                 Đỗ Chiêu Đức.

Song Quang:

 

            QUA BẾN ĐÒ CHIỀU

 

 Nắng tà theo nước chở chiều trôi!

Ốc đảo xanh xanh tiếp núi đồi

Ngựa hý, thuyền xuôi theo sóng biếc

Đò về, khách đợi liễu buông lơi

Chim âu xào xạc quanh cồn cỏ

Cò trắng lượn lờ ruộng lúa khơi

Ai hiểu chuyện đi tìm Phạm Lãi  ?

Ngũ Hồ ẩn náu lánh xa đời.

SONG QUANG

 

 

 

XUÂN DẠ

Cùng Bạn .

Bây giờ đã qua rằm tháng giêng , hết mùng rồi nghĩa là hết Tết , song trời vẫn đang xuân . Kính chuyển đến Thầy và các bạn thơ bài  Xuân Dạ của thi hào Nguyễn Du để cùng thấm thía với Cụ cảnh đêm xuân xa nhà lại bịnh hoạn rề rề .

  

Xuân dạ - 春夜 của Nguyễn Du

 

  春 夜

Xuân dạ

 黑 夜 韶 光 何 處 尋
Hắc dạ thiều quang hà xứ tầm?
小 窗 開 處 柳 陰 陰
Tiểu song khai xứ liễu âm âm
江 湖 病 到 經 時 久
Giang hồ bệnh đáo kinh thời cửu
風 雨 春 隨 一 夜 深
Phong vũ xuân tùy nhất dạ thâm
羈 旅 多 年 燈 下 淚
Kỳ lữ đa niên đăng hạ lệ
家 鄉 千  里 月   中 心
Gia hương thiên lý nguyệt trung tâm
南 臺 村 外 龍 江 水
Nam Đài thôn ngoại Long Giang* thủy
一 片 寒 聲 送 古 今
Nhất phiến hàn thanh tống cổ câm (kim).

* Long Giang hay Thanh Long giang: sông Lam

Lược dịch¹:

Đêm xuân

Đêm tối tăm tìm đâu xuân sắc 

Liễu âm u im phắt ngoài song .

Giang hồ bệnh hoạn khiếp lòng 

Xuân về mưa gió mịt mùng đêm sâu .

Khách bên đèn lệ sầu năm tháng 

Quê dặm ngàn lai láng nguyệt trông .

Nam Đài Long Thủy một dòng 

Cổ kim sóng tiễn lạnh lùng mãi trôi .

Mailoc phỏng dịch

Cali 2-18-14                            

Năm 1789, Tây Sơn chiếm Bắc Hà, cụ vừa 24 tuổi. Để tránh nạn binh lửa, cụ đã về ẩn tại quê vợ, huyện Quỳnh Côi (Thái Bình). Bài thơ trên nằm trong Thanh Hiên tiền hậu tập, có lẽ đã được cụ Nguyễn Du làm trong thời gian này, lúc cụ chưa tới 30 tuổi. Qua đấy ta có thể thấy thể chất của cụ không mấy khỏe mạnh do cuộc sống nghèo túng và bản thân cụ cũng hay đau ốm. Chính nơi đây đã chôn vùi quãng đời thanh xuân của cụ. Sống nơi thôn ổ, cụ đã gần gũi và hiểu biết rõ ràng đời sống và tâm tình của tầng lớp dân quê nghèo khó. Mãi hơn 10 năm sau, lúc đã 37 tuổi (1802) cụ mới ra làm quan với triều Nguyễn với chức vụ Tri Huyện Phù Dung (Hưng Yên) rồi sau đó thăng Tri phủ Thường Tín (Hà Tây).

TIẾNG LÒNG ĐÊM XUÂN

Đêm sâu chẳng sáng chút nào

Bên hiên liễu rủ một màu tóc tang

Bệnh lâu thẹn đối giang san

Gió mưa điên đảo tâm can dật dờ

Lang thang rơi lệ đèn mờ

Quê hương muôn dặm ơ hờ ngắm trăng

Ngoài thôn sông nước lạnh căm

Thời gian lướt nhẹ khôn ngăn tiếng lòng

C.D.M.              

 

 

HIỂU VŨ                              

 

Sáng nay, nhìn tuyết rơi nhẹ phủ trắng lớp cỏ xanh ngoài sân, không hiểu sao lại nhớ đến một bức tranh xuân qua 1 bài thơ xưa. "Đối cảnh vô tâm" , tôi ngồi chuyển dịch lại bài này mong được chia sẻ với mọi người thân quí , qua chữ nghĩa ,một vài phút giây chiêm ngưỡng nét đẹp thanh tú của đất trời , cùng lúc nghe được tiếng chim hót lảnh lót đầu năm, riêng cho người xa xứ .PKT 02/08/2014

Hiểu Vũ
Trương Lỗi (Đời Tống)

Khinh âm giang thượng thiên phong tú
Tiểu vũ tường biên bách thảo sinh
Duy hữu xuân cầm úy cô khách
Hiểu đề hồn tự cố viên thanh

Dịch Xuôi : Mưa Sáng
PKT 02/08/2014

Ngàn ngọn núi xa in bóng lung linh ,trên sông, đẹp như tranh vẽ
Rặng cỏ non mọc ven tường, xanh tươi dưới làn mưa bụi mỏng
Duy chỉ có chim xuân an ủi kẻ xa quê , chưa về được
Sáng cất tiếng hót lảnh lót, nghe như từ vườn xưa

Mưa Sáng Ngày Xuân
PKT 02/08/2014

Non ngàn soi bóng xanh dòng nước,
Cỏ biếc ven tường trắng bụi mưa.
An ủi riêng ai, đời lữ thứ ,
Chim xuân, sáng hót , tiếng quê xưa.

Phụ Chú : "Đối cảnh vô tâm" , chữ mượn trong 1 câu kệ "đối cảnh vô tâm mạc vấn thiền " (đối cảnh , vô tâm , đừng hỏi thiền) của vua Trần Nhân Tông , vị sư tổ dòng Thiền Trúc Lâm đời nhà Trần.Trước ngoại cảnh , tâm không động , lòng trong không vướng bận ,như mặt nước trong , không xao động , để có thể thấy được toàn vẹn hình ảnh mặt trăng hiện ở dưới đáy chậu thau vàng. PKT 02/08/2014

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

 

     Mưa Buổi Sáng 

 

Ngàn non đẹp , sông mờ sương phủ ,

Mưa bên tường , cỏ nhú xanh trong .

Chim xuân , cô khách bạn lòng ,

Líu lo sáng sớm , giọng cùng quê xưa .

                          Mailoc

SÁNG XUÂN

 

Núi xa ngàn ngọn đẹp lung linh

In bóng trên sông tựa bức tranh

Thảm cỏ ven tường xanh nõn biếc

Làn mưa rải bụi trắng mong manh

Cô đơn, lữ khách sầu man mác

An ủi, chim khuyên nhẩy quẩn quanh

Sáng sớm, cất lời ca lảnh lót

Như từ vườn cũ vọng âm thanh.

 

                      Lộc Mai

 

 

     Đỗ Chiêu Đức xin được góp Ý với các phần sau đây :

 1. Tên Tác giả bài thơ :

       Thưa Thầy, Bài thơ nầy tác giả là : TRƯƠNG LỖI 張耒, thi sĩ đời Tống, chớ không phải TRƯƠNG LAI 張來  đời Đường.  Vì chữ LAI 來  , khi được viết theo thể HÀNH cho nhanh thì trông giống như chữ LỖI 耒.

 

 

      TRƯƠNG LỖI, tự là Văn Tiềm, hiệu là Kha Sơn, người đời gọi là UYỂN KHÂU tiên sinh, Trương Hựu Sử. Vì ông người tướng tá cao lớn, khôi ngô khác thường, nên người đời còn gọi là " Phì Tiên "( Ông Tiên Mập ). Sanh năm Chí Hòa Nguyên niên đời Bắc Tống ( 1054 ), mất vào năm Chính Hòa thứ 4 ( 1114 ), hưởng thọ 61 tuổi. Ông đậu Tiến Sĩ năm Hi Ninh đời Tống Thần Tông. Đã từng giữ các chức Lâm Hoài Chủ Bộ, Trứ tác Lang, Sử Quán Kiểm Thảo. Đầu năm Thiệu Thánh vua Triết Tông, giữ chức Long Các Tri Nhuận Châu. Đến đời Tống Huy Tông được triệu về làm Thái Thường Thiếu Khanh, là một trong " Tô Môn Tứ Học Sĩ ".

 

2. Bản chữ Hán của bài thơ :

 

曉雨（宋· 張耒）   HIỂU VŨ ( Tống. Trương Lỗi )

 

輕陰江上千峰秀，   Khinh âm giang thượng thiên phong tú,
小雨牆邊百草生。   Tiểu vũ tường biên bách thảo sanh.
惟有春禽慰孤客，   Duy hữu xuân cầm ủy cô khách,
曉啼渾似故園聲。   Hiểu đề hồn tự cố viên thanh.

 

3. Diễn Nôm :

                           MƯA SÁNG

             Chập chùng ngàn núi trong sương,
             Xanh tươi hoa cỏ bên tường mưa rơi.
             Muông chim như cảm thông người,
             Cất cao tiếng hót như hồi quê xưa.

                                                            Đỗ Chiêu Đức.

 

XUÂN ĐÁN                              

Nguyên tác: Chu Văn An

Bản dịch: Mailoc, Đỗ Chiêu Đức, Danh Hữu, Chân Diện Mục, Quên Đi

_______________________________________________________________________

Cùng Bạn,

 Chuyển đến bạn một bài phỏng dịch  Xuân Đán của Chu văn An , đọc cho vui vài giây phút đầu Xuân .Mời Bạn tham gia cùng dịch để vui thêm .

Cám ơn

Mailoc 

               .     

XUÂN ÐÁN Tịch mịch sơn gia trấn nhật nhàn Trúc phi tà ủng hộ khinh hàn Bích mê thảo sắc thiên như tuý Hồng thấp hoa sao lộ vị can Thân dữ cô vân trường luyến tụ Tâm đồng cổ tỉnh bất sinh lan Bách huân bán lảnh trà yên yết Khê điểu nhất thanh xuân mộng tàn        Chu Văn An *

 MAILOC:

  SỚM MAI  ĐẦU  XUÂN

Ngày nhàn hạ trên non lều vắng ,

Cửa trúc phên nghiêng chắn gió hàn .

Trời trong cỏ biếc ngút ngàn ,

Hồng dầm sương sớm chưa tan lệ tràn .

Thân tựa mây núi ngàn lưu luyến ,

Sóng lòng như giếng cổ lặng căm .

Hương phai trà nguội khói tan ,

Chim kêu trong suối mộng tàn giấc Xuân .

Mailoc phỏng dịch

Cali mùng 4 Tết Giáp Ngọ

(*)Chu Văn An người làng Quang Liệt, huyện Thanh Ðàm ( Thanh Trì, tỉnh Hà Ðông). Ông là một nhà Nho học đạo đức. Vua Trần Minh Tôn dùng vào chức Quốc Tử Tư Nghiệp, dạy Thái Tử. Ðến triều vua Dụ Tôn, ông dâng sớ xin chém đầu 7 tên nịnh thần, vua không nghe, ông từ quan về ở ẩn núi Chí Linh lấy hiệu là Tiều Ẩn .

ĐỖ CHIÊU ĐỨC:

Đỗ Chiêu Đức tham gia với các phần sau đây :

1. Nguyên bản chữ Hán của bài thơ :

 

春旦         XUÂN ĐÁN
寂寞山家鎮日閒，       Tịch mịch sơn gia trấn nhật Nhàn,  竹扉斜擁護輕寒。         Trúc phi tà ủng hộ khinh hàn. 碧迷草色天如醉，         Bích mê thảo sắc thiên như tuý, 紅濕花梢露未乾。         Hồng thấp hoa sao lộ vị can.  身與孤雲長戀岫，         Thân dữ cô vân trường luyến tụ,  心同古井不生瀾。         Tâm đồng cổ tỉnh bất sinh lan.  柏薰半冷茶煙歇，         Bách huân bán lảnh trà yên yết, 溪鳥一聲春夢殘。         Khê điểu nhất thanh xuân mộng tàn 朱文安                                                       Chu Văn An

 2. Dịch Nghĩa :
           Suốt ngày nhàn hạ rảnh rổi với ngôi nhà quạnh quẽ vắng lặng ở trên núi nầy. Chiếc cửa tre xiêu vẹo ôm ấp lấy căn nhà che chắn bớt cái cơn lạnh nhè nhẹ đang lan tỏa. Nhìn xuống xa xa bãi cỏ non xanh biếc, bầu trời cũng xanh biếc như ngất ngây say. Những đóa hoa hồng lên trên cành rực rỡ với các giọt sương còn lóng lánh chưa khô. Tấm thân ta như đám mây đơn lẻ kia cú mãi quyến luyến không nở rời đỉnh núi, và lòng ta thì đã khô cằn như chiếc giếng xưa kia đã không còn dậy sóng nữa. Những nhánh tùng bách cháy tàn nửa vời lạnh lẽo, trà thuốc cũng đã cạn rồi. Những con chim bên khe vổ cánh bay tiếng kêu oang oác làm chợt tỉnh giấc, mộng xuân cũng tàn lụi theo luôn.

3. DIỄN NÔM :
               
              Nhà tịch mịch núi cao nghe vắng vẻ,
              Cửa phên tre nghiêng ngã lạnh lan tràn.
              Trời như say thảm cỏ biếc mênh mang,
              Hoa đỏ thắm đầu cành sương chưa ráo.
              Thân nầy tựa như mây còn luyến núi,
              Lòng thì như giếng cạn sóng đà an.
              Lửa tắt trà khô thuốc hết đêm tàn,
              Chim oang oác giật mình tan giấc mộng !
                                                                    Đỗ Chiêu Đức.

Chú Thích :
  Theo tôi nghĩ, chữ YÊN trong câu 7 có nghĩa là thuốc hút chớ không phải KHÓI.

  Đầu năm góp vui ít vần

DANH HỮU: 

 

春旦
寂寞山家鎮日閒， 竹扉斜擁護輕寒。       碧迷草色天如醉， 紅濕花梢露未乾。 身與孤雲長戀岫， 心同古井不生瀾。 柏薰半冷茶煙歇， 溪鳥一聲春夢殘。   朱文 安

XUÂN ĐÁN

Tịch mịch sơn gia trấn nhật nhàn, 
Trúc phi tà ủng hộ khinh hàn. ，      

Bích mê thảo sắc thiên như tuý,

Hồng thấp hoa sao lộ vị can. 

Thân dữ cô vân trường luyến tụ, 

Tâm đồng cổ tỉnh bất sinh lan. 

Bách huân bán lảnh trà yên yết,

Khê điểu nhất thanh xuân mộng tàn
   Chu Văn An

Xuân Sớm

Vắng tanh sơn ốc, suốt ngày nhàn,

Rèm trúc treo nghiêng cũng đỡ hàn.

Thắm biếc cỏ màu, trời tựa sỉn,

Đượm hồng hoa chỏm, sương chưa tan.

Thân như mây nổi, cùng ưa núi,

Tâm giống giếng xưa, chẳng gợn làn.

Sắp hết củi thông, trà hết khỏi,

Tiếng chim bên suối, mộng xuân tàn.

Danh Hữu dịch

CHÂN DIỆN MỤC:

Xin góp bản dịch cùng các bạn :

 SỚM XUÂN

Ở núi buồn hiu người nhẹ bỗng

Cổng tre cọt kẹt gió chênh chông

Trời nghiêng cỏ biếc say xuân sắc

Một đóa hồng nhung sương phủ hồng

Thân dạt góc trời mây tâm sự

Lòng ta đã cạn , sóng nào rung

Củi tàn , hơi lạnh , thuốc trà hết

 Chim núi kêu xui lạnh cõi lòng

 C.D.M.     

 

QUÊN ĐI: 

Kính thưa Thầy Cô Anh Chị,
Quên Đi có nhận xét thế này"
"Bách huân bán lảnh trà yên yết"
Mùi hương từ củi thông đã nhạt, và khói trà cũng hết. Nếu nghĩ thoáng một cách nôm na:  bếp lửa bằng củi thông đã cháy già nửa, nên hơi nóng đã giảm nhiều, vì chủ nhân đã đi nghỉ từ lâu, không pha thêm trà. Do đó trà không còn lên khói.
Như vậy chữ "yên" ở đây không thể là khói thuốc.
Quên Đi xin  bài thơ dịch :

Nhà vắng trên non ngày tháng rảnh

Trúc rèm nghiêng cản bớt hơi đông

Trời như say cỏ đang màu biếc

Hoa ẩm sương đêm dưới ánh hồng

Mây lẻ cùng ta lưu luyến núi

Lòng như mặt giếng lặng hư không
Hương tùng gần lụn trà vừa hết

Chim báo xuân sang tỉnh giấc nồng.

                                          Quên Đi

 

 

 

KHAI BÚT MỒNG MỘT TẾT GIÁP NGỌ

Điền Viên Lạc

Nguyên tác: Vương Duy

Bản dịch: Phạm Khắc Trí, Đỗ Chiêu Đức, Chân Diện Mục, Mailoc

________________________________________________________________________

 

Khai bút mồng một Tết Giáp Ngọ , xin được gửi đến mọi người thân quí , mấy vần thơ mộc mạc, để đọc cho vui trong mấy ngày xuân. 

PKT 01/31/2014
 
Điền Viên Lạc
Vương Duy (699 - 759)

Đào hồng phục hàm túc vũ
Liễu lục cánh đãi triêu yên
Hoa lạc gia đồng vị tảo
Oanh đề sơn khách do miên

Dịch Xuôi : Vui Thú Điền Viên
PKT 01/31/2014
 
Đào hồng , đọng giọt mưa đêm
Liễu biếc , vương tơ sương sớm
Hoa rụng , gia đồng chưa quét
Oanh hót , sơn khách còn ngủ

Phụ Chú :
(1) Gia đồng = trẻ giúp việc trong nhà
(2) Sơn khách = khách núi = ý nói người ở ẩn, xa lánh việc đời

Điền Viên Lạc
PKT 01/31/2014

Đào hồng, mưa đêm, trổ lộc ,
Liễu biếc, sương sớm, đong đưa.
Hoa rụng đầy sân êm ả , 
Oanh ca người ngủ dậy chưa ?
 
Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com 

Đỗ CHIÊU ĐỨC:

               Thường thì nhắc tới Đường Thi, người ta chỉ nghĩ đến thơ 5 chữ và 7 chữ : Ngũ ngôn Cổ Phong, Ngũ ngôn Tứ tuyệt, Ngũ ngôn Bát cú, Thất ngôn Cổ phong, Thất ngôn Tứ tuyệt, Thất ngôn bát cú, mà ít ai biết đến Lục ngôn thi, tức là Thơ 6 chữ. Kỳ nầy, xin trình làng một bài thơ Đường 6 chữ của thi sĩ Cố Huống, người đã có bài thơ nổi tiếng khi vịnh Giai thoại Điển tích LÁ THẮM của chàng thư sinh Vu Hựu và Cung nhân Hàn Thị như sau :

 

Hoa lạc thâm cung oanh diệc bi,                        花落深宫鶯亦悲
Thượng Dương cung nữ đoạn trường thì.         上陽宫女斷腸時　
Quân ân bất bế đông lưu thủy,                           君恩不閉東流水
Diệp thượng đề thi ký dữ thùy ?                        枼上題詩寄與誰？

Tạm diễn nôm như sau :

Hoa rụng cung sâu oanh cũng sầu,
Thượng Dương cung nữ quặn lòng đau.
Ơn Vua chẳng bế dòng lưu thủy,
Trên lá đề thơ gởi đến đâu ?

                     Bây giờ thì xin cùng thưởng thức và cùng kính mời tất cả Quý thầy cô, các bạn đồng môn, các em học sinh, chúng ta cùng tìm hiểu và dịch bài thơ đặc biệt này nhé !

歸山作                               QUY SƠN TÁC

心事數莖白髮，               Tâm sự sổ kinh bạch phát

生涯一片青山。               Sanh nhai nhất phiến thanh sơn

空林有雪相待，               Không lâm hữu tuyết tương đãi

古道無人獨還。               Cổ đạo vô nhân độc hoàn

桃紅復含宿雨,                  Đào hồng phục hàm túc vũ
柳綠更帶朝煙.                  Liễu lục cánh đái triêu yên
花落家童未掃,                  Hoa lạc gia đồng vị tảo
鳥啼山客猶眠 .                 Điểu đề sơn khách do miên.

顧　况                               Cố Huống.

SÁNG TÁC KHI VỀ NÚI Ở ẨN,
Tâm sự tịch liêu của tuổi già, chỉ còn biết tỉ tê cùng vài sợi tóc bạc lưa thưa mà thôi. Sinh nhai ư ?. Ừ, thì cứ sống nhờ vào cỏ hoa cây trái của một dãy núi xanh xanh kia. Trong cảnh núi rừng vắng lặng nầy, ta chỉ còn bầu bạn với tuyết trắng mà thôi. Mỗi ngày trên con đường xưa lối cũ nầy, ta chỉ đi về với một thân một bóng. Mỗi chiều chiều ngắm hoa hồng còn long lanh với những hạt mưa xuân, và mỗi buổi sáng hàng liễu xanh chập chờn ẩn hiện trong làn hơi sương sớm. Hoa rụng đầy thềm đầy đất, gia đồng còn chưa kịp quét đi. Tiếng chim líu lo của buổi ban mai cũng không đánh thức được người khách núi nhàn nhã còn đang mơ màng giấc điệp.

Diễn nôm :
Tâm sự : Lơ thơ tóc bạc,
Núi xanh một dãi : Sinh nhai !
Rừng vắng bạn bầu cùng tuyết
Đường xưa vắng vẻ không ai ,
Hoa đào hồng vì mưa tối
Sương sớm đưa cành liễu bay
Hoa rụng gia đồng chưa quét,
Chim ca khách núi còn say !

Lục bát :
Lơ thơ tóc trắng não nùng,
Sinh nhai một dãy chập chùng núi xanh.
Bạn cùng tuyết trắng phủ quanh,
Đường xưa vắng vẻ độc hành một thân,
Đào hồng lóng lánh mưa xuân,
Liễu xanh thấp thoáng bâng khuâng sáng trời.
Gia đồng chưa quét hoa rơi,
Giấc nồng khách núi mặc lời chim ca !

Đỗ Chiêu Đức diễn nôm.

Cố Huống 顧況 (725-814) tự Bô Ông 逋翁, người Hải Diêm 蘇州 Tô Châu 海鹽 (nay thuộc tỉnh Chiết Giang 浙江, Trung Quốc).
về già, tự lấy hiệu là Bi Ông. Ông là Thi sĩ, họa sĩ của đời Đường. Quan không cao, từng giữ chức Trứ Tác Lang. Vì làm thơ châm chích giới quyền quí đương thời, nên bị biếm đến Nhiêu Châu làm Tư Hộ Tham Quân. Về già ẩn cư ở núi Mao Sơn.

 

PHẠM KHẮC TRÍ: 

Anh Chiêu Đức ơi , một hai năm trước đây , anh chị em chúng ta cũng đã chuyển dịch bài này. Riêng tôi rất thích bài thơ 6 chữ 8 câu này của Cố Huống. Bốn câu sau có sách chép cho là 1 trong các bài Điền Viên Lạc của Vương Duy . Hôm nay , nhân ngày mồng một Tết , nhân dịp anh đề cập đến , ngồi đọc lại một mình... Cám ơn anh. Gửi lại  bản dịch cũ để mọi người cùng đọc cho vui. Cầu chúc một năm mơi an lành cho tất cả chúng ta. Thân kính.

Qui Sơn Tác
Cố Huống (725 - 814)

Tâm sự sổ kinh bạch phát
Sanh nhai nhất phiến thanh sơn
Không lâm hữu tuyết tương đãi
Cổ đạo vô nhân độc hoàn
Đào hồng phục hàm túc vũ
Liễu lục cánh đãi triêu yên
Hoa lạc gia đồng vị tảo
Oanh đề sơn khách do miên.

Qui Sơn Tác
PKT 01/31/2014

Tâm sự vui cùng tóc bạc,
Núi xanh ngày tháng tung hê.
Rừng vắng tuyết trắng mời đón ,
Lối xưa một bóng đi về.
Đào hồng mưa đêm tươi nở ,
Liễu biếc sương sớm vấn vương.
Hoa rụng gia đồng chưa quét ,
Oanh ru sơn khách giấc nồng .

