Sổ Tay.
Trần Bang Thạch
_______________________________________________
.
BƯỚC CHÂN
KHÔNG RỜI
.
Để chỉ
sự quyến luyến lúc chia tay, người Mỹ có câu nói “Going
but not leaving”. Đi mà không rời. Ngẫm thật chí lý. Dạ thì
không muốn, nhưng chân vẫn phải bước. Bước đi mà con
tim để lại. “Lên xe tiễn em đi chưa bao giờ buồn thế, trời
mùa đông Paris, suốt đời làm chia ly”. Trước khi nhà
thơ Cung Trầm Tưởng nghẹn ngào nói với người yêu câu
trên đây tại một sân ga ở Paris, Hồng Hà Nữ Sĩ Đoàn
Thị Điểm qua bản dịch tác phẩm Chinh Phụ Ngâm của Đặng
Trần Côn đã viết: “Cùng ngoảnh lại mà cùng chẳng
thấy/ Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu/ Ngàn dâu xanh ngắt một
màu/ Tình chàng ý thiếp ai sầu hơn ai”. Rõ ràng là
người chinh phu với chiếc áo đỏ như ráng pha trên thân ngựa
sắc trắng như là tuyết in đã mang theo ánh mắt trông theo và
con tim của người chinh phụ. Còn người ở lại thì ôm mang
hình ảnh chàng trong cuộc đời làm chinh phụ của mình.
Đi mà không rời. Ở cũng không nguôi.
.
Thử hỏi
sau cơn sấm sét của một ngày 30 tháng Tư 75 có mấy ai bước
đi mà không ngoảnh lại. Rồi suốt nhiều năm tiếp theo. 34 năm
rồi vẫn có những cái đầu ngoảnh lại. Và vẫn có
những ánh mắt trông theo. Trở lui về thời lập quốc xa xăm của
4889 năm cũ, 50 con theo cha Rồng xuống biển, 50 con theo mẹ Tiên lên ngàn,
tránh sao khỏi những ánh mắt ngó mong đẫm lệ. Rồi thời
Trịnh Nguyễn phân tranh với Sông Gianh làm lằn ranh chia cách, ngàn
giọt lệ chắc đã đẫm ướt đôi bờ. Genève 54 chia
hai đất nước, người đi kẻ ở, ruột thắt gan bầm.
.
Tôi thức trắng đêm sầu trắng mắt
Ngó
dòng sông nhỏ hệt chỉ tay
Ai xắn lằn dao đau xé đất
Để
rần rần máu chảy đêm ngày.
(Lệ Sử - Cao Vị Khanh)
.
Những chia cắt ấy nghĩ cho cùng là những cơn
đau lịch sử. Con bịnh đã trải qua những cơn thập tử nhất
sinh để vươn vai đứng dậy. Trăm con phải dằn cơn đau , chua
sót chia tay để ra đi trấn giữ cõi bờ, từ núi non, đồng
bằng ra đến hải đão. Vết chém Thục Vương ngang lưng Mỵ
Châu từ ngàn năm vẫn là vết đau lịch sử. Bao nhiêu những
vết thương ấy đã làm nên Thánh Gióng ở làng tre
Phù Đỗng, làm nên tua tũa cọc nhọn trên sông Bạch Đằng,
làm nên 10 năm nằm gai nếm mật trên núi Chí Linh. Nam Quốc
Sơn Hà, Nam Đế cư, Tiệt nhiên định phận tại thiên thư,
Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm, Nhữ đẳng hành khan thủ bại
hư. Rồi thì cơn đau Trịnh Nguyễn phải chăng là một định
mệnh lịch sử để khiến bờ nam Sông Gianh là điểm khởi
hành cho cuộc Nam Tiến để hình thành một giải giang san hình
chữ S bây giờ? Tiếp theo là cơn đau Quốc, Cộng cũng là một
định mệnh lịch sử để thêm một lần nữa con sông Gianh thay
tên đổi họ để tiếp tục làm vết chém ngang lưng một
Việt Nam sau hơn tám mươi năm bị đô hộ. Từ đó một
nửa dân tộc từ bờ bắc giòng Bến Hải là con bịnh trầm
kha sống mà như chết của một oái oăm lịch sử; và
hơn một triệu người từ Bắc vào Nam đã thổi một luồng
sinh khí mới vào một xã hội Miền Nam vừa trải qua chế độ
cai trị Thuộc Địa từ chánh quyền Pháp. Tâm cảm người
nửa nước bên này cũng đau nỗi đau chia cắt, nhưng lịch
sử miền Nam vẫn có những bước đi dài. Văn hóa, Xã
hội, Ngôn ngữ, phong tục tập quán…tại Miền Nam sau 1954 là
một vườn hoa đầy hương sắc.
