THOPKTri

TRANG THƠ
P h ạ m K h ắ c T r í

________________________________________

Đọc Thơ Đỗ Phủ Nhớ Bạn

Đêm giường thiền gối cỏ, đọc thơ Đỗ Phủ, lại nhớ đến bạn hiền, một đời nhà giáo, đang nằm bệnh.

PKT 04/17/2019

Họa Bùi Địch "Đăng Tân Tân Tự" Ký Vương Thị Lang

Đỗ Phủ (712 - 770)

Hà hận ỷ sơn mộc

Ngâm thi thu diệp hoàng

Thiền thanh tập cổ tự

Điểu ảnh độ hàn đường

Phong vật bi du thử

Đăng lâm ức Thị Lang

Lão phu tham Phật nhật

Tùy ý túc tăng phòng

Cảm Dịch : Họa Bài "Lên Chùa Tân Tân" Của Bùi Địch Để Gửi Vương Thị Lang

Buồn chi mà ngồi dựa gốc cây trên núi / Ngâm thơ giữa rừng lá thu vàng / Tiếng ve ran trong ngôi chùa cổ / Bóng chim thoáng bay ngang trên đầm nước lạnh / Cảnh vật u tịch não lòng khách viếng / Lên núi thăm chùa lại nhớ đến bạn / Tuổi già lòng tham ngày Phật / Nên đã tự ý ngủ lại qua đêm trong phòng tăng

Lên Chùa Nhớ Bạn

PKT - Mây Tần

Tha thẩn tựa cây núi,

Ngâm thơ tụng lá vàng.

Tiếng ve rộn chốn vắng,

Bóng nhạn thoáng thu sang.

Thương bạn mây vời vợi,

Nhớ ai chiều ngỡ ngàng.

Thân già tham cửa Phật,

Tối ngủ lại phòng tăng.

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

________________________________________________________________

TƯƠNG TIẾN TỬU

Bạn cũ, lần lượt bỏ đi, thương nhau, rượu không uống được cho quên, tôi ngồi dịch lại mấy vần thơ xưa gửi người còn lại.

PKT 04/11/2019

Tương Tiến Tửu

Lý Hạ (780 - 816)

Lưu ly chung

Hổ phách nùng

Tiểu tao tửu tích trân châu hồng

Phanh long bào phượng ngọc chỉ khấp

La vi tú mạc vi xuân phong

Xuy long địch

Kích đà cổ

Hạo xỉ ca

Tế yêu vũ

Huống thị thanh xuân nhật tương mộ

Đào hoa loạn lạc như hồng vũ

Khuyến quân chung nhật mính đinh túy

Tửu bất đáo Lưu Linh phần thượng thổ

Chú Thích

(1) Tương Tiến Tửu = Khúc Ca Mời Uống Rượu

(2) Xuy long địch = Thổi sáo rồng, ống sáo làm bằng xương rồng

(3) Kích đà cổ = Đánh trống đà, con đà giống như con cá sấu, có 4 chân , da được dùng làm mặt trống

(4) Lưu Linh, người đất Bái, cuối đời Tam Quốc (223-263), tính tình phóng khoáng, từ quan, tối ngày thơ rượu, vợ cản không được , có làm mấy câu thơ còn được lưu truyền đến ngày nay ; "Thiên sanh Lưu Linh / Dĩ tửu vi danh / Nhất ẩm nhất hộc / Ngũ đẩu giải tỉnh / Phụ nhân chi ngôn / Thận bất khả thính" (Trời sinh Lưu Linh / Uống rượu nổi danh / Mỗi hộc một lần / Năm đẩu mới đã / Lời nói đàn bà / Cẩn thận chớ nghe!)

Say Đi Thôi

PKT - Mây Tần

Chén rượu lưu ly

Màu hổ phách đậm nồng

Giọt đọng trân châu hồng mời gọi

Xẻ thịt rồng, nướng chả phượng, mỡ sủi bọt ngọc sụt sùi

Màn lụa, rèm thêu lộng gió

Sáo rồng thổi, trống đà nổi

Miệng hoa ca, lưng ong múa

Nhã nhạc đã trổi, hãy vui lên đi

Một thuở thanh xuân, ngày đã chiều rồi

Ngoài trời đang cơn mưa hồng

Ngàn cánh hoa đào rụng rơi lả tả

Rượu nào đâu đến được cho lễ tạ trên phần mộ Lưu Linh

Thôi thì, càn khôn mờ mịt, trần gian tri kỷ mấy người

Còn với nhau đây, một cuộc say vùi tôi bác, nên chăng?

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

________________________________________________________________________

TÌNH NGHĨA THIÊN THU

The Archaeology Of Love (A Series Of Haikus)

Ann Kelly 05/31/2008

Shifted desert dust

Bits of life from time gone by

Mute with untold tales

Sieved into the now

Long buried shards face the sun

Hunting at wholeness

Shape shifting visions

Pieces float and gesture

Heat ripples the air

Uneven edges

Reach and join seamlessly

Scattered fragments knit

The artifact forms

Ethereal magical

Earth dissolves in breath

Past informs present

And bodies forth a future

Mountains and sky smile

Digging in the dust

Sophie and Scott found each other

Once apart now wed

Tình Nghĩa Thiên Thu

PKT - Mây Tần

Im lìm trong sa mạc

Muôn hạt cát ngàn năm câm nín

Thầm thì chuyện chưa kể

Đãi lọc qua thời gian

Mảnh đá vỡ chôn vùi lấp lánh

Thoáng lộ nét nguyên khai

Hình thể tạo thị kiến

Đám bụi mỏng lung linh nhảy múa

Không trung nắng ấm đầy

Như rặng núi ngoài xa

Trập trùng cuối chân trời cao thấp

Một dải lụa đào thêu

Như tạo tác nghệ thuật

Thanh thoát mờ ảo tựa sương khói

Thoắt biến hiện như mơ

Xưa định hình hiện tại

Và định hướng cho một tương lai

Núi và trời mỉm cười

Đào bới cõi hồng trần

Đôi trai gái đã tìm được nhau

Cho một đời tình nghĩa

Phụ Chú : Bài Archeology Of Love được chính tác giả, nguyên Giáo Sư Văn Khoa Howard University, Washington DC, viết và đọc để mừng cho con gái và con rể trong ngày cưới. Được biết tân lang và tân giai nhân gặp được nhau trong thời gian cả hai đang theo học ngành Khảo Cổ, Đại Học Phoenix, Arizona USA.

Lời Thêm : "Past informs Present / And bodies forth a Future" Vâng, quá khứ, ngay dù đẹp, cũng không sống lại được. Chỉ mong là được thêm hiểu biết khôn ngoan để tránh được lỗi lầm ngày qua mà vui sống trọn vẹn cho hôm nay và cho kiến tạo một ngày mai, một cuộc sống sẽ được ngàn lần tốt đẹp hơn cho con cháu. PKT 04/03/2019

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Tạ Rượu

PKT - Mây Tần

Trượng phu, đã không được vì đất nước, xé gan bẻ cột gìn giữ cương thường, mà lại phải chịu cảnh bốn bể nổi chìm, luân lạc tha phương. Đoái trông về phương Nam, thăm thẳm trời mây một màu xanh ngắt. Thiên chức không tròn, học hành dang dở, tuổi trẻ một thời, trăm năm thân thế tháng ngày trôi. Vỗ tay cuồng hát nghêu ngao, trời đất mang mang, hỏi ai tri kỷ, cùng ta chén cạn chén đầy.

Tạ rượu hướng đông, biển đông dậy sóng

Tạ rượu hướng tây, mưa núi bạt ngàn

Tạ rượu hướng bắc, mịt mù gió cát

Tạ rượu hướng nam, túy lúy càn khôn

Cổ kim, đông tây nam bắc, tất cả rồi cũng sẽ tiêu tán. Nào mấy ai tỉnh mà ta sao lại không say. Nam nhi, tang bồng hồ thỉ, mắc mớ chi buồn mỗi lần nhớ đến đất tổ quê cha!

Phụ Chú :

Cuối đời, đất khách, một ngày Xuân, "Tạ Rượu" ý lời, từ bài "Hồ Trường" của Tiền bối Nguyễn Bá Trác. Thương lắm, mời đọc cho vui với nhau thôi! PKT 03/05/2019

HỒ TRƯỜNG

Nguyễn Bá Trác (1881 - 1945)

Trượng phu đã không hay xé gan bẻ cột phù cương thường,
Sao lại tiêu dao bốn bể, luân lạc tha hương?
Trời Nam nghìn dặm thẳm; mây nước một màu sương.
Học không thành, công chẳng lập, Trai trẻ bao lăm mà đầu bạc; trăm năm thân thế bóng tà dương. Vỗ gươm mà hát, nghiêng bầu mà hỏi: Trời đất mang mang, ai là tri kỷ? Lại đây cùng ta cạn một hồ trường.

Hồ trường! Hồ trường! Ta biết rót về đâu?
Rót về Đông phương, nước bể Đông chảy xiết sinh cuồng-lạn.
Rót về Tây phương, mưa Tây-sơn từng trận chứa chan.
Rót về Bắc phương, ngọn Bắc phong vi vút, đá chạy cát dương.
Rót về Nam phương, trời Nam mù mịt, có người quá chén như điên như cuồng.

Nào ai tỉnh, nào ai say?
Chí ta ta biết lòng ta ta hay. Nào ai tỉnh, nào ai say?
Chí ta ta biết lòng ta ta hay. Nam nhi sự nghiệp ở hồ thỉ, hà tất cùng sầu đối cỏ cây!

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

______________________________________________________________-

Tản Mạn Cuối Năm - Giây Phút Chạnh Lòng - Chúc Tết

Mới đầu năm 2019, lại nghe thiên hạ xôn xao về mừng đón Lễ Tết Nguyên Đán
Kỷ Hợi và một Mùa Xuân Mới sắp về trong hy vọng được thấy khắp trời muôn hồng, nghìn tiá, hoa khai, lộc nở, mà vui. Nhưng Xuân đến rồi Xuân lại đi, lại thêm một năm nữa cho một đời người xa xứ, tuy đã gối cỏ giường thiền qua ngày từ mấy năm gần đây, riêng lòng vẫn không khỏi đôi chút ngẩn ngơ.

Cuối đời đất khách mất gốc / Tết đến Xuân về vấn vương / Một kiếp phù sinh vất vưởng / Chút tình chữ nghĩa tha hương.

Ngày tháng phôi pha,

         qua cơn gió bụi,

                 Tết đến,

                        nào mơ hạc vàng trở lại cùng bạn lãng du,

                                lặng dõi nắng tàn trên lối vắng.

Tuổi đời chồng chất,

        nửa kiếp tha hương,

                 Xuân về,

                        chỉ thấy mây trắng bay đi với ai tâm sự,

                               chừng nghe hoa rụng xuống hồ xưa.

Vâng, giây phút chạnh lòng, nặng tình chữ nghĩa, xin được cầu chúc thân quen vui hưởng một mùa Xuân dài trọn năm an lành và như ý. Trân trọng. PKT 01/18/2019

Phụ Chú : Nhân thể, xin được chia sẻ một câu đối đề ở Hoàng Hạc Lâu bên Tàu, không rõ tác gỉả, mà tôi rất thích, dù không hiểu hết được tình ý.

Hà thời hoàng hạc trùng lai/ thả cộng đảo kim tôn/ kiêu châu chử thiên niên mậu thảo

Đản kiến bạch vân phi khứ/ dữ thùy xuy ngọc địch/ lạc giang thành ngũ nguyệt mai hoa

Cảm Dịch:(PKT - Mây Tần)

Những mong bao giờ hạc vàng trở lại/ cùng bạn chén vàng/ rượu tưới cỏ xanh ngàn năm trên cồn vắng.

Chỉ thấy lúc này mây trắng bay đi/ với ai sáo ngọc/ thổi rụng mai vàng nở muộn xuống lũy xưa!

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Bạc Mộ

Đỗ Phủ (712 - 770)

Giang thủy trường lưu địa

Sơn vân bạc mộ thì

Hàn hoa ẩn loạn thảo

Túc điểu trạch thâm chi

Cụu quốc kiến hà nhật

Cao thu tâm khổ bi

Nhân sinh bất tái hảo

Mấn phát tự thành ti

Chiều Tàn (Cảm Dịch Bài Bạc Mộ Của Đỗ Phủ)

PKT - Mây Tần

Dòng sông chảy qua chốn này vẫn mê mải trôi dài bất tận

Mây giăng ngang núi hoang tưởng ngăn chặn được chiều rơi

Hoa mùa lạnh đã nở nằm dấu trong đám cỏ rối

Chim rừng đã chọn cành cây rậm để ngủ qua đêm

Còn ta chốn cũ ngày về không định

Cả một trời thu lộng gió thêm buồn

Đời người ngày vui một lần qua đi đâu có còn bao giờ quay trở lại nữa

Tóc mai nay đã bạc trắng như tơ rồi

Một Chiều Thu Rơi

PKT - Mây Tần

Sông nước xuôi dòng bất tận,

Mây núi giăng ngăn chiều rơi.

Hoa nở ẩn trong cỏ rối,

Chim chọn cành ngủ lưng trời.

Quê cũ ngày nào trở lại,

Thu cao gió lộng bên đời.

Tuổi trẻ một thời đâu nữa,

Tóc mai nay đã bạc rồi!

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

____________________________________________________________________

LỄ TẠ XỨ NGƯỜI

PKT - Mây Tần

Lạc lõng đổi đời ở đất khách,

Quê người Lễ Tạ, bốn ngày vui.

Nhà nhà con cháu mừng xum họp,

Riêng kẻ tha hương những ngậm ngùi.