CHÂN DIỆN MỤC:

 Tâm sự miên man buồn tóc trắng

Lui về góc núi sống qua ngày    

Sương tuyết rơi hoài ta cũng cảm

Đường đời bạn hữu vắng tăm hơi

Xuân về hoa nở trong mưa bụi

Cành biếc hanh hao dưới khói trời

Hoa rụng hiên xuân bay quẩn mãi

 Dụi mắt ngáp dài đón xuân tươi

 C.D.M

 MAILOC:                                                         

 Quy Sơn Tác

Tâm sự bời bời trắng tóc mai ,

Bên sườn núi biếc cuộc sinh nhai .

Rừng hoang tuyết trắng chờ ta đó ,

Đường cũ quay về chẳng bóng ai .

Mưa tối đào hồng hoa ngấn nước ,

Sương mai cành biếc liễu vươn dài .

Hoa rơi con trẻ nhà chưa quét ,

Chim hót giấc nồng khách ngủ say .

                              Mailoc

_________________________________________________

 

TRÚC CHI TỪ                                  

Lưu Vũ Tích

Phạm Khắc Trí, Mailoc, Chân Diện Mục, Đỗ Chiêu Đức, Lộc Mai, Quên Đi, Kim Phượng

_________________________________________________________________________

Đã có chùm lan , cành đào , nhánh hạnh , hôm nay xin gửi thêm một bài ca xưa để mọi người thân quí ăn Tết cho vui . Cảnh hò hát trên sông nước quê nhà thuở nào ,dù đã qua , đã xa,  vẫn mãi là một hồi ức đẹp. Nắng ấm lên rồi , ai đó ơi ! PKT 01/25/2014

Trúc Chi Từ
Lưu Vũ Tích (772 - 842)

Dương liễu thanh thanh giang thủy bình
Văn lang giang thượng xướng ca thanh
Đông biên nhật xuất tây biên vũ
Đạo thị vô tình khước hữu tình

Dịch Xuôi : Trúc Chi Từ
PKT 01/25/2014

Dương liễu xanh xanh , dòng sông phẳng lặng
Nghe tiếng chàng hát hò trên sông
Bên đông mặt trời đang lên, bên tây trời đang mưa
Nói là trời mưa mà lại là trời nắng đấy người ơi

Chú Thích:

(1) Trúc Chi Từ là một thể loại dân ca xưa , thường được làm ra để nói về cảnh tình của người dân sinh sống hiền lành ở nơi thôn dã. Đây là 1 trong số các bài  Trúc Chi Từ của tác giả.

(2) Trong chữ hán , có 2 chữ đồng âm , cùng đọc là "tình" nhưng khác nghĩa , một nghĩa là "trời tạnh/không mưa" và một nghĩa là "có tình ý đối với nhau ". Câu 4 trong nguyên tác , với dụng ý chơi chữ thú vị của tác giả , còn có thể hiểu : "nói là vô tình mà lại là hữu tình đấy".

Trúc Chi Từ
PKT 01/25/2014

Liễu biếc xanh dòng nước chảy xuôi,
Trên sông vang tiếng chàng hò vui.
Bên tê mưa gió , bên ni tạnh ,
Nắng ấm lên rồi , ai đó ơi !

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com  

Khúc Ca Trúc chi

Liễu xanh xanh , mặt sông phẳng lặng ,

Giọng hát chàng văng vẳng trên sông .

Mưa tây , đông nắng rực hồng ,

Tưởng không lại hóa mênh mông rất tình .

                         Mailoc phỏng dịch

                               Cali 1-25-14

MƯA RẮC BÊN SÔNG

Cành tre bên bến lặng nhìn sông

Tiếng hát theo giòng suôi gió Đông

Nắng nhạt như mơ , mưa lắc rắc

Tạnh rồi lòng vẫn thấy mưa giông

                                          C.D.M.  

1. Nguyên tác chữ Hán của bài thơ :

 竹枝詞                             TRÚC CHI TỪ
              劉禹錫                                      Lưu Vũ Tích

楊柳青青江水平，  Dương liễu thanh thanh giang thủy bình,
聞郎江上唱歌聲。  Văn lang giang thượng xướng ca thinh.
東邊日出西邊雨，  Đông biên nhật xuất tây biên vũ,
道是無晴卻有晴。  Đạo thị vô tình khước hữu tình !

CHÚ THÍCH :
   * Đạo Thị : Bảo là, Nói là, Gọi là.
   * Tình 晴 : Tình nầy là NẮNG RÁO, vì có bộ NHẬT là Mặt Trời một bên. Chữ nầy ĐỒNG ÂM với chữ Tình 情 là TÌNH CẢM, TÌNH Ý, có bộ TÂM là Lòng Dạ một bên. Nên, HỮU TÌNH là CÓ NẮNG, đồng âm với HỮU TÌNH là Có Tình Ý.

NGHĨA BÀI THƠ :
      Dương liễu xanh xanh soi mình trên dòng nước phẳng lặng, ta nghe tiếng của chàng cất giọng hát trên sông. Mặt trời đang ló dạng ở phía đông với những tia nắng đầu ngày , nhưng phía bên trời tây lại đổ mưa rào, cho nên, bảo là không có nắng, nhưng lại có nắng, nói là không có tình, nhưng lại có tình Ý thật thiết tha !

DIỄN NÔM :
           Xanh xanh dương liễu soi dòng nước,
           Vẳng tiếng chàng ca sóng lặng thinh.
           Tây đổ mưa rào đông lại nắng,
           Hữu tình người lại ngỡ vô tình !
                                                           Đỗ Chiêu Đức.

  TRÚC CHI TỪ

Mặt nước êm đềm, bóng liễu in

Giọng chàng xao động khúc sông yên

Tây mưa, đông vẫn đang hừng nắng

Người ngỡ vô tâm lại hữu tình.

                       Lộc Mai

Không môn đăng hộ đối, chàng thì xót phận. Nơi Nàng thì rực rỡ tươi vui, bên chàng cả một màu u ám.
Quên Đi xin góp vui với bài dịch:

                     Đôi Bờ
Bên dòng nước lặng liễu khoe thân
Sông vắng tiếng chàng trầm bổng ngân
Đông nắng tây mưa nào muốn thế
Sao đành than trách hỡi tình nhân.
                                      Quên Đi

Ý Tình

Dòng nước lặng soi mình dáng liễu

Điệu ca buồn não nuột  trên sông

Đông còn nắng ấm tây mưa lạnh

Đầy ý tình căm lặng ngỡ không

Kim Phượng

______________________________________________________________

 

 

CỔ KIM NHƯ MỘNG

Thơ Tô Đông Pha

Bản dịch: Phạm Khắc Trí, Mailoc, Quên Đi

____________________________________________

Lời Dẫn Về Bản Dịch Cổ Kim Như Mộng

Nguyên tác là một bản ca từ làm theo điệu Vĩnh Ngộ Lạc của Tô Đông Pha , đời Tống . Phần chuyển dịch đã không thể giữ được âm ngữ cho đúng điệu nhạc. Chẳng qua , mấy ngày đầu xuân ,  đọc được lời than của người xưa , cổ kim như mộng , vị dư hạo thán (xin hãy vì ta mà than dài ) , thú thực không hiểu sao nhà-giáo-tôi lại không cảm thấy buồn , mà ngược lại,  lại cảm thấy vui vui , và ngược lại , lại muốn được chia sẻ , thay vì nỗi buồn, mà là nỗi vui này , cùng với người xưa và với mọi người thân quí. Vâng , cổ kim như mộng ,ai buồn cho đây , vì thế dại gì mà không vui ?( Đêm nay ,chắc sẽ ngủ ngon , Ông Táo đã về Trời ,đâu còn ai ở Hạ Giới để ghi chép cái tội chọc phá mọi người cho vui của tôi nữa ) . PKT 01/23/2014

Vĩnh Ngộ Lạc
Tô Đông Pha (1037 - 1101)

Minh nguyệt như sương
Hảo phong như thủy
Thanh cảnh vô hạn
Khúc cảng khiêu ngư
Viên hà tả lộ
Tịch mịch vô nhân kiến
Thẩm như tam cổ
Khanh nhiên nhất diệp
Ảm ảm mộng vân kinh đoạn
Dạ mang mang
Trùng tầm vô xứ
Giác lai tiểu viên hành biến
Thiên nhai quyện khách
Sơn trung qui lộ
Vọng đoạn cố viên tâm nhãn
Yến Tử lâu không
Giai nhân hà tại
Không tỏa lâu trung yến
Cổ kim như mộng
Hà tằng mộng giác
Đản hữu cựu hoan tân oán
Dị thời đối
Hoàng lâu dạ cảnh
Vị dư hạo thán

Cổ Kim Như Mộng
PKT 01/23/2014

Trăng sương lung linh ,
Gió nhẹ dịu mát ,
Trời đất yên ngủ ,
Cá quẫy ngoài sông,
Lá sen tròn tuôn hạt sương đọng ,
Lặng lẽ trong thanh vắng .

Canh ba trống điểm,
Một chiếc lá rụng , 
Tỉnh giấc mộng xuân ảo não ,
Đêm tối mịt mùng ,
Tìm đâu thấy nữa ,
Tha thẩn cùng khắp khu vườn nhỏ .

Cuối trời chân mỏi ,
Chốn cũ quay về ,
Vườn xưa ngày đêm tưởng nhớ,
Lầu xưa hoang liêu ,
Người xưa một thuở ,
Ôi con yến nhỏ ngày nào, nay đã bay về đâu nhỉ ?

Cổ kim như mộng,
Bao lần tỉnh thức ,
Vui xưa không còn ,  
Dòng đời dâu bể ,
Đêm dài lầu vắng , 
Ai buồn cho đây?

Phụ Chú : Lầu Yến Tử ,lấy tên một người ca nữ , chuyện kể, vợ chồng đầm ấm hạnh phúc , sau khi chồng chết , ở vậy, cho đến khi qua đời.

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Cổ Kim Như Mộng

Trăng sáng ngời tợ sương

Gió mát lạnh như nước

Bầu trời đêm trong suốt

Cá nhảy vượt bờ nương .

Trên lá sen sương lóng ,

Vắng lặng nào ai hay

Lá rụng âm vang động

Canh ba trống canh dài .

Xót xa khi tỉnh giấc

Đêm tăm tối mịt mờ

Biết tìm đâu ra chốn

Vườn nhỏ dạo thẩn thơ .

Cuối trời khách chân mỏi

Năm cũ đường về mong

Vườn xưa trông mút mắt

Yến Tử lầu vắng không .

Giai nhân giờ đâu tá ?

Chim én kín lầu xuân

Xưa nay đời như mộng

Tỉnh giấc đã bao lần .

Buồn vui những ngày cũ

Sau nầy liệu có ai ?

Lầu vàng trong đêm vắng

Vì ta thở than dài .

                    Mailoc phỏng dịch

                      Cali 01-23-14

 Chuyện Cũ Giờ Như Mộng
(Phóng tác Cổ Kim Như Mộng)
    
Trăng thanh gió mát cảnh như thơ
Sen ủ sương khuya cá thẩn thờ
Đêm vắng canh chầy ôm mộng ảo
Bàng hoàng lá rụng dạ nao nao.

Nơi lòng vương cảnh cũ
Đâu dáng ngọc lầu cao
Người xưa nay vắng bóng
Lầu xưa cũng điêu tàn.
Sự đời có tựa không
Chuyện cũ giờ như mộng.
                          Quên Đi

 

 

HOÀI CỰU                                         

Năm nay, trong tiết đông lạnh, vùng Plano Texas, chỗ chúng tôi ở, trời trở chứng, nhiệt độ trong ngày lên xuống thất thường, dường như cơ thể già nua đã không thích ứng kịp, đầu gối bị đau nhức, đôi khi chịu không thấu, lại nhớ đến...con lừa trong thơ Tô Đông Pha. "Lộ trường, nhân khốn, kiển lư tê" . Đường còn xa, người đã mỏi mệt , mà con lừa cưỡi thì chân lại đi khập khiễng, kêu đau. Trong cơn đau nhức trời hành này, năm cùng tháng tận, tôi ngồi viết mấy hàng chữ này để mọi người thân quí trong nhà đọc cho vui cùng tôi và cùng nhau, thân tâm an lạc, đón mừng năm 2014, một Năm Mới  an lành, hanh thông, và như ý. PKT 12/29/2013

Hoài Cựu
 Tô Đông Pha (1037 - 1101)

Nhân sinh đáo xứ tri hà tự
Ưng tự phi hồng đạp tuyết nê
Nê thượng ngẫu nhiên lưu chỉ trảo
Hồng phi na phục kế đông tây
Lão tăng dĩ tử thành tân tháp
Hoại bích vô do kiến cựu đề
Vãng nhật kỳ khu hoàn ký phủ
Lộ trường nhân khốn kiển lư tê

Phụ chú :

Nguyên đề bài là : Họa Tự Do Mãnh Trì Hoài Cựu , họa bài Mãnh Trì Hoài Cựu của Tử Do. Tử Do là em của Tô Đông Pha. Mãnh Trì là tên huyện thuộc tỉnh Hà Nam.

Dịch Xuôi : Hoài Cựu
PKT 12/29/2013

Đời người rồi sẽ đi về đâu nhỉ
Có phải tựa như một con chim hồng bay đạp trên tuyết rơi
Ngẫu nhiên để lại dấu chân trên tuyết
Rồi thoắt đó bóng hình chim đã bay vút đông tây mất hút rồi
Vị tăng già đã viên tịch , ngôi tháp mới cho tăng vừa mới xây xong
Bức tường cũ thơ đề nay đã đổ nát không còn thấy chữ viết nữa
Không biết đường đi gian truân ngày trước có được ghi lại không
Bây giờ chỉ biết , đường còn xa , người đã mỏi mệt , con lừa khập khiễng kêu đau

Hoài Cựu
PKT  12/29/2013

Kiếp người rồi sẽ về đâu nhỉ ?
Tựa cánh hồng bay đạp tuyết rơi.
Đây đó dấu chân còn đọng tuyết ,
Mà đâu hình bóng đã mù khơi.
Tăng già , tháp mới yên phần xác ,
Chữ viết , tường rêu lấp mất lời.
Khổ nạn ngày qua , trời đất biết ,
Đường dài , lừa ốm...bỡn nhau thôi !
 
Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Bài dịch LỘC MAI:

HOÀI CỰU

Đi về đâu hỡi, kiếp con người ?

Tựa cánh chim bằng lướt tuyết rơi

Vừa thấy dấu chân in thảm trắng

Thì đà bóng dáng khuất mù khơi

Tăng già yên nghỉ sâu lòng tháp

Tường cũ tang thương nhạt chữ lời

Hiểm trở đường xưa, ai có nhớ

Lừa đau, người mỏi, nẻo xa xôi.

Lộc Mai

Bài dịch MAILOC:

Hoài Cựu

Đường vạn nẻo đời người chẳng biết ,

Tựa cánh hồng giẫm tuyết rơi đầy .

Dấu chân bỗng chốc còn đây ,

Mà hồng heo hút đông tây xa vời .

Trong tháp mới sư già thâm tịch ,

Tường đổ rồi dấu tích thơ đâu .

Nhớ thương khập khểnh dãi dầu ,

Mệt nhoài la mỏi nỗi sầu đường xa .

Mailoc phỏng dịch

Cali 29-12-13

Bài dịch QUANG TUẤN:

NHỚ XƯA
 
Nhân sinh nào biết về đâu nhỉ?
Như cánh chim hồng giẫm tuyết rơi.
Ôi dấu chân kia còn rõ đó
Mà hình bóng ấy đã xa rồi.
Tăng già tháp giữ thân yên ổn
Tường cũ lời ghi nét nhạt phai.
Đường trần muôn thuở luôn gian khổ
Dặm thẳm. ngưởi lừa mệt quá thôi.
 
                   Chiều ngày 30/12/2013
                       QUANG TUẤN

Bài dịch QUÊN ĐI:

 

Kính thưa Quí Thầy Cô, Đồng Môn, Thân Hữu Thân mến,

Vừa nhận được Bài của Các Thầy Cô, tôi tìm ngay bản chữ Hán gởi ra đây để cùng nhau tham khảo.

和子由澠池懷舊    Hoạ Tử Do Mãnh trì hoài cựu
人生到外知何似，   Nhân sinh đáo xứ tri hà tự
應似飛鴻踏雪泥。   Ứng tự phi hồng đạp tuyết nê
泥上偶然留指爪，    Nê thượng ngẫu nhiên lưu chỉ trảo
鴻飛那復計東西。    Hồng phi ná phục kế đông tê (tây)
老僧已死成新塔，    Lão tăng dĩ tử thành tân tháp
壞壁無由見舊題。    Hoại bích vô do kiến cựu đề
往日埼嶇還記否，    Vãng nhật kỳ khu hoàn ký phủ
路人長困蹇驢嘶。     Lộ nhân trường khốn kiển lô đề.

Có một điều ở câu thứ nhất, chữ thứ tư ( 外 ) là chữ ngoại có nghĩa là bên ngoài.

     Nhớ Lại Nơi Xưa

Sinh ra rồi sẽ đến đâu đây
Tựa cánh hồng đi trên tuyết lầy
Móng vuốt hãy còn lưu dấu vết
Bay nhanh chẳng thiết hướng đông tây
Sư già tháp mới vùi xương cốt
Tường đổ thơ đề mất tiếc thay
Hiểm trở lối xưa giờ vẫn nhớ
Người la mệt lả đoạn đường này
                                    Quên Đi

 

ĐỖ CHIÊU ĐỨC: Dịch & Góp ý

 

Kính thưa Quí Thầy Cô, Đồng Môn, Thân Hữu Thân mến,

Vắng tiếng lâu nay, vì tâm tình còn trĩu nặng, hôm nay chợt mở mail, đọc được các bài dịch của Quí Thầy và Các Bạn về cuộc sống nhân sinh, cũng chợt thấy lòng cảm khái, nên xin được tham gia với các phần sau :

  1. NGUYÊN TÁC CỦA BÀI THƠ :

 和子由澠池懷舊    HỌA TỬ DO MÃNH TRÌ HOÀI CỰU

人生到處知何似，   Nhân sinh đáo xứ tri hà tự
應似飛鴻踏雪泥。   Ưng tự phi hồng đạp tuyết nê
泥上偶然留指爪，   Nê thượng ngẫu nhiên lưu chỉ trảo
鴻飛那復計東西。   Hồng phi nả phục kế đông tê (tây)
老僧已死成新塔，   Lão tăng dĩ tử thành tân tháp
壞壁無由見舊題。   Hoại bích vô do kiến cựu đề
往日埼嶇還記否?    Vãng nhật kỳ khu hoàn ký phủ?
路長人困蹇驢嘶。   Lộ trường nhân khổn kiển lô đề.
                      蘇軾                                               Tô Thức

2. XUẤT XỨ CỦA BÀI THƠ :

         Năm Gia Hựu Nguyên niên đời Tống Nhân Tông ( năm 1056 ), Tô Tuân dẫn Tô Thức và Tô Triệt lai kinh ứng thí, trên đường đi ngang qua huyện Mãnh Trì, đêm trọ lại cư thất của Phụng Nhàn Hòa Thượng, có đề thơ trên vách chùa.

         Năm Gia Hựu thứ 6, Tô Thức ( Tự là Tử Chiêm, Hiệu là Đông Pha Cư Sĩ ) đến nhậm chức quan ở Phụng Tường, trên đường đi, lại đi ngang qua huyện Mãnh Trì, được em là Tô Triệt ( tự là Tử Do ) gởi cho bài thơ " Hoài Mãnh Trì kí Tử Chiêm Huynh Thi "  懷澠池寄子瞻兄詩, nên mới làm bài thơ nầy để họa lại.

      3. GÓP Ý :
      a) Về chữ thứ tư của câu đầu : Bạn Hùynh Hữu Đức ghi chữ NGOẠI 外 là vì bạn nhầm với chữ Giản Thể của chữ Xứ 處 được viết như thế nầy : 处. Nên câu đầu căn cứ theo nguyên tác phải là :
        Nhân sanh đáo XỨ tri hà tự.
      b) Chữ đầu của câu thứ 2 phải đọc là ƯNG.
        Chữ 應 đọc là ƯNG là Phó từ, có nghĩa : PHẢI, NÊN. Ví dụ : Ưng Thị, Ưng tự ( Phải là ).
        Đọc là ỨNG là Động Từ, có nghĩa : LÊN TIẾNG. Ví dụ : Đồng Thanh Tương Ứng, Hưởng Ứng.
      c) Chữ 那 , ở đây phải đọc là NẢ, vì đúng ra chữ nầy phải được viết như thế nầy : 哪, là Nghi vấn từ dùng để hỏi, có nghĩa là NÀO?, là SAO?.
      d) Câu chót phải là :
         LỘ TRƯỜNG NHÂN KHỔN kiển lư tê.
         Lộ Trường Nhân Khổn là Đường dài người mõi. Chữ nầy 困 đọc là KHỐN, có nghĩa là KHÓ, ta có từ Khốn Khó. Còn đọc là KHỔN thì có nghĩa là Mõi Mệt.

         4. DIỄN NÔM :

        HỌA BÀI MÃNH TRÌ HOÀI CỰU Của TỬ DO.

  
             Cuộc sống người đời chẳng biết sao?
             Tựa chân nhạn đạp tuyết hôm nào.
             Ngẫu nhiên dấu ấn lưu trên tuyết,
             Bình thản cánh hồng bay đến đâu?
             Tháp mới sư già vừa viên tịch,
             Tường hư thơ mất mới hôm nao !
             Chông gai ngày cũ quên hay nhớ ?
             Người mõi đường xa lừa hí đau !
                                                    Đỗ Chiêu Đức.

           Bài thơ nầy còn ẩn Ý THIỀN ở bên trong !

 

DANH HỮU dịch & góp ý:

.

Nhân dịp đầu năm, góp vài ý với các bạn yêu thơ Đường.

 

和子由澠池懷舊    HỌA TỬ DO MÃNH TRÌ HOÀI CỰU

 人生到處知何似，   Nhân sinh đáo xử, tri hà tự
應似飛鴻踏雪泥。   Ưng tự phi hồng đạp tuyết nê
泥上偶然留指爪，   Nê thượng ngẫu nhiên lưu chỉ trảo
鴻飛那復計東西。   Hồng phi na phục kế đông tê.
老僧已死成新塔，   Lão tăng dĩ tử, thành tân tháp
壞壁無由見舊題。   Hoại bích, vô do kiến cựu đề.
往日埼嶇還記否       Vãng nhật kỳ khu, hoàn ký bĩ
路長人困蹇驢嘶。   Lộ trường nhân, khốn kiển lư đề.
                      蘇軾 

 

 họa bài Mãnh Trì Hoài Cựu của Tử Do

Chuyện xử thế của con người, ta biết theo ai !

Bắt chước con chim hồng lướt trên bùn tuyết ư ?

Bùn tuyết chỉ tình cờ ghi lại dấu vết của nó.

Kế sách "Hồng bay" cũng đâu giải quyết được gì trước nay

Hay như Lão tăng vừa viên tịch để lại ngôi tháp mới xây.

Vì bức tường đã hỏng, bài thơ của ông đề không còn thấy nữa

Ngày trước thật uổng cái kỳ công, vì lời ghi không hay .

Đi đường dài gặp cơn khốn đốn chỉ vì sự thua kém nên chỉ biết kêu lên.

 

Vài từ ngữ

 

Đáo xử : đến chuyện xử thế

Ưng tự : nên theo cái nào

Na phục : đâu giải quyết được

Kế đông tây : kế sách xưa nay

Tân tháp : tháp xây dùng đựng cốt nhà sư mới viên tịch

Hoàn ký bĩ : chỉ vì lời ghi không hay (ám chỉ lời chê lúc trước của ông về thơ Vương An Thạch).

Kiển lư : ngựa què từ ngữ chỉ sự thua kém

 

Bài thơ này, theo tôi nghĩ, là ông than vì chuyện xử thế vụng của mình mà bị đày đi xa (chuyện ông sửa thơ của Vương An Thạch và bị Thạch để tâm, khi hắn lên làm Thừa tướng, hắn đã trả thù bằng cách đày ông đến nhiệm sở mới nơi mà trước đây đã hình thành bài thơ của Thạch, cũng giống chuyện nhạc sĩ Văn Cao, hồi trước có lần Tố Hữu rủ ông lại nhà để khoe mấy bài thơ ông ta mới làm, Văn Cao trả lời : thơ cậu thì có gì mà phải đọc. Tố Hữu để tâm thù, khi nắm quyền đã đày ải Văn Cao suốt đời không ngóc đàu lên nổi, nhờ Văn Cao là tác giả bài Quốc ca nên mới không bị đi tù như các bạn hữu của ông).