.
Thêm một bất hạnh đến với
cả dân mình. Cơn đau lịch sử Tháng Tư Bảy Lăm đã
viết những dòng chữ mới trên trang đời của mọi người,
không phân biệt bên này hay bên kia, từ bờ đông sang bờ
tây. Những dòng chữ máu bầm. 34 năm rồi vẫn không quên
được một buổi chiều trong phòng làm việc tại một thị
trấn miền núi, ngó quanh ngó quất chỉ thấy ông
Tổng Giám Thị già với mấy người thư ký, hầu hết bạn
bè đã bay về Sài Gòn từ những ngày Ban Mê Thuột vừa
mất. Trước đó tụm năm, tụm ba giữa các giờ dạy, đứng
trước bản đồ nhìn bước tiến của Bắc quân, nhìn
những địa phương lần lượt bị mất. Làm sao quên được
những cái mốc thời gian ấy. Ngày 17/3 rút bỏ Cao Nguyên. Ngày
29/3 rút bỏ Đà Nẵng. Rồi ngày 3/4 bỏ Cam Ranh, ngày 21/4 bỏ
Xuân Lộc. Làm sao không nhớ được từ ông Tổng Thống
đến ông Thủ Tướng, ông đại tướng cao nhất Bộ Tổng
Tham Mưu lần lượt bỏ chạy. Tưởng rằng mọi sự chấm dứt
từ đó. Chấm dứt từ lúc 10 giờ 15 phút ngày 30/4 khi Tổng
Thống Dương Văn Minh tuyên bố đầu hàng. Hơn 30 năm rồi
vẫn không quên được buổi tối dắt vợ con lén lút xuống
chiếc ghe nhỏ đậu dưới bến vắng, không kịp ôm từ giã
mẹ già. Ngoảnh nhìn lại chỉ thấy màn đêm mịt mùng.
Tưởng mọi sự chấm hết từ cái đêm tối trời ấy.
.
Rồi những ngày đầu chân ướt chân
ráo trên đất nước xa lạ, học từ cách ăn, cách nói,
cách sống. Đặc biệt là phải biết quên cái vui chơi, cái
hưởng thụ của cá nhân mình để chú tâm làm việc,
chú tâm lo cho con cái. Hai điều nầy thì không sơ hở được.
Còn việc làm thì còn cơ hội bước tới để làm
lại cuộc đời. Làm sao để có những đứa con ngoan, chăm
học để xứng đáng với ý nghĩa của một lần bỏ lại
quê hương qua cuộc vượt thoát một sống mười chết.
.
Cơn bịnh lịch sử thêm một lần nữa đã
không vật ngã được con bịnh mang tên Việt Nam. Ngược lại,
sau cơn bịnh Tháng Tư Bảy Lăm, 34 năm qua, hàng triệu con bịnh mang
dòng máu Rồng Tiên đã hiên ngang đứng dậy trên khắp
hoàn cầu. Thế hệ đầu đã xứng đáng và hãnh
diện làm kẻ đưa đường cho thế hệ tiếp nối.
.
Các thế hệ kế tiếp rồi cũng sẽ hiên ngang ngẩng mặt lên
đường, chen vai cùng năm châu bốn biển. Đã lên đường
những Nguyễn Hữu Xương, Dương Nguyệt Ánh, những Eugene Trịnh,
Nghiêm Đạo Đại, Nguyễn Thị Cẩm Vân, Nguyễn Tuệ,
Cai Văn Khiêm... Đã và đang tiếp tục lên đường là
hàng triệu thế hệ con em kế tiếp.
.
Đi tới, nhưng mong
sao đừng một ai quên những lần nhìn lại nguồn cội của mình,
không một ai quên ngó về một đất nước mà cha ông đã
hơn bốn ngàn năm tạo dựng bằng chính xương máu và
tâm huyết của mình. Ngó lại để làm nên một lịch
sử mới.
.
Tháng Tư 2009
Trần Bang
Thạch