Phụ Chú : Mỗi năm , thứ năm lần thứ tư trong tháng 11 là ngày Lễ Tạ Ơn (Thanksgiving Day), the four-day weekend cho 4 ngày họp mặt gia đình ở Hoa Kỳ. Lễ Tạ Xứ Người, nguồn cảm hứng từ bài Cửu Nguyệt Cửu Nhật Ức Sơn Đông Huynh Đệ của Vương Duy, kỷ niệm về một nỗi ngậm ngùi xót xa trong ngày Thanksgiving đầu tiên trên đất khách. Cũng đã 43 năm rồi! PKT 11/17/2018

CỬU NGUYỆT CỬU NHẬT ỨC SƠN ĐÔNG HUYNH ĐỆ

Vương Duy (699 - 759)

Độc tại dị hương vi dị khách

Mỗi phùng giai tiết bội tư thân

Dao tri huynh đệ đăng cao xứ

Biến sáp thù du thiểu nhất nhân

Dịch Xuôi : Ngày 9 tháng 9 Nhớ Anh Em Ở Sơn Đông

PKT -Mây Tần

Một thân làm khách lạ ở quê người

Ngày Trùng Cửu năm nay gặp trời đẹp nên lại thêm nhớ nhà nhiều

Tuy xa nhưng vẫn biết giờ này tất cả các anh em tôi đang ở trên núi mừng lễ

Mỗi người đều kiếm một nhánh thù du cài vào người để trừ tà, chỉ thiếu vắng một người là tôi đã không về được mà thôi

Ngày Lễ Trùng Cửu Nhớ Anh Em

PKT - Mây Tần

Xứ lạ, một thân, làm khách lạ,

Đến ngày trùng cửu, nhớ về nhà .

Anh em vui lễ ở trên núi,

Cài nhánh thù du, thiếu một ta.

Chú Thích : Ngày 9 tháng 9, theo tục lệ xưa , là ngày lễ Trùng Cửu. Vào ngày này, anh em trong nhà tụ họp kéo nhau lên núi vui chơi, kiếm nhánh thù du cài vào người, tin là trừ được tà, cầu được phước. PKT -Mây Tần

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

HỶ HỘI CỐ NHÂN

HOÀI THƯỢNG HỶ HỘI LƯƠNG XUYÊN CỐ NHÂN

Vi Ứng VẬT (736 - 830)

Giang Hán tằng vi khách

Tương phùng mỗi túy hoàn

Phù vân nhất biệt hậu

Lưu thủy thập niên gian

Hoan tiếu tình như cựu

Tiêu sơ phát dĩ ban

Hà nhân bất quy khứ

Hoài thượng đối thu san

MỪNG GẶP CỐ NHÂN Ở LƯƠNG XUYÊN TRÊN SÔNG HOÀI
PKT - Mây Tần

Đã từng cùng nhau làm khách ở Giang Hán / Nhớ mỗi lần gặp là mỗi lần say / Lần cuối chia tay như mây trời tan tác mỗi người mỗi ngả / Cũng đã mười năm nước chảy qua cầu / Gặp lại tình xưa vẫn vậy cười vui bao xiết kể / Chỉ là ai nấy đầu tóc đã lốm đốm bạc rồi / Sao ta chẳng rủ nhau trở về / Tội chi vẫn còn phải chịu cảnh lênh đênh sông nước ngắm núi thu vàng mà nhớ nhà

CỐ NHÂN ĐẤT KHÁCH
PKT - Mây Tần

Cố nhân nơi đất khách

Mỗi gặp mỗi say thôi

Mây nổi từ lần cuối

Mười năm nước chảy rồi

Cười vui tình cố cựu

Đầu bạc cả nào hay

Há chẳng biết về nhỉ

Thu vàng đâu đợi ai

PHỤ CHÚ "NINH KIỀU HỶ HỘI" : Từ Hoài Thượng Hỷ Hội , kỷ niệm buổi tối 10/04/2010 họp mặt với Lê Văn Quới ̣ Lê Phước Nghiệp, Lê Nguyễn Thiện Ngôn, Võ Hiếu Nghĩa, Vương Thủy Tùng, và Trần Vĩnh Phú lần đâu tiên, sau hơn 35 năm về Cần Thơ thăm lại trường xưa bạn cũ. Mấy vần thơ ghi vội sau nửa ly bia:

(1) Ninh Kiều găp bạn cũ / Thế là phải say thôi / Mây nổi từ cách biệt / Bể dâu những đổi đời / Ngậm ngùi tình cố cựu / Tóc đều bạc hết rồi / Còn được bao năm nữa / Sao chưa về rong chơi / (PKT)

(2) 35 năm ,một giấc mộng dài / Rất tỉnh mà nghe lòng lại say / Những tưởng tri âm thành cố hữu / Nào ngờ đất cũ lại trùng hoan / Con đường trước mặt còn xa lắm / Tay lại trong tay thẳng dặm dài / (Lê Văn Quới)

(3) Mấy chục năm rồi một giấc mơ / Đâu ngờ gặp lại giữa Cần Thơ / Đất trời chuyển nhịp đời thơm ngát / Cuồn cuộn trường giang sóng động bờ / Vẫn muốn trăm năm còn gặp gỡ / Tình xưa nghĩa cũ ngọt vần thơ / Chia tay đâu hẳn là chia biệt / Vì đến ngàn năm vẫn đợi chờ (Lê Phước Ngiệp)

(4) Nhìn tới nhìn lui Thầy với Thầy / Bao năm xa cách bỗng xum vầy / Tóc pha sương trắng như hoa tuyết / Mắt ướt trao nhau một kiếp này / Tay bắt mặt mừng duyên hội ngộ / Cùng nhau bia nhẹ cũng nghe say / Thầy Trò vui lắm cùng hơi thở / Ước nguyện năm sau vẫn gặp Thầy / (Vương Thủy Tùng)

(5) Chúng tôi đã ghé lại ngôi trường cũ / Phan Thanh Giản mây chiều bay ủ rũ / Đã gặp lại Phước Nghiệp và Thiện Ngôn / Ba lăm năm đã qua vẫn chưa đủ / Rời Cần Thơ nhưng lòng sao lưu luyến / Tôi muốn hôn từng người, người Cần Thơ / Đã cùng tôi trên bến nước mộng mơ / Bến Ninh Kiều và trường Phan Thanh Giản (Võ Hiếu Nghiã, viết ngày hôm sau trên đường em Trần Vĩnh Phú lái xe đưa tôi và Nghĩa trở về Sài Gòn. Nghĩa ơi, không còn lần sau nữa cùng anh, nhưng chúng tôi mừng anh nay đang được rong chơi ở Thiên Đàng rồi.

PKT - 11/05/2018)

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

MÂY TẦN PKT

Các bài gọi là Thơ trong Mây Tần PKT hầu hết là từ các bài tôi đã đọc được trong kho tàng thơ cổ, những lúc riêng tư, khoảng thời gian hưu trí, từ đầu năm 2000 ở nơi đất khách đến nay, tuy là mượn ý mượn lời nhưng không phải là thơ dịch. Chuyển ngữ đúng sai quả thật đã ở ngoài giới hạn hiểu biết cá nhân hạn hẹp và ngay lúc viết ra thành lời là đã hoàn toàn lệ thuộc vào cảm xúc nhất thời. Chỉ còn biết mỗi chữ là mỗi tình. Là nỗi xót xa của một kẻ ly hương không nhà. Người xưa, một đêm trăng trên bước đường luân lạc, vẫn còn nhà để nhớ. Còn tôi, cuối đời xa xứ, trăng nào rụng lối cũ để dẫn lối tôi về.

Bất hướng Đông Sơn cửu/ Tường Vi kỷ độ hoa / Bạch vân hoàn tự tán / Minh nguyệt lạc thùy gia (Ức Đông Sơn - Lý Bạch 701-762)

Nhà lâu không trở lại

Mai nở đã bao mùa

Mây trắng trời phiêu lãng

Trăng nào rụng lối xưa? (Nhớ Đông Sơn - PKT Mây Tần)

Mấy năm gần đây, thật ra tôi cũng đã hơn một lần tìm về chốn cũ. Để thấy mình là người khách lạ. Để thấy rõ được một lần rồi thôi là đời đã đổi, bến cũ đò xưa nay đã thành phố thị cả rồi.

Tiền bất kiến cổ nhân/ Hậu bất kiến lai giả/ Niệm thiên điạ chi du du / Độc sảng nhiên nhi thế há (Đăng U Châu Đài Ca - Trần Tử Ngang 651-702)

Trước, người xưa không thấy

Sau, ai đợi ai chờ

Lạc lõng giữa trời thiên cổ

Lệ nào vơi nỗi bơ vơ! (Bài Ca Trên Đài U Châu - PKT Mây Tần)

Vâng, là như vậy đó. Đã là một khoảng cách dài hơn nửa đời người tuy vẫn còn lẫn lộn không thể phân biệt được giữa tôi xưa và tôi nay. Con chữ dù đã ngừng tiếng nói nhưng mỗi lần đọc lại lòng riêng vẫn không khỏi xao xuyến bâng khuâng về một nỗi nhớ vu vơ lúc này đã không còn rõ nét nữa. Thương lắm. Đọc cho vui thôi. PKT 11/02/2018

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

________________________________________________________________

Tháng 10 Nhạn Trốn Lạnh

PKT- 10/22/2018

___________________________________________________________________

Mới đây, nhận được thơ của một cựu nữ sinh Đoàn Thị Điểm Cần Thơ hỏi thăm "năm nay thầy có đi trốn lạnh ở đâu không", tôi ngồi dịch lại bài "Nhạn trốn lạnh" này gửi đi để thay lời cám ơn và để mọi người cùng đọc cho vui thôi. Cầu chúc an lành ̣ PKT 10/21/2018

ĐỀ ĐẠI DỮU LĨNH BẮC DỊCH

Tống Chi Vấn (636 - 712)

Dương nguyệt nam phi nhạn

Truyền văn chí thử hồi

Ngã hành thù vị dĩ

Hà nhật phục quy lai

Giang tĩnh triều sơ lạc

Lâm hôn chướng bất khai

Minh triêu vọng hương xứ

Ưng kiến lũng đầu mai

Tháng 10, trốn lạnh, nhạn bay về Nam / Nghe nói bay đến đâu đó không hiểu sao lại bay ngược trở về / Còn người sao cứ phải đi mãi nhỉ / Ngày nào mới trở về nhà được đây / Sông êm thủy triều vừa rút xuống / Lâm hôn chướng khí chưa tan / Sáng ra, trời xuân, vời trông cố quận / Thương người xa xứ, cả một rừng mai vàng đã nở hoa! (Viết Ở Quán Dịch Trên Rặng Núi Bắc Đại Dữu)

Phụ Chú: Chuyện kể vào tháng 10, nhạn ở phương Bắc, rủ nhau từng đàn bay về Nam, để trốn lạnh. Ngang qua rặng núi mênh mông, thấy hoa mai nở ngút ngàn, ngỡ mùa xuân ấm đã về, nên đã bay ngược trở lại.

Hà Nhật Phục Quy Lai

PKT - Mây Tần

Tháng mười nhạn trốn lạnh,

Đâu đó, không bay xa.

Còn khách đời phiêu bạt,

Ngày nao trở lại nhà?

Sông êm triều mới rút,

Rừng ám chướng chưa nhòa.

Sáng sớm bên trời lạ,

Thương ai mai nở hoa.

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Phương Hà xin phỏng dịch góp vui cùng Thầy và VTT

Đề Thơ Tại Trạm Bắc Núi Đại Dữu

Trốn lạnh, xuôi nam, nhạn sải bay

Giữa đường đổi ý lại về đây

Thân ta năm tháng đi biền biệt

Tâm trí bao lần nhớ quắt quay

Triều thấp, dòng sông buồn phẳng lặng

Rừng xa , sương khói tỏa nhòa phai

Sáng ra, vọng ngóng về quê cũ

Bát ngát một vùng mai mãn khai.

Phương Hà phỏng dịch

______________________________________________________________________________________________

Độc Thoại

PKT 10/01/2018

Thôi đã ba chìm bảy nổi

Đổi đời bão táp đẩy đưa

Xứ người sớm chiều mưa nắng

Có nói gì thêm cũng thừa

Sống sót một thời chiến loạn

Hồn nhiên tuổi dại không còn

Ngồi nghe gió đùa tóc rối

Mà vui với tấm lòng son

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

MỘ XUÂN HOÀI CẢM

Thơ Đới Thúc Luân. Bản dịch Phạm Khắc Trí, Đỗ Chiêu Đức, Songquang, Quên Đi, Mai Xuân Thanh

______________________________________________________________________________________________________________________________________ _________

Mượn ý mượn lời người xưa, ghi lại đôi chút nỗi niềm còn cảm nhận được trong một khoảnh khắc về cuối xuân của một đời người xa xứ. Cũng chỉ là mong để đọc cho vui với nhau thôi trong lúc đầu óc còn tỉnh táo chưa đến nỗi "I haven't lost my mind /half of it just wandered off /and the other half went looking for it ". Liên tưởng lang bang: "Người đi một nửa hồn tôi mất / Một nửa hồn kia bỗng dại khờ " (không rõ tác giả, nhớ là đọc được ở đâu đó thời trung học). Cầu chúc tất cả mọi người mà tôi hằng quý mến luôn được an lành. Trân trọng. PKT 08/01/2018

MỘ XUÂN HOÀI CẢM

Đới Thúc Luân (732 - 789)

Đỗ Vũ thanh thanh hoán khách sầu

Cố viên hà xứ thử đăng lâu

Lạc hoa phi nhứ thành xuân mộng

Thặng thủy tàn sơn dị tích du

Ca phiến đa tình minh nguyệt tại

Vũ y vô ý thái vân thu

Đông Hoàng khứ hậu thiều hoa tận

Lão phố hàn hương biệt hữu thu

CUỐI XUÂN VÀ NỖI NHỚ

PKT 08/01/2018

(Nghe tiếng cuốc kêu, động lòng cố quốc tha hương/ Bước lên lầu cao nhìn ra ngoài xa không biết quê nhà nơi nao/

Đương lúc, hoa rụng tơ bay một trời xuân mộng/ Cảnh quan sông núi giờ đã điêu tàn không còn như trước nữa/

Nhớ lại thuở nào ca quạt đa tình một vầng trăng sáng lung linh/ Áo múa vô ý phất phơ đẹp như mấy dải mây thâu lượn lờ lưng trời/ Chúa Xuân nay đã đi rồi, hoa nở muôn hồng nghìn tiá cũng đã tàn theo/ Bỏ lại ai kia vườn xưa hương lạnh và nguyên cả một mùa thu buồn)

Nghe tiếng cuốc kêu động khách sầu,

Lầu cao dõi mắt bóng quê đâu.

Tơ hoa bay rụng trời thơ mộng,

Sông núi hoang tàn cảnh bể dâu.

Ca quạt lung linh vầng nguyệt tỏ,

Áo xiêm lất phất áng mây thâu.

Xuân đi bỏ lại đời cô lữ,

Hương lạnh vườn xưa nỗi bạc đầu.