 Nội dung bài này rất khó dịch cho lọn nghĩa mà không làm sai lạc ý thơ. Nhân đầu năm, thôi thì cũng xin góp lời kẽo bạn Lộc lại hỏi : sao dạo này anh còn dịch thơ Đường nữa không ?

 Họa bài Mãnh Trì Hoài Cựu của Tử Do

Đường đời xử thế, biết chi nêu

Bắt chước chim hồng, vượt tuyết rêu ?

Rêu tuyết tình cờ in dấu vết

Hồng phi há dễ giải nan điều !

Lão tăng vừa tịch, tháp còn đấy,

Tường nát, khó tìm, thơ đã tiêu.

Công uổng trước kia, phê hạ sách

Đường dài, tài mọn, chỉ đành kêu.

Danh Hữu dịch

 Chúc quý bạn một năm mới 2014 thi tứ dồi dào, sức khỏe hanh thông

 

 

___________________________________________________________________

 

 

 

 

Túc Vương Xương Linh ẩn cư

Cùng Bạn .

Xin Chuyển đến các bạn một bài thơ của Thường Kiến , đọc giải khuây thư xã cho tâm hồn trong ngày cuối tuần và cũng mong bạn thơ mình góp vần cho vui với góc đường thi nhé .

Thân mến 

Mailoc

Túc Vương Xương Linh ẩn cư

Nguyên tác: Thường Kiến

宿王昌齡隱居 

常建 

清溪深不測，隱處唯孤雲。 
松際露微月，清光猶為君。 
茅亭宿花影，藥院滋苔紋。 
余亦謝時去，西山鸞鶴群。 

Túc Vương Xương Linh ẩn cư 

Thường Kiến 

Thanh khê thâm bất trắc, 
Ẩn xứ duy cô vân. 
Tùng tế lộ vi nguyệt, 
Thanh quang do vị quân. 
Mao đình túc hoa ảnh, 
Dược viện tư đài văn. 
Dư diệc tạ thời khứ, 
Tây sơn loan hạc quần. 

--Dịch nghĩa: 

Trọ đêm nơi ở ẩn của Vương Xương Linh 

Suối trong sâu thăm thẳm, 
Nơi ở ẩn chỉ có đám mây lẻ loi. 
Trăng lấp ló trong lùm thông, 
Ánh sáng trong mát vẫn dành cho bác. 
Nếp đình tranh lúc nào cũng có bóng hoa, 
Vết rêu lan dài bên viện thuốc. 
Ta nay cũng từ giã việc đời, 
Về làm bạn với bầy loan, hạc ở non Tây. 

-- Bản dịch của  MaiLộc : -- 

 Suối trong ngần đáy sâu khó đoán ,

Nơi ẩn cư một đám mây cô .

Lùm thông thấp thoáng trăng nhô ,

Ánh trăng trông vắt mơ hồ chờ anh .

Túp lều tranh hoa cành ôm ấp

Phòng thuốc nhà lấm tấm rêu xanh  .

Từ nay thế sự thôi đành ,

Non tây , loan , hạc , bạn lành bên nhau .

Ở Lại Nơi Ẩn Cư Của Vương Xương Linh

1

Thăm thẳm suối trong mát  
Lẻ loi mây chốn thanh        
Cành thông che bóng nguyệt  

Trăng sáng thú riêng anh     
Hoa nở tươi lều cỏ              
Dược phòng rêu phủ xanh   
Bao giờ rời thế sự              
Dạo núi Tây yên lành  

                 2
Xa khuất xuôi dòng con suối trong
Áng mây cô lẻ chốn giai không
Mờ mờ sau cội tùng trăng hiện
Sáng sáng ánh ngà ngắm chỉ Ông
Rực rỡ lều tranh hoa rộ sắc
Âm u gian thuốc phủ rêu phong
Việc đời đến lúc khi ngưng được
Oanh Hạc Tây Sơn thoả thích lòng
Quên Đi

CHỐN ẨN CƯ

Suối sâu thăm thẳm một dòng

Đám mây đơn lẻ âm thầm cùng ta

Ánh trăng nấp bóng thông già

Một vầng trong mát thiết tha chờ người

Lều tranh hoa điểm hiên ngoài

Dược phòng u ám lan dài vết rêu

Việc đời gác lại đi thôi

Hạc loan làm bạn bên trời non tây.

                      Lộc Mai

________________________________________________

 

 

Thu Tịch Ký Hoài Tố Thượng Nhân

Cùng Bạn ,

Xin chuyển đến Bạn một bài thơ Đường của Hoàng phủ Tăng , bài thơ thoát lên cái vẻ thâm nghiêm 

trầm mặc của cảnh chùa chiều Thu khiến lòng tôi vô cùng cảm khái . Xin chuyển đến các bạn thơ để chia sẻ và cũng mong bạn góp vần cho vui ngày cuối tuần .

Thân mến 

Mailoc

Thu Tịch Ký Hoài Tố Thượng Nhân

 
Nguyên tác: Hoàng Phủ Tăng

秋 夕 寄 懷 素 上 人 

已 見 槿 花 朝 委 露 
獨 悲 孤 鶴 在 人 群 
真 僧 出 世 心 無 事 
靜 夜 名 香 手 自 焚 
窗 臨 絕 澗 聞 流 水 
客 至 孤 峰 掃 白 雲 
更 想 清 晨 誦 經 處 
獨 看 松 上 雨 紛 紛 

皇 甫 曾 


Thu Tịch Ký Hoài Tố Thượng Nhân 

Dĩ kiến cẩn hoa triêu ủy lộ 
Độc bi cô hạc tại nhân quần 
Chân tăng xuất thế tâm vô sự 
Tĩnh dạ danh hương thủ tự phần 
Song lâm tuyệt giản văn lưu thủy 
Khách chí cô phong tảo bạch vân 
Cánh tưởng thanh thần tụng kinh xứ 
Độc khan tùng thượng vũ phân phân 

Hoàng Phủ Tăng 

Dịch Nghĩa:

Chiều Thu Viết Gửi Sư Thày Hoài Tố 
 
(đã thấy hoa dâm bụt bị phó mặc cho móc buổi sáng) 
(riêng thương cho con hạc lẻ loi giữa đám người ta) 
(người tu chân chính khác người đời, lòng không thiết sự vật) 
(trong đêm yên tĩnh, tự tay đốt nén nhang thơm có tiếng) 
(cửa sổ trông ra khe suối đẹp, nghe tiếng nước róc rách) 
(khách tới đỉnh núi chơ vơ quét mây trắng) 
(lại nghĩ tới nơi tụng kinh buổi sáng trong lành) 
(một mình nhìn mưa bay lất phất trên ngọn thông) 

-- Bản dịch của MaiL ộc – 

 Đóa dâm bụt dầm mình sương sớm ,

Thương hạc buồn gữa chốn nhân gian  .

Đại tăng sự thế không màng ,

Đêm yên tay thấp nén nhang hương trầm .

Suối bên song rì rầm nước chảy ,

Núi trơ vơ , khách trẩy mây xây ,

Lắng lòng kinh sớm chuông mai ,

Một mình dõi mắt mưa lay ngọn tùng .

.

Bản dịch SONG QUANG: 

Hoa dâm bụt đẩm mình  trong sương sớm

Thương hạc buồn lẻ bạn giữa nhân gian

 Kẻ chân tu thế sự chẳng mơ màng

 Đêm  tỉnh lặng thấp hương trầm khấn nguyện

 Bên song cửa ,tiếng suối ngàn rung chuyển

 Đỉnh núi cao, khách viếng thấy tầng mây

 Tụng công phu kinh sớm với chuông mai

 Mưa lất phất nhìn ngọn thông đơn độc.

 SONG  QUANG

 

Bản dịch Quên Đi:

.

Chiều Thu Gởi Sư Hoài Tố

Cánh dâm bụt mặc sương ban sớm
Hạc một mình hoà giữa thế gian
Chuyện tục nhân không lay ý đạo
Khói trầm hương toả ngát đêm tàn
Tựa song vẳng nước khe sâu chảy
Khách lặng theo mây quét núi ngàn
Nhớ lại sáng nơi phòng tụng niệm
Tùng trầm mưa lạnh chẳng bi quan
                                            Quên Đi

 

 

Chinh Nguyệt Sùng Nhượng Trạch
 
Cùng Bạn 

Gởi bạn một bài thơ của Lý thương Ẩn , phảng phất một chút rợn người nhân Halloween sắp đến 

 Thân 

Mailoc

Chinh Nguyệt Sùng Nhượng Trạch

Nguyên tác: Lý Thương Ẩn

正月崇讓宅
李商隱

密鎖重關掩綠苔,
廊深閣迥此徘徊.
先知風起月含暈,
尚自露寒花未開.
蝙拂帘旌終展轉,
鼠翻窗網小驚猜.
背燈獨共余香語,
不覺猶歌\"起夜來\".

Chinh Nguyệt Sùng Nhượng Trạch

Lý Thương Ẩn

Mật tỏa trùng môn yểm lục đài,
Lang thâm các huýnh thử bồi hồi.
Tiên tri phong khởi nguyệt hàm vựng,
Thượng tự lộ hàn hoa vị khai.
Biển phất liêm tinh cung triển chuyển,
Thử phiên song võng tiểu kinh sai.
Bội đăng độc cộng dư hương ngữ,
Bất giác do ca “Khởi Dạ Lai”

Chú thích: Sùng nhượng trạch, là ngôi nhà ở phường Sùng nhượng ở Đông đô Lạc Dương (nay là thành phố Lạc Dương, tỉnh Hà Nam). Đây là nhà cha vợ của tác giả LTA. Ông cùng vợ con sống tại đây một thời gian. Khi vợ mất (năm 851), ông dọn ra ở riêng. Sáu năm sau có dịp trở lại thăm ngôi nhà xưa thì…

--Dịch nghĩa:--

Tháng Giêng Nơi Nhà Cũ Phường Sùng Nhượng

Cửa ngõ khóa kín, rêu phong xanh um,
ta đi đi lại lại trên hành lang dài thăm thẳm và căn gác vắng lặng.
Biết trước gió nổi trăng lên,
vì móc lạnh nên hoa chưa nở.
Dơi bay chạm vào rèm cửa làm ta trằn trọc không ngủ được.
Tiếng chuột leo nơi lưới cửa sổ làm ta chợt hơi sợ [vì tưởng hồn em về].
Một đèn một bóng ta nói chuyện với hương thừa của em,
còn hát bài “Khởi Dạ Lai” [em ưa thích] nữa. 
 
--Bản dịch của MaiLộc—

 

Rêu phong xanh , ngỏ cài kín mít

Bước tới lui , tĩnh  mịch hành lang .

Gió hiu khơi mảnh trăng tàn

Cỏ hoa chưa nở  sương lam lạnh tràn .

Rèm phất phơ dơi làm khó ngủ ,

Chuột leo song , sợ ngỡ hồn ma .

Bên đèn thu thỉ hương xa ,

Bài ca “Khởi Dạ” anh ca nhớ về .

( Bài ca em thích , anh ca nhớ về)

 

Bản dịch: Quên Đi:

.

Cửa vào khóa kín rêu xanh phủ
Lầu vắng ngõ sâu dạ xốn xang
Trăng biết gió lên quầng xám hiện
Hoa chưa nở vội ngại sương lan
Dơi bay rèm động khôn an giấc
Chuột chạy khua song thoáng ngỡ ngàng
Chiếc bóng bên đèn hương cũ thoảng
Khúc ca " Khởi Dạ" nhớ vô vàng

                                  Quên Đi   

Bản dịch: Song Quang:

  Cửa đã khoá,tường rêu xanh phủ kín

  Hành lang dài,vắng lặng một mình ên

  Lát nữa đây,gió nổi với trăng lên

 Sương mốc lạnh nên hoa chưa kịp nở

 

 Dơi bay đụng rèm thưa khôn thẳng giấc

 Chuột leo khua song cửa ngở hồn về

 Ngọn đèn tàn bên hương cũ  như mê

Ta hát khúc "Khởi Dạ Lai" em thích.

SONG QUANG

 

 

_______________________________________________________________

 

DẠ  ẨM

 

Cùng Bạn ,

Hơi khá lâu chắc hẳn chúng ta cũng nhớ giây phút về "Góc Đường Thi " . Đọc Dạ Ẩm lòng tôi bỗng nhiên man mác buồn đồng cảm với người ly  hương , giải sầu bên chén rượu . Phải chăng đó cũng là tâm trạng chúng ta ? Mời Bạn chia sẻ và góp vần chơi . Cám ơn .

Thân mến 

Mailoc

 

 Dạ Ẩm

Nguyên tác: Lý Thương Ẩn

夜飲
李商隱

卜夜容衰鬢，
開筵屬異方。
燭分歌扇淚，
兩送酒船香。
江海三年客，
乾坤百戰場。
誰能醉酩酊，
淹臥劇清漳。

Dạ Ẩm

Lý Thương Ẩn

Bốc dạ dung suy mấn,
Khai diên thuộc dị phương.
Chúc phận ca phiến lệ,
Lưỡng tống tửu thuyền hương.
Giang hải tam niên khách,
Càn khôn bách chiến truờng.
Thùy năng túy mính đính,
Yêm ngọa kịch Thanh Chương

Chú thích: 1/ bốc dạ, lấy ý từ thành ngữ “bốc trú bốc dạ”, nghĩa là uống rượu ban đêm. 2/ Thanh Chương, tên ngòi, nay ở phía đông tỉnh Sơn Tây, là một chi nhánh của sông Chương. 3/ Tác giả LTA có tài (đậu tiến sĩ, thơ để lại 3 quyển gồm 571 bài), nhưng công danh lận đận, làm toàn chức nhỏ và đổi chỗ liền liền, ông chết khi tuổi mới 46.

--Dịch nghĩa:--

Uống Rượu Ban Đêm

Ban đêm uống rượu dung nhan tiều tụy ;
vì rượu uống nơi xứ người.
Lời ca (của ai đó) làm ta cùng nến đều rơi lệ ;
đôi bên khóc với nhau qua hơi rượu trên thuyền.
Là khách lưu lạc sông hồ đã ba năm ;
trong trời đất đã uống say cả trăm trận.
Có ai say túy lúy như ta ;
nằm gục bên bờ ngòi Thanh Chương.

--Bản dịch của MaiLộc—

Mặt hao gầy rượu đêm uống mãi ,

Rượu tha hương tê tái say say .

Cùng ta nến khóc lệ dài

Đôi bên tấm tức men say trên thuyền .

Khách ba năm triền miên sông nước ,

Giữa dất trời say khướt trăm khi .

Có ai ngất ngưởng li bì

Như ta sóng sượt bên bờ Thanh Chương .

__________________________________________________________________

 

Mộ Quy - Đỗ Phủ

Mấy hôm nay đang đọc bài Mộ Quy của Đỗ Phủ. Một bài thơ Đường 8 câu 7 chữ , phá cách ,không niêm luật. Âm ngữ , nghe như lục đục phá phách , muốn vượt thoát,  nhưng cuối cùng cũng đành chịu yên bề. Thú vị lắm. Mời đọc cho vui. Thân quí. PKT 10/03/2013

Mộ Quy
 Đỗ Phủ (712 - 770)

Sương hoàng bích ngô bạch hạc thê
Thành thượng kích thác phục ô đề
Khách tử nhập môn nguyệt kiểu kiểu
Thùy gia đảo luyện phong thê thê
Nam độ Quế Thủy khuyết chu tiếp
Bắc quy Tần Xuyên đa cổ bề
Niên quá bán bách bất xứng ý
Minh nhật khán vân hoàn trượng lê 

Dịch Xuôi : Trở Về Lúc Chiều Tối
PKT 10/03/2013

Con hạc trắng đậu trên cành ngô xanh biếc, lá đã úa vàng vì sương thu
Trên thành , tiếng mõ điểm canh, lại thêm có tiếng quạ kêu
Khách trở về , bước vào cửa , trăng sáng vằng vặc
Nghe trong gió ,tiếng chày đập lụa nhà ai , buồn lê thê
Muốn đi xuống miền Nam, qua  Quế Thủy , ngại  sông ít có thuyền bè chở qua
Tính đi lên miền Bắc,  vượt Tần Xuyên,  sợ vùng nhiều trống trận, giặc giã
Tuổi quá nửa trăm rồi mà chuyện đời có được vừa ý đâu
Sáng mai lại , chống gậy lê , đứng nhìn mây trời bay về

Mộ Quy 
PKT 10/03/2013

Hạc trắng sương thu vàng lá rụng ,
Thành chiều mõ điểm quạ kêu vang .
Người về cửa khách, trăng vằng vặc ,
Lụa đập nhà ai , gió ngỡ ngàng.
Ngược Bắc Tần Xuyên, nhiều giặc giã,
Xuôi Nam Quế Thủy , thiếu đò ngang .
Đời người quá nửa ,  tri thiên mạng ,
Mai sáng , đứng nhìn mây kéo sang.

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Hạc đậu cành ngô, lá úa vàng

Trên thành mõ giục ,qua kêu vang

Khách về mở cửa,trăng vằng vặc

Lụa đập nhà ai tiếng rộn ràng

Quế Thủy xuôi Nam ,đò thiếu vắng

Tần Xuyên ngược Bắc giặc tràn lan

Tuổi đời quá nửa lòng chưa toại

Chống gậy nhìn trời mây phủ ngang

SONG  QUANG 

 (1)

TRỞ VỀ LÚC CHIỀU TỐI

Cành ngô xanh hạc trắng sương vàng ,

Qụa rộn trên thành tiếng mõ canh .

Người tới cửa trăng đà sáng quắc ,

Chày nhà ai não nuột đêm thanh .

Xuôi Nam sông Quế khan thuyền khách ,

Ngược Bắc dòng Tần rộn chiến tranh .

Thấm thoát nửa đời tay vẫn trắng ,

Ngày mai lê gậy ngắm mây xanh .(*)

                                                      Mailoc phỏng dịch

(*) chỉ là thơ 7 chử  xin miễn "đối "

(2)

Cành ngô xanh sương vàng hạc trắng ,

Tiếng qụa đêm , mõ vẳng thành đêm .
Tới nhà trăng sáng mông mênh

Chày ai gió lạnh càng thêm não nề .

Xuôi sông Quế thuyền thuê rất khó ,

Ngược dòng Tần lại có chiến tranh .

Nửa đời sự nghiệp chẳng thành ,

Sáng mai lê gậy nhìn quanh mây trời .

                                                Mailoc phỏng dịch

 Thân gởi anh Hữu Đức,

Cám ơn anh đã có hứng thú với thơ Ngô Thể. Sự thật thì Ngô Thể không phải dùng để chỉ một thể thơ chính quy trong thi ca, mà dùng để chỉ một Phong Cách Sáng Tác văn học đặc thù do Đỗ Phủ đề xướng mà thôi.

Người đời Tống gọi là " Ảo Tự Thi " 拗字詩, hoặc "Ảo Thể " 拗體 ( chữ ẢO 拗 có nghĩa là Trúc trắc, trẹo lưỡi khó đọc ). Đến đời Thanh, thì Quế Phức gọi là " Ngô Quân Thể ", căn cứ vào thi nhân Ngô Quân đời Lương ( một nước trong thời Lục Triều trước đời Đường ), lúc bấy giờ Luật Thơ chưa thành hình, nhưng ông đã chú ý đến Bằng Trắc trong thơ Ngũ Ngôn, mặc dù chưa có Niêm Luật như đời Đường sau nầy, nhưng lời thơ đã thanh thoát suông sẽ mỹ lệ, nên được mọi người hưởng ứng mô phỏng, gọi là Ngô Quân Thể. Nhưng Quế Phức đã nhầm, vì lúc bấy giờ Luật Thi chưa được thành hình, và vì nếu mô phỏng Ngô Quân, thì Đỗ Phủ đã chú là " Ngô Quân Thể " rồi, tại sao chỉ nói gọn là " Ngô Thể " ?!

Khi ở Quỳ Châu, vì  có ý nghĩ muốn bức phá sự trói buộc của Niêm Luật, nên  Đỗ Phủ mới muốn thử làm ra một thể thơ mới. Như ta đã biết 2 bài " SẦU " và " MỘ QUY ", mặc dù bức phá Niêm Luật, nhưng 2 cặp Thực và Luận đều công đối rất tề chỉnh, như :

.........   

 客子入門月皎皎，  Khách tử nhập môn nguyệt giảo giảo,   

誰家搗練風淒淒。  Thùy gia đão luyện phong thê thê.

南渡桂水闕舟楫，  Nam độ Quế Thủy khuyết chu tiếp,   

北歸秦川多鼓鼙。  Bắc quy Tần Xuyên đa cổ bề.   

..............................

 và... câu chú thích trong bài đầu tiên " Cưởng hí vi Ngô Thể "( Cưởng là Gượng ép, nên Cưởng Hí có nghĩa là Đùa chơi, Đùa Dai, là thơ làm theo thể Ngô ).   

Chữ NGÔ 吳 là Họ Ngô, nước Ngô, đồng âm với chữ NGÔ 吾 là Tôi. Nên, NGÔ THỂ 吾體 còn có nghĩa là Thể Thơ Của TÔI. và theo âm Quan Thoại, chữ NGÔ còn đồng âm với chữ VÔ 無, nên NGÔ THỂ cũng là VÔ THỂ 無體, tức là Không Theo Thể Thơ Nào Cả ! Đây có thể là một cách CHƠI CHỮ của Đỗ Phủ mà thôi :

" Cưởng hí vi Ngô Thể " là " Làm chơi theo thể của Tôi ", hoặc " Làm chơi không theo thể nào cả "....  Nhưng vì tiếng tăm của Đỗ Phủ rất lớn, nên trước sau đã có đến  6 nhà thơ hưởng ứng làm theo " Ngô Thể " nầy, gồm có Bì Nhựt Hưu, Lục Quy Mông đời Đường, Hoàng Đình Kiên, Hồ Đạm Yêm và Lục Du đời Tống, cuối cùng là Biên Liên Bảo đời Thanh.

Ta thử đọc một bài của Lục Quy Mông theo Ngô Thể nhé !

陸龜蒙： 新秋月夕客有自遠相尋者作吳體二首以贈
Lục Quy Mông : TÂN THU NGUYỆT TỊCH KHÁCH HỮU TỰ VIỄN TƯƠNG TẦM GIẢ Tác Ngô Thể Nhị Thủ Dĩ Tặng.

   其一                                 Kỳ Nhất
風初寥寥月乍滿，   Phong sơ liêu liêu nguyệt sạ mãn,
杉篁左右供餘清。   Sam hoàng tả hữu cung dư thanh.
因君一話故山事，   Nhân quân nhất thoại cố sơn sự,
憶鶴互應深溪聲。   Ức hạc hỗ ưng thâm khê thinh.
雲門老森定未起，   Vân môn lão sâm định vị khởi,
白閣道士遙相迎。   Bạch các đạo sĩ dao tương nghinh.
日聞羽檄日夜急，   Nhựt văn vũ hịch nhựt dạ cấp,
掉臂欲歸岩下行。   Điếu(trạo) bích dục quy nham hạ hành.
       其二                                 Kỳ Nhị
驚聞遠客訪良夜，   Kinh văn viễn khách phỏng lương dạ,
扶病起坐綸巾攲。   Phù bệnh khởi tọa luân cân khi.
清談白紵思悄悄，   Thanh đàm bạch trữ tư tiểu tiểu,
玉繩銀漢光離離。   Ngọc thằng Ngân hán quang ly ly.
三吳煙霧且如此，   Tam Ngô yên vụ thả như thử,
百越琛賮來何時。   Bách Việt thâm tận lai hà thì.
林端片月落未落，   Lâm đoan phiến nguyệt lạc vị lạc,
強慰別情言後期。   Cưởng ủy biệt tình ngôn hậu kỳ.

Đã đến giờ đi làm, hẹn thơ sau nói tiếp.
                                                           Thân mến,
                                                        Đỗ Chiêu Đức

Công Nguyên 768 ( Năm Đại Lịch thứ 3 vua Đường Đại Tông ), lúc bấy giờ Đỗ Phủ đã 57 tuổi, đang ở Hồ Bắc. Trước đó, khi ở Quỳ Châu ông rất chú trọng đến Luật thơ và đã làm rất nhiều bài thơ Niêm Luật thật nghiêm cẩn, như 8 bài Thu Hứng....Đồng thời cũng trong thời gian nầy, ông có ý nghĩ muốn bức phá sự trói buộc của Niêm Luật, nên mới muốn thử làm ra một thể thơ mới. Một hôm, ông làm ra một bài thơ Phi Cổ Phi Luật ( không phải Cổ Thi mà cũng không phải Luật Thi ) có tựa là " SẦU " , phía dưới ghi chú là " Cường hí vi Ngô Thể " ( Đùa rằng đây là thơ NGÔ THỂ ). Tiếp đó , ông lại làm thêm 17, 18 bài như thế nữa, và vì thế mà trong Đường Thi lại thêm một thể loại : Thơ NGÔ THỂ.
         " MỘ QUY " 《暮歸》 chính là thơ Ngô Thể được Đỗ Phủ làm khi đang ở Hồ Bắc .
                     暮歸                            MỘ QUY
                      杜甫                                    Đỗ Phủ.
    霜黄碧梧白鶴棲，  Sương hoàng bích ngô bạch hạc thê,
    城上擊柝複烏啼。  Thành thượng kích thác phục ô đề.
　客子入門月皎皎，  Khách tử nhập môn nguyệt giảo giảo,
    誰家搗練風淒淒。  Thùy gia đão luyện phong thê thê.
　南渡桂水闕舟楫，  Nam độ Quế Thủy khuyết chu tiếp,
    北歸秦川多鼓鼙。  Bắc quy Tần Xuyên đa cổ bề.
　年過半百不稱意，  Niên quá bán bách bất xứng ý,
    明日看雲還杖藜。  Minh nhựt khan vân hoàn trượng lê.

 Chú Thích :
         Hoàng : Còn đọc là HUỲNH, màu vàng, ở đây là Động Từ, nê có nghĩa là Làm Cho Vàng, Nhuộm Vàng.
     Thác : là Cái Mõ Canh, nên Kích Thác : Gõ Mõ Canh .
        Nguyệt Giảo Giảo : là Trăng sáng vằng vặc.
        Đão Luyện : Dùng chày để đập cho tơ mềm ra để giặt cho thành lụa, chuẩn bị may áo mùa đông.
         Phong Thê Thê : Gió hắt hiu.
         Tiếp : là Mái Chèo. Khuyết Chu Tiếp : là Thiếu Mái Chèo của Thuyền. Không phải là thuyền không có mái chèo, mà là không có TIỀN để thuê một thuyền chèo.
         Cổ Bề : là Trống trận. Đa Cổ Bề : Nhiều trống trận. Có nghĩa : Có nhiều trận đánh nhau với quân Thổ Phồn.
         Trượng Lê : Chống gậy Lê. Lê là một loại thảo mộc, có thân cứng và dẽo như Cây Mây, nên dùng làm gậy cho chắc và nhẹ.

 Dịch Nghĩa :

  CHIỀU VỀ  ( Nhà Trọ )
         Bạch Hạc đậu trên cành ngô đồng đã vàng lá vì sương thu lạnh lẽo, trên thành tiếng mõ đã bắt đầu điểm canh lẫn với tiếng quạ kêu sương. Khách trở về nhà trọ, vào cửa trong lúc ánh trăng đã vằng vặc ngoài trời, trong khi đó tiếng chày giặc lụa của nhà ai còn vang vang trong gió thu hiu hắt. Ta muốn xuôi Nam qua dòng Quế Thủy nhưng lại không đủ sức thuê thuyền, muốn trở về đất Bắc ở Tần Xuyên thì giặc giã chiến tranh, trống trận nổi lên liên miên không dứt. Quá nửa đời người không có chuyện gì xứng ý toại lòng cả ! Thôi thì, ngày mai lại phải chống gậy mà ngắm mây trời xa xa để thương nhớ về cố hương mà thôi !

Diễn Nôm :

                  CHIỀU VỀ
                  Hạc trắng đậu cành ngô vàng sương lạnh,
                  Quạ đen kêu tiếng mõ báo canh tàn.
                  Khách vào nhà đón trăng sáng miên mang
                  Tiếng chày giặt lẫn gió buồn thê thiết.
                  Muốn về nam không tiền xuôi Quế Thủy,
                  Bắc Tần Xuyên giục giã trống quân vang.
                  Quá năm mươi còn lưu lạc chưa an ,     
                  Ngày mai lại gậy lê nhìn mây trắng !
                                                                  Đỗ Chiêu Đức.

  Sầu - Cưỡng hí vi Ngô thể    

Sầu - Cưỡng hí vi Ngô thể - 愁－強戲為吳體 của Đỗ Phủ, người dịch: Nhượng Tống

 

 

Nguyên văn chữ Hán	Phiên âm Hán-Việt	Bản dịch của Nhượng Tống
愁－強戲為吳體 江草日日喚愁生， 巫峽泠泠非世情。 盤渦鷺浴底心性， 獨樹花發自分明。 十年戎馬暗萬國， 異域賓客老孤城。 渭水秦山得見否， 人經罷病虎縱橫。	Sầu - Cưỡng hí vi Ngô thể Giang thảo nhật nhật hoán sầu sinh, Vu Giáp linh linh phi thế tình. Bàn oa lộ dục để tâm tính, Độc thụ hoa phát tự phân minh. Thập niên nhung mã âm vạn quốc, Dị vực tân khách lão cô thành. Vị thuỷ Tần sơn đắc kiến phủ, Nhân kinh bãi bệnh hổ tung hoành.	Sầu - Đùa làm theo thể Ngô Cỏ sông ngày ngày khéo gọi sầu Non Vu lạnh ngắt muốn trêu nhau Cây một hoa nở ra rực rỡ Nước xoáy cò lội thấy đục ngầu Mười năm muôn nước loạn dài mãi Đất lạ thân già ốm bấy lâu Sông Vị núi Tần về chẳng được Người thì mệt lử, hùm nhâu nhâu.

 

CHIỀU TRỞ VỀ NHÀ

Hạc đậu cành ngô lá úa sương

Quạ kêu xen tiếng mõ canh trường

Khách về, cửa mở, trăng vằng vặc

Lụa đập, gió đưa, nỗi cảm thương

Lên Bắc- Tần Xuyên- nhiều trống giặc

Xuống Nam - Quế Thủy- ít đò thương

Đời người quá nửa , chưa như ý

Sáng đến nhìn mây dạ vấn vương.

Lộc Mai

 

Buồn- Đành Đến Với Thể Song thất Lục Bát
 
Cỏ sông buồn ngày ngày réo gọi

Hẻm Vu Sơn tối tối trêu ai

Sóng cuồng cò tắm mê say

Kia rồi một đóa hoa khai trên cành

Mười năm loạn muôn dân nặng gánh

Khổ thân già ốm lạnh tha phương

Núi Tần sông Vị nhớ thương

Một mai thoát bệnh cọp dương danh hùng

Quên Đi

________________________________________________

 

THU TỨ                                                     

 

Cùng Bạn

Trời đã thật sự vào thu ! Cali buổi sáng mây giăng mờ ,buổi trưa nắng cũng  nghiêng nghiêng  ui ui ,yếu ớt , buổi chiều  hơi thu lành lạnh , với gió heo may , buồn buồn khó tả . Bài thơ ý thu dưới đây của Bạch cư Dị chỉ võn vẹn 8 câu mà diển tả đủ thứ , từ trời trăng mây nước , tiếng động mùa thu ... kể cả nỗi lòng mình ; đọc xong tôi thật ngẩn ngơ , xin mời Bạn cùng chia xẻ.

Thu Tứ 
Nguyên tác: Bạch Cư Dị

秋 思

夕 照 紅 于 燒
晴 空 碧 勝 藍
獸 形 雲 不 一
弓 勢 月 初 三
雁 思 來 天 北
砧 愁 滿 水 南
蕭 條 秋 氣 味
未 老 已 深 諳

白 居 易

Thu Tứ

Tịch chiếu hồng vu thiếu
Tình không bích thắng lam
Thú hình vân bất nhất
Cung thế nguyệt sơ tam
Nhạn tứ lai thiên bắc
Châm sầu mãn thủy nam
Tiêu điều thu khí vị
Vị lão dĩ thâm am

Bạch Cư Dị

--Dịch Nghĩa--

(ý thu)

(nắng chiều chiếu ánh đỏ như thiêu đốt)
(bầu trời tạnh ráo sắc xanh nhiều hơn sắc lam)
(mây đổi thay hình dạng các thú vật)
(trăng mùng ba có hình cánh cung)
(ý nhạn muốn bay lên mạn bắc)
(tiếng chầy làm buồn bã vùng sông phía nam)
(khí vị mùa thu thực là buồn bã)
(chưa già nhưng đã hiểu biết nhiều)

--Bản dịch của MaiLộc--

Ý Thu

Nắng chiều hồng mặt trời đỏ thắm

Xanh biếc trời vương vấn chút lam .

Trong mây hình thú hợp tan

Mồng ba , liềm mỏng trăng đang tượng hình .

Ngóng về bắc viễn chinh cánh nhạn

Tiếng chày buồn lãng đãng sông Nam .

Hơi thu sầu thảm không gian

Chưa già mà đã mênh mang hiểu đời .

Mailoc phỏng dịch

Cali 9-22-13 

Ý  THU (xin phỏng dịch)

Nắng chiều thiêu đốt bóng ngày tan

Trời ửng màu xanh ẩn chút lam

Mây đổi dạng hình muôn vạn thú

Trời thay lưỡi hái mồng ba trăng.

Nhạn tung cánh mỏi về phương Bắc

Chày vọng sông buồn vẳng phía Nam

Cảnh vật mùa thu hiu quạnh quá

Chưa già mà hiểu biết mênh mang.

Quang Tuấn 22/9/13

Cảm Nhận Mùa Thu

Nắng chiều như lửa đỏ
Xanh biếc khoảng trời trong
Mây biến hình muôn thú
Mùng Ba dáng nguyệt cong
Nhạn mơ về mạn bắc
Chày nhịp buồn nam sông
Xơ Xác tình thu úa
Trẻ nhưng trí chẳng nông
                          Quên Đi

  HƠI THU

Đỏ rực ráng ngời như lửa thiêu

Bầu trời xanh loãng sắc lam chiều

Mây mang dạng thú muôn hình vẻ

Trăng uốn liềm cong một bóng xiêu

Chầy nhịp sông Nam âm khắc khoải

Nhạn về phương Bắc dáng cô liêu

Hơi thu ảm đạm sầu giăng ngập

Chưa lão, lòng đầy nỗi tịch liêu.

Lộc Mai

                                         Ý  THU

Nắng vàng rực đỏ lúc chiều buông !

Xanh biếc da trới điểm sắc trong

Mây đổi hình thù muôn vạn thú

Trăng mùng ba ló dạng cung cong

Nhạn bay về bắc dang đôi cánh

Chày nhịp phương nam vọng bên sông

Cảnh vật  hơi thu sầu quạnh quẻ

Đâu già sự việc hiểu càng thông ! 

SONG  QUANG

Kính Thầy,

   " Thu Tứ " của Bạch Cư Dị mà Thầy nêu lên là bài 2. Sau đây em xin " trình làng " cả 2 bài tìm thấy trên mạng như sau :

                   秋思                     THU TỨ
                 白居易                  Bạch Cư Dị
 其一：           Bài 1 :

　　病眠夜少夢，      Bệnh miên dạ thiểu mộng,
        閑立秋多思。      Nhàn lập thu đa tứ.
　　寂寞馀雨晴，      Tịch mịch dư vũ tình,
        蕭條早寒至。      Tiêu điều tảo hàn chí.
　　鳥棲紅葉樹，      Điểu thê hồng diệp thụ,
        月照青苔地。      Nguyệt chiếu thanh đài địa.
　　何況鏡中年，      Hà huống kính trung niên,
        又過三十二。      Hựu quá tam thập nhị.

  其二：           Bài 2 :

　　夕照紅於燒，      Tịch chiếu hồng ư thiêu,
        晴空碧勝藍。      Tình không bích thắng lam.
　　獸形雲不一，      Thú hình vân bất nhất,
        弓勢月初三。      Cung thế nguyệt sơ tam.
　　雁思來天北，      Nhạn tứ lai thiên bắc,
        砧愁滿水南。      Châm sầu mãn thủy nam.
　　蕭條秋氣味，      Tiêu điều thu khí vị,
        未老已深諳。      Vị lão dĩ thâm am.

 Dịch nghĩa :
                                   TỨ THU
        Bài 1 : 

  Vì bệnh hoạn nên đêm ngủ mê man ít mộng mị, đứng một mình trong cảnh thu nên nhiều ưu tư. Sau cơn mưa, nắng lên trong trong hoang vắng tịch liêu, cảnh trí tiêu điều trong cái hơi lạnh đến sớm. Chim chóc đậu trên những cây lá đã trở màu đỏ, và ánh trăng chiếu lên những mảng rêu xanh trên mặt đất. Huống gì tuổi tác trong gương cũng đã qua tuổi trung niên  ( tuổi đã vào thu, lúc bấy giờ tuổi thọ của người đời chỉ khoảng 45 ), giờ lại qua tuổi 32 rồi !       
 　     Bài 2 :
                     Ráng chiều làm cho phía trời tây đỏ rang như cháy, Trời quang mây tạnh nên bầu trời xanh biếc hơn lam. Ngàn đám mây nổi muôn hình dạng trạng như muôn thú thay đổi bất nhất, Trăng mùng 3 treo nghiêng nghiêng thế tựa cánh cung. Nhạn đã bay xuống nam còn nhớ về trời bắc. Tiếng chày giặt áo bên sông buồn buồn vang lên bên sông nước tràn đầy bờ phía nam. Trong cảnh tiêu điều buồn bã nầy đã có chút gì hơi hám của mùa thu phảng phất, Chưa già nhưng đã âm thầm thấu hiểu một cách sâu xa cái ý vị của mùa thu !  

 Diễn Nôm :
                                 Ý  THU
                   Bệnh hoạn mê mang không mộng,
                   Nhàn trông nên lắm ý thu.
                   Tịch mịch sau mưa nắng chiếu,
                   Tiêu điều sớm lạnh gió ru.
                   Chim hót trên cành lá đỏ,
                   Trăng soi mặt đất rêu đầy.
                   Trông gương tuổi đời đã luống,
                   Qua rồi tam thập nhị đây.
                                 ..........
                   Ráng chiều đỏ rang như cháy,
                   Xanh lơ trời thẳm hơn lam.
                   Vạn trạng thú hình mây nổi,
                   Như cung trăng đã sơ tam.
                   Nhạn nam mơ về đất bắc,
                   Chày buồn nước ngập sông nam.
                   Tiêu điều hơi thu hiu hắt,
                   Chưa già cảm xúc sớm am !
                                                       Đỗ Chiêu Đức.      

       

 

Lữ Dạ Thư Hoài - Đỗ Phủ

Miên man trong dòng thơ Đỗ Phủ , bài Lữ Dạ Thư Hoài , những gì dành trọn cả một thời xuân theo đuổi,  không thành , bỗng dưng nay lại trở nên vô nghĩa . Chỉ còn là trước mặt một khoảng trống mênh mang và trong lòng, một nỗi cô đơn cùng cực của một đời người lúc về già. Như Tô Đông Pha (1037 - 1101) trong một từ khúc : " Phiếu điểu cô hồng ảnh ...Tịch mịch sa châu lãnh ". Một bóng chim hồng lẻ loi trong vùng trời phiêu lãng ...Cồn sông cát lạnh im lìm.  PKT 09/24/2013

Lữ Dạ Thư Hoài
Đỗ Phủ (712 - 770)

Tế thảo vi phong ngạn
Nguy tường độc dạ chu
Tinh thùy bình dã khoát
Nguyệt dũng đại giang lưu
Danh khởi văn chương trứ
Quan ưng lão bệnh hưu
Phiêu phiêu hà sở tự
Thiên địa nhất sa âu

Dịch Xuôi :

Đôi Dòng Tâm Sự Trong Một Đêm Ở Nơi Đất Khách
PKT 09/24/2013

Bờ cỏ xanh non trong làn gió thoảng nhẹ
Một con thuyền với chiếc cột buồm cao lẻ loi giữa đêm vắng
Sao trời rũ chùm , trông như muốn rụng xuống cánh đồng hoang bát ngát
Ánh trăng tan tràn lan trên dòng sông lớn đang cuồn cuộn trôi
Ta há cầu danh bằng trước tác văn chương sao
Còn làm quan mà già yếu bệnh hoạn thế này thì cũng nên về nghỉ cho rồi
Thân phận lênh đênh , thật tình ta  giống như cái gì đây nhỉ
Một con chim âu, lạc bầy, đứng chơ vơ trên cồn cát lạnh, giữa đất trời

Lữ Dạ Thư Hoài
PKT 09/24/2013

Bờ cỏ non phất phơ làn gió nhẹ ,
Cột buồm cao lạc lõng giữa đêm thâu.
Vòm sao rụng ngập đầy cánh đồng vắng,
Sóng trăng tan cuồn cuộn trôi về đâu ?
Há cầu chút danh văn chương phù phiếm  ,
Thôi ,già yếu rồi ,từ quan cho xong.
Cái thân long đong ,nửa đời phiêu bạt ,
Con âu bóng lẻ , trời đất mênh mông !

Recording My Thoughts While Traveling At Night
Translated By Red Pine - Poems Of The Masters
 
A shore of thin reeds in light wind ,
a tall boat alone at night ,
stars hang over the barren land ,
the moon rises out of the Yangtze .
How could writing ever lead to fame ,
I quit my post due to illness and age ,
drifting along what am I like ,
a solitairy gull between Heaven and Earth ,
 
Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Nỗi Niềm Đêm Đất Khách
(1)

Ven bờ cỏ dợn , gió hiu hiu

Thuyền lẽ , buồm đêm lướt sóng triều .

Đồng vắng , trời cao sao lấp lánh ,

Trăng rơi , sông rộng nước cuồn lưu .

Văn chương siêu thoát danh lừng lẫy ?

Bệnh hoạn tuổi già  phải cáo hưu .

Bỗng thấy phiêu phiêu vòng tục lụy ,

Mênh mông trời đất cánh chim chiều .
                                          Mailoc phỏng dịch

  (2)

Bờ cỏ non , vờn theo gió nhẹ

Cánh buồm đêm lặng lẽ trời đêm .

Đồng hoang sao rụng mông mênh ,

Ánh trăng loang loáng cuộn trên sông dài .

Danh tiếng hẳn văn tài lừng lẫy ,

Tuổi về chiều bệnh phải cáo hưu .

Chơi vơi giữa chốn hoang liêu ,

Bao la trời đất cánh diều cô đon .

                                     ML

BUỒN THU ĐÊM XA XĂM

              Cỏ xác xơ bờ vắng
              Buông thuyền đêm dài ghê
              Ngàn sao buồn rơi rụng
              Trăng trôi sông lạnh tê
              Văn chương danh suông hão
              Lão bệnh cũng nên về
              Chơi vơi đi đâu nữa
              Cánh chim âu mỏi mê

                        C.D.M.

Đêm Đất khách

Cỏ non phơ phất gió đưa

Lẻ loi buồm gió chèo khua đêm dài

Đồng hoang sao rụng u hoài

Ánh trăng tan giữa sông ngài ngại trôi

Lợi danh phù phiếm trong đời

Tháng năm già yếu thật rồi từ quan

Nửa đời phiêu bạt lang thang

Một con chim lẻ lạc đàn về đâu ?

 Trầm Vân

 Tháng Tư Vĩnh Thái nguyên niên ( 765 ), Nghiêm Võ tạ thế, Đỗ Phủ mất nơi nương tựa. Tháng 5, Mới dắt díu gia quyến xuống thuyền rời khỏi Thành Đô sau 5 năm định cư nơi đất Thục, xuôi về đông, phiêu bạc trên Miên Giang Trường Giang một giải. Khoảng sau Trung Thu năm đó, lại tiếp tục đi xuống Vân An ( Nay là Vân Dương ). Chính trên đường đi nầy, ông sáng tác bài " Lữ Dạ Thư Hoài " (  Viết về những hoài cảm của mình trên bước lữ hành ), để nói lên cái cảm khái của một đời phiêu bạc, có tài nhưng lại chẳng gặp thời !

  旅夜書懷           LỮ DẠ THƯ HOÀI

細草微風岸，    Tế thảo vi phong ngạn,
危檣獨夜舟。    Nguy tường độc dạ chu.
星垂平野闊，    Tinh thùy bình dã khoát,
月湧大江流。    Nguyệt dũng đại giang lưu.
名豈文章著？    Danh khởi văn chương trứ ?
官應老病休。    Quan ưng lão bệnh hưu.
飄飄何所似？    Phiêu phiêu hà sở tự ?
天地一沙鷗。    Thiên địa nhất sa âu.
       杜甫                     Đỗ Phủ.

Dịch Nghĩa :

                    HOÀI CẢM ĐÊM LỮ HÀNH.  

        Gió hiu hiu thổi lên đám cỏ non bên bờ sông, đêm xuống, thuyền đậu bến, ta ngồi dưới cột buồm cao cao nhìn bầu trời đầy sao lắp lánh, nên cảm thấy cánh đồng trước mắt như mênh mông hơn. Bóng trăng dường như từ trong nước chiếu ra lắp lánh theo dòng. Văn chương có phải làm nên được tiếng tăm chăng? Quan trường thì vì bệnh tật mà phải cáo hưu. Một đời phiêu bạc khắp nơi với mục đích gì đây ? Chỉ còn lại cảm giác cô đơn như cánh hãi âu cô độc trong trời đất mênh mông mà thôi !

  Lấy cột buồm cao cao so sánh với thân lẻ loi cô độc của mình, lấy bầu trời cao với trăng sao để thấy sự nhỏ nhoi của con người, lại lấy cánh đồng mênh mông để giải bày uẩn khúc ở nội tâm. 4 câu đầu là " LỮ DẠ ", lấy cảnh để ngụ tình. 4 câu sau là " THƯ HOÀI ", nói lên cái hoài bảo và cảm xúc của mình, không ngờ là nhờ văn chương mà được nổi tiếng, trong khi chính trường thì vì bệnh tật, già cả mà phải bị từ quan, thương cảm cho tấm thân phải phiêu bạc khắp nơi không nơi nương tựa, lời thơ bi thiết như tiếng thở dài !...

 Diễn Nôm :
                    Vi vút gió đùa cỏ dại,
                    Cao cao buồm trống cột không.
                    Sao trời như chùn xuống thấp,
                    Nước trăng lắp lánh về đông.
                    Văn chương làm nên danh giá ?
                    Lão bệnh quan trường hết mong,
                    Phiêu bạt phương trời ai biết ?
                    Hải âu, trời biển mênh mông !
                                                        Đỗ Chiêu Đức

 ĐÊM THU BUỒN LỮ QUÁN

Gió nhẹ thổi phất phơ đấu ngọn cỏ

Cột buồm cao trơ trọi giữa đêm sương

Có chùm sao rơi rung xuống đồng hoang

Trăng loang loáng trên dòng sông cuộn chảy

Mưu danh lợi bằng văn chương sao phải ??

Thân đã già nên cáo bệnh từ quan

Sống lênh đênh, đời lữ khách lang thang

Như trong bão có chim âu lạc bạn.

SONG  QUANG

________________________________________________________________

 

Phong vũ vãn bạc

 

Cùng Bạn ,

Chiều thứ bảy buồn , đọc bài thơ nầy lòng tôi vô cùng cảm khái ,phỏng dịch gởi đến bạn thân đọc chơi . Qua cảnh vật nên thơ của Đất Trời  , thi nhân cảm xúc gởi lòng mình qua vài câu thơ nhưng nghe thấm thía vô cùng .

Thân mến

Mailoc

 

Phong vũ vãn bạc

Nguyên tác: Bạch Cư Dị

風雨晚泊

白居易

苦竹林邊蘆葦叢,
停舟一望思無窮.
青苔撲地連春雨,
白浪掀天盡日風.
忽忽百年行欲半,
茫茫萬事坐成空.
此生飄蕩何時定?
一縷鴻毛天地中.

Phong vũ vãn bạc

Bạch Cư Dị

khổ trúc lâm biên lô vi tùng,
đình chu nhất vọng tư vô cùng .
thanh đài phác địa liên xuân vũ,
bạch lãng hiên thiên tận nhật phong.
hốt hốt bách niên hành dục bán,
mang mang vạn sự toạ thành không.
thử sinh phiêu đãng hà thì định?
nhất lũ hồng mao thiên địa trung.