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Đỗ Chiêu Đức tham gia với các phần sau đây :

1. Bản tiếng Hán cổ của bài thơ :

   暮春懷感                 Mộ Xuân Hoài Cảm
             戴叔倫                       Đới Thúc Luân
杜宇聲聲喚客愁，     Đỗ Vũ thinh thinh hoán khách sầu,
故園何處此登樓。     Cố viên hà xứ thử đăng lâu.
落花飛絮成春夢，     Lạc hoa phi nhứ thành xuân mộng,
剩水殘山異昔遊。    Thừa thủy tàn sơn dị tích du.
歌扇多情明月在，     Ca phiến đa tình minh nguyệt tại,
舞衣無意綵雲收。     Vũ y vô ý thái vân thâu.
東皇去後韶華盡，     Đông hoàng khứ hậu thiều hoa tận,
老圃寒香別有秋。     Lão phố hàn hương biệt hữu thu.

Đới Thúc Luân Mộ Xuân Hoài Cảm

2. Chú Thích :
* Đỗ Vũ : là vua của nước Thục (1057 trước Công Nguyên), xưng là Vọng Đế, sau Thục bị Tần thôn tính, tương truyền khi chết hóa thành chim Đỗ Quyên mà ta quen gọi là chim cuốc, miền Nam gọi là con Quấc.

Cho nên Thục Đế, Vọng Đế, Đỗ Vũ, Đỗ Quyên đều dùng để ám chỉ con chim Quấc.
   * Đông Hoàng : là Ông hoàng ở hướng đông. Đông phương Giáp Ất Mộc thuộc mùa Xuân, nên Đông hoàng là Chúa mùa Xuân.
   * Thiều Hoa : là khoảng thời gian hoa mộng, thường dùng để chỉ 3 tháng của mùa xuân.
   * Lão Phố : là Vườn xưa, là quê xưa.

3. Dịch Nghĩa :
Lòng hoài cảm ở cuối mùa xuân
Từng tiếng từng tiếng chim quấc gợi sầu thêm cho khách xa quê. Ta lên lầu trông ngóng cũng không thấy được quê hương ở nơi đâu. Hoa rụng liễu bay trước gió như giấc mộng xuân, nước thừa núi lụn chẳng còn giống như ngày xưa đã từng đi dạo. Chiếc quạt ca múa ngày xưa đa tình như vầng minh nguyệt hãy còn đây, nhưng mãnh vũ y thì vô tình đã phai màu nằm trong một xó. Chúa xuân đã đi rồi thì những ngày xuân tươi đẹp cũng đi qua, Trong vườn cũ giờ đây lại đượm một mùi hương hiu hắt của mùa thu !

4. Diễn Nôm :

Hoài Cảm Cuối Xuân

                    Từng tiếng cuốc kêu gợi khách sầu,
                   Lên lầu chẳng thấy bóng quê đâu.
                   Liễu bay hoa rụng ngờ như mộng,
                  Nước thải non mòn chẳng giống xưa
                   Chiếc quạt đa tình như nguyệt rạng
                  Vũ y vô ý nhạt hương thừa.
                   Chúa xuân gom hết mùa xuân thắm,
                   Vườn cũ thu buồn hương lạnh đưa !

     Lục bát :
                    Cuốc kêu tiếng tiếng gợi sầu,
                   Vườn xưa đâu tá, lên lầu ngóng trông.
                    Liễu bay hoa rụng mênh mông,
                    Nước thừa non thải chạnh lòng cảnh xưa
                   Quạt đa tình ánh trăng thưa,
                   Vũ y phai nhạt hương thừa nằm trơ.
                   Chúa xuân gom hết ý thơ,
                   Vườn xưa thu lạnh ngẩn ngơ hương thừa.

Đỗ Chiêu Đức

SONGQUANG phỏng dịch:

Hoài cảm cuối Xuân

(Y tựa đề bài diển nôm của Ông Đồ ĐCĐ)

Nghe tiếng quấc gợi sầu lữ khách

Lên lầu cao ngóng bóng quê nhà

Mộng Xuân liễu biếc thềm hoa

Non mòn ,nước đọng như là ngày xưa

Quạt đa tình hương thừa còn đó

Mảnh vũ y trong xó nằm đây

Chúa Xuân mang hết mộng say

Vườn xưa hiu hắt lá lay Thu sầu

songquang

8/2/18

QUÊN ĐI:

Cảm Xúc Cuối Xuân

Tiếng quấc kêu làm dạ khách đau

Muốn nhìn quê cũ đến lầu cao

Hoa rơi tơ thả dường như mộng

Núi lở nước tràn khác thuở nao

Điệu quạt lắm tình trăng ghé lại

Áo xiêm chẳng ý kéo mây vào

Nàng xuân đâu nữa mà tươi thắm

Chốn cũ hương thu lặng lẽ chào.

Quên Đi

MAI XUÂN THANH:

1) CUỐI XUÂN HOÀI CẢM

Cuốc kêu từng tiếng khách ê chề

Trông ngóng trên lầu chẳng thấy quê

Hoa rụng liễu bay mùa hết mộng

Nước thừa núi lụn cảnh còn mê

Quạt ca buổi trước trăng mờ tỏ

Mảnh vũ y nay áo não nề

Xuân mãn phai tàn đâu sắc thắm

Vườn xưa hương dậy bóng thu hề

Ngày 03/08/2018

2) XUÂN Đi CÒN NHỚ

Quyên kêu mấy tiếng khách sầu

Lầu cao trông ngóng quê đâu thấy gì

Tơ bay hoa rụng xuân đi

Nước tràn núi lỡ khác chi thuở nào

Quạt ca trăng tỏ thanh tao

Áo xiêm lất phất gió vào như mây

Xuân tàn héo hắt đó đây

Vườn xưa hương thỏang ngất ngây thu chào !

Ngày 03/08/2018

3) XUÂN CẢM CUỐI MÙA

Quyên kêu lay động khách xa sầu

Quê cũ lên lầu có thấy đâu

Hoa rụng tơ bay mùa giấc mộng

Non mòn núi lỡ nước nương dâu

Lung linh ca quạt vừng trăng sáng

Lất phất xiêm y mây gió nhàu

Xuân mãn càn khôn chồi nảy lộc

Vườn xưa hương tỏa ngát đêm thâu

Mai Xuân Thanh

Ngày 03/08/2018

_____________________________________________________________________

TRANH XƯA VÀ TÔI

*** Từ một bức tranh xưa, (xin bấm vào khung hình để thấy được rõ hơn), tôi đã có được vài phút giây giữa thực và mộng. Mong được chia sẻ với thân quen chút thoáng cảm xúc này, dù đã ghi vội, để đọc cho vui. PKT 04/28/2018

Nón lá, ngồi câu, không đợi cá,

Cảnh đời sông nước, giấc mơ tiên.

Nhánh mai nở muộn phô hương sắc,

Một cõi trời riêng, sạch lụy phiền.

*** Và, lòng trần còn nặng với ít nhiều tâm sự cuối đời, chắc không ai nỡ trách. PKT 04/29/2018

Nón lá, ngồi câu, không đợi cá,

Lòng không mong đợi, nghĩ gì đây.

Bồng bềnh góc bể cùng trăng gió,

Lãng đãng ven trời với nước mây.

Ngày tháng tha hương, đời lữ thứ,

Sáng chiều xứ lạ, kiếp lưu đầy.

Ôm cần, dây động, chẳng buồn giật,

Hồn mãi nghe xa cá gọi bầy.

Tri Khac Pham

Phamid1934@gmail.com

HỌA:

Ông Câu

Ướt háng còn tiền

Khô háng cạn tiền

Nước kém ăn nhậu phủ phê

Nước rong mua rượu chịu tiệm !

( Vè của những ông câu đồng quê)

Xuồng con , cần trúc, từng con cá

Khói ấm, nồi cơm , mỗi bữa đây.

Khô ướt cà rèm che hướng gió

Đói no mực nước dõi màu mây

Ngư ông đâu biết buồn cô lữ

Kiếp sống nào than khổ đọa đày

Lữ Vọng chờ thời câu chẳng giật

Lấy chi nuôi sống vợ con bầy?

Cao Linh Tử

1/5/2018

Câu và cá.

Bọt nổi phao chìm không giật cá.

Xuồng con chở nặng nỗi sầu đây.

Ven bờ cuốc gọi buồn con nước.

Cuối bãi người trông sáng đám mây.

Trôi dạt dòng đời thân biệt xứ.

Linh đinh sóng bạc phận lưu đày.

Vấn thiên mùa bão ngư loài lạc.

Mắc cạn khi nao sẽ nhập bầy?

Nguyễn Thị Trọng

2/5/2018

ĐỢI CHỜ

Người đi một thuở biệt tăm cá,

Cô lái ngày nào lặng lẽ đây.

Nón lá mặt che sầu ánh mắt,

Mái đầu tóc xoã trắng màu mây.

Má hồng đâu nữa, vành trăng khuyết,

Bến cũ còn đây, nỗi nhớ đầy.

Bìm bịp thê lương chiều nước lớn,

Vọng phu chờ đợi cảnh ai bầy?

Mailoc

5-02-18

DẤU XƯA

(Gửi Họp Mặt PTG-ĐTĐ San Jose 5/2018 - PKT 04/06/2018)

ĐH 2007-Houston Texas
Mỗi năm một lần họp mặt,

Tôi về tìm lại dấu xưa.

Lớp học, bảng đen, phấn trắng,

Sân trường, sáng nắng, chiều mưa.

Đã bao nhiễu nhương thế sự,

Đã bao vật đổi sao dời.

Vẫn còn chút tình muôn thuở,

Vẫn còn chút nghĩa một thời.

Trò xưa, đứa còn, đứa mất,

Bạn xưa, lác đác sao thưa,

Tôi xưa, tuổi già lơ láo,

Xuôi dòng năm tháng đẩy đưa.

Ngày xưa, ôi chao dấu xưa,

Thương nhau biết mấy cho vừa.

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

FOR EASTER DAY 2018

Xin được chia xẻ đôi dòng cảm nghĩ với thân quen và con cháu trong nhà nhân ngày Lễ Phục Sinh 04/01/2018.

Cầu chúc thân tâm an lạc. PKT 03/31/2018

Cho Ngày Phục Sinh 2018 (04/01/2018)

Một đời thập tự giá

Ngày Phục Sinh, đánh bạo, hỏi thầm

Con tội gì Chúa ơi?

For Easter Day 2018 (04/01/2018)

My life has been crucified

Daring to ask, even in silence, on Easter

What crime I have committed?

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

XUÂN DẠ ĐỘC THƯ

Không dám lạm bàn chuyện xưa nay, cũ mới, thực hư, danh lợi, anh hùng ̣ Chỉ là muốn được chia xẻ với thân quen, với tấm lòng qúy mến của tôi, chút thú vui ngồi đọc sách xưa trong một đêm trời đất mới vào xuân. PKT 03/29/2018

XUÂN DẠ ĐỘC THƯ

Cao Bá Quát (1809 - 1854)

Kim nhân bất kiến cổ thời xuân

Trù trướng kim xuân đối cố nhân

Thế sự kỷ hà kim bất cổ

Nhãn tiền mạc nhận huyễn vi chân

Kỷ đa danh lợi chung triêu vũ

Vô số anh hùng nhất tụ trần

Tự tiếu tục câu phao vị đắc

Nhĩ lai huề quyển thái chuân chuân

ĐỌC SÁCH ĐÊM XUÂN

PKT - 03/29/2018

Người nay không thấy thời xuân trước / Xuân mới, người xưa, luống ngậm ngùi / Thế sự bao điều nghĩ là mới mà thực ra là đã cũ / Trước mắt chớ vội nhầm những chuyện hư là chuyện thực / Lòng ham những danh những lợi đã tiêu tan sau cơn mưa sáng tạnh / Vô số anh hùng trước đây đã mai một giờ chỉ còn là một đống cát bụi trong cõi hồng trần / Tự cười mình vẫn còn vướng mắc chút thói tục trần gian chưa buông bỏ được / Gần đây, mỗi khi cầm quyển sách lên đọc, là lại suy nghĩ đến mê mẩn miên.

Đọc sách đêm Xuân
Người nay không thấy thời xuân cũ,

Xuân mới, người xưa, luống nghẹn lời.

Mới, cũ đổi thay như mộng ảo,

Thực, hư lẫn lộn giống trò chơi.

Đâu nào danh lợi, cơn mưa sáng,

Bao nả anh hùng, đống bụi đời.

Hệ lụy trần gian, cười tự trách,

Đêm xuân đọc sách, chút vui thôi.

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

______________________________________________________________________

Một kỷ niệm đầu năm 2018, thay lời cầu chúc bình an , gửi đến mọi người thân qúy ̣

PKT 03/19/2018

Một đêm trăng, thức trắng, giữa sa mạc Al Maha ở Dubai, 01/02/2018 ̣

Chiếc đồng hồ khuya tích tắc

Vầng trăng không tuổi trên cao im lìm giữa sa mạc

Đâu nghe thời gian trôi

A white-night ,under moonlight , in the middle of Al Maha , a desert in Dubai on 01/02/2018

The late-night clock is ticking

The not-aged moon is up there silently in the desert

Who cares the time passes by

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

To You, My Forever Love!

Một ngày đầu năm mới , một giấc mộng xuân , mấy vần thơ haiku vụng cũ , và một chút tình thơ dại thuở nào . To you , my Forever Love ! PKT 02/26/2018

Phố cũ nhìn lạ lẫm

Người về lạc bước vỉa hè quen

Tiếng ve sầu râm ran

Khung trời xanh tuổi dại

Đường xưa em nón nghiêng tóc thả

Hoa nắng động lao xao

Quả bàng khô rụng khẽ

Nồi kê ai bếp còn đỏ lửa

Rượu Tầm Dương quên say

Sóng êm sau lũ dữ

Phận bèo ngơ ngác lạc bờ xa

Ta mất nhau rồi sao ?

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

TRỪ DẠ TÁC

Nỗi lòng của một kẻ tha hương trong đêm giao thừa qua một bài thơ xưa ̣ Gửi thân quen đọc để thương nhau hơn ̣ PKT 02/12/20108

Trừ Dạ Tác

Cao Thích (702 - 765)

Lữ quán hàn đăng độc bất miên

Khách tâm hà sự chuyển thê nhiên

Cố hương kim dạ tư thiên lý

Sương mấn minh triêu hựu nhất niên

Dịch Xuôi : Bài Thơ Làm Trong Đêm Giao Thừa

PKT 02/12/2018

Một mình với ngọn đèn khuya lạnh trong quán trọ không ngủ được

Lòng bỗng dưng buồn xa vắng không hiểu vì sao

Đêm nay nhớ về quê cũ ngàn trùng cách biệt

Sáng mai lại thêm một tuổi cho cái đầu tóc bạc này nữa rồi

Trừ Dạ Tác

PKT 02/12/2018

Quán lạnh, đèn khuya , mình với bóng ,

Dưng buồn, trăn trở, biết về đâu .