-Bản dịch của Tản Đà

Rừng tre khóm sậy thú bên sông
Đỗ lại con thuyền bát ngát trông
Mưa cữ, rêu xuân xanh đất giải
Ngày thâu, sóng gió bạc trời tung
Trăm năm phút chốc toàn non nửa
Muôn việc trần gian có hoá không
Xiêu giạt bao giờ yên chốn nhỉ ?
Sống trong trời đất một lông hông

--Bản dịch của MaiLộc—

Bên bờ lau , trúc tre xào xạc ,

Buộc con thuyền , bát ngát vời trông .

Mưa xuân đất phủ rêu phong

Suốt ngày sóng gió bọt tung trắng trời .

Tuổi trăm năm nửa đời chớp nhoáng ,

Muôn việc trần thấp thoáng có không .

Bao giờ thôi hết bềnh bồng ?

Giữa trời lơ lửng lông hồng nhẹ tênh .

              ĐẬU THUYỀN CHIỀU MƯA GIÓ

          Bụi lau khóm trúc giữa mênh mông
          Thuyền nhỏ xa mờ lãng đãng trông
          Mưa suốt mùa xuân rêu xanh sắc
          Ngày dài gió lộng sóng không cùng
          Trăm năm chớp mắt qua già nửa
          Muôn việc rồi ra cũng hoá không
          Rốt lại đời ta lang thang mãi
          Như lông hồng lơ lửng từng không

                               C.D.M.
 
 
SQ cũng xin mua vui cùng các bạn "vườn thơ thẩn"

Để không vượt qua ý người xưa,SQ cũng chỉ lượm lặt ghép lại mà thôi.Mong lượng thứ.SQ

  GIÓ MƯA TỰ VẤN

 Ven bờ lau sậy mọc thong dong

Một chiếc thuyền con dõi mắt trông

Mưa đổ tiết Xuân rêu sắc thắm

Gió lay ngày cuối sóng lung tung

Trăm năm mấy chốc, giờ hơn nữa

Vạn sự rồi qua , có tựa không

Phiêu lãng bao giờ ta cố định ???

Đất trời nhẹ thể một lông hồng !!

  SONG QUANG

風雨晚泊                PHONG VŨ VÃN BẠC
                白居易                                    Bạch Cư Dị
苦竹林邊蘆葦叢，    Khổ trúc lâm biên lô vi tùng,
停舟一望思無窮。    Đình chu nhất vọng tứ vô cùng.
青苔撲地連春雨，    Thanh đài phác địa liên xuân vũ,
白浪掀天盡日風。    Bạch lãng hiên thiên tận nhật phong.
忽忽百年行欲半，    Hốt hốt bách niên hành dục bán,
茫茫萬事坐成空。    Mang mang vạn sự tọa thành không.
此生飄蕩何時定？    Thử sanh phiêu đãng hà thời định ?
一縷鴻毛天地中.        Nhất lũ hồng mao thiên địa trung.

 Chú Thích :
       Khổ Trúc : Tên một loại tre, như cây lồ ồ của ta.
       Phác địa : Phủ đấy đất.
       Hiên Thiên : Cuốn lên trời.
       Hốt Hốt : Bổng chốc, Vội vả.
       Mang Mang : Mênh mông , Mờ Mịt, Mơ hồ.
       Nhất Lũ Hồng Mao : Một sợi lông hồng.

Dịch Nghĩa :
                   ĐẬU THUYỀN ĐÊM MƯA GIÓ.
          Bên rừng tre sát ven bờ lao sậy, ta dừng thuyền bên bến nhìn cảnh vật mà tâm tư xúc động vô cùng. Rêu xanh phủ đầy đất trong bầu trời lấm tấm mưa xuân, ngoài khơi sống bạc đầu như cuốn đến tận chân trời trong cơn gió lộng suốt ngày. Cuộc đời trăm năm thoáng chốc mà đã qua hết phân nửa rồi, và muôn sự ở đời như mênh mông mờ mịt chẳng có thành đạt gì. Cuộc sống phiêu bạc nổi trôi nầy phải đến lúc nào mới ổn định được đây ? Ôi thân ta khác nào sợi lông hồng đang lãng đãng phiêu bồng trong trời đất.
 
  Diễn Nôm :
                         Rừng trúc xạt xào khua lao sậy,
                         Dừng thuyền cảm xúc cảnh vô cùng.
                         Rêu xanh phủ đất mưa xuân ướt.
                         Sóng bạc ngất trời gió lộng tung.
                         Thoáng chốc trăm năm đà quá nửa,
                         Mơ hồ vạn sự cũng thành không.
                         Kiếp nầy phiêu bạc khi nào nghỉ ?
                         Một sợi tơ trời lãng đãng trông. 
                                                           Đỗ Chiêu Đức.           

 Thưa quí Thi hữu
 
Tôi xin cố gắng nương theo ý tác giả được  gần chừng nào hay chừng nấy mà dich bài này để cùng nhau góp vui với qui bạn

Thân chào
 Quang Tuấn
 
 
NEO THUYỀN TRÊN BẾN MƯA
 
Lau trúc mọc đầy khắp dải sông
Cho thuyền đỗ bến xa vời trông.
Mưa Xuân dầm đất rêu xanh biếc
Gió lộng tung trời sóng trắng trong.
Thấm thoát trăm năm qua quá nửa
Miên man vạn sự trở thành không.
Bao giờ yên ổn đời phiêu lãng?
Nhẹ bổng chiếc lông cõi mịt mùng .
 
Quang Tuấn
  

 Quên Đi xin góp đôi dòng:

Đường hoạn lộ của Bạch Cư Dị cũng lắm gian nan. Đang tước trọng quyền cao ở triều đình, từ từ bị giáng xuống làm một viên quan coi việc quân ở tận huyện Giang Châu. Có phải đây lả tâm trạng của Ông trong bài "Phong Vũ Vãn Bạc"?

      風雨晚泊                Phong vũ vãn bạc

              白居易                               Bạch Cư Dị

苦竹林邊蘆葦叢， Khổ trúc lâm biên lô vĩ tùng
停舟一望思無窮。 Đình chu nhất vọng tứ vô cùng
青苔撲地連春雨， Thanh đài phác địa liên xuân vũ
白浪掀天盡日風。 Bạch lãng hiên thiên tận nhật phong
忽忽百年行欲半， Hốt hốt bách niên hành dục bán
茫茫萬事坐成空。 Mang mang vạn sự tọa thành không
此生飄蕩何時定， Thử sinh phiêu đãng hà thời định
一縷鴻毛天地中    Nhất lũ hồng mao thiên địa trung

Dịch Nghĩa : Neo Thuyền Đêm Mưa Gió
              
Đám sậy cạnh bên rừng tre
Thuyền đã dừng lại, bồi hồi nhìn về chốn xa xăm
Mưa xuân liên tiếp khiến rêu xanh phủ đầy mặt đất
Sóng bạc đầu như được gió nâng lên trời lúc cuối ngày
Thoáng chốc trăm năm đi qua muốn nửa
Tràn ngập muôn việc trên đời lại phải ngồi không
Cuộc sống trôi giạt bao giờ mới ổn định
Hay như những chiếc lông hồng giữa đất trời.

Dịch Thơ :

     Neo Thuyền Đêm Mưa Gió

Bên cạnh rừng tre chen chúc sậy
Dừng thuyền xao xuyến vợi vời trông
Mưa xuân ẩm đất rêu xanh phủ
Sóng gió nước đùa trắng cả sông
Thoáng chốc trăm năm đà được nửa
Ngập tràn muôn việc lại ngồi không
Bao giờ ổn định thân trôi giạt
Hay mãi lưng trời tựa chiếc lông
                                                Quên Đi

 NEO THUYỀN ĐÊM MƯA

 

Neo thuyền bên đám sậy chen dầy

Ngơ ngẩn nhìn về chốn cuối mây

Thấm đẫm mưa xuân, rêu phủ đất

Tung trào sóng bạc, gió đưa ngày

Nửa đời thấm thoát, chưa yên phận

Mọi việc bời bời, vẫn bó tay

Như chiếc lông hồng trong vũ trụ

Đời ta ổn định lúc nào đây?

                       Lộc Mai

Nhàn Cư Tặng Bạn

Nguyên tác: Vương Duy

Bản dịch: Phạm Khắc Trí, Mailoc, Chân Diện Mục, Trầm Vân

_________________________________________________

Quả thực là "nhàn cư vi bất thiện " , ngồi nhàn làm điều chẳng lành , học lóm được đôi ba chữ thánh hiền , cuối tuần thơ thẩn chọc phá chữ nghĩa ,và mọi người thân quí cho vui thôi. Cầu chúc an lành.

PKT 07/27/2013*

Võng Xuyên Nhàn Cư Tặng Tú Tài Bùi Địch
Vương Duy (699 -759)

Hàn sơn chuyển thương thúy
Thu thủy nhật sàn viên
Ý trượng sài môn ngoại
Lâm phong thính mộ thiền
Độ đầu dư lạc nhật
Khư lý thượng cô yên
Phục trị Tiếp Dư túy
Cuồng ca ngũ liễu tiền

Dịch Xuôi : Sống Nhàn Ở Võng Xuyên Làm Bài Thơ Tặng Tú Tài Bùi Địch
PKT 07/27/2013

Núi trời lạnh ,đã đổi sang màu xanh thẫm
Nước tiết thu , ngày vẫn chảy miệt mài
Đứng chống gậy ở ngoài cửa gỗ mục
Nghe trong gió lộng tiếng ve chiều kêu
Đầu bến đò chìm ngập trong bóng hoàng hôn
Ngoài gò xóm lửng lơ ngọn khói lẻ loi
Ước tưởng mình là gã Sở Cuồng say
Đang nghêu ngao hát trước nhà ông Ngũ Liễu

Chú Thích

(1) Tiệp Dư là tên tự của Lục Thông , người nước Sở , đời Xuân Thu , thấy việc nước suy đồi , giả dại , không chịu ra làm quan , người đời gọi là gã Sở Cuồng.

(2) Đào Tiềm , cuối đời nhà Tấn , không chịu cảnh luồn cúi chốn quan trường , từ quan , lui về ẩn dật , trước nhà có trồng 5 cây liễu , nên còn được người đời gọi là ông Ngũ Liễu .

Nhàn Cư Tặng Bạn
PKT 07/27/2013

Núi trời lạnh đổi sang màu xanh biếc ,
Nước ngày thu sao vội chảy miệt mài.
Chống gậy đứng ngoài cửa sài hiu quạnh ,
Trong gió chiều , ve ra rả ru ai.
Đầu bến vắng chở hoàng hôn sang muộn ,
Khói lam thưa vương vấn xóm gò xa.
Hồn thả về trước nhà năm cây liễu ,
Thấy người điên đang hát khúc cuồng ca .

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Nhàn cư ở Võng Xuyên

(1)

Núi hoang lạnh trở màu xanh ngọc biếc
Nước sông thu cứ mải miết đêm ngày

Chống gậy tre lững thững trước cổng sài .

Ve sầu thảm , gió hây hây , chiều xuống.

Trên bến vắng còn vài tia nắng muộn .

Làn khói thôn cô quạnh lượn mơ màng.

Như Tiếp Dư đang túy lúy làng quàng .

Nghêu ngao hát dưới tàn cây năm liễu .

ML

(2)

Núi đang lạnh chuyẻn màu xanh biếc ,

Nước sông thu chảy siết đêm ngày .

Gậy tre lững thững cổng ngoài ,

Gió chiểu hây hẩy u hoài tiếng ve .

Đầu bến sông nắng hoe lấp lánh ,

Làn khói lam cô quạnh thôn chiều .

Tiếp Dư say khướt liêu xiêu

Bên hàng năm liễu hát nghêu quên đời .

ML

MUỐN UỐNG RƯỢU SAY HÁT
TRƯỚC NHÀ NGŨ LIỄU TIÊN SINH

Xanh xanh thương núi lạnh ngả mầu
Nước biếc Thu về chảy lũng sâu
Cổng trúc lão buồn chống gậy ngắm
Gió chiều lấp lửng tiếng ve sầu
Bến sông vầng ác lang thang mãi
Sợi khói trên gò lơ đãng đâu
Muốn học Sở Cuồng ca ngất ngưởng
Trước nhà Bành Trạch liễu xanh mầu

C.D.M.

Nhàn Cư Tặng Bạn

Lạnh trời núi sẫm màu xanh

Ngày thu nước vẫn chảy quanh miệt mài

Tay cầm gậy chống cửa ngoài

Gió lồng lộng tiếng gọi ai ve chiều

Hoàng hôn ngập bến đò xiêu

Gò xa ngọn khói đăm chiêu lướt ngày

Ngỡ mình gã Sở cuồng say

Trước nhà năm liễu lất lây hát cuồng

Trầm Vân

Đăng Tân Bình Lâu

Lý Bạch

Bản dịch: Phạm Khắc Trí, Mailoc, Quên Đi, C.D.M

_____________________________________________________

Nhàn nhã vô tích sự (!) bên tách cà phê starbucks sáng nay. Vốn biết bản chuyển dịch đã không giữ được "phong cách Lý Bạch" (những nào :khứ quốc , hoài qui , thiên trường , thủy tĩnh , Tần vân , Hồ nhạn , thương thương , mục cực) nhưng vẫn cứ gửi đi để mọi người đọc cho vui với chữ nghĩa cuối tuần thôi. Cầu chúc an lành. Thân quí . PKT- 07/20/2013

Đăng Tân Bình Lâu
Lý Bạch (701 - 762)

Khứ quốc đăng tư lâu
Hoài qui thương mộ thu
Thiên trường lạc nhật viễn
Thủy tĩnh hàn ba lưu
Tần vân khởi lĩnh thụ
Hồ nhạn phi sa châu
Thương thương kỷ vạn lý
Mục cực lệnh nhân sầu

Dịch Xuôi :

Lên Chơi Trên Lầu Tân Bình
PKT 07/20/2013

Xa xứ , bước lên lầu này
Trời cuối thu buồn , nhớ về nhà
Trời dài , mặt trời lặn ngoài xa
Sông lặng, sóng nước lạnh trôi xuôi
Mây Tần nổi lên ở rặng cây trên núi
Nhạn Hồ bay xuống đậu trên bãi cát bên sông
Xanh xanh mấy vạn dặm
Vời trông mòn mắt, trạnh buồn

Chú Thích:

Lầu Tân Bình ở huyện Vu Sơn , tỉnh Tứ Xuyên , bên Tàu.

Đăng Tân Bình Lâu
PKT 07/20/2013

Xa xứ , trên lầu vắng ,
Tiết thu muộn nhạt nhòa.
Cuối trời bóng ác lặn ,
Sông lạnh , sóng trôi xa.

Mây nổi trắng non cao ,
Nhạn bay về bãi nào.
Xanh xanh mấy vạn dặm ,
Mòn mắt, dạ nao nao.

Lên Chơi Lầu Tân Bình

Xa quê lâu , lầu cao đứng ngắm ,

Trời cuối thu sầu lắng quê nhà .

Chân trời bảng lảng chiều tà ,

Sông yên sóng lạnh nhẩn nha xuôi dòng .

Áng mây Tần chập chùng rừng núi ,

Cồn cát sông rong ruổi nhạn Hồ .

Dặm ngàn xanh ngắt lô nhô ,

Trông càng thấm thía , ngẩn ngơ se sầu .

Mailoc

Cali 7-20-13

Dịch Thơ : Lên Lầu Tân Bình

Xa xứ lên lầu vắng

Cuối thu thêm nhớ nhà

Trời cao chiều xuống chậm

Sóng lạnh nước trôi xa

Cổ thụ mây Tần đến(*)

Nhạn Hồ bãi cát sa(**)

Rừng xanh hàng vạn dậm

Dõi mắt lệ chan hoà

Quên Đi

(*) Có người cho rằng hai chữ Tần Vân trong bài thơ trên xuất phát từ bài thơ của Hàn Dũ: "Tả Thiên Chí Lam Quan Thị Điệt Tôn Tương"
Vân hoành Tần Lĩnh gia hà tại (Mây che ngang núi Tần, biết quê nhà ở đâu)

Nhưng nếu xét kỹ về năm sanh của Lý Bạch : 701 - 162. Còn Hàn Dũ thì mãi đến 768 - 824. Như thế chữ Tần Vân này, Lý Bạch không thể dựa theo bài thơ của Hàn Dũ được.
-Cũng có quan điểm "Tần Mây" dùng để đối với"Mưa Sở". Điều này lại hoàn toàn vô lý. Vì Câu thơ của Lý Bạch ẩn ý nhớ quê nhà.

(**) Theo tích Chiêu Quân Cống Hồ

Khi Chiêu Quân đi ngang sa mạc, lòng nàng buồn vận mệnh cũng như lìa xa quê hương. Lúc ngồi lưng ngựa liền đàn "Xuất tái khúc". Có một con nhạn bay ngang, nghe nỗi u oán cảm thương trong khúc nhạc liền sa xuống vùng cát hoang vu.

BÓNG MÂY , CHIM XA XĂM

Kẻ bỏ nước lên lầu
Chiều xanh nhớ nước quá
Mặt trời xa buồn rầu
Nước lạnh chân sóng lạ
Mây Tần cây lạnh mầu
Nhạn Hồ bay sa châu
Vạn dặm sầu xa cách
Càng nhìn xa càng đau

C.D.M.

LÊN LẦU KHÁCH NGẨN NGƠ

Nhớ quê lên lầu buồn
Quê xanh mầu chiều thu
Mặt trời xa cuối bãi
Nước lạnh buồn âm u
Cây xưa u sầu góc núi
Chim Việt lạc giọng giòng sâu
Chiều thêm thêm mầu tối
Khách ngẩn ngơ nhìn đâu đâu

C.D.M.

VÔ ĐỀ            

Lý Thương Ẩn 

Bản dịch: Danh Hữu, Đỗ Chiêu Đức, Quang Tuấn, Mailoc, Lộc Mai, Phạm Khắc Trí, Nguyễn Hồng Ẩn 

_______________________________________________________________

Góp vui cuối tuần                                                                                                 

Mấy lúc sau này mình không có góp dịch thơ Đường với các bạn yêu thích thể loại thơ này, vì mình tuổi vốn quá đát (date) rồi nên không thích các bài thơ quá buồn (các bạn thứ cho nhé !). Sáng nay tình cờ lục lại chồng sách cũ, thấy có câu thơ của Lý Thương Ẩn do ông Đông Hồ múa bút trên cánh thiếp : Tương kiến thời nan, biệt diệc nan, nên mình lục lại bài thơ nầy và cao hứng dịch để góp vui với các bạn tuần này. Cũng nhân dịp gởi lời cảm tạ anh Lộc đã chúc sức khỏe vợ chồng mình hôm trước, xin gởi tới anh lời chúc tương tự và cầu xin tất cả chúng ta đều khỏe mạnh mãi để vui cùng nàng thơ. Luôn tiện nhờ anh bạn Chiêu Đức có rảnh giúp diễn xuôi (hoặc chú thích) giùm.

無題

相見時難別亦難

東風無力百花殘

春蠶到死絲方盡

蠟炬成灰淚始乾

曉鏡但愁雲鬢改

夜吟應覺月光寒

蓬萊此去無多路

青鳥殷勤為探看

李商隱

Vô Đề

Tương kiến thời nan, biệc diệc nan;

Đông phong vô lực, bách hoa tàn.

Xuân tàm đáo tử, ti phương tận;

Lạp cự thành hôi, lệ thủy can.

Hiểu kính đản sầu, vân mấn cải,

Dạ ngâm ưng giác nguyệt quang hàn.

Bồn Lai thử khứ, vô đa lộ

Thanh điểu ân cần vị thám khan.

Lý Thương Ẩn

Bài thơ không đề

Gặp đã khó, xa nhau khó thêm !

Gió đông đâu khiến rụng hoa thềm.

Thân tằm đến chết, tơ vừa cạn;

Nến sáp thành tro, lệ mới kềm.

Gương ngắm, buồn cho mầu tóc bạc

Khuya ngâm, cảm thấy lạnh trăng đêm.

Bồng Lai mấy nẽo, rày đi thử

Hẹn với chim xanh đoán hộ xem.

Danh Hữu dịch

Paris 12.7.2013

Kính Tiền Bối,

Lâu quá mới thấy Tiền Bối tái xuất giang hồ, rất hân hạnh được Tiền Bối giao cho trách nhiệm Diễn xuôi và chú thích bài thơ VÔ ĐỀ nổi tiếng nhất trong số hơn chục bài thơ đều cùng tên Vô Đề của Lý Thương Ẩn.

無題 VÔ ĐỀ
相見時難別亦難 Tương kiến thời nan biệt diệc nan,
東風無力百花殘 Đông phong vô lực bách hoa tàn.
春蠶到死絲方盡 Xuân tầm đáo tử ty phương tận,
蠟炬成灰淚始乾 Lạp cự thành hôi lệ thủy can.
曉鏡但愁雲鬢改 Hiểu kính đản sầu vân mấn cải,
夜吟應覺月光寒 Dạ ngâm ưng giác nguyệt quang hàn.
蓬萊此去無多路 Bồng lai thử khứ vô đa lộ,
青鳥殷勤為探看 Thanh điểu ân cần vị thám khan.
李商隱 Lý Thương Ẩn.

Dịch nghĩa:

Khi gặp được nhau đã khó rồi, chia tay nhau lại càng khó hơn.
Gió xuân bất lực không đủ sức, để trăm hoa phải tàn héo.
Con tằm xuân đến chết mới nhả hết tơ lòng.
Ngọn nến tàn thành tro mới khô hết những giọt lệ nến.
Sáng sớm soi gương, mới buồn là tóc mai đã đổi trắng như mây.
Ban đêm ngâm nga mới chợt thấy ánh trăng sao mà lạnh lẽo.
Từ đây không có nhiều lối để đến được Bồng Lai. Nên...
mới ân cần nhờ chim xanh dọ hỏi dùm đường đi nước bước.

Chú Thích :
Lý Thương Ẩn ( 812-858 ), tự là Nghĩa Sơn, nên thường đựơc gọi thân mật là Lý Nghĩa Sơn. Ông sống vào thời Vãn Đường (836-907), nhà Đường xuống dốc và sụp đổ nhanh chóng. Nông dân bị bóc lột, sưu cao thuế nặng, quan lại hà hiếp, sự xa hoa trụy lạc của bọn quí tộc quan liêu. Lời hịch khởi nghĩa truyền nhau đã dẫn dắt đến nhiều cuộc nổi dậy để đòi quyền sống, đỉnh cao là cuộc khởi nghĩa của Hoàng Sào. Trong cảnh xã hội nhiễu nhương, đất nước loạn ly phân tán, nền văn học Trung Hoa cũng đột nhiên chuyển biến mang tính chất lãng mạn, phóng khoáng, hiện thực, trữ tình, đem tình yêu nam nữ vào thi ca, và những nhà thơ nổi tiếng trong thời kỳ nầy có thể nói là Lý Thương Ẩn, Đỗ Mục, Tào Đường, Ôn Đình Quân, Đỗ Tuân Hạc …
Lý Thương Ẩn nổi tiếng qua những bài thơ VÔ ĐỀ vì có ẩn tình riêng. Cuộc đời tình ái của ông vô cùng lãng mạn như thanh niên nam nữa hiện nay, ông yêu cả 2 chị em nữ đạo sĩ Tống Hoa Dương, yêu cả người Thị thiếp của Lệnh Hồ Sở là Cẩm Sắc, yêu cả một Thiên kim tiểu thơ tên Liễu Chi....nên thơ của ông như tình của ông dàn trãi mênh mông, cuồng nhiệt, say mê đắm đuối mà... mơ hồ không rõ đối tượng, vì thế mà có tựa là VÔ ĐỀ, trong khi mọi người đều làm thơ HỮU ĐỀ, và ông lại nổi tiếng nhờ vào những bài thơ Vô Đề đó cho mãi đến hiện nay, và... Mọi người đều tôn xưng ông là ông Tổ của thơ VÔ ĐỀ.

Bài thơ trên là một trong những bài VÔ ĐỀ nổi tiếng nhứt của ông đã ảnh hưởng rất nhiều đến văn học, như câu :
Xuân tầm đáo tử ty phương tận,
Cụ Nguyễn Du đã mượn ý câu trên cho lời của Thúc Sinh nói với Kiều là :
Dù cho sông cạn đá mòn,
CON TẦM ĐẾN THÁC VẪN CÒN VƯƠNG TƠ !

và hình ảnh của con chim xanh chuyên dọ đường và đưa thơ của bà Tây Vương Mẫu...
Thanh điểu ân cần vị thám khan
mà Cụ Nguyễn Du đã vận dụng rất tài tình vào lúc chàng Kim đi dò la chỗ của cô Kiều ở :
Thâm nghiêm kín cổng cao tường,
Cạn dòng lá thắm DỨT ĐƯỜNG CHIM XANH !

Cũng như câu :
Lạp cự thành hôi lệ thủy can,
... mà Ngân Giang Nữ Sĩ ( thơ Tiền Chiến ) đã mượn ý cho câu :
Đêm nay lệ nến rơi thành chữ !
.............................................

Thưa Tiền Bối,
Đ C Đ biết bấy nhiêu thì góp ý bấy nhiêu thôi, mong Tiền Bối tiếu nạp ( vui vẻ mà nhận cho ) !
Nay kính,
Đỗ Chiêu Đức.

Bây giờ thì ĐC Đ xin được tham gia với bài Diễn Nôm sau đây :

VÔ ĐỀ.
Khó gặp được nhau khó cách xa,
Gió xuân bất lực héo ngàn hoa.
Tầm kia đến thác tơ còn vướng,
Nến nọ tàn canh lệ chửa nhòa.
Trước kính sầu sao làn tóc trắng,
Thâu đêm ngâm mãi ánh trăng lòa.
Bồng Lai chẳng phải đường La Mã,
Nhờ cánh chim xanh dọ lối qua.
Đỗ Chiêu Đức

.

VÔ ĐỀ
Dễ gặp nhưng mà khó cách xa
Gió Đông đâu khiến úa ngàn hoa.
Tằm dù đến thác tơ còn vướng
Nến dẫu sắp tàn lệ vẫn sa.
Ngày ngắm mây vương làn tóc trắng
Đêm ngâm thơ vọng bóng trăng tà.
Đâu là nẻo đến Bồng Lai cảnh
Nhờ cánh chim xanh hỏi giúp ta.
QUANG TUẤN

.

VÔ ĐỀ

Gặp chẳng dễ , khó thay ly biệt

Thoảng đông phong , rũ riệt ngàn hoa .

Tơ tằm trọn kiếp xót xa

Nến thành tro bụi ,sáp đà lệ khô .

Sáng soi gương sầu tô tóc trắng

Đêm ngâm thơ lạnh mảnh trăng tà .

Bồng Lai muốn tới không xa ,

Chim xanh dẫn lối giúp ta thăm dò.

Mailoc

Cali 7-12-13

.

VÔ ĐỀ

Khó gặp, lại càng khôn cách xa

Gió xuân chẳng đủ thắm muôn hoa

Lực mòn, tằm hết tơ - đời dứt

Giọt cạn, nến tàn tro - kiếp qua

Ngơ ngẩn soi gương, sầu tóc trắng

Thẫn thờ vịnh cảnh, xót trăng tà

Đường nào đến chốn Bồng Lai ấy

Ơi hỡi chim xanh chỉ giúp ta !

Lộc Mai

Vô Đề
(Mây Tần - PKT)

Tan hợp , hợp tan , những đoạn trường ,
Trăm hoa tàn úa ,gió xuân vương.
Thân tằm đến thác , tơ còn vướng ,
Phận nến hồ tàn , lệ vẫn tuôn.
Gương sáng ngậm ngùi râu tóc bạc ,
Đêm khuya thơ thẩn bóng trăng suông.
Bồng lai đâu đó, không nhiều lối ,
Ngóng đợi chim xanh đến dẫn đường.

Tri Khac Pham

Phamid1934@gmail.com

.

KHÔNG ĐỀ

Khó gặp thì càng khó biệt nhau

Gió đông thiếu ấm giữ hoa lâu

Sợi tơ ngưng nhả khi tằm chết

Ngọn nến lụn tàn ngưng lệ lau

Sáng sớm soi gương buồn tóc bạc

Đêm khuya ngâm phú lạnh trăng sầu

Bồng Lai đường đến không nhiều nẽo

Chỉ lối chim xanh giúp giùm mau.

NGUYỄN HỒNG ẨN

January 7, 2013

Quan San Nguyệt ( Lý Bạch )

. Bản dịch: Đỗ Chiêu Đức, Lộc Mai, Phạm Khắc Trí, Chân Diện Mục . 關 山 月 QUAN SAN NGUYỆT 李白 Lý Bạch. 明月出天山， Minh nguyệt xuất Thiên San, 蒼茫雲海間。 Thương mang vân hải gian. 長風幾萬里， Trường phong kỷ vạn lý, 吹度玉門關。 Xuy độ Ngọc Môn Quan. 漢下白登道， Hán hạ Bạch Đăng đạo, 胡窺青海灣。 Hồ khuy Thanh Hải loan. 由來征戰地， Do lai chinh chiến địa, 不見有人還。 Bất kiến hữu nhân hoàn. 戍客望邊色， Thú khách vọng biên sắc, 思歸多苦顏。 Tư quy đa khổ nhan, 高樓當此夜， Cao lâu đương thử dạ, 歎息未應閒。 Thán tức vị ưng nhàn Chú Thích : 1.「天山」Thiên Sơn，即祁連山，在今甘肅省境內。Tức là Kỳ Liên Sơn, trong tỉnh Cam Túc ngày nay. 2.「白登」Bạch Đăng，山名，在今山西大同東。漢高祖曾被匈奴圍困於此, tên núi, ở phía đông Đại Đồng tỉnh Sơn Tây hiện nay. Xưa Hán Cao Tổ từng bị Hung Nô dây khổn ở đây. 3.「窺」Khuy，窺伺。là dòm ngó. 4. 「青海灣」Thanh Hải loan，即青海湖，在今青海省境內。Tức Hồ Thanh Hải, nằm trong tỉnh Thanh Hải hiện nay. 5.「高樓」Cao Lâu，這裡指征夫住在家中的妻子。Ở đây chỉ người vợ của kẻ chinh phu ở nhà. Một ý nữa : là Cái vọng gác cao của người lính thú. Nghĩa của Bài thơ : 皎潔的月亮從祁連山升起，輕輕漂浮在迷茫的雲海裏。長風掀起塵沙席捲幾萬里，玉門關早被風沙層層封閉。白登道那裏漢軍旌旗林立，青海灣卻是胡人窺視之地。自古來這征戰廝殺的場所，參戰者從來不見有生還的。守衛邊陲的征夫面對現實，哪個不愁眉苦臉思歸故里？今夜高樓上思夫的妻子們，又該是當窗不眠歎息不已。 Vầng trăng sáng vằng vặc đang mọc lên từ Kỳ Liên Sơn, nhẹ nhàng lẩn khuất trong rung mây mờ mịt. Gió lốc thổi dài từng cơn suốt mấy vạn dặm, phủ lắp cả Ngọc Môn Quan là ải địa đầu. Cờ xí và Hán binh đóng rợp cả Bạch Đăng đạo, còn binh Hồ thì đang dòm dỏ Thanh Hải Loan. Từ xưa đến nay, những người ra đi chính chiến nơi chiến địa, chẳng thấy có mấy ai được về quê. Những người lính thú đang trấn giữ biên thùy, ai là không mặt ủ mày ê mơ ước ngày được về quê. Đêm nay, những nàng chinh phụ trên lầu cao mong nhớ chồng, chắc cũng đang thở vắn than dài khôn nguôi. DIỄN NÔM : TRĂNG LÊN ẢI NÚI. Trăng lên đỉnh Thiên San, Bàng bạc núi mây ngàn. Muôn dặm cơn gió lốc, Thổi thốc Ngọc Môn Quan. Hán xuống Bạch Đăng đạo, Hồ dòm Thanh Hải Loan. Vì chưng nơi chiến địa, Có mấy ai khải hoàn ? Lính thú sầu biên tái, Mơ về dạ ngổn ngang. Gác canh cao đêm vắng, Buông dài tiếng thở than ! Đỗ Chiêu Đức. Xin được lạm bàn về 2 câu chót của bài thơ là : 高樓當此夜， Cao lâu đương thử dạ, 嘆息未應閒。 Thán tức vị ưng nhàn. 1. Ý thứ nhất : Cho người lính thú. Cao lâu là cái Lầu cao, hay nói cho đúng là cái Vọng Gác cao để cho người lính thú gát giặc, nên câu thơ có nghĩa : Trong đêm nay trên vọng gác cao vẳng tiếng thở dài không còn nhàn nhã nữa ! 2. Ý thứ hai : Cho người cô phụ ở nhà. Câu thơ có nghĩa : Đêm nay, trên lầu cao để ngắm trăng, nàng cô phụ cũng thở dài vì nhớ thương chồng nơi quan ải, chớ không phải ngắm trăng với tâm tình nhàn nhã nữa ! và... Nếu theo ý thứ hai, thì 2 câu dịch cuối sẽ là : Lầu cao nhìn trăng sáng, Nàng cô phụ thở than ! Làm ta lại nhớ đến 2 câu trong Chinh Phụ Ngâm Khúc như sau : Lòng thiếp tựa bóng trăng theo dõi, Dạ chàng xa ngoài cỏi Thiên San.... và... lại và...2 câu : 漢下白登道， 胡窺青海灣。 Hán hạ Bạch Đăng Đạo, Hồ Khuy Thanh Hải Loan. Lại làm cho ta nhớ đến 2 câu : Nay Hán xuống Bạch Thành đóng lại, Mai Hồ vào Thanh Hải dòm qua. Cho thấy là thơ của Thi Tiên có ảnh hưởng rất lớn đến văn học cổ của ta biết bao nhiêu ! Bận bịu đi làm, Hè lại phải làm ban ngày, nên không có thời gian, chỉ tranh thủ và lạm bàn được bao nhiêu hay bấy nhiêu ! Đỗ Chiêu Đức.

TRĂNG BIÊN ẢI

Trăng soi đỉnh núi Thiên San

Ánh vàng lẩn khuất bạt ngàn rừng mây

Gió xa thổi thốc dặm dài

Ngọc Môn Quan Ài mờ phai bụi đường

Binh đao, cờ xí một phương

Hán , Hồ dàn trận trùng trùng lửa, quân

Thương người chinh chiến xa xăm

Mấy ai lành lặn mà mong trở về

Lính biên tấc dạ ủ ê

Niềm riêng canh cánh nhớ quê, nghẹn lời

Lòng người chinh phụ rối bời

Lầu cao quạnh quẽ, lệ rơi mấy hàng....

Lộc Mai

QUAN SAN NGUYỆT
Lý Bạch (701 -762)

Minh nguyệt xuất Thiên San
Thương mang vân hải gian
Trường phong kỷ vạn lý
Xuy độ Ngọc Môn Quan

Hán hạ Bạch Đăng đạo
Hồ khuy Thanh Hải loan
Do lai chinh chiến địa
Bất kiến hữu nhân hoàn

Thú khách vọng biên sắc
Tư quy đa khổ nhan
Cao lâu đương thử dạ
Thán tức vị ưng nhàn

Quan San Nguyệt
(Mây Tần - PKT)

Trăng mọc đỉnh Thiên San,
Biển mây sáng mênh mang.
Gió dặm dài thê thiết ,
Kéo qua Ngọc Môn quan .

Quân Hán xuống Bạch Đăng ,
Rợ Hồ nhòm Thanh Hải.
Xưa nay từ chiến địa ,
Mấy người về hay chăng?

Biên tái lộng sao trời ,
Nhớ nhà dạ bồi hồi.
Đêm nay trên lầu vắng ,
Vầng trăng ai xẻ đôi !

Phụ Chú : Trong Truyện Kiều - Nguyễn Du có câu : "Vầng trăng ai xẻ làm đôi / Nửa in gối chiếc , nửa soi dặm trường".

.Tôi nhớ đã dịch bài này rồi ( không biết do ai đăng lên ) . Nay xin dịch thêm bài nữa :

TRĂNG NGOÀI XA KIA

Trăng bước ra triền núi Tuyết
Mờ mờ ngàn dặm mây trôi
Gió thổi điệp trùng quyết liệt
Rét buốt vào đất ta rồi
Quân ta ra trấn biên giới
Giặc Hồ há dám trêu ngươi
Chiến tranh hẳn là việc dữ
Thương người lính thú xa xôi
Một đi nghĩ gì trở lại
Thái Sơn nhẹ tựa lông thôi
Lầu cao ngồi ngóng hoà bình
Than than thở thở khôn nguôi

C.D.M.

bản dịch cũ :
TRĂNG BIÊN ĐỊA

Trăng đã ló sau rèm biếc
Núi và mây bên biển xanh
Gió lao xao tràn muôn dặm
Vượt biên cương nhiễu cửa thành
Quân giặc dòm đất ta
Quân ta ra trọng trấn
Anh hùng phải như thế
Kể chi niềm vương vấn
Hỡi ôi ! Từ xưa ai ca tụng
Hỡi ôi ! Từ xưa ai khóc than
Đêm nay lên cao nhìn trận địa
Trăng đẹp lung linh sáng quan san

C.D.M.

Chương Đài dạ tứ

Cùng Bạn ,

Xin chuyển đến Bạn Thơ bài thơ " Đêm ở Chương Đài " cuả Vi Trang để cùng góp vần chơi cho qua ngày thứ bảy cuối tuần .

Chúc sức khỏe , an vui .

Thân

ML

Chương Đài dạ tứ

Nguyên tác: Vi Trang

五言律詩

韋莊

章臺夜思

清瑟怨遙夜， 繞絃風雨哀。
孤燈聞楚角， 殘月下章臺。
芳草已云暮， 故人殊未來。
鄉書不可寄， 秋雁又南迴。

Chương Đài dạ tứ

Thanh sắt oán dao dạ
Nhiễu huyền phong vũ ai
Cô đăng văn Sở giác
Tàn nguyệt há Chương Đài
Phương thảo dĩ nhân mộ
Cố nhân thù vị lai
Hương thư bất khả ký
Thu nhạn hựu nam hồi.

Dịch Nghĩa

Tiếng đàn lảnh lót oán hận đêm dài
Dây đàn run rẩy niềm xót xa trong mưa gió
Dưới ngọn đèn cô đơn nghe điệu kèn nước Sở
ánh trăng nhạt soi xuống Chương Đài.
Cỏ thơm đã dần dần tàn úa
Bạn cũ chưa có ai về.
Thư nhà không thể gửi được
Vì nhạn mùa thu đã lại xuôi nam. –

.

-Bản dịch của Trần Trọng Kim--
Đêm xa vắng, nhặt thưa thanh sắt,
Nắn đường tơ, réo-rắt gió mưa.
Tiếng còi Sở, ngọn đèn mờ,
Đường Chương-đài dưới bóng nga tiI mù.
Cỏ thơm sắp hết mùa tươi tốt,
Bạn cố tri trông hút thấy đâu.
Thư nhà dễ gửi được nào,
Gió thu đưa nhạn ào ào về nam.

--Bản dịch của MaiLộc—

Đàn ai oán đêm trường réo rắt ,

Gió mưa ngoài se sắt dây cung .

Đèn đơn, còi Sở não nùng ,

Trăng tàn rơi rụng mông lung Chương Đài .

Cỏ thơm đã dần phai hương sắc ,

Bạn cũ đâu ! vắng ngắt người về .

Thư nhà muốn gửi khó bề ,

Xuôi Nam thu nhạn lê thê cuối trời

.

BẢN DỊCH QUANG TUẤN

Đàn ai não nuột đêm thâu

Tiếng tơ run lạnh giọt sầu gió mưa

Dưới đèn, điệu Sở xa đưa

Ánh trăng tà rụng gọi mơ Chương Đài.

Cỏ thơm hương sắc tàn phai

Bạn xưa mong nhớ, chẳng ai trở về

Thư nhà mong gởi khó ghê

Nhạn Thu ôi đã bay về phương Nam.

.

CHƯƠNG ĐÀI ĐÊM MONG NHỚ
Réo rắt xa đưa đêm vắng ,
Tiếng đàn theo gió u hoài.
Đèn lụn đâu đây còi Sở,
Trăng tàn lấp ló Chương Đài.
Cỏ non đâu còn mơn mởn,
Người xưa nào thấy vãng lai.
Thơ nhà sầu không thể gởi,
Nhạn thu mõi cánh đường dài.
Đỗ Chiêu Đức.

.

ĐÊM CHƯƠNG ĐÀI

Đàn ai run rẩy giữa đêm trường

Trong gió mưa gào như oán thương

Hiu hắt đèn đơn, kèn nức nở

Ảo mờ trăng khuyết, lối mờ sương

Cỏ thơm nay đã phai màu lá

Bạn cũ lâu rồi biệt cố hương

Lỡ cánh thư nhà không kịp gởi

Nhìn theo cánh nhạn vút lên đường.

Lộc Mai

Chương Đài Dạ Tứ
(Mây Tần - PKT)

Đêm dài, đàn se sắt ,
Tơ chùng nỗi bi ai.
Đèn khuya vẳng tiếng ốc ,
Trăng lạc nẻo Chương Đài.
Cỏ hương đà tàn úa ,
Người xưa bặt tăm hơi.
Thư nhà không gửi được ,
Trời đã vào Thu rồi.

PKT

Đêm Chương Đài

Tiếng đàn ai oán đêm trường

Dây run rẩy buốt giọt buồn mưa nghiêng

Điệu kèn Sở thổi mờ đèn

Ánh trăng mờ nhạt bóng đêm Chương Đài

Cỏ thơm dần úa tàn phai

Bạn xưa chờ mãi chẳng ai trở về

Thơ nhà nào dễ gửi đi

Xuôi nam thu nhạn tái tê lòng này

Trầm Vân

Quan san nguyệt

Cùng Bạn ,

Cuối tuần lại sắp hết , thời gian trôi mau một cách lạnh lùng . Tôi xin gởi đến các bạn một bài thơ của Lý Bạch mà đọc lên tôi cảm thấy man mác buồn cho chinh chiến xưa nay .

Thân mến

Mailoc

Quan san nguyệt
Nguyên tác: Lý Bạch

李白

關山月

明月出天山， 蒼茫雲海間；
長風幾萬里， 吹度玉門關。
漢下白登道， 胡窺青海灣。
由來征戰地， 不見有人還。
戍客望邊色， 思歸多苦顏；
高樓當此夜， 歎息未應閑。

Quan san nguyệt

Minh nguyệt xuất Thiên San,
Thương mang vân hải gian.
Trường phong kỷ vạn lý,
Xuy độ Ngọc Môn quan.
Hán há Bạch Đăng đạo,
Hồ khuy Thanh Hải loan.
Do lai chinh chiến địa,
Bất kiến hữu nhân hoàn.
Thú khách vọng biên sắc,
Tư quy đa khổ nhan.
Cao lâu đương thử dạ,
Thán tức vị ưng nhàn.

-- Bản dịch của Tản Đà --

TRĂNG QUAN SAN

Vừng trăng ra núi Thiên San,
Mênh mang nước bể mây ngàn sáng soi.
Gió đâu muôn dặm chạy dài,
Thổi đưa trăng sáng ra ngoài Ngọc Môn.
Bạch Đăng quân Hán đóng đồn,
Vụng* kia Thanh Hải dòm luôn mắt Hồ.
Từ xưa bao kẻ chinh phu,
Đã ra đất chiến, về ru mấy người ?
Buồn trông cảnh sắc bên trời,
Giục lòng khách thú nhớ nơi quê nhà.
Lầu cao, đêm vắng, ai mà,
Đêm nay than thở ắt là chưa nguôi.
_____________________
* Có sách ghi là Vùng

--Bản dịch của MaiLộc—

Trăng Thiên San đầu non thấp thoáng ,

Mây biển xanh loang loáng mênh mang .

Gió từ vạn dặm gào ngàn ,

Đưa trăng tới tận Ngọc Quan biên ngoài .

Bạch Đăng thành cửa cài quân Hán ,

Vùng Thanh Hải , Hồ mán dòm qua .

Xưa nay chinh chiến trường sa ,

Mấy ngưòi trở lại quê nhà mà mong .

Người lính thú vời trông cảnh sắc ,

Nỗi nhớ nhà se thắt lòng ai .

Lầu cao đêm vắng canh dài ,

Đêm nay trăn trở , u hoài khôn khuây .

Mailoc phỏng dịch

關山月

李白

明月出天山，
蒼茫雲海間。
長風幾萬里，
吹度玉門關。
漢下白登道，
胡窺青海灣。
由來征戰地，
不見有人還。
戍客望邊色，
思歸多苦顏。
高樓當此夜，
嘆息未應閒。

Quan San Nguyệt

Lý Bạch

Minh nguyệt xuất Thiên San,
Thương mang vân hải gian.
Trường phong kỷ vạn lý,
Xuy độ Ngọc Môn quan.
Hán há Bạch Đăng đạo,
Hồ khuy Thanh Hải loan.
Do lai chinh chiến địa,
Bất kiến hữu nhân hoàn.
Thú khách vọng biên sắc,
Tư quy đa khổ nhan.
Cao lâu đương thử dạ,
Thán tức vị ưng nhàn

Dịch Nghĩa:Trăng Miền Biên Ải

Trăng sáng vừa nhô lên khỏi núi Thiên Sơn,
Giữa vùng mây biển xám mênh mông.
Gió từ ngoài muôn dặm,
Thổi đến ải Ngọc Môn.
Quân Hán xuống đóng quân nơi con đường dẫn tới thành Bạch Đăng.
Quân Hồ dòm ngó vùng vịnh Thanh Hải.
Từ trước đến giờ đi chinh chiến
Không thấy có người trở về.
Người lính thú nhìn quang cảnh nơi biên cương,
Nghĩ đến ngày trở về khiến vẻ mặt hiện nhiều nét đau khổ.
Đêm nay nơi lầu cao
Than thở mãi không yên

Dịch Thơ : Trăng Biên Ải

Thiên Sơn trăng ló dạng
Giữa biển xanh mây ngàn
Gió từ ngoài muôn dậm
Tràn đến Ngọc Môn quan
Bạch Đăng quân Hán đóng
Thanh Hải Hồ nhìn sang
Xưa nay đi chinh chiến
Mấy kẻ về bình an
Lặng nhìn vùng quan tái
Nghĩ khó trở về làng
Đêm nay nơi lầu vắng
Dạ buồn mãi thở than

Quên Đi

TRĂNG BIÊN ĐỊA

Trăng đã ló sau rèm biếc

Núi và mây bên biển xanh

Gió lao xao tràn muôn dặm

Vượt biên cương nhiễu cửa thành

Quân giặc dòm đất ta

Quân ta ra trọng trấn

Anh hùng phải như thế

Kể chi niềm vương vấn

Hỡi ôi ! Từ xưa ai ca tụng

Hỡi ôi ! Từ xưa ai khóc than

Đêm nay lên cao nhìn trận địa

Trăng đẹp lung linh sáng quan san

C.D.M.

TRĂNG LÊN ẢI NÚI

.
Trăng lên đỉnh Thiên San,
Bàng bạc núi mây ngàn.
Muôn dặm cơn gió lốc,
Thổi thốc Ngọc Môn Quan.
Hán xuống Bạch Đăng đạo,
Hồ dòm Thanh Hải Loan.
Vì chưng nơi chiến địa,
Có mấy ai khải hoàn ?
Lính thú sầu biên tái,
Mơ về dạ ngổn ngang.
Gác canh cao đêm vắng,
Buông dài tiếng thở than !
Đỗ Chiêu Đức.

Xin được lạm bàn về 2 câu chót của bài thơ là : 高樓當此夜， Cao lâu đương thử dạ, 嘆息未應閒。 Thán tức vị ưng nhàn. 1. Ý thứ nhất : Cho người lính thú. Cao lâu là cái Lầu cao, hay nói cho đúng là cái Vọng Gác cao để cho người lính thú gát giặc, nên câu thơ có nghĩa : Trong đêm nay trên vọng gác cao vẳng tiếng thở dài không còn nhàn nhã nữa ! 2. Ý thứ hai : Cho người cô phụ ở nhà. Câu thơ có nghĩa : Đêm nay, trên lầu cao để ngắm trăng, nàng cô phụ cũng thở dài vì nhớ thương chồng nơi quan ải, chớ không phải ngắm trăng với tâm tình nhàn nhã nữa ! và... Nếu theo ý thứ hai, thì 2 câu dịch cuối sẽ là :

Lầu cao nhìn trăng sáng,
Nàng cô phụ thở than !