Quê nhà nay đã ngàn trùng cách,

Mai lại một năm nữa bạc đầu .

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.co

Cuối năm tự hỏi
QUO VADIS?
Cuối năm, một ngày sau Ông Táo đã về trời , ngày 24 tháng chạp 02/09/2018 , dưới trần đã không còn ai ghi chuyện phải quấy , và một câu hỏi từ thuở tóc còn xanh môi còn đỏ má còn hồng cho mãi đến nay da đã mồi tóc đã bạc mà vẫn chưa có được câu trả lời ̣ Quo vadis / Where are you going ? Gửi thân quen đọc cho vui thôi ̣ PKT 02/09/2018

QUO VADIS ?

PKT 02/09/2018

Về đâu về đâu

Nước chảy dưới cầu

Một đã qua rồi đâu trở lại

Lưng trời cánh mỏi rướn bay mau

Về đâu về đâu

Đau xót vàng thau

Xa nhau từ thuở thu chia cắt

Thôi rồi bao nỗi hờn bể dâu

Về đâu về đâu

Đường đời muôn lối

Tình thơ một thuở

Cuối đời vẫn mãi nhớ thương nhau

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

ĐÔI LỜI THƠ VỤNG TIỄN NHAU

Lý Bạch, Phạm Khắc Trí, Phương Hà, Mai Xuân Thanh, Đỗ Chiêu Đức, Mailoc

HOÀNG HẠC LÂU TỐNG MẠNH HẠO NHIÊN CHI QUẢNG LĂNG

Lý Bạch (701 - 762)

Cố nhân tây từ Hoàng Hạc Lâu

Yên hoa tam nguyệt há Dương Châu

Cô phàm viễn ảnh bích không tận

Duy kiến Trường Giang thiên tế lưu

Cảm Ý : Từ Lầu Hoàng Hạc Tiễn Mạnh Hạo Nhiên Đi Quảng Lăng

PKT 01/16/2018

Tiễn đưa người bạn thân xưa từ hướng tây Lầu Hoàng Hạc

Giữa mùa hoa xuân muộn , lung linh sương khói , nhẹ bước xuống thuyền đi Dương Châu

Nhìn theo cánh buồm côi mãi trôi mất hút vào khoảng không xanh biếc

Cho đến khi chỉ còn thấy dòng Trường Giang vẫn sóng nước cuộn chảy mênh mông bên trời

ĐÔI LỜI THƠ VỤNG TIỄN NHAU

Kính gửi Hương Hồn Niên Trưởng Nguyễn Văn Trường tạ thế ngày 01/03/2018 - PKT 01/16/2018

Lầu Hạc người đi về chốn nào ,

Giữa mùa hoa khói muộn lao xao .

Buồm côi mất hút ngoài khơi vắng ,

Sóng nước Trường Giang , những dạt dào .

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Tiễn Bạn

Lầu Hoàng tiễn biệt bạn thân xưa

Xuân muộn, sương mờ, gió nhẹ đưa

Ẩn khuất, thuyền trôi vào khoảng biếc

Chỉ còn sông rộng sóng xô bờ.

Phương Hà phỏng dịch

Người Xưa Đưa Tiễn

Tây lầu Hoàng Hạc người đưa tiễn

Bạn hướng Dương Châu sương khói mờ

Xuân muộn thuyền buồm đi mất dạng

Trường Giang sóng nước cõi xa mơ

Mai Xuân Thanh

Ngày 16 tháng 01 năm 2018

Đỗ Chiêu Đức tham gia với các phần sau đây :

1. Bản chữ Hán cổ của bài thơ :

黃鶴樓送孟浩然之廣陵 Hoàng Hạc Lâu Tống Mạnh Hạo Nhiên Chi Quảng Lăng

李白                                                Lý Bạch
故人西辭黃鶴樓，             Cố nhân tây từ Hoàng Hạc Lâu,
煙花三月下陽州。             Yên ba tam nguyệt hạ Dương Châu.
孤帆遠影碧空盡，             Cô phàm viễn ảnh bích không tận,
惟見長江天際流。             Duy kiến Trường Giang thiên tế lưu.

* Hoàng Hạc Lâu là một danh thắng nằm ở TP Vũ Hán( tỉnh Hồ Bắc ) của Trung Hoa, được xây dựng trên Hoàng Hạc Cơ của Xà Sơn thuộc hạ lưu của sông Trường Giang( con sông dài nhất Trung Hoa, phát nguyên từ Cao Nguyên Thanh Tạng chảy ra biển đông ).
* Tống : là Đưa tiễn.
* Mạnh Hạo Nhiên 孟浩然：Bạn vong niên lớn hơn Lý Bạch, người bạn tài hoa mà Bạch rất ngưỡng mộ.
* Chi 之：là Đi đến.
* Quảng Lăng 廣陵：Tức Dương Châu ngày nay.

* Cố nhân 故人：là Người xưa, là Bạn cũ, kể cả người yêu cũ và vợ đã ly dị, tất cả đều là CỐ NHÂN !
* Từ : là Từ biệt là Giả biệt.
* Yên Hoa 烟花：là Khói và Hoa. Ở đây chỉ Những cây dương liễu xanh và hoa trắng bay phất phơ như sương khói và Hoa xuân nở đẹp rực rỡ, nên YÊN HOA là từ chỉ cảnh đẹp của mùa xuân.
* Hạ 下 : Tính từ là Dưới. Động từ là Đi xuống.Còn được đọc là HÁ.

* Bích Không Tận 碧空盡：Bích Không là Bầu trời xanh biếc. Tận là Tận cùng. Nên BÍCH KHÔNG TẬN là ở tận cùng của bầu trời xanh biếc.
* Duy Kiến 唯见：là Chỉ thấy.
* Thiên Tế 天际: là Đường Chân Trời.

NGHĨA BÀI THƠ :

Từ Hoàng Hạc Lâu đưa Mạnh Hạo Nhiên về Quảng Lăng

Người bạn cũ đã từ biệt ta nơi phía tây của lầu Hoàng Hạc nầy để đi về đất Quảng Lăng Dương Châu tươi đẹp mơ màng trong tháng ba của mùa xuân đang độ nầy. Ta nhìn theo bóng dáng của cánh buồm đơn độc mất hút dần trong nền trời xanh biếc đến khi chỉ còn thấy có nước của sông Trường Giang chảy mãi về phía chân trời...

Lý Bạch không nói gì đến tình cảm thắm thiết của mình với " cố nhân ", nhưng qua hình ảnh đứng nhìn theo cánh buồm của chiếc thuyền chở bạn đi đến khi mất hút trong bầu trời xanh mà vẫn còn nhìn mãi dòng nước chảy đã đưa bạn đến tận phía chân trời, ta cũng thấy được sự quyến luyến vô vàn của một tình bạn nồng nàn thắm thiết đến cở nào !

Đây là một trong những bài thơ đưa tiễn nổi tiếng của Đường thi.

DIỄN NÔM :

                  Giả từ Hoàng Hạc phía lầu tây,
                Xuân đến Dương Châu rực cỏ cây.
                 Chỉ thấy cánh buồm côi khuất dạng,
                  Trường Giang nước chảy lẫn trời mây !

Lục bát :
                  Tạ từ Hoàng Hạc về tây,
                  Dương Châu đang độ hoa bay xuân về.
                  Nhìn theo buồm lẻ ủ ê,
                 Trường Giang nước chảy não nề trời mây !

Đỗ Chiêu Đức

Góp đôi vần cùng anh như để đưa tiễn hương hồn của Thầy Nguyễn văn Trường về miền hoa khói rực màu nơi cõi Vĩnh Hằng.

Kính anh

Tiễn Người

Hoàng Hạc lầu tây tiễn bạn rồi,

Dương Châu hoa khói tít mù khơi.

Buồm côi heo hút trong mây biếc,

Sóng nước Trường Giang tận cuối trời !

Mailoc

RẰNG TÔI CHÚT PHẬN

GS Phạm Khắc Trí tại Cần Thơ, cuối năm 2017

Giáng Sinh là Thương Yêu và Chấp Nhận ̣"Rằng Tôi Chút Phận" như đôi lời cảm tạ thân quen về chấp nhận và thương yêu đã dành cho, mặc dầu ̣ PKT - Giáng Sinh 2017

RẰNG TÔI CHÚT PHẬN

PKT 12/24/2017

Ôi thương lắm cái tình nhà giáo,

Cả một đời kết nghĩa với trường.

Mặc đổi thay hệ lụy gió sương,

Chiếc thân tằm gửi vẫn tơ vương.

Hạc vàng một thuở đâu quay lại,

Mây nổi ngàn năm đã trắng trời.

Tần số âm ba thiên cổ lụy,

Mãi còn vương vấn, tội nhau thôi.

Lần lữa góc trời năm tháng lụn,

Sớm chiều lãng đãng với buồn vui.

Ngỡ nghe chim hót nơi vườn cũ,

Lòng kẻ tha hương những ngậm ngùi.

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

GS PKTrí & các GS tham dự Họp Mặt Nhóm 68-75 lần thứ 29 tại Cần Thơ 16-12-2017

THAY LỜI AI ĐIẾU

Hay tin một tuổi 84 mới vừa giã từ trần thế, một tuổi 84 khác, ven trời, ngồi viết mấy dòng này, không phải cho người đã ra đi, mà chỉ mong được hiểu là, thay cho đôi lời ai điếu, chân tình chia xẻ với người còn ở lại, về chuyện khổ đau của một kiếp người, giới hạn 100 năm, trong vòng sinh bệnh lão tử.

Sách xưa khuyên ta sống theo lẽ tự nhiên của Tạo Hoá và nên hiểu biết phân biệt chuyện xảy ra thuộc loại có thể kiểm soát hay không thể kiểm soát được. Tử biệt, ai cũng vậy, là ngoài tầm kiểm soát của con người, not under our control, là chuyện không thể tránh được. Còn đau buồn là cảm xúc trong ta, under our control, có thể kiểm soát được, là có thể tránh được. Vả lại, ta cũng không nên đau buồn mãi, có thể người đi, còn quyến luyến vì thế mà không dứt được nợ trần. Như vậy, vấn đề giản dị chỉ còn là một thay đổi thái độ để chế ngự được đau buồn. Is it a shift in attitude needed in order to overcome the suffering?

Vâng, chỉ là thay đổi thái độ, nhưng làm cách nào để có thể thay đổi được thái độ thì thực tình, vì hiểu biết hạn hẹp, nên không dám lạm bàn ở đây. Chỉ biết thành tâm cầu nguyện cho người đi dứt bỏ được mọi quyến luyến thế tục để về an nghỉ đời đời nơi Cõi Phật và cầu chúc cho người ở lại sớm vơi bớt đau buồn để còn sống vui với thân quen ở những ngày tháng còn lại trên cõi đời này.

Thân kính. PKT 10/16/2017

Đạo Pháp Tự Nhiên - Sống Theo Lẽ Tự Nhiên - Đạo Đức Kinh - Lão Tử

Hữu vật hỗn thành / Tiên thiên địa sanh / Tịch hề liêu hề / Độc lập nhi bất cải / Châu hành nhi bất đãi / Khả dĩ vi thiên hạ mẫu /Ngô bất tri kỳ danh / Tự chi viết Đạo / Cưỡng chi viết Đại / Đại viết thệ / Thệ viết viễn / Viễn viết phản //Cố// Đạo đại thiên đại / Địa đại vương diệc đại / Vực trung hữu tứ đại / Nhi vương cư kỳ nhất yên / Nhơn pháp Địa / Địa pháp Thiên / Thiên pháp Đạo / Đạo pháp Tự Nhiên (Đạo Đức Kinh - Chương 25)

There is something that is perfect in its disorder / Which is born before Heaven and Earth / So silent and desolate !/ It establishes itself without renewal / Functions universally without lapse / We can regard it as the Mother of Everything / I don't know its name / Hence , when force to name it , I call it "Tao" / When forced to categorize it , I call it great / Greatness entails transcendence / Transcendence entails going far /Going far entails return / Hence , Tao is great , heaven is great / The Earth is great and the human is also great / Within our realm there are four greatnesses / and the human being is one of them / Human beings follow the Earth / Earth follows Heaven / Heaven follows the Tao / The Tao follows the way things are (Charles Muller)

What preceded life ? The earth / What preceded the earth ? The universe / What preceded the universe ? / The soundless and shapeless , origin of origins / Ever transforming and having no beginning nor end / This Mother of the universe is boundless ,and nameless / But if we want to share with you anything / About this remarkable non-existing executor / we must invent a name for it / We call it the Tao because Tao means great / Incredibly great because it occupies infinite space / being fully present in the whole universe / and in every infinitesimal particle / Because this Great Integrity created the universe / And the universe created the earth / And the earth creates us / We are all incredibly great / Life derives from the nature of the earth / The earth derives from the nature of the universe / The universe derives from the nature of the Great Integrity / And the Great Integrity is the omnipresent , omnigenous omniform / The universal material and spiritual substance / and the holoversal interlinkage and coition of existence (Naming The Nameless - Ralph Alan Dale)

Có một thực thể hỗn tạp thành tựu trước cả trời đất / Tịch mịch , trống không / Đứng riêng một mình , không biến đổi / Chuyển động không ngừng / Có thể coi là nguồn gốc của tạo vật / Ta không biết nó là gì / Gọi nó là Đạo / Miễn cưỡng mà nói , nó lớn vô cùng / Lớn rộng lan đi xa / Xa rồi lại quay ngược trở về // Cho nên // Đạo lớn ,Trời lớn / Đất lớn , Người cũng lớn / Trong thiên hạ có bốn cái lớn / Mà Người là một / Người theo lẽ của Đất / Đất theo lẽ của Trời / Trời theo lẽ của Đạo / Đạo theo lẽ của Tự nhiên (PKT)

Lạm Bàn : Nhưng, thế nào là sống theo lẽ của Tự Nhiên để có thể hoà hợp được với người và với trời đất ? Là sống theo : "the ways things are" theo hiểu biết của Charles Muller , là "go with the flow " theo hiểu biết của Raph Alan Dale , là hãy cứ "vi vô vi, sự vô sự , vị vô vị" - hãy làm ,hãy lo ,hãy ăn ở như mình nghĩ là phải làm , phải lo, phải ăn ở sao cho phải lẽ , còn hậu quả ra sao , có vừa ý hay không, thì cũng nên chấp nhận và nên "dĩ đức báo oán" - lấy đức báo oán , theo như trong Đạo Đức Kinh ?

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Đôi Lời Hay Ý Đẹp Trong Đạo Đức Kinh Của Lão Tử

01 - Tri nhân giả trí / Tự tri giả minh / Thắng nhân giả hữu lực / Tự thắng giả cường / Tri túc giả phú /(Chương 33)

Biết được người là trí ,là hiểu biết khôn ngoan / Nhưng , biết được chính mình mới thực là sáng suốt / Thắng người, hơn người phải có thực lực / Nhưng , thắng được mình , hơn được chính mình mới thực là người mạnh / Biết đủ là giàu

02 - Thậm ái tất đại phí / Đa tàng tất hậu vong / Tri túc bất nhục / Tri chỉ bất đãi / Khả dĩ trường cửu (Chương 44)

Hám danh lợi quá thì tổn hại nhiều / Tích trữ nhiều thì sẽ mất nhiều / Biết đủ sẽ không bị nhục / Biết ngừng sẽ không bị nguy / Mà còn có thể giữ được lâu dài

03 - Họa mạc đại ư bất tri túc / Cữu mạc đại ư dục đắc / Cố/ Tri túc chi túc / Thường túc hĩ (Chương 46)

Không cái họa nào lớn bằng không biết đủ / Không cái hại nào lớn bằng tham lam muốn lấy cho kỳ được / Vậy nên / Biết đủ là đủ thì mới được luôn đủ ̣

04 - Thánh nhân vô thường tâm / Dĩ bách tính chi tâm vi tâm / Thiện giả ngô thiện chi / Bất thiện giả ngô diệc thiện chi / Đắc thiện hĩ / Tín giả ngô tín chi / Bất tín giả ngô diệc tín chi / Đắc tín hĩ (Chương 49)

Thánh nhân hiểu người , lấy tâm của người làm tâm của mình / Với người lành, lấy lòng lành mà cư xử / Với người không lành , cũng lấy lòng lành mà cư xử / Như vậy sẽ được mọi chuyện lành / Với người thành tín , lấy thành tín đối đãi / Với người không thành tín , cũng lấy thành tín mà đối đãi / Như vậy sẽ được thành tín

05 - Tri giả bất ngôn / Ngôn giả bất tri (Chương 56)

Người khôn không nói nhiều / Người nói nhiều không khôn

06 - Vi vô vi / Sự vô sự / Vị vô vị / Đại tiểu đa thiểu / Báo oán dĩ đức (Chương 63)

Sống ở đời , hãy cứ làm, cứ lo, cứ ăn ở theo tự nhiên / Coi lớn ,nhỏ ,nhiều, ít như nhau không khinh không trọng / Nên lấy đức báo oán

07 - Thị dĩ Thánh nhân / Dục bất dục / Bất quý nan đắc chi hóa / Học bất học / Phục chúng nhân chi sở quá / Dĩ phụ vạn vật chi tự nhiên / Nhi bất cảm vi ( Chương 64)

Vậy nên Thánh nhân /Lòng không tham / Không chuộng của hiếm quý khó lấy được / Học hỏi lẽ Đạo / Giúp mọi người , mà không xen vào chuyện riêng tư , tự hối quay về đường ngay lối phải , cùng nhau sống thuận theo tự nhiên với đổi thay của Tạo vật

08 - Ngã hữu tam bảo /Trì nhi bảo chi / Nhất viết Từ / Nhị viết Kiệm / Tam viết bất cảm vi thiên hạ tiên (Chương 67)

Ta có 3 vật báu / Nắm giữ trân quý / Một là Từ ái / Hai là Kiệm ái / Ba là Khiêm ái , luôn tự đứng sau mọi người

09 - Tri bất tri thượng / Bất tri tri bệnh (Chương 71)

Biết mà nói như không biết là người khôn / Không biết mà nói như đã biết là người mắc bệnh

10 - Nhu thắng cương / nhược thắng cường (Chương 78)

Mềm thắng cứng / Yếu thắng mạnh

11 - Tín ngôn bất mỹ / Mỹ ngôn bất tín / Thiện giả bất biện / Biện giả bất thiện /Tri giả bất bác / Bác giả bất tri (Chương 81)

Lời thực thường không hoa mỹ / Lời hoa mỹ thường không thực / Người lành không tranh biện / Người tranh biện không lành / Người khôn không nói nhiều / Người nói nhiều không khôn

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Ngã Hữu Tam Bảo - Đạo Đức Kinh - Lão Tử

Ngã hữu tam bảo /Trì nhi bảo chi / Nhất viết từ / Nhị viết kiệm / Tam viết bất cảm vi thiên hạ tiên / Từ cố năng dũng / Kiệm cố năng quảng / Bất cảm vi thiên hạ tiên / Cố năng thành khí trưởng (Trích Chương 67 - Đạo Đức Kinh)

I have three treasures that I hold and cherish / The first is compassion / The second is frugality / The third is not daring to put myself ahead of everybody / Having compassion , I can be brave / Having frugality , I can be generous / Not daring to put myself ahead of everybody / I can take the time to put perfect my abilities (Charles Muller)

The Great Integrity has given us three treasures to cherish / The first is love / The second is moderation / The third is humility / If you love you will be fearless / If you are moderate , you might always sense abundance in life / If you live in humility , you will be widely trusted ( Ralph Alan Dale)

Ta có 3 vật báu / Nắm giữ trân quý / Một là tính từ ái / Hai là tính kiệm ái / Ba là tính khiêm ái / Có từ ái ta mới có dũng khí để bảo vệ người / Có kiệm ái ta mới được sung túc để làm được chuyện có ích / Có khiêm ái, luôn tự đứng sau mọi người , ta mới được trọng vọng và tin cậy ̣ (PKT)

Lạm Bàn : Nếu giữ được tính từ ái , kiệm ái , khiêm ái , ai người không thương mình cho được ?

PKT 09/26/2017

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Học Bất Học - Đạo Đức Kinh - Lão Tử

THỊ DĨ THÁNH NHÂN /DỤC BẤT DỤC / BẤT QUÝ NAN ĐẮC CHI HÓA / HỌC BẤT HỌC / PHỤC CHÚNG NHÂN CHI SỞ QUÁ / DĨ PHỤ VẠN VẬT CHI TỰ NHIÊN / NHI BẤT CẢM VI (Trích Chương 64 - Đạo Đức Kinh - Lão Tử)

Therefore the sage / Desires non-desire / Does not value rare goods / Studies the unlearnable / So that she can correct the mistakes of average people / And aid all things in manifesting their true nature / Without presuming to take the initiative (Charles Muller - Tao Te Ching - Lao Tzu)

Wise people don't accumulate possessions /or teach anyone to amass things/ They devote themselves to the natural rhythms /that the Great Integrity brings ( Go with the flow ! Ralph Alan Dale )

Vậy nên bậc thánh / lòng không ham muốn / không chuộng vàng ngọc / học hỏi lời ngay lẽ phải / khuyên bảo chúng sinh lạc lối quay về với đạo / để cùng hòa nhập được vào vòng sinh hóa của vạn vật một cách tự nhiên / như nhiên . (PKT)

Lời Thêm : Mấy hôm nay , xin được thú nhận với thân quen , đọc rồi , đọc lại Đạo Đức Kinh , không biết đã mấy lần mà tâm trí tôi vẫn còn đôi chỗ chưa thông ̣ Làm sao cho tâm được an để "dục bất dục" - muốn cái không muốn - cho lòng được nhẹ ? Làm sao cho trí được sáng để "học bất học" - học điều không học - để mong hiểu được ít nhiều lẽ Đạo mà "go with the flow" , tìm về một cuộc sống thuận với người và với thiên nhiên ? Cho mình , phần nào an nhiên ở những ngày tháng còn lại này ? Và ,may chăng , cho con cháu , một lối sống thích hợp , trước những đổi thay mà mỗi con người , dần dần , dường như đã không còn được sống một cách tự nhiên như thuở ban sơ Trời sinh ra nữa ? Cầu nguyện an lành cho mọi người ̣ PKT 09/22/2017

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

ĐẠO ĐỨC KINH - LÃO TỬ: trích chương 33 & 71

TRI NHÂN GIẢ TRÍ / TỰ TRI GIẢ MINH //THẮNG NHÂN GIẢ HỮU LỰC / TỰ THẮNG GIẢ CƯỜNG // TRI TÚC GIẢ PHÚ (Trích Chương 33 - Đạo Đức Kinh - Lão Tử)

If you understand others, you are smart / If you understand yourself , you are illuminated / If you overcome others , you are powerful / If you overcome yourself , you have strength / If you know how to be satisfied , you are rich (Charles Muller)

Biết người là khôn ngoan / Biết mình là sáng suốt / Muốn thắng người phải có thực lực / Muốn thắng mình phải có quyết tâm / Biết mình đủ là giàu (PKT)

Lạm Bàn : Sáng suốt biết mình , quyết tâm thắng mình ,và biết thế nào là đủ , có phải đây là điều kiện cần và đủ , cho một cuộc sống hoà thuận với mọi người ? PKT 09/20/2017

TRI BẤT TRI THƯỢNG / BẤT TRI TRI BỆNH (Trích Chương 71 - Đạo Đức Kinh - Lão Tử)

There is nothing better than to know that you don't know / Not knowing ,yet thinking you know - This is sickness (Charles Muller - Tao Te Ching - Lao Tzu)

Biết mà tự coi như mình không biết là người hiểu biết ̣ Còn không biết mà nói như đã biết là người mắc bệnh ̣(PKT)

Lạm Bàn : Vâng , ai người hiểu biết , khôn ngoan ,đều không mắc phải cái bệnh khoe khoang , vì tự hiểu được rằng ,đời sống của ta và quanh ta , hiện vẫn còn là trùng trùng bí ẩn , làm sao biết cho hết và cho thấu đáo đến cùng được ̣ Thêm một khuyến dạy với ít nhiều cùng một ý nghĩa ở Chương 56 trong Đạo Đức Kinh : "Tri giả bất ngôn / Ngôn giả bất tri " - người khôn không nói , người nói không khôn ̣ PKT 09/19/2017

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

VI VÔ VI (ĐẠO ĐỨC KINH-LÃO TỬ)

Vi vô vi / Sự vô sự / Vị vô vị / Đại tiểu đa thiểu / Báo oán dĩ đức (Đạo Đức Kinh - Lão Tử - Trích Chương 63)

Làm mà "không làm" / Lo mà "không lo" / Nếm mà "không mùi" /Xem lớn như nhỏ, coi nhiều như ít / Lấy đức báo oán ( Thu Giang Nguyễn Huy Cần)

(Thánh nhân trị thiên hạ) theo chính sách vô vi / Thi hành theo nguyên tắc vô sự / Xem cái nhỏ như lớn, cái ít như nhiều / Lấy đức báo oán (Nguyễn Hiến Lê)

Làm, lo, ăn ở nên thuận theo tự nhiên. Lớn, nhỏ, nhiều, ít như nhau. Lấy đức báo oán. (PKT)

Do without "doing" / Get involved without manipulating / Tasted without tasting / Make the great, small; the many, few / Respond to anger with virtue (Tao Te Ching - Lao Tzu - Charles Muller)

Lạm Bàn: Theo giải thích của Cụ Thu Giang Nguyễn Duy Cần, "vi vô vi - không làm" ở đây (cũng như "vi vô sự - không lo" và "vi vô vị - không mùi") có thể hiểu theo 1 trong 3 nghĩa sau: (1) "Vi vô vi" là làm cái Đạo vô vi, không dùng tư tâm mà xen vào việc kẻ khác, không lấy tư lợi mà can thiệp vào việc của người. (2) "Vi vô vi" cũng có nghĩa là làm mà như không làm gì cả, làm một cách hết sức tự nhiên kín đáo không có cưỡng, không dụng tâm, làm mà như không có làm gì cả. (3) "Vi vô vi" lại cũng có nghĩa là "Làm mà không mắc trong cái làm" của mình, nghĩa là làm với một mục đích phải / quấy nào đó, phải thì làm, quấy thì không làm. Là kẻ hậu sinh ít học, đọc Đạo Đức Kinh của Lão Tử với đôi lời giải thích của các học giả tên tuổi, trong vòng thân quen, tôi không ngại chia xẻ ở đây cái hiểu giới hạn của tôi. Lão Tử, qua Đạo Đức Kinh, khuyến dạy người đời "đạo lý" sống thuận theo tự nhiên với vạn vật, với người, và với mình. Vậy nên, tôi hiểu "vi vô vi" giản dị có nghĩa là: hãy làm hay không làm theo tự nhiên, không nên làm ngược lại với tự nhiên (mặc dù, mỗi người chúng ta, rất có thể hiểu một cách khác nhau về 2 chữ tự nhiên này). Làm bố, làm mẹ, nuôi con và thương con, không phải là vì bổn phận ràng buộc làm bố mẹ, mà chỉ là tình cảm tự nhiên, trời sinh ra là đã như vậy.

Lời Thêm : Ngược lại, cũng như làm con kính thương bố mẹ, không phải vì bổn phân làm con "phải "có hiếu, hay vì bất kỳ một lý do nào khác, mà chỉ là tình cảm tự nhiên, trời sinh ra là đã như vậy. Dù bây giờ, chúng ta đã ở vào thế kỷ 21 "văn minh" này rồi, không biết tôi có còn được phép tin tưởng như vậy nữa hay không?

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

LÃO TỬ: ĐẠO ĐỨC KINH - Chương 38

Xin được thưa , về Đạo Đức Kinh của Lão Tử , ngoài Chương 1 nói về Đạo , tôi trích và chuyển dịch thêm Chương 38 nói về Đức để thân quen nhàn lãm ̣ Và, để chia vui cùng nhau cái thú tìm hiểu ngôn ngữ của người xưa , nhớ lại một thời học trò được Thày nói về đạo Lão , về thuyết Vô Vi (không làm) , về Bất Ngôn Chi Giáo (dạy mà không cần nói ) , về Tri Giả Bất Ngôn , Ngôn Giả Bất Tri ( người khôn không nói , người nói không khôn ) ... nghe vui tai mà có hiểu gì đâu , dù ngay cả đến bây giờ cũng đã gần 1 đời đọc sách ̣

PKT 08/25/2017

Đạo Đức Kinh - Chương 38

Lão Tử : Thượng đức bất đức thị dĩ hữu đức / Hạ đức bất đức thị dĩ vô đức / Thượng đức vô vi nhi vô dĩ vi / Hạ đức vô vi nhi hữu dĩ vi / Thượng nhân vi chi nhi vô dĩ vi / Thượng nghĩa vi chi nhi hữu dĩ vi / Thượng lễ vi chi nhi mạc chi ứng / Tắc nhương tý nhi nhưng chi // Cố // Thất đạo nhi hậu đức / Thất đức nhi hậu nhân / Thất nhân nhi hậu nghĩa / Thất nghĩa nhi hậu lễ / Phù lễ giả trung tín chi bạc nhi loạn chi thủ / Tiền thức giả đạo chi hoa nhi ngu chi thủy / Thị dĩ đại trượng phu / Xử kỳ hậu bất cư kỳ bạc / Xử kỳ thực bất cư kỳ hoa / Cố khứ bỉ thủ thử

Thu Giang Nguyễn Duy Cần : Đức mà cao là không có đức bởi vậy mới có đức / Đức mà thấp là không mất đức nên không có đức / Đức mà cao thì không làm lại không cậy đó là có làm / Đức mà thấp thì không làm lại cho là có làm / Nhân mà cao thì làm nhưng không cho đó là có làm / Nghiã mà cao cũng làm lại cho là có làm / Lễ mà cao thì làm nếu không được đáp thì xăn tay mà lườm //Vì vậy // Mất Đạo rồi mới có Đức / Mất Đức rồi mới có Nhân / Mất Nhân rồi mới có Nghĩa / Mất Nghĩa rồi mới có Lễ / Lễ chỉ là cái vỏ mỏng của lòng trung tín mà cũng là đầu mối của hỗn loạn / Tiền thức là hoa của Đạo mà cũng là gốc của ngu / Ấy nên bậc đại trượng phu / Ở chỗ dày không ở chỗ mỏng / Chuộng trái không chuộng hoa / Nên bỏ đây mà giữ đó

Nguyễn Hiến Lê : Người có đức cao thì (thuận theo tự nhiên) không có ý cầu đức cho nên có đức / người có đức thấp thì có ý cầu đức cho nên không có đức / Người có đức cao thì vô vi (không làm) mà không có ý làm (nghĩa là không cố ý vội vì cứ thuận theo tự nhiên) / Người có đức thấp cũng vô vi mà có ý làm (nghĩa là cố ý vô vi ) / Người có đức nhân cao thì (do lòng thành mà) làm điều nhân chứ không có ý làm (không nhắm một mục đích gì ) / Người có lòng nghĩa cao thì làm điều nghĩa mà có ý làm (vì so sánh điều nên làm - điều nghĩa - với điều không nên làm ) / Người có đức lễ cao thì giữ lễ nghi và nếu không được đáp lại thì đưa cánh tay ra kéo người ta bắt phải giữ lễ nghi như mình ̣// Cho nên // Đạo mất rồi sau mới có Đức (Đức ở đây hiểu theo nguyên lý của mỗi vật ) / Đức mất rồi sau mới có Nhân / Nhân mất rồi sau mới có NghĨa / Nghĩa mất rồi sau mới có Lễ / Lễ là biểu hiện sự suy vi của sự trung hậu thành tín / là đầu mối của sự hỗn loạn / Dùng trí tuệ để tính toán trước thì (mất cái chất phác) chỉ là cái loè lẹt (cái hoa) của đạo, mà là nguồn gốc của ngu muội / Cho nên bậc đại trượng phu (người hiểu đạo )/ giữ trung hậu thành tín mà không trọng lễ nghi / giữ đạo mà không dùng trí xảo / Bỏ cái này mà giữ cái kia

Charles Muller : True virtue is not virtuous therefore it has virtue / Superficial virtue never fails to be virtuous therefore it has no virtue /True virtue does not "act" and has no intention / Superficial virtue "acts" and always has intentions / True humaneness "acts" but has no intentions / True rightness "acts" but has intentions / True propriety "acts" and if you don't respond / They will roll up their sleeves and threaten you // Thus// when the Tao is lost there is virtue / when virtue is lost there is humaneness / When humaneness is lost there is rightness / And when rightness is lost there is propriety / Now "propriety" is the external appearance of loyalty and sincerity / And the beginning of disorder / Occult abilities are just flowers of the "Tao" /And the beginning of foolishness / Therefore the Master dwells in the substantial / And not in the superficial / Rests in the fruit and not in the flower / So let go of that and grasp this

PKT : Người có đức cao, không nghĩ đến đức , mà thật ra là có đức / Người có đức thấp , không nghĩ đến đức , đương nhiên là không có đức / Người có đức cao , khi không làm , nói là không làm / Còn người có đức thấp , khi không làm , có thể nói là có làm /Người có nhân cao làm mà coi như không làm / Người có nghĩa cao làm là coi như có làm / Người có lễ cao làm , nếu không được đáp ứng , lại muốn bắt người ta phải theo ý mình // Cho nên // Mất Đạo thì còn Đức / Mất Đức thì còn Nhân / Mất Nhân thì còn Nghĩa /Mất Nghĩa thì còn Lễ / Nhưng cái Lễ phù phiếm này chỉ là lòng trung tín không thực và là đầu mối của hỗn loạn / Mọi nghi thức xếp đặt tôn sùng Đạo chỉ là hào nhoáng lòe loẹt và là nguồn gốc của mê tín ngu xuẩn / Vậy nên người thật hiểu đạo / hãy bỏ "đó" mà giữ "đây" / nên chuộng cái chất thật mà không nên chuộng cái giả tạo / nên chuộng quả mà không nên chuộng hoa.

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

TÔ ĐÔNG PHA: LÂM GIANG TIÊN

Cách đây mấy ngày, nhận được mấy câu thơ của một người bạn gửi cho: "Đống gạch kia ơi! Sao mi biết khóc / Cho lòng ta thương gẫm chuyện xưa nay / Xưa coi thi qua một nơi êm ả / Nay trầm buồn các bạn nhớ nhung xưa" (Về Chuyện Một Ngôi Trường - C.D.M), tôi đọc rồi mà thương cho cái tuổi già lẩm cẩm của mấy anh chị em nhà giáo chúng tôi. Đã ở vào thế kỷ 21 rồi, "sông xưa rày đã nên đồng" rồi, "ruộng dâu nay đã biến thành biển xanh" rồi, đổi thay là lẽ thường của Tạo Hóa vẫn biết là như vậy rồi, mà sao còn cắc cớ nhắc hỏi nhau chi gạch khóc hay người khóc? Nghĩ là vậy, nhưng không hiểu sao lại nhớ đến một bài từ của Tô Đông Pha, khoảng 10 thế kỷ trước, lại ngồi chuyển dịch lại để chia xẻ với nhau đôi chút ngậm ngùi và với thân quen để đọc cho vui về một nét đẹp xưa không còn nữa. Rượu khuya về nhà, gõ cửa không ai ra mở, đành chống gậy lão, một mình trong đêm, đứng nghe tiếng con nước trôi xa. PKT 08/20/2017

Lâm Giang Tiên

Tô Đông Pha (1037 - 1101)

Dạ ẩm Đông Pha tỉnh phục túy

Quy lai phảng phất tam canh

Gia đồng tị tức lôi minh

Xao môn đô bất ứng

Ỷ trượng thính giang thanh

Trường hận thử thân phi ngã hữu

Hà thời vong khước doanh doanh

Dạ lai phong tĩnh hộc văn bình

Tiểu chu tòng thử thệ

Giang hải ký dư sinh

Giang Hải Ký Dư Sinh / (Sông Biển Gửi Đời Thừa)

PKT 08/19/2017

Rượu quán trở về say ngất ngưởng

Trời dường khuya đã canh ba

Trẻ nhà ngáy khò say ngủ

Đập cửa không ai mở

Chống gậy nghe tiếng con nước trôi xa

Nuốt hận nỗi đời mắc thân tội

Chừng nào thoát bả tranh đua

Đến đêm gió êm sóng lặng

Thả xuôi một thuyền nhỏ

Bốn biển rong chơi cho quãng đời thừa

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

THI TỬU SẤN NIÊN HOA

Mới đây , nhận được bài nhan đề "Đuổi Theo Thơ" của một người bạn quý gửi cho từ bên nhà , tôi cảm động lắm ̣ Rồi mấy ngày này ,đầu óc cứ nghĩ ngợi lan man về hai chữ "đuổi theo" ̣Sao lại phải đuổi theo ? Qua rồi không biết nắm giữ , hay không thể , hay thật ra chỉ còn là một ảo ảnh ? Hôm nay , tôi ngồi chuyển dịch lại bài Vọng Giang Nam của Tô Đông Pha trong bài có câu "thi tửu sấn niên hoa " ,thơ rượu "đuổi" tuổi hoa , để thân quen đọc cho vui và cũng là một cách riêng để tạ ơn tri kỷ ̣Những mong còn dịp , giữ được lễ xưa ,ngồi gầy lửa mới , nấu ấm trà mới , đãi nhau , để cùng nhớ về những ngày tháng cũ , đã qua , đã xa , đã không còn nữa ̣ PKT 08/18/2017

Một Bài Từ Theo Điệu Vọng Giang Nam

Tô Đông Pha (1037 - 1101)

Xuân vị lão

Phong tế liễu tà tà

Thí thướng Siêu Nhiên đài thượng vọng

Bán hào xuân thủy nhất thành hoa

Yên vũ ám thiên gia

Hàn Thực hậu

Tửu tỉnh khước tư ta

Hưu đối cố nhân tư cố quốc

Thả tương tân hoả thí tân trà

Thi tửu sấn niên hoa

THƠ RƯỢU ĐUỔI TUỔI HOA

PKT 08/18/2017

Xuân còn đang độ chưa già ,

Gió đưa liễu rủ la đà .

Gắng bước lên cao ,từ trên nhìn xuống vùng trời dưới thấp .

Nửa hào nước trong lóng lánh bên một thành hoa ,

Lững lờ khói mưa lan toả vấn vương trên khắp xóm nhà .

Sau ngày Hàn Thực vừa qua,

Tỉnh say than thở chi mà .

Cố nhân gặp lại , thêm tội nỗi nhớ đất tổ quê cha .

Thì thôi , ngồi gầy lửa mới nấu ấm trà mới ,

Một mình thơ rượu , nhớ về thuở nào , đã qua ,đã xa .

Phụ Chú : Tục xưa , lễ Hàn Thực vào ngày 3 tháng 3 âm lịch , nhà nhà kiêng nhóm lửa nên phải ăn lạnh với đồ ăn nấu từ mấy hôm trước ̣

Phụ Đính : Bài Đuổi Theo Thơ Của Chân Diện Mục

NỖI QUÊ NƠI ĐẤT KHÁCH

Một ngày cuối năm, 2 năm về trước, "mấy vần thơ xưa, ông giáo già, và nỗi quê nơi đất khách. ̣Năm nay, mới đây, trong "bố muốn dẫn con về" hay "bố muốn được con dẫn về" đã viết : "người xưa cảnh cũ chắc đâu còn nữa mà vẫn muốn đòi con dẫn về " ̣ Sáng nay , giấc ngủ đêm qua , với mấy câu thơ của Cụ T́ú Xương : "sông xưa rày đã nên đồng / chỗ làm nhà cửa chỗ trồng ngô khoai / vẳng nghe tiếng ếch bên tai / giật mình còn tưởng tiếng ai gọi đò " , lại lan man , lại bên tách cà phê quên uống , với "nỗi quê nơi đất khách" vẫn còn đây, vẫn còn nguyên xúc động như ngày nào ̣ PKT 08/09/2017

NỖI QUÊ NƠI ĐẤT KHÁCH

PKT 08/09/2017

Sông dài buồn ảm đạm ,

Muôn dặm nhớ về nhà .

Chiều muộn gió ngàn thổi ,

Lá bay vàng núi xa .

Chim bay trắng sóng lặng ,

Hoa rộ đỏ triền xa .

Xuân lại qua rồi đó ,

Năm nao trở lại nhà ?

Sông ơi biển ngóng đợi ,

Có chảy qua làng ta .

Nhờ gửi đôi dòng lệ ,

Cho vườn xưa nở hoa .

Đầu giường bóng nguyệt thả ,

Ngỡ đất phả hơi sương .

Vời vợi vầng trăng bạc ,

Nao nao tình cố hương !

Chú Thích Nguồn cảm hứng lần lượt từ các bài Tứ Tuyệt đời Đường sau đây :

(1) Tư Quy - Vương Bột: Trường giang bi dĩ trệ / Vạn lý niệm tương quy / Huống phục cao phong vãn / Sơn sơn hoàng diệp phi

(2) Tuyệt Cú - Đỗ Phủ: Giang bích điểu du bạch / Sơn thanh hoa dục nhiên / Kim xuân khán hựu quá / Hà nhật thị quy niên

(3) Kiến Vị Thủy Tư Tần Xuyên - Sầm Than: Vị Thuỷ đông lưu khứ / Hà thì đáo Ung Châu / Bằng thiêm lưỡng hàng lệ / Ký hướng cố viên lưu

(4) Tĩnh Dạ Tư - Lý Bạch: Sàng tiền khán nguyệt quang / Nghi thị địa thượng sương / Cử đầu vọng minh nguyệt / Đê đầu tư cố hương

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Bản dịch Mailoc:

Nghĩ Ngày Về

(1)

Man mác Trường Giang nước lạnh lùng,

Dặm ngàn quê cũ nỗi hoài mong.

Phương chi gió nổi hoàng hôn xuống ,

Tan tác vàng bay núi chập chùng.

(2)

Sông dài sầu lắng đọng

Ngàn dặm ước ngày về

Lại thêm chiều gió lộng

Lá đổ vàng sơn khê .

Ngày Nao Về ?

(1)

Sông xanh chim trắng rợp khung trời

Hoa nở núi đồi rực khắp nơi.

Có biết chúa xuân rồi mất hút

Ngày về xa lắc dạ tơi bời !

(2)

Sông xanh chim trắng trời

Hoa nở rực núi đồi

Chúa xuân rồi đi mất

Ngày về nghĩ xa xôi !

Bên Sông Vị

(1)

Dòng sông Vị xuôi đông chảy mãi

Nước bao giờ tới bãi Châu Ung?

Cho ta gởi lệ nhớ nhung

Về nơi quê cũ vô cùng luyến thương .

(2)

Xuôi đông dòng sông Vị

Bao giờ đến đất Ung?

Nhạt nhoà đôi hàng lệ

Vườn xưa gởi nhớ nhung.

Ý Nghĩ Đêm Vắng

(1)

Trong vắt như gương nguyệt trước giường

Lờ mờ mặt đất ngở hơi sương

Ngước trông thăm thẳm trăng vằng vặc

Man mác cuối đầu chạnh cố hương.

(2)

Như gương nguyệt trước giường

Mặt đất mờ như sương

Ngước trông trăng vòi vọi

Cuối đầu nhớ cố hương.

Mailoc phỏng dịch

___________________________________________________________________________________

LÝ BẠCH:

TƯƠNG TIẾN TỬU

Lời Dẫn : Chỗ thân quen, không ngại nhàn lão cầu toàn dù bất tài, tôi ngồi chuyển dịch lại bài Tương Tiến Tửu của Lý Bạch. Riêng gửi người văn khoa, tác giả bài Có Một Chỗ Để Về đã khiến tôi một chiều ngơ ngẩn. "Nên mỗi ngày qua thêm một nỗi buồn riêng / thêm một chút ngậm ngùi cố thổ / ở ở đi đi ta làm khách trọ / sớm nắng chiều mưa bóng nhỏ bên đường / Để mỗi đêm dài điếm cỏ cầu sương / ta mơ làm người Lý Bạch /đê đầu tư cố hương / thấy hồn mình lượn lờ nơi viễn phố " (Trích thơ Trần Bang Thạch "Có Một Chỗ Để Về") ̣ PKT 08/05/2017

TƯƠNG TIẾN TỬU

Lý Bạch (701-762)

Quân bất kiến Hoàng Hà chi thủy thiên thượng lai
bôn lưu đáo hải bất phục hồi
Hựu bất kiến cao đường minh kính bi bạch phát

triêu như thanh ti mộ như tuyết

Nhân sinh đắc ý tu tận hoan
Mạc sử kim tôn không đối nguyệt
Thiên sinh ngã tài tất hữu dụng
Thiên kim tán tận hoàn phục lai
Phanh dương tể ngưu thả vi lạc
Hội tu nhất ẩm tam bách bôi

Sầm phu tử, Đan Khâu sinh
Tương tiến tửu
Bôi mạc đình
Dữ quân ca nhất khúc
Thỉnh quân vị ngã khuynh nhĩ thính

Chung cổ soạn ngọc bất túc quí
Đản nguyện trường túy bất nguyện tỉnh
Cổ lai thánh hiền giai tịch mịch
Duy hữu ẩm giả lưu kỳ danh
Trần Vương tích thời yến Bình Lạc

Đẩu tửu thập thiên tứ hoan hước

Chủ nhân hà vi ngôn thiểu tiền
Kính tu cô thủ đối quân chước

Ngũ hoa mã
Thiên kim cừu
Hô nhi tương xuất hoán mỹ tửu
Dữ nhĩ đồng tiêu vạn cổ sầu

Khúc Ca Mời Rượu

PKT 08/05/2017

Há không thấy, nước sông Hoàng Hà, đổ xuống từ trời, cuồn cuộn ra biển, có bao giờ chảy ngược trở về đâu.

Lại chẳng thấy, gương cao lầu vắng, tóc trắng ngậm ngùi, sáng như tơ xanh, chiều đã tuyết điểm bạc phau.

Mấy thuở đắc chí nên vui cho thỏa,

Đâu để chén vàng trơ ánh trăng ngà.

Trời sinh ta tài có ngày dùng đến,

Tiền bạc tiêu hết rồi lại có mà.

Phanh dê, xẻ trâu, đất trời nghiêng ngả,

Ba trăm chén cạn một lần cho đã.

Bác Sầm ơi, anh Đan ơi,

Nhạc rượu dâng mời đã trổi lên rồi nào ta cạn chén đi thôi.

Tôi xin ca một khúc hầu các bạn nghe chơi.

Chiêng trống cỗ bàn đâu có thiết,

Tếu táo ngất ngưởng hỏi trời dài.

Xưa nay thánh hiền tiêu ma hết,

Sao còn danh tiếng mấy người say?

Yến Bình Lạc Trần vương ngày trước,

Mười ngàn đấu rượu đãi xàm vui.

Quán chủ chớ ngại thiếu tiền trả,

Mau mua rượu tiếp cho nhau say vùi.

Ngựa hoa ngũ sắc đó,

Áo cừu ngàn vàng đây.

Gọi trẻ mang đi đổi lấy rượu,

Để cùng nhau phá thành sầu này ̣

Chia Xẻ Cùng Ai Vạn Cổ Sầu

(Cảm Tác Bài Tương Tiến Tửu Của Lý Bạch - PKT 08/05/2017

Ngày xưa, người buồn thường mượn rượu,

Tôi nay chỉ biết trốn vào thơ.

Vui với trăng sao thời thơ ấu,

Và những mộng mơ tuổi dại khờ .

Người xưa thiếu tiền đổi lấy rượu,

Còn có áo cừu, ngựa ngũ hoa,

Còn có bạn mời trăm chén cạn,

Còn Tương Tiến Tửu túy hoan ca.

Đất khách nắng mưa đã bạc đầu,

Nhớ xưa, nào biết gửi về đâu.

Đêm đêm ngước hỏi vầng trăng bạc,

Chia xẻ cùng ai vạn cổ sầu?

Phụ Chú : Trần Vương, chỉ Tào Thực, một người con của Tào Tháo đời Tam Quốc bên Tàu, một lần mở yến tiệc ở cung Bình Lạc, đã đãi thực khách uống hết 10 ngàn đấu rượu!

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Họa Tử Do Tống Xuân

Tô Đông Pha (1032 - 1101)

Mộng lý thanh xuân khả đắc truy

Dục tương thi cú bạn dư huy

Tửu lan bệnh khách duy tư thụy

Mật thục hoàng phong diệc lại phi

Thược dược anh đào câu tảo địa

Mấn ti thiền sáp tưởng vong ki

Bằng quân tá thủ pháp giới quán

Nhất tẩy nhân gian vạn sự phi

Dịch Xuôi : Họa Bài Tống Xuân Của Tử Do

PKT 07/27/2017

Tuổi xuân giờ chỉ còn tìm lại được ở trong mộng

Đành chỉ muốn mượn mấy câu thơ để ca tụng ánh nắng chiều vương cho vui mà thôi

Rượu tàn người mệt chỉ muốn đi ngủ

Mật chín ong vàng lại biếng bay ngang

Thược dược anh đào đã rơi vương vãi đầy mặt đất

Mái tóc bạc với chiếc giường thiền ngẫm ra cũng đã lỡ làng ,đã muộn mất rồi

Vậy nên xin được nương nhờ cửa Phật cho học môn Pháp Giới Quán

Để mong được rũ sạch hết một lần mọi chuyện thị phi ở cõi đời này

Tống Xuân

PKT 07/27/2017

Thanh xuân nay chỉ còn vào mộng ,

Dệt mấy câu thơ tặng nắng tàn .

Người bệnh rượu say thèm ngủ đẫy ,

Ong vàng mật chín biếng bay ngang .

Anh đào thược dược còn vương vãi ,

Tóc bạc giường thiền đã muộn màng .

Đành cậy nhà sư môn giới quán ,

May chăng buông được chuyện nhân gian .

Phụ Chú : Tử Do là em của Tô Đông Pha .

Lời Thêm : Tôi đã phân vân "rũ" , "bỏ" , "quên" ...cuối cùng lại lựa chữ "buông" ,với ý nghĩa phần nào còn luyến tiếc , trong câu "may chăng buông được chuyện nhân gian" ̣ Vâng , lúc này ở vào giữa bờ sinh tử , nhân gian vẫn là nơi tôi đã sống cho thương yêu dù đã một đời thương khó , sớm chịu cảnh đọa đầy ̣ Xin được thân quen cầu chúc cho nhau ít nhiều may mắn trên đường đi tìm cái không thể , may chăng đem lại được chút an nhiên nào chăng , ở những ngày tháng còn lại này ? Cầu chúc an lành ̣ Trân trọng ̣ PKT 07/27/2017

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Tống Xuân

Tuổi thanh xuân mộng dài thấp thoáng,

Mượn vần thơ dệt áng tà huy.

Rượu tàn người mệt sụp mi,

Ong lười mật chín bay đi chẳng màng.

Đào, thược dược mênh mang sân vắng,

Duyen giường thiền tóc trắng lỡ làng.

Pháp môn " Giới Quán " cậy trông,

Một lần rửa sạch, sắc-không cõi trần.

Mailoc phỏng dịch

Mơ Màng Tuổi Xuân

Tìm lại tuổi xuân giấc mộng vàng

Nắng chiều cảnh sắc dệt nên trang

Cạn ly mõi mệt nên buồn ngủ

Thấm mật ong vàng biếng lượn ngang

Thược dược anh đào rơi rã cánh

Giường thiền mái tóc bạc mơ màng

Cửa chùa Pháp Giới nương theo Phật

Rũ sạch thị phi khỏi ngỡ ngàng

Mai Xuân Thanh

Ngày 27 tháng 07 năm 2017

CÔ VỌNG NGÔN CHI

Đây là một bài trong Mây Tần 2013 , 4 năm trước đây ̣Tôi ngồi sửa lại để thay cho đôi lời thăm hỏi ân cần gửi đến thân quen ̣ Xin đọc cho vui ̣ Cầu chúc an lành ̣ PKT 06/25/2017

LIÊU TRAI ĐỀ TỪ

Vương Sĩ Trinh (1638 - 1711)

Cô vọng ngôn chi cô thính chi

Đậu bằng qua giá vũ như ti

Liệu ưng yếm tác nhân gian ngữ

Ái thính thu phần quỷ xướng thi

Chú Thích : Liêu Trai Đề Từ là 1 bài thất ngôn tứ tuyệt mở đầu bộ Liêu Trai Chí Dị , một tập hợp gồm khoảng 500 truyện ngắn lạ , nổi tiếng, không nói về người mà chỉ nói về hồ ly yêu quái , của Bồ Tùng Linh (1640 - 1715) ,đời nhà Thanh bên Tàu ̣

Dịch Xuôi : Cứ nói chơi quá đi (tạm dịch là nói dóc cho vui ) để nghe cho vui / Trong khi giàn dưa liếp đậu ở ngoài trời đang dưới cơn mưa phùn giăng / Nghe người nói với nhau đã thêm chán ngán rồi / Nên thích được nghe ma quỷ dưới mồ âm u đọc thơ hơn ̣ PKT 06/25/2017

CÔ VỌNG NGÔN CHI

PKT 06/25/2017

Nói dóc cho vui nghe đã thôi ,

Nói trời nói đất nói nhăng chơi ̣

Nỗi ta ngán ngẩm đen thành trắng ,

Tha thẩn liễu trai những ngậm ngùi ̣

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

MỘT THOÁNG DƯ ÂM

Họp mặt thày trò PTG-ĐTĐ tháng 5 năm nay ở Houston ̣ Đã 1 tháng qua rồi mà trong lòng vẫn còn xúc động ̣ Mấy vần thơ vụng chút tình tôi ̣ PKT 06/05/2017

Một Thoáng Dư Âm

PKT 06/05/2017

"Con chim già hót còn nghe được / Người già rồi hát chẳng ai nghe / / Biết chẳng ai nghe mà vẫn hát / Hát hoài hát mãi một mình nghe" (Trích Đôi Lời Tâm Tình Gửi ĐH21 PTG-ĐTĐ Houston từ bên nhà của Lê Hà Uyên)

Ôi thương lắm dư âm nhà giáo

Đã một đời chung thủy với trường

Một trăm năm hệ lụy phong sương

Chiếc thân tằm gửi vẫn tơ vương

Hạc vàng một đi không trở lại

Mây nổi ngàn năm vẫn trắng trời

Mãi chăng tần số âm thanh cũ

Để còn nghe được tiếng nhau thôi

Vò võ ven trời năm tháng lụn

Sáng chiều lần lữa với buồn vui

Ngỡ nghe chim hót nơi vườn cũ

Lòng gã tha hương những ngậm ngùi

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

HỌA:
THA HƯƠNG MỘT KIẾP

(kính họa MỘT THOÁNG DƯ ÂM của gs Phạm khắc Trí)

Đau xót lắm tâm tư thầy giáo

Một đời gắn bó với ngôi trường

Trăm năm chung thủy kiếp mù sương

Như nhện trời gieo rắc tơ vương.

Thắm thoát thời gian không còn nữa

Thu phong chiếc lá rụng bên trời

Có chàng lữ khách buồn cô quạnh

Tâm sự tràn đầy lạnh buốt thôi.

Ai gây giông bão cho nên nổi

Trường cũ buồn nhiều ít chuyện vui

Đêm tối trải lòng chim quốc quốc

Tha hương một kiếp luống bùi ngùi...

Dương hồng Thủy

ĐỌC SÁCH ONLINE:

MÂY TẦN

Click here: https://drive.google.com/drive/folders/0B6-GwvjUy0dHT1poZjJwQTNHclE?usp=sharing

Khi khung PDF hiện ra, double left click lên đây để đọc toàn bộ tập thơ

ÐÍNH CHÍNH CÁC LỖI IN SAI TRONG MÂY TẦN 2012

Ví Dụ : "001 - đã trọn kiếp / đà trọn kiếp" xin đọc là : trong trang 001 ,"đã trọn kiếp" xin được sửa lại là "đà trọn kiếp" . Vì là món quà bất ngờ của người con trưởng nhân sinh nhật bố 79, 10/10/2012, nên MÂY TẦN đã dựa vào bản gốc viết tay không được coi sửa lại khi đưa in . Bản Ðính Chính đính kèm chắc cũng còn nhiều thiếu sót .Mong được thông cảm và thứ lỗi .PKT 10/10/2012

001 - đã trọn kiếp / đà trọn kiếp

017 - of damn / of dawn

022 - Ðài hoa / Ðào hoa

024 - rủ lụa / rũ lụa

031 - Ðùa hoa nên hương vương vào áo / Ðùa hoa nên hương vương đầy áo

031 - Bức cấm / Bất câm

031 - trên người / trêu người

035 - mang mùa xuân / mong mùa xuân

036 - Dương liễu thanh giang thủy bình / Dương liễu thanh thanh giang thủy bình

036 - Ðạ thị / Ðạo thị

038 - hà chiến phong / hà chiếm phong

043 - nất khiếu xuân / bất kiến xuân

043 - Mang hài đáp phá / Mang hài đạp phá

044 - thử khứ / hà xứ

044 - Hỡi xuân từ đâu lại / Hỏi Xuân từ đâu lại

044 - Ngày nào đến quê nhà / Ngày nao đến quê nhà

047 - cho yêu đời / cho yên đời

047 - Là thư ,là thực / Là hư , là thực

049 - Thu phong dẫm / Thu Phong Dẫn

050 - Tâm chữ phùng dao lạc / Tâm chử phùng dao lạc

051 - Thu Phong Dẫm / Thu Phong Dẫn

051 - Gió mùa thu nỗi / Gió mùa thu nổi

053 - Thu Triệu Lãm Kính / Thu Triêu Lãm Kính

054 - Sao nuồn nước xuôi đông / Sao nguồn nước xuôi đông

963 - Ðắp Nhân / Ðáp Nhân

064 - Kiêu sa giữa vùng anh / Kiêu sa giữa rừng xanh

066 - cổ quí /cỏ quí

066 - Tri ân hư sao thưa / Tri âm như sao thưa

068 - Lẽ cùng thông người hỡi / Lẽ cùng thông người hỏi

068 - Tiếng ca chài nùi khơi / Tiếng ca chài mù khơi

069 - the gither I play / the zither I play

070 - Rủ bỏ chuyện ta bà / Rũ bỏ chuyện ta bà

071 - Cao chẩm thạch đầu niên / Cao chẩm thạch đầu miên

071 - Gối đầu lên đáo mây / Gối đầu lên đá mây

072 - Phân cách lưu đăng / Phân cách hưu đăng

072 - Huề thủ thương hà lương / Huề thủ thướng hà lương

073 - Ðề Lý nhưng u cư / Ðề Lý Ưng u cư

073 - Bạch vân tô vận thì / Bạch vân vô tận thì

075 - Ðãn khứ mạc phục vấn / Ðản khứ mạc phục vấn

075 - Mây trắng đã ngang đâu / Mây trắng đã ngang đầu

078 - Chim ngủ bờ ao vắn / Chim ngủ bờ ao vắng

078 - là "hôi xao" /là "thôi xao"

079 - Hạ ca đãi minh nguyệt / Hạo ca đãi minh nguyệt

080 - Ðối chi hoàn tự khuynh /Ðối tửu hoàn tự khuynh

081 - Dã tràng xe cát mà / Dã tràng se cát mà

084 - Tiền hậu cánh thán ức / Tiền hậu cánh thán tức

086 - Nguyệt ký bất giải ẩm / Nguyệt kỳ bất giải ẩm

086 - Tương kỳ diễu Vân Hán / Tương kỳ mạc Vân Hán

087 - Bóng lẫn trốn đâu rồi / Bóng lẩn trốn đâu rồi

087 - Say rồi , tán cuộc chơi / Say rồi , tàn cuộc chơi

089 - Dữ nhữ đồng tiêu va/n cổ sầu / Dữ nhĩ đồng tiêu vạn cổ sầu

090 - Gương chiếu sáng treo trên cao / Gương chiếu Cao Ðình

091 - Xưa nay thánh thiền / Xưa nay thánh hiền

091 - đã xàm vui / đãi xàm vui

093 - bài trí tuyệt sau / bài tứ tuyệt sau

094 - thương tuý miên /thượng tuý miên

095 - Túc kiến Ðức Giang / Túc Kiến Ðức Giang

098 - The gray ay my temples / The gray at my temples

100 - Bạch vân hoàn tư tán / Bạch vân hoàn tự tán

101 - Di chu bạc yêu chử / Di chu bạc yên chử

102 - Sông ơi sông chảy ra biển / Sông ơi sông ra biển

106 - Bắc phong giao thượng hàn / Bắc phong giang thượng hàn

107 - Ngàn tùng mây lê thê / Ngàn trùng mây lê thê

110 - Lữ quán thùy tương vãn / Lữ quán thùy tương vấn

110 - Sầu nhan dữ suy mãn / Sầu nhan dữ suy mấn

117 - Tịnh quang chuyển lục tần / Tình quang chuyển lục tần

118 - Nắng vui đùa tầng xanh / Nắng vui đùa tần xanh

119 - Mộng phá thành đầu hiển giác ai / Mộng phá thành đầu hiểu giác ai

119 - nhân bất kiên / nhân bất kiến

121 - Thư nhà không giữ được / Thư nhà không gửi được

123 - câu đối sau của Trần Trọng San / theo Trần Trọng San , câu đối sau

123 - kiêu châu chỉ / kiêu châu chử

123 - Once the cran / Once the crane

124 - hố phách quang / hổ phách quang

124 - ánh sắc hương / ánh sắc hường

124 - chén ngộ lại đầy rượu / chén ngọc lại đầy rượu

130 - Phi lai khúc chữ / Phi lai khúc chử

132 - Chính xuyên cật khúc khỳ khu lộ / Chính xuyên cật khúc kỳ khu lộ

132 - Cánh chính / Cánh thính

136 - Hoa lạc từ nơi nao / Hoa lạc từ trời nao

137 - dệt mộng mơ / dệt mộng vương

141 - Trỉ tử / Trĩ tử

142 - thiếu tiêu ma / bán tiêu ma

142 - Dâu bể qua bao muà / Dâu bể đã bao mùa

144 - Giữ lại Hồi Hương Ngẫu Thư / Gửi lại Hồi Hương Ngẫu Thư

150 - Nguyệt lạc Ô Ðề / Nguyệt lạc ô đề

151 - Trăng lặng , quạ kêu / Trăng lặn , quạ kêu

152 - vân mãn cải / vân mấn cải

155 - điểu ngữ tri / điểu ngữ trì

160 - Ðành giữ tình tôi / Ðành gửi tình tôi

162 - Giữ Vi Tú Tài / Gửi Vi Tú Tài

162 - Tiếng xưa buồn / Tiếng mưa buồn

163 - Thử Biệt hà thời ngộ / Thử biệt hà thời ngộ

163 - Liêu sơn khỏi yên vụ / Liên sơn khởi yên vụ

164 - Núi thẩm một mình về / Núi thẳm một mình về

164 - Thinh không ngâm lắng / Thinh không ngân lắng

165 - Huy phủ tự tư khứ / Huy thủ tự tư khứ

168 - Tùng làm khách / Từng làm khách

169 - Liễu như phi thời / Liễu nhứ phi thời

169 - phù vân tan / phù vân tán

173 - lạc địa thính vô danh / lạc địa thính vô thanh

173 - tương thức vãn / tương thức vấn

173 - Thanh bảo / Thanh bào

175 - tứ bích cung / tứ bích trùng

179 - Cầm Sắt / Cẩm Sắt

180 - Ðộc thoáng giang lâu tứ tiếu nhiên / Ðộc thướng giang lâu tứ tiễu nhiên

180 - Nguyệt giang như thủy / Nguyệt quang như thủy

182 - Cách tịch khởi tương tư / Cánh tịch khởi tương tư

184 - Lá rung đùa xào xạc / Lá rụng đùa xào xạc

186 - Cầm sắt / Cẩm sắt

186 - tư hoa niên / tứ hoa niên

186 - dĩ uổng nhiên / dĩ võng nhiên

193 - Thi khách vọng biên sắc / Thú khách vọng biên sắc

193 - Thái tức vị ưng nhàn / Thán tức vị ưng nhàn

196 - Tảo trì như thử / Tảo tri như thử

197 - Ôm đàn bên gác thượng / Ôm đàn lên gác thượng

205 - có gì lọt vào / cớ gì lọt vào

210 - Du thủ thân thượng y / Du tử thân thượng y

212 - Tri nhân dụng tâm / Tri quân dụng tâm

214 - Eart dissolves in breath / Earth dissolves in breath

214 - Soplue / Sophie

218 - Ðàn đấu hối thúc lên đường rồi / Ðàn đâu hối thúc lên đường rồi

218 - một loại đàn nhỏ của người Hồ / một loại đàn của người Hồ

230 - Như hao rơi chạm đất / Như hoa rơi chạm đất

233 - Hoành khan thánh lãnh / Hoành khan thành lãnh

235 - Bạch phát ngư tiều giang chỉ thượng / Bạch phát ngư tiều giang chử thượng

241 - Càn khôn nhất hữu nho / Càn khôn nhất hủ nho

243 - Thẩn thơ bên cầu suối / Thẩn thơ bên đầu suối

247 - Niêm tích đồng du giả / Niệm tịch đồng du giả

251 - Cố hương kiên dạ / Cố hương kim dạ

252 - Thiên ban độc san nhiên / Thiên bạn độc san nhiên

252 - Xuân qui tại khách liên / Xuân qui tại khách tiên

253 - An ủi riêng ai đời thứ / An ủi riêng ai đời lữ thứ

253 - Tiểu vũ trường biên bách thảo sinh / Tiểu vũ tường biên bách thảo sinh

254 - Xuân sắc vô tân cô / Xuân sắc vô tân cổ

254 - Khánh tâm hà sự / Khách tâm hà sự

266 - Ven trời máng lệ nhòa / Ven trời màng lệ nhòa

268 - Năng vị kỷ thì khách / Năng vi kỷ thì khách

271 - Niên niên kỷ kiến / Niên niên hỷ kiến

271 - Thùy kham đắng vọng / Thùy kham đăng vọng

279 - Lại phải công đợi chờ / Lại phải khổ công đợi chờ

280 - Trúc lã động sương đào / Trúc lả động sương đào

280 - Hướng muốn đàn / Hứng muốn đàn

281 - Vãn giáp văn chương châu tiểu kỹ / Vãn giác văn chương chân tiểu kỹ

282 - họa vận giữ Lưu Kinh / họa vận gửi Lưu Kinh

282 - Tăng Ðiểm ngày khẩy đàn / Tăng Ðiểm ngưng khẩy đàn

283 - Ngày xưa cánh hạc / Ngàn xưa cánh hạc

285 - Học bài Tăng tiềm kiến tặng / Hoạ Bài Tăng Tiềm Kiến Tặng

293 - Vương Xuân Linh / Vương Xương Linh

294 - Vương Xuân Linh / Vương Xương Linh

311 - Thương con én bạc / Thương con én lạc

312 - Sao bố bỗng dưng / Sao nước mắt bố bỗng dưng

314 - Ngày rồi ngày rộng rã / Ngày rồi ngày rộn rã

314 - Người nhìn ông cháu hỏi / Ngước nhìn ông cháu hỏi

320 - Vân tưởng y thường hoa tưởng duy / Vân tưởng y thường hoa tưởng dung

320 - Lặng lẽ ,theo anh chị nẻo đường / Lặng lẽ , theo anh mọi nẻo đường

Tri Khac Pham

Phamid1934@gmail.com

MÂY TẦN - 42 NĂM XỨ NGƯỜI NHÌN LẠI

42 năm xứ người nhìn lại , 5 năm làm computer programmer (1975-1980) , 20 năm thiết kế và điều hành 1 hệ thống điện toán cho một hãng điện thoại viễn liên MCI (1980-2000), và từ năm 2000 nghỉ hưu dến nay cũng đã 17 năm qua rồi , ngày Trời tháng Phật , vẫn tự hỏi mình , còn không chút tình tôi ? PKT 04/30/2017

Ðâu Áng Mây Tần

PKT 03/17/2011

Người xưa trên bước đường luân lạc ,

Vẫn có một nơi để nhớ về .

Tôi nay thân cỏ bồng phiêu bạt ,

Ðâu áng mây Tần gửi nỗi quê ?

Ngày tháng qua đi không trở lại ,

Tóc xanh giờ đã bạc phong trần .

Còn chăng một tấm lòng thơ dại ,

Ngu ngơ cười khóc chuyện phù vân .

Ðất khách lần khân đà trọn kiếp ,

Thì thôi chữ nghĩa chút niềm vui .

Ðêm đêm lần giở trang thơ cổ ,

Trăng nước Tầm Dương những ngậm ngùi !

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Nhớ Quê

Ra đi tới xứ người lưu lạc

Canh cánh tình ai...vẫn muốn về !

Anh đang sống chuổi ngày lang bạt

Nhìn hướng đông thầm hỏi chốn quê

Như thoi ngày tháng trôi nhanh nhỉ

Tóc trắng , đầu xanh nhuốm bụi trần

Tuổi tác giờ đây tình cố hữu

Ước mơ trở lại hội phong vân

Nửa đời đất khách còn lưu luyến

Tiếng nói đồng hương cảm thấy vui

Thơ cồ từng trang ngồi đọc hết

Ngẫm ra thế sự luống bùi ngùi

Mai Xuân Thanh

Ngày 30 tháng 04 năm 2017

NHÂN GIAN NHƯ MỘNG

PKT 04/21/2017

"Nhân gian như mộng / Nhất tôn hoàn lỗi giang nguyệt" ( Niệm Nô Kiều - Tô Ðông Pha)

(Cõi đời như mộng / Một chén rượu lễ đổ sông tạ tình trăng nước - PKT 04/21/2017)

Ngược dòng ngày tháng ,

Chốn cũ về thăm .

Tóc xanh đã bạc ,

Cách biệt bao năm .

Nhân gian như mộng ,

Mặc cười đa tình .

Rượu tạ đổ sông ,

Thức người đáy nước ,

Say trăng nằm ngủ ,

Gối vạn cổ sầu .

Một đời thôi đã,

Như có như không !

Lung linh thiên cổ ,

Chút tình gửi đâu ?

Phụ Chú: Chuyện kể Lý Bạch (701-762), một đời thơ rượu , được hậu thế xưng tụng là thi tiên , cuối đời , trong một đêm rượu say , đã nhảy xuống ôm trăng nằm ngủ dưới đáy Trường Giang , bên bờ Thái Thạch . Dường như cho đến bây giờ Thi Tiên vẫn còn đang say ngủ đâu đó trong lòng sông thì phải . PKT 04/21/2017

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

HOÀNG HẠC LÂU

Nhân năm nay họp mặt vào đầu tháng 5 /2017 ở Houston , mấy vần