Làm ta lại nhớ đến 2 câu trong Chinh Phụ Ngâm Khúc như sau : Lòng thiếp tựa bóng trăng theo dõi,
Dạ chàng xa ngoài cỏi Thiên San....

và... lại và...2 câu : 漢下白登道， 胡窺青海灣。 Hán hạ Bạch Đăng Đạo, Hồ Khuy Thanh Hải Loan. Lại làm cho ta nhớ đến 2 câu :

Nay Hán xuống Bạch Thành đóng lại,
Mai Hồ vào Thanh Hải dòm qua.

Cho thấy là thơ của Thi Tiên có ảnh hưởng rất lớn đến văn học cổ của ta biết bao nhiêu !

Bận bịu đi làm, Hè lại phải làm ban ngày, nên không có thời gian, chỉ tranh thủ và lạm bàn được bao nhiêu hay bấy nhiêu !

Nay kính,

Đỗ Chiêu Đức.

Thu tịch lữ hoài

Cùng Bạn ,

Chuyển đến các bạn một bài thơ của Lý Bạch đọc chơi cuối tuần và xin bạn thơ chúng mình góp vần giải khuây .

Thân mến

Mailoc

Thu tịch lữ hoài

Nguyên tác: Lý Bạch

秋夕旅懷

涼風度秋海。
吹我鄉思飛。
連山去無際。
流水何時歸。
目極浮云色。
心斷明月暉。
芳草歇柔艷。
白露催寒衣。
夢長銀漢落。
覺罷天星稀。
含悲想舊國。
泣下誰能揮。

Thu tịch lữ hoài

Lương phong độ thu hải
Xuy ngã hương tứ phi
Liên sơn khứ vô tế
Lưu thủy hà thời quy
Mục cực phù vân sắc
Tâm đoạn minh nguyệt huy
Phương thảo yết nhu diệm
Bạch lộ thôi hàn y
Mộng trường Ngân Hán lạc
Giác bãi thiên tinh hy
Hàm bi tưởng cựu quốc
Khấp hạ thùy năng huy

-- Dịch nghĩa --

Gió lạnh thổi qua bể mùa thu
Thổi theo lòng nhớ quê nhà của tôi
Núi liền nhau như chạy dài vô cùng tận
Nước trôi mãi hỏi có khi nào trở về chăng?
Sắc mây nổi xa cùng cực khỏi tầm mắt,
Trăng sáng soi tỏ làm đứt tươm khúc ruột.
Cỏ thơm hết đẹp mướt,
Sương bạc giục người mặc áo rét
Giấc mơ dài tưởng rơi dải Ngân hà
Tỉnh dậy sao trên trời chỉ còn lác đác
Ôm mối sầu tưởng nhớ đến nước cũ
Khóc rơi nước mắt ai lau cho được.

-- Bản dịch của Tản Đà --

Lạnh lùng gió vượt bể thu
Hồn quê theo gió như vù vù bay
Chạy dài dãy núi liền mây
Nước trôi trôi mãi, có ngày về chăng?
Đám mây vút mắt xa chừng,
Đứt tươm khúc ruột dưới vừng trăng soi
Cỏ thơm đẹp mướt thôi rồi,
Áo may mặc rét giục người móc sa!
Giấc mơ rơi dải Ngân hà,
Sao thưa lác đác tỉnh ra khắt trời
Đoái thương nước cũ ngậm ngùi
Khóc rơi giọt lệ lau chùi đố ai?

-- Bản dịch của MaiLộc—

Gió thu qua biển khơi lạnh ngắt ,

Mang nhớ nhung héo hắt tình quê .

Ngút ngàn đồi núi lê thê ,

Nước trôi, trôi mãi có về hay chăng ?

Áng mây sầu dung dăng heo hút ,

Ngắm trăng ngà bức rức lòng ta .

Cỏ thơm thôi hết mượt mà ,

Áo hàn , khẽ lạnh , sương sa trắng ngần .

Lòng mải mê sông Ngân , hồn lạc ,

Sao thưa dần mờ nhạt , tỉnh ra .

Ôm lòng sầu tưởng quê nhà ,

Ai người mắt lệ xót xa khôn cầm .

CHIỀU THU TRÊN ĐƯỜNG

Gió qua biển lạnh lướt về

Tri âm cùng tớ nhớ quê hỡi mình

Chập trùng ờ núi xanh xanh

Nước trôi có gửi tâm tình cho nhau

Sắc mây dụ ta nhìn theo

Kìa trăng sáng quá như trêu dạ này

Cỏ thơm quyến khách cô liêu

Sương rơi áo lạnh thấm nhiều nỗi quê

Mộng bay lên cạnh sao Khuê

Tỉnh ra khuya khoắt bốn bề sao thưa

Đất nước tôi đến bao giờ .....

Đưa tay lau lệ mà mơ thanh bình

C.D.M.

ĐÊM THU NHỚ NHÀ

(phỏng dịch "Thu tịch lữ hoài của Lý Bạch)

Gió Thu thổi lạnh thoáng vèo qua

Nổi nhớ tình quê cảm đậm đà

Dãy núi chạy dài như bất tận

Nước trôi về lại được chăng là ??

Mây cao vút mắt khuất tầm xa

Trăng sáng thấu soi rỏ ruột ta ?

Đám cỏ thơm đâu tươi mượt nữa

Áo hàn mặc lạnh lúc sương sa.

Giấc mơ rơi tưởng dãy Ngân hà

Lác đác sao trời lúc tỉnh ra

Nước củ ngậm ngùi khi đoái tưởng

Hỏi ai mắt khóc lệ không nhòa ??!

SONG QUANG

Kính Thầy,
Đỗ Chiêu Đức xin được bổ sung tài liệu sau đây :

Năm Công nguyên 756, tức là năm thứ hai sau loan An Lộc Sơn, Lý Bạch vì bi phẩn trước thời cuộc, nên tham gia dưới trướng của Vĩnh Vương Lý Lân. Chẳng may, Vĩnh Vương vì tranh đoạt đế vị với Túc Tôn thất bại, Lý vì liên lụy nên bị đày xuống Dạ Lang ( tỉnh Quý Châu hiện nay ), nhưng dọc đường lại được lệnh ân xá, vì thế mà phiêu bạc tha hương....
Bài thơ " Thu Tịch Lữ Hoài " có thể được làm vào mùa thu năm 758 ( năm Càn Nguyên Nguyên niên cùa Đường Túc Tôn ). Lúc bấy giờ Lý vừa được tha, tấm thân lưu lạc xứ người, lòng nhớ quê hương cố quốc, nên lời thơ bi thiết thê lương là thế !....

Xin phép được góp dịch bằng lời thơ 6 chữ sau đây :

NỖI LÒNG ĐẤT KHÁCH ĐÊM THU.
Biển thu gió vàng se sắt,
Nhớ quê lòng muốn bay về.
Ngàn trùng núi non mút mắt,
Bao giờ nước chảy đến quê ?
Ngút ngàn mây trời giăng mắc,
Lòng đau trăng lạnh tái tê.
Cỏ non đâu còn mơn mởn,
Sương thu thấm áo não nề.
Ngân Hà mờ theo mộng ảo,
Sao thưa trời sáng ủ ê.
Nén sầu vời trông cố quốc,
Lệ rơi thấm áo mơ về....
Đỗ Chiêu Đức.

Dưới đây là bài diễn nôm của Thi sĩ Tản Đà :

Tối mùa thu nhớ nhà.

Lạnh lùng gió vượt bể thu,
Hồn quê theo gió như vù vù bay.
Chạy dài dãy núi liền mây,
Nước trôi trôi mãi, có ngày về chăng ?
Đám mây vút mắt xa chừng,
Đứt tươm khúc ruột dưới vừng trăng soi.
Cỏ thơm đẹp mướt thôi rồi,
Áo may mặc rét giục người móc sa!
Giấc mơ rơi dải Ngân hà,
Sao thưa lác đác tỉnh ra khắp trời.
Đoái thương nước cũ ngậm ngùi
Khóc rơi giọt lệ lau chùi đố ai ?
Tản Đà.

NỖI NHỚ ĐÊM THU

Biền trời thu lạnh, gió lê thê

Se sắt trong lòng nỗi nhớ quê

Núi thẳm chập chùng xa hút mắt

Sông dài trôi mãi. có quay về?

Mây bay chầm chậm mờ xa khuất

Trăng sáng khơi sầu, dạ ủ ê

Cỏ thơm cũng kém màu nhung mượt

Áo ấm mặc rồi vẫn rét tê

Mơ hồ tưởng giải ngân hà rụng

Giật mình: lác đác ánh sao khuya

Trông vời cố quốc, lòng tê tái

Nước mắt tuôn tràn, ai xẻ chia ?

Lộc Mai

.

Trên Đường Thu Buồn

Gió thu biển lạnh thổi qua

Thổi theo cả nỗi nhớ nhà long đong

Núi liền núi biếc điệp trùng

Nước trôi trôi mãi có không ngày về ?

Mây xa tầm mắt bay đi

Đứt tươm khúc ruột bốn bề trăng soi

Cỏ thơm thôi đẹp mướt rồi

Giục người mặc áo lạnh trời sương giăng

Dải Ngân hà giấc mơ nằm

Tỉnh ra, lác đác sao ngâm bầu trời

Nhớ non nước cũ sầu rơi

Khóc rơi nước mắt ai chùi ai lau ?

Trầm Vân

Ký Toàn Tiêu sơn trung đạo sĩ                         

Nguyên tác: Vi Ứng Vật

Bản dịch: Trần Trọng Kim, Mailoc, Lộc Mai, Trầm Vân, Song Quang, Đỗ Chiêu Đức

______________________________________________________

Cùng Bạn,

Sáng nay nhận được liên tiếp mấy bài họa của bạn thơ từ khắp nơi khiến lòng tôi vô cùng cảm khái vì bài nào ý cũng hay , hồn thơ cũng dạt dào .Nhân đây , xin chuyển đến các bạn một bài thơ của Vi ứng Vật , đọc lên tôi cảm thấy bùi ngùi , thương cảm nhiều. Đã cuối tuần rồi xin mời các bạn thơ góp vần cho vui nhé .

Thân mến

ML

Ký Toàn Tiêu sơn trung đạo sĩ

Nguyên tác: Vi Ứng Vật

寄全椒山中道士
韋應物

今朝郡宅冷，
忽念山中客。
澗底束荊薪，
歸來煮白石。
欲持一瓢酒，
遠慰風雨夕。
落葉滿空山，
何處尋行蹟？

Ký Toàn Tiêu sơn trung đạo sĩ

Vi Ứng Vật

Kim triêu quận trạch lãnh,
Hốt niệm sơn trung khách.
Giản để thúc kinh tân,
Quy lai chử bạch thạch.
Dục trì nhất biều tửu,
Viễn uỷ phong vũ tịch.
Lạc diệp mãn không sơn,
Hà xứ tầm hành tích?

--Bản dịch của Trần Trọng Kim:

Thư gửi cho đạo sĩ ở trong núi Toàn Tiêu

Sáng nay quận thự lạnh lùng,
Trạnh niềm nhớ khách ở trong núi rừng.
Dưới khe nhặt củi lăng nhăng,
Đem về bên đá nhì nhằng nấu đun.
Muốn đem tặng hủ rượu ngon,
Để khi mưa gió giải buồn hôm nay.
Rừng không lá rụng đầy nơi,
Biết đâu hành tích mà sai người tìm.

--Bản dịch của MaiLộc:

Sáng nay quận đường trời giá lạnh ,

Chạnh nhớ người cô quạnh rừng sâu .

Dưới khe nhặt củi , dãi dầu ,

Lò kê trên đá vùi đầu thổi cơm .

Ta muốn mang rượu ngon một hủ ,

Chút hương nồng ấp ủ đêm mưa .

Ngập rừng lá đổ gió lùa ,

Nơi nao biết dấu mà đưa đến ngưòi ?

-Bản dịch của Lộc Mai:

THƯƠNG NGƯỜI ĐẠO SĨ GIỮA RỪNG

Sớm mai lạnh giá hơi sương

Thương người vò võ núi rừng xa xôi

Củi khô nhặt một bó vơi

Loay hoay nhóm bếp tạm thời nấu đun

Động lòng, muốn tặng rươu ngon

Để người ấm bụng những hôm mưa dầm

Mênh mông rừng thẳm, lá tuôn

Biết đâu tung tích mà mong gặp người !

Lộc Mai

-Bản dịch của Trầm Vân:

Lạnh về quận thự sáng nay

Chạnh lòng nhớ khách từng ngày rừng sâu

Dưới khe nhặt củi dãi dầu

Đem về góc đá vùi đầu nấu đun

Muốn đem tặng hũ rượu ngon

Phòng khi mưa gió giải buồn đầy vơi

Núi non dày đặc lá rơi

Biết đâu chỗ ở tìm người không ra

Trầm Vân

-Bản dịch của Song Quang:

THƠ GỞI ĐẠO HUYNH TRÊN NÚI

Trời lạnh thư trai buổi sớm mai

Nhớ người chợt nghỉ Đạo Huynh này

Xuống khe tìm củi về nhum bếp

Ra gốc đá vùi nấu bửa chay

Quảy rượu ngon theo mời một hủ

Giải buồn,mưa gió bỏ ngoài tai

Lá rơi dày đặc đầy non thẩm

Biết nẻo mô tìm dấu vết đây ??!

SONG QUANG

-Bản dịch của Đỗ Chiêu Đức:

Đây là một dị bản nữa của bài thơ, chỉ khác một chữ ở câu đầu :
Kim triêu quận TRAI lãnh.
và Kim triêu quận TRẠCH lãnh,
TRAI : là Cái Trại. THƯ TRAI : là cái trại cất riêng để đọc sách, khác với THƯ PHÒNG : là cái phòng đọc sách nằm trong nhà.
QUẬN TRAI : là Phòng sách ở trong quận, một cách nói của nơi Quan Quận làm việc. QUÂN TRẠCH : Trạch cũng là Nhà, nên Quân Trạch cũng là nhà làm việc trong Quận. Hai cách nói giống nhau thôi, chỉ phân tích để nghe chơi thôi !
CHỮ BẠCH THẠCH : là Nấu đá trắng. Theo tích Thần Tiên Truyện thì Đạo sĩ tu tiên ở trong núi không có ăn cơm gạo, chỉ nấu đá trắng làm lương thực mà thôi, ăn để thành tiên mà ! Nên có thành ngữ là " Chữ Thạch vi lương "( nấu đá làm lương thực ) là thế !
Xin tham gia với bài diễn nôm sau đây :

寄全椒山中道士 GỞI ĐẠO SĨ TOÀN TIÊU TRONG NÚI

今朝郡齋冷， Thư trai sáng se lạnh,
忽念山中客。 Chợt nhớ đến đạo huynh.
澗底束荊薪， Dưới khe tìm nhúm củi,
歸來煮白石。 Mang về nấu đá xanh.
欲持一瓢酒， Ta quảy theo bầu rượu,
遠慰風雨夕。 Mưa gió ấm chút tình.
落葉滿空山， Lá rơi đầy núi vắng,
何處尋行跡。 Biết đâu mà tìm anh !?

.
韋應物 Đỗ Chiêu Đức diễn nôm.

Túc nghiệp sư sơn phòng đãi Đinh Đại, bất chí                                  

Cùng Bạn

Xin chuyển đến bạn một bài thơ của Mạnh hạo Nhiên , xin mời bạn thơ góp vần tìm vui một chút cuối tuần .

Thân

Mailoc

Túc nghiệp sư sơn phòng đãi Đinh Đại, bất chí

Nguyên tác: Mạnh Hạo Nhiên

宿業師山房待丁大不至
孟浩然

夕陽度西嶺，
群壑倏已暝。
松月生夜涼，
風泉滿清聽。
樵人歸欲盡，
煙鳥棲初定。
之子期宿來，
孤琴候蘿逕。


Túc nghiệp sư sơn phòng đãi Đinh Đại, bất chí

Mạnh Hạo Nhiên

Tịch dương độ tây lĩnh,
Quần hác thúc dĩ mính.
Tùng nguyệt sinh dạ lương,
Phong tuyền mãn thanh thính.
Tiều nhân quy dục tận,
Yên điểu thê sơ định.
Chi tử kỳ túc lai,
Cô cầm hậu la kính.

--Dịch nghĩa:--

Đêm ngủ ở sơn phòng của nghiệp sư,
chờ Đinh Đại, không đến

Qua tây lĩnh lúc chiều xuống
Các hang hóc bỗng chốc chìm trong bóng tối
Hàng tùng và ánh trăng làm đêm lạnh thêm
Nghe rõ tiếng gió vang và tiếng suối reo
Tiều phu đã về hết
Chim sương bắt đầu tìm chỗ trú
Người (bạn) ấy hẹn đến ở lại qua đêm
Mình ta ôm đàn đợi nơi con đường nhỏ.

DỊCH THƠ :

(1)

Qua Tây Lĩnh nắng chiều ngả bóng ,

Bóng tối tràn hang động thật nhanh .

Trời đêm trăng lạnh thông xanh ,

Gió vang suối nhạc âm thanh trong ngần .

Tiều phu đã dần dần về hết ,

Trong khói sương khuất vết chim trời .

Đêm nay bạn hẹn đến chơi ,

Ôm đàn đường nhỏ đợi người mình ta .

Mailoc phỏng dịch

(2)

Tây lĩnh chiều dần tàn ,

Hố hang tối ngập tràn .
Trăng , tùng , đêm lạnh giá ,

Trong gió suối reo vang .

Vội vã tiều về hết ,

Chim sương trú núi ngàn .

Bạn cùng đêm ước hẹn ,

Đường nhỏ , đợi ôm đàn .

ML phỏng dịch

Qua Tây Lĩnh ngả bóng chiều

Đêm sa hang động chìm liêu xiêu chìm

Tùng chen trăng rải lạnh thêm

Gió vang tiếng suối reo mềm bờ sương

Bóng tiều phu khuất nẻo đường

Chim tìm nơi đậu cành vương tơ trời

Đêm nay bạn hẹn đến chơi

Ôm đàn lối nhỏ chờ người tri âm

Trầm Vân

TÂY LĨNH ĐỢI NGƯỜI

Đường qua Tây Lĩnh nắng chiều buông

Hang động lặng chìm khuất ánh dương

Trăng lạnh vén màn mây lấp ló

Gió vang suối nhạc suốt đêm trường

Tiều phu vội vả về dần hết

Chim chóc tìm nơi trú tránh sương

Bạn hởi ! tôi chờ giây ước hẹn

Ôm đàn ngồi khảy đợi bên đường

SONG QUANG

Đỗ Chiêu Đức xin được tham gia bài dịch bằng thơ 6 chữ...

Nắng chiều xuyên qua tây lãnh,
Ngàn non khuất bóng hôn hoàng.
Trăng chiếu đầu thông đêm xuống,
Suối reo gió rít miên mang ,
Vắng bóng tiều phu xuống núi,
Muôn chim yên tổ trên ngàn.
Người hẹn cùng ta qua tối,
Đường rêu đợi bạn khúc đàn.
Đỗ Chiêu Đức.

Lộc Mai xin được góp bài phỏng dich:

ĐỢI BẠN

Tây Lĩnh chiều buông nắng cuối ngày

Hang động tỏ mờ trong khói mây

Hàng thông lặng lẽ, trăng khuya lạnh

Suối reo, gió thoảng, nhạc xa bay...

Hối hả, tiều phu về cuối nẻo

Vội vã, chim trời khuất bóng cây

Hẹn bạn đêm nay cùng đối ẩm

Ôm đàn, ta đợi dưới trăng say...

Lộc Mai

HẺM NÚI CHIỀU ĐỢI BẠN

Bóng chiều đã ngả phía non tây

Hang hốc chìm trong bóng tối dày

Bóng nguyệt rải tùng thêm lạnh lẽo

Suối reo dưới gió tiếng đầy tai

Tiều phu gánh củi đà về hết

Lác đác chim về đậu khói cây

Bạn hẹn với mình đêm nay tới

Hẻm núi ôm đàn ta đợi đây

C.D.M.

SÁNG THU SOI GƯƠNG

Nguyên tác: Tiết Tắc

Bản dịch: Phạm Khắc Trí, Song Quang, Mailoc, Đỗ Chiêu Đức, Danh Hữu

___________________________________________________________________

Đi xa về , mãi đến đêm qua mới đọc được ĐS 17. Thật cảm động. Tôi ngồi chuyển dịch lại bài Thu Triêu Lãm Kính của Tiết Tắc trong Thu Xưa (trang 209) để thay lời cám ơn muộn đến quí anh chị em trong gia đình PTG-ĐTĐ , và riêng đến ban tổ chức ĐH 16 và ban biên tập ĐS 17. Cầu chúc an lành.Thân kính . PKT 04/19/2013

THU TRIÊU LÃM KÍNH
Tiết Tắc (649 - 713)

Khách tâm kinh lạc mộc
Dạ tọa thính thu phong
Triêu nhật khan dung mấn
Sinh nhai tại kiến trung

LOOKING AT MY FACE IN THE MIRROR
Translated by PKT 04/18/2013

Away from home , I feel uncomfortably to see the falling leaves
sitting all night to hear the sound of autumn wind
in the morning looking at my face in the mirror
I wonder who that person is but not me

SÁNG THU SOI GƯƠNG
PKT 04/18/2013

Thu về ngại lá rụng ,
Đêm gió lộng canh dài.
Sáng lấy gương soi mặt ,
Ngấn ngơ nhìn tưởng ai .

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

SÁNG THU SOI GƯƠNG

Mỗi độ Thu về ngại lá bay !

Đêm khuya gió lộng suốt canh dài

Sáng ra lấy kiến nhìn khuôn mặt

Ngơ ngẩn thấy mình lại tưởng ai ?

SONG QUANG

.

Sáng thu soi gương

(1)

Lá rơi khách bàng-hoàng ,

Đêm , gió thu vang vang .

Sáng sớm dung nhan ngắm ,

Trong gương thấy bẻ-bàng .

Mailoc

(2)

Tiếng lá rơi làm khách rụng rời .

Đêm thu nghe gió rít ngàn khơi .

Sớm mai thức dậy , dung nhan ngắm ,

Ngao-ngán trong gương một cuộc đời .

Mailoc

(3)

Tiếng lá rơi làm khách kinh động ,

Đêm thu nghe gió lộng trên ngàn .

Sớm mai ngắm lại dung nhan ,

Cuộc đời vất vả rõ ràng trong gương !

Mailoc

_______________

Đỗ Chiêu Đức:

.

THU TRIÊU LÃM KÍNH

Đỗ Chiêu Đức cũng xin được tham gia bằng bảng viết tay và 2 bản dịch của 40 năm trước ( 1972 ) :

1. Nguyên bản chữ Hán của bài thơ :

秋朝覽鏡 THU TRIÊU LÃM KÍNH
客心驚落木， Khách tâm kinh lạc mộc,
夜坐聽秋風。 Dạ tọa thính thu phong.
朝日看容鬢， Triêu nhật khan dung mấn,
生涯在鏡中。 Sinh nhai tại kính trung.
薛稷 Tiết Tắc.

 Ảnh bên: Bản vitế tay của ĐCĐ (1972)
2. Tiểu sử TIẾT TẮC :
薛稷（649～713），中国唐代画家，书法家。字嗣通，蒲州汾阴（今山西万荣）人。曾任黄门侍郎、参知机务、太子少保、礼部尚书，后被赐死狱中。工书法，师承褚遂良，与虞世南、欧阳询、褚遂良并列初唐四大书法家。善绘画，长于人物、佛像、树石、花鸟，尤精于画鹤，能准确生动地表现出鹤的形貌神情。无作品传世。
TIẾT TẮC ( 649-713 ), Ông là nhà thư pháp, họa sĩ và thi sĩ đời Đường. Tự là Tự Thông, người đất Bồ Châu thuộc Phần Dương ( thuộc Vạn Vinh Sơn Tây ngày nay ). Từng giữ chức Hoàng Môn Thị Lang, Tham Tri Cơ Vụ, Thái Tử Thiếu Bảo, Lễ Bộ Thượng Thư. Sau bị vua xử chết trong ngục. Ông giỏi về thư pháp, thầy học là Chữ Toại Lương, cùng với Ngu Thế Nam, Âu Dương Tuân hợp xưng là Sơ Đường tứ đại Thư Pháp Gia. Lại giỏi về vẽ, chuyên về vẽ người, Phật, Cây đá, Hoa chim, đăc biệt giỏi về vẽ Hạc, có thể biểu hiện một cách sinh động chuẩn xác hình dáng và điệu bộ của Hạc, nhưng không có tác phẩm để lại đời sau (?!).

3. Chú Thích :
KINH : là Sợ, nhưng ở đây có nghĩa là Giật Mình.
LẠC MỘC : là Loại cây có thân cao lớn và là rụng vào mùa thu.
TRIÊU : là Buổi. Vd : Dưỡng quân thiên nhật, Dụng tại nhất TRIÊU là Nuôi quân ngàn ngày, dùng trong một BUỔI. TRIÊU còn có nghĩa là Buổi Sáng : Vd: Triêu Vân : Mây Buổi Sáng. Trong bài thơ TRIÊU NHẬT : là Sáng ngày.
DUNG MẤN : Dung là Nét Mặt, Mấn là Tóc Mai. Khi nhìn vào gương, ta sẽ thấy gương mặt và tóc mai hiện lên trước nhất.
SINH NHAI : là Cách Sinh Sống, ở đây dùng với nghĩa bóng, chỉ sự vật vả, bon chen trong cuộc sống đều hiện lên trên nét mặt với những nếp nhăn với những sợi tóc mai sớm bạc...

4. Diễn Nôm :
SÁNG THU SOI GƯƠNG
Lá rụng kinh lòng khách,
Đêm nghe tiếng thu reo.
Sáng ra trông gương thấy,
Tóc mai cũng bạc theo.
Lục bát :
Bàng hoàng lòng khách lá rơi,
Đêm ngồi nghe gió thu bồi hồi thương.
Sáng ra nhìn bóng trong gương,
Tóc râu mặt mũi pha sương mất rồi !
Đỗ Chiêu Đức.
1972.

.

 Danh Hữu:

Góp vui cùng các bạn !

Gửi các anh vài dòng thơ cảm hứng dịch sáng chủ nhật.

秋朝覽鏡 THU TRIÊU LÃM KÍNH
客心驚落木， Khách tâm kinh lạc mộc,
夜坐聽秋風。 Dạ tọa thính thu phong.
朝日看容鬢， Triêu nhật khan dung mấn,
生涯在鏡中。 Sinh nhai tại kính trung.
薛稷 Tiết Tắc.

Soi gương buổi sáng thu

Khách vốn sợ lá rơi,

Đêm qua, gió tơi bời;

Tóc tai, sáng ra ngắm :

Trong gương hiện rõ đời.

Danh Hữu dịch

____________________________________________________

Khuyết nguyệt quải sơ đồng

Ai tri âm đó , mặn mà với ai?
(Truyện Kiều - Nguyễn Du)
PKT 03/09/2013

Bốc Toán Tử
Tô Đông Pha (1037 -1101)

Khuyết nguyệt quải sơ đồng
Lậu đoạn nhân sơ tĩnh
Thùy kiến u nhân độc vãng lai
Phiếu điểu cô hồng ảnh
Kinh khởi khước hồi đầu
Hữu hận vô nhân tỉnh
Giản tận hà chi bất khẳng thê
Tịch mịch sa châu lãnh

Dịch Xuôi : Khuyết Nguyệt Quải Sơ Đồng (Theo Điệu Bốc Toán Tử)
PKT 03/09/2013

Vầng trăng khuyết treo trên cành ngô đồng trơ lá ,
Lậu đoạn canh tàn ,
Đâu có ai thấy người ở ẩn, chiếc thân tha thẩn trong đêm thanh vắng.
Một bóng chim hồng cô đơn trên vùng trời phiêu lãng ,
Giật mình bay hoảng lên cao ,còn ngoái đầu nhìn xuống ,
Ai thấu cho lòng mang nỗi hận này ,
Không chọn được một cành cây khô nào ngủ đậu qua đêm ,
Bờ sông im lìm cát lạnh !

Phụ Chú : Lậu đoạn = đêm khuya ,đồng hồ nước ngưng nhỏ giọt.

Đêm Trăng Khuyết

Cành ngô trơ lá trăng treo

Đồng hồ ngưng nhỏ nước theo đêm dài

Một mình thơ thẩn ai hay

Chim cô đơn giữa trời bay một mình

Lên cao xuống thấp lặng thinh

Ai hay nỗi hận gập ghềnh niềm riêng

Cây khô nào đậu qua đêm

Bên sông cát trắng im lìm vô thanh

Trầm Vân

Khuyết Nguyệt Quải Sơ Đồng

Cành ngô đồng ,trăng non hiu hắt

Trong đêm thanh tí tách tiếng đồng .

Tới lui ẩn sĩ se lòng ,

Lơ mơ một bóng chim hồng đêm thâu

Bỗng kinh hoàng quay đầu nhìn lại ,

Người vùi say , cảm khái riêng mình .

Đắn đo chẳng chịu đậu cành ,

Bơ vơ cồn cát lạnh tanh bốn bề .

Mailoc phỏng dịch

Nhân Gian Như Mộng

Nguyên tác Tô Đông Pha - Bản dịch Phạm Khắc Trí, Trầm Vân - Cảm tác Song Quang

___________________________________________________________________

Ngày Xuân , chút cảm hứng từ một nét đẹp trong thơ xưa ghi vội, gửi người thân quí, để đọc cho vui và để ...thương nhau hơn ở những ngày tháng còn lại trong cõi nhân gian như mộng này .PKT 02/25/2013.

Nhân Gian Như Mộng
Tô Đông Pha (1037 - 1101)

Cố quốc thần du
Đa tình ưng tiếu ngã
Tảo sinh hoa phát
Nhân gian như mộng
Nhất tôn hoàn lỗi giang nguyệt

Dịch Xuôi : Cõi Người Như Mộng
PKT 02/25/2013

Chốn cũ ngao du
Mặc ai cười ta đa tình
Tóc đã sớm bạc
Cõi người như mộng
Đổ chén rượu xuống sông mời vầng trăng đáy nước

Nhân Gian Như Mộng
PKT 02/25/2013

Ngược xuôi gió bụi,
Chốn cũ về thăm,
Tóc xanh sớm bạc,
Thấm thoắt bao năm .
*
* *
Lung linh thiên cổ ,
Cười gã đa tình ,
Chén rượu đổ sông ,
Thức ai đáy nước ,
Nằm ôm trăng ngủ ,
Gối vạn cổ sầu.
*
* *
Nhân gian như mộng ,
Chút tình gửi đâu ?

Chú Thích :

1 - Nhân Gian Như Mộng ,(tựa đề này do tôi tự đặt) , là 5 câu cuối trong một bài từ Niệm Nô Kiều "Xích Bích Hoài Cổ " của Tô Đông Pha (1037 -1101).
2- Truyền thuyết , Lý Bạch (701 - 762), cuối đời thành tiên , uống rượu say ,nằm ôm trăng ngủ dưới đáy nước trong lòng sông Thái Thạch bên Tàu .

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Bản dịch Trầm Vân:

Nhân Gian Như Mộng

Lại về chốn cũ ngao du

Mặc ai cười cợt ta mơ đa tình

Tóc nay sợi bạc mỏng manh

Cuộc đời như mộng thoáng thành lão ông

Tay cầm chén rượu đổ sông

Mời vầng trăng nước bềnh bồng cơn say

Trầm Vân

Cảm tác Song Quang:

SQ xin có bài thơ "Cảm tác" theo ý thơ "Nhân Gian như mộng" chứ không dám là bài dịch vì câu dài hơn nguyên tác và có thêm những ý phụ.Xin Thầy và quý thi huynh miển chấp.Đa ta. Song Quang

CÕI NGƯỜI NHƯ MỘNG

Đi loanh quanh cũng về chốn củ

Vốn đa tình,mặc thế cợt cười !

Tóc nay đã sớm bạc rồi

Xem như giấc mộng cuộc đời thế nhân.

Cầm chén rượu đỗ sông mời mọc

Cùng vầng trăng đáy nước uống say

Đời sao biết được ngày mai ??

"Cỏi người như mộng" u hoài mà chi !

SONG QUANG

Xuân đề hồ thượng

Cùng Bạn

Mấy năm trước , tới Hàng Châu , tôi có dịp du ngoạn thưởng thức cảnh đẹp Tây Hồ. Cảnh tuyệt đẹp

say đắm , thật khó quên .Xin chuyển đến bạn mấy dòng thớ của BCD tả cảnh hồ về Xuân tuyệt vời .

Mời các bạn thơ mình tham gia góp vần cho vui lúc Xuân về

Thân

ML

Xuân đề hồ thượng

Nguyên tác: Bạch Cư Dị

春题湖上

白居易

湖上春来似画图，乱峰围绕水平铺。
松排山面千重翠，月点波心一颗珠。
碧毯线头抽早稻，青罗裙带展新蒲。
未能抛得杭州去，一半句留是此湖。

Xuân đề hồ thượng

Bạch Cư Dị

Hồ thượng xuân lai tự họa đồ
Loạn phong vi nhiễu thủy bình phô
Tùng bài sơn diện thiên trùng thúy
Nguyệt điểm ba tâm nhất khỏa châu
Bích thảm tuyến đầu trừu tảo đạo
Thanh la quần đái triển tân bồ
Vi năng phao đắc Hàng Châu khứ
Nhất bán câu lưu thị thử hồ

Dịch nghiã

Xuân về trên hồ , cảnh đẹp như tranh vẽ

Núi lô nhô bao quanh mặt nước phẳng lặng

Thông bày ra nghìn lớp xanh biếc trên sườn núi

Trăng dọi vào sóng nước lấp lánh như hạt ngọc

Luá nếp sớm như những sợi tơ trên tấm thảm biếc

Lớp cỏ bồ mới nảy lộc như dải lụa xanh

Ta chưa bỏ Hàng Châu đi ngay được

Một nửa vì cảnh hồ này níu kéo lại

-- Bản dịch cuả Mailoc

Xuân về hồ đẹp tựa tranh tô,

Phẳng lặng mặt hồ núi nhấp nhô .

Xanh biếc ngàn thông đồi núi lặng ,
Long lanh châu ngọc nước trăng xô .

Thảm xanh lúa sớm khoe mầm nõn ,

Dãi biếc cỏ bồ nhú lụa tơ .

Chưa bỏ Hàng Châu ngang dứt được ,

Cũng vì bịn rịn cảnh sông hồ .

Mailoc phỏng dịch

Bản dịch Song Quang:

XUÂN VỀ TRÊN HỒ

Cảnh đẹp, Xuân về tựa bức tranh

Mặt hồ phẳng lặng núi bao quanh

Ngàn thông xanh ngắt trên đồi dốc

Trăng dọi nước hồ chiếu lóng lanh

Lúa sớm khoe mầm như thảm biếc

Cỏ bồ nảy lộc giống đồng xanh

Hàn Châu chưa thể rời đi được

Bịn rịn cảnh hồ, níu bước chân.

SONG QUANG

.

Bản dịch Đỗ Chiêu Đức:

Xin được góp ý và tham gia với các phần sau :

1. Về ý nghĩa của câu thứ 6 :
" Thanh la quần đái triển tân bồ "
* THANH LA : Thanh là màu Xanh. LA là LÀ, Lụa Là. nên Thanh la là Giải lụa màu xanh.
* QUẦN ĐÁI : Quần là Cái Quần mà ta mặc. Đái là Cái Thắt lưng, là Dây nịt. Nên Quần Đái là Dây thắt lưng quần.
THANH LA QUẦN ĐÁI : là Giải lụa xanh dùng để thắt lưng của mấy bà mấy cô thời xưa. thường rất dài, cho nên thắt xong, dây còn thừa buông xõa một bên, khi gió thổi thì phất phơ cho thêm phần yểu điệu... thục nữ !.
Bạch Cư Dị đã ví các cọng cỏ Bồ mới mọc ở ven hồ phất phơ trước gió giống như là những dãi lụa thắt lưng xanh phất phới của các nàng giai nhân, mỹ nữ ở Hàng Châu. Tô Châu, Hàng Châu nổi tiếng là nơi có Cảnh đẹp, Người đẹp và Món ăn ngon với câu xưng tụng sau đây : " Thượng hữu Thiên Đàng, Hạ hữu Tô Hàng ". Có nghĩa : " Trên trời thì có Thiên Đàng, còn dưới đất thì có Tô Châu và Hàng Châu " !.

2. Diễn nôm :

CẢM ĐỀ XUÂN TRÊN HỒ TÂY

Xuân đến Tây Hồ đẹp tựa tranh,
Nhấp nhô núi biếc nước xây thành.
Thông reo lớp lớp cành xanh mướt,
Trăng chiếu long lanh sóng bủa quanh.
Thảm lúa chập chờn oằn hạt mới,
Cỏ bồ phất phới thắt lưng xanh.
Hàng Châu lưu luyến rời không nở,
Nửa bởi Hồ kia, bước chẳng đành !

Đỗ Chiêu Đức.

.

Bản dịch Trầm Vân:

Hồ Xuân

Hồ xuân cảnh đẹp như tranh

Lô nhô bóng núi bao quanh chập chờn

Ngàn thông xanh biếc núi non

Ánh trăng ngà ngọc soi hồn long lanh

Thảm tơ lúa sớm mong manh

Cỏ bồ kết dải lụa xanh lững lờ

Hàng Châu cảnh đẹp như mơ

Níu chân ta biết bao giờ mới xa

Trầm Vân

 

______________________________________________________________________________

XUÂN VỌNG   

Đỗ Phủ.

Bản dịch: Đỗ Chiêu Đức, Mailoc             

Kính mời chư liệt vị Tiền Bối, Bằng Hữu cùng dịch bài thơ " XUÂN VỌNG " của Đỗ Phủ. Bài thơ tuy cũ và đã dược rất nhiều người dịch, nhưng ý nghĩa sâu xa của nó cũng còn rất đa dạng..... Trân trọng kính mời !....

杜甫

杜甫（712—770），字子美，自号少陵野老，唐代大诗人，

Đỗ Phủ ( 712-770 ) , tự là Tử Mỹ , Tự hiệu là Thiếu Lăng Dã Lão, thi nhân đời Đường.

春望

Ảnh trên: Bài thơ XUÂN VỌNG được viết bằng chữ Thảo

XUÂN VỌNG Đỗ Phủ

Năm Chí Đức thứ 2 ( 757 ) đời Đường, Đỗ Phủ bị kẹt lại trong thành Tràng An đã lọt vào tay loạn tướng An Lộc Sơn. Thi nhân nhìn cảnh xuân với tâm tình của một con dân mất nước, núi sông vẫn như cũ, nhưng nước đã mất nhà đã tan, xuân về nhưng cả thành Tràng An đều đượm vẻ thê lương, xúc cảnh sanh tình tạo nên lời thơ cảm khái và bi thương qua bài Ngũ ngôn Luật Thi sau đây...

春 望 XUÂN VỌNG
杜 甫 Đỗ Phủ

國破山河在 Quốc phá sơn hà tại,
城春草木深。 Thành xuân thảo mộc thâm.
感時花濺淚， Cảm thời hoa tiễn lê,
恨別鳥驚心 Hận biệt điểu kinh tâm.
烽火連三月 Phong hỏa liên tam nguyệt,
家書抵萬金。 Gia thư để vạn kim.
白頭搔更短， Bach. đầu tao cánh đoản,
渾欲不勝簪 Hồn dục bất thắng trâm.

CHÚ THÍCH :
1. Quốc Phá : trong Thành ngữ " Quốc Phá Gia Vong ", tương đương với câu nói " Nước mất nhà tan " của ta.
2. Thâm : là Sâu, là Đậm, Ở đây nghĩa là Xanh om tươi tốt.
3. Tiễn : là Ép cho tuôn trào ra. Tiễn Lệ là ứa lệ, là rơi lệ.
4. Phong Hỏa : Đài cao dùng đốt lửa để báo hiệu quân địch tấn công. Ở đây chỉ Chiến Tranh.
5. Để : là Đáng giá, Có giá trị như...
6. Tao : là gãi. Ở đây có nghĩa là dùng các ngón tay để gom tóc lại.
7. Hồn Dục : là Gần như, là Hầu như.
8. Bất Thắng : Ở đây không có nghĩa là Thua ( không thắng ), mà là Không Thể.
9. Trâm : Danh Từ là Cây Trâm. Ở đây là Động Từ, nên có nghĩa là Cài Trâm.
10. Vọng : là Hy Vọng. Ở đây là Trông Ngóng, Mong chờ.

DỊCH NGHĨA :

XUÂN MONG CHỜ
Nước đã mất, nhưng núi sông thì hãy còn trơ đó , thành Trường An vào xuân cây cỏ vẫn xanh om tươi tốt ( vì cỏ cây đâu biết hờn mất nước ). Lòng đầy xúc cảm vì thời cuộc, nên trông hoa nở cũng khiến lệ rơi,Hận vì chiến tranh cách biệt, nên nghe tiếng chim kêu cũng kinh hãi trong lòng. Chinh chiến tràn lan suốt ba tháng nay, tin nhà đều bặt, nên nhận được thơ nhà thấy quý giá như được ngàn vàng. Tuổi già tóc bạc, vuốt thấy đã rụng và ngắn lại nhiều, hầu như không còn búi được để cài trâm nữa !

DIỄN NÔM :

Nước mất núi sông còn đó,
Vào xuân hoa cỏ xanh rì.
Đau xót hoa còn rướm lệ,
Kinh hoàng chim sợ phân ly.
Khói lửa mịt mờ ba tháng,
Thư nhà khoắc khoải người đi.
Tóc bạc bơ phờ năm tháng,
Trâm cài chẳng được còn chi !
Đỗ Chiêu Đức.

. . Riêng câu 3 và 4 có thể giải là :

Cảm thương về thời cuộc đão điên, nên hoa cũng ứa lệ.
Ly hận của sự biệt ly, làm cho chim cũng cảm thấy kinh hoàng....

Hiểu như trên , lại làm cho ta nhớ đến bài thơ " GIÂY PHÚT CHẠNH LÒNG " của Nhà thơ THẾ LỮ...

" Hôm nay tạm nghỉ bước gian nan,
Trong lúc gần xa pháo nổ rang.
Rủ áo phong sương trên gác trọ,
Lặng nhìn thiên hạ đón xuân sang !
và....
Em đứng nghiêng mình dưới gốc mai,
Vin ngành sương đọng, lệ hoa rơi,
Cười nâng tà áo đưa lên gió,
Em bảo : " HOA KIA KHÓC HỘ NGƯỜI ! "

Đỗ Chiêu Đức .

.

Mailoc phỏng dịch:

Ngóng Xuân

Nước tan tành , núi sông còn đó ,

Thành vào Xuân cây cỏ xanh tươi .

Hoa buồn thế sự lệ rơi ,

Biệt ly , khắc khoải chim trờì chơi vơi .

Ba tháng rồi , ngất trời hiệu lửa ,

Tin tức nhà qúi tựa tiền muôn .

Vò đầu tóc trắng cứ tuôn ,

Dường như ngắn ngủn khó luồn trâm qua .

Mailoc phỏng dịch

TRỪ DẠ HỮU HOÀI Thôi Đỗ

NỖI NHỚ ĐÊM CUỐI NĂM. Đỗ Chiêu Đức, Quên Đi, MaiLoc, Song Quang_______________________________

1.Đỗ Chiêu Đức

Cũng TRỪ DẠ HỮU HOÀI, cũng tấm thân phiêu lãng, lữ thứ tha hương, nhưng tâm sự của THÔI ĐỒ xót xa thảm hại hơn Mạnh Hạo Nhiên rất nhiều. Ta hãy cùng chia xẽ với tác giả tâm sự qua bài thơ sau đây :

除夜有懷 TRỪ DẠ HỮU HOÀI

迢遞三巴路， Điều đệ tam ba lộ,
羈危萬里身。 Ký nguy vạn lý thân.
　 亂山殘雪夜， Loạn sơn tàn nguyệt dạ,
孤燭異鄉人。 Cô chúc dị hương nhân.
　 漸與骨肉遠， Tiệm dữ cốt nhục viễn,
轉於奴僕親。 Chuyển ư nô bộc thân.
　 那堪正飄泊， Na kham chánh phiêu bạc,
來日歲華新。 Lai nhật tuế hoa tân.
崔涂 Thôi Đồ

CHÚ THÍCH :
1. Điều Đệ : Xa xôi diệu dợi.
2. Tam Ba : Chỉ xứ Ba Quận, Ba Đông, Ba Tây, nay thuộc đông bộ của tỉnh Tứ Xuyên.
3. Ký Nguy : Chỉ Trong nguy nan mà thân lại ở xứ người.
4. Câu số 4 : Có bản chép là : " Cô độc dị hương xuân " 孤獨異鄉春 . Có nghĩa : Mùa xuân đến mà chỉ có một thân một mình nơi đất khách tha hương. CHÚC : Là Đuốc. Hoa Chúc : là Đuốc Hoa. Cô Chúc : là Cây đuốc cô đọc lẻ loi.
5. Đồng Bộc Thân : Đồng là Tiểu đồng, Thư đồng. Bộc là Nô bộc. Thân là Thân thiết . Đồng Bộc Thân có nghĩa : Cả thư đồng nô bộc cũng thấy thân thiết như người thân.

崔涂 （854～?）字礼山，今浙江富春江一带人。唐僖宗光启四年（888）进士。终生飘泊，漫游巴蜀、吴楚、河南，秦陇等地，故其诗多以飘泊生活为题材，情调苍凉。《全唐诗》存其诗1卷。
THÔI ĐỒ ( 854-? ) , tự là Lễ Sơn, là người ở dãi Phú Xuân Giang, thuộc tỉnh Chiết Giang ngày nay. Ông đậu Tiến Sĩ năm Quang Khải thứ 4, đời Đường Hi Tông. Cả đời phiêu bạc, lãng du các xứ Ba Thục, Ngô Sở, Hà Nam, Tần Lũng... , nên thơ của ông phần nhiều lấy đề tài tả cảnh sống phiêu bạc giang hồ, tình tiết âm điệu thê lương. " Toàn Đường Thi " còn giữ được một tập thơ của ông.

DỊCH NGHĨA :
Diệu vợi trên đường đi gập ghềnh khúc khủy của xứ Tam Ba, Tấm thân ngoài ngàn dặm nầy đang tạm dung ở xứ người an nguy khó định. Đêm lạc lỏng trong cảnh tuyết tan giữa núi non chập chùng , người tha hương cô đọc với ngọn đuốc lẻ loi, và ... càng đi thì lại càng xa những người thâm tình cốt nhục, nên tình cảm chuyển sang cho thư đồng nô bộc xem họ như những người thân. Không sao kham nỗi với nỗi phiêu bạc giang hồ, trong khi ngày mai nầy đã lại bước sang năm mới rồi !

DIỄN NÔM :
Ba sơn diệu vợi đường dài,
Lẻ loi cô độc ai hoài một thân.
Tuyết tan non núi chập chùng,
Đuốc đơn người lẻ ngại ngùng bước chân.
Tính thân chuyển cả thư đồng bộc nô.
Tấm thân phiêu bạc giang hồ,
Mai ngày năm mới thân cô một mình !
Đỗ Chiêu Đức.

2.Quên Đi

Đêm Trừ Tịch Nhớ.

Diệu vợi đường Tam Ba
Chốn nguy chẳng nệ hà
Ngàn non đêm tuyết chảy
Xuân khách một mình ta
Thân tộc giờ ngăn cách
Người hầu kề chẳng xa
Đành thôi thân lãng tử
Thêm một mùa xuân qua

Quên Đi

3.Mailoc

Nỗi Nhớ Đêm Cuối Năm

Đường Ba Tam xa-xôi diệu vợi ,

Bao hiểm nguy chờ đợi một thân .

Tuyết đêm đồi núi tan dần ,

Quê người dưới ánh đèn dầu mình ta .

Thân bằng hữu rồi ra mất biệt ,

Chỉ tiểu đồng thân thiết nghiã cao .

Nổi trôi há chịu mãi sao ?

Ngày mai năm mới đượm màu xuân tươi .

Mailoc phỏng dịch

01-02-13

.

4.Song Quang:

NỔI LÒNG ĐÊM TRỪ TỊCH

Đường đi diệu vợi chốn Tam Ba

Dung tạm xứ người ở rất xa

Như lạc trong đêm tan tuyết núi

Tha hương đất khách một mình ta

Thân nhân bạn hữu nào hay biết !

Nô bộc xem như trẻ ở nhà

Phiêu bạc giang hồ kham nổi tá ??

Ngày mai năm mới chắc đơm hoa ?

SONG QUANG

_________________________________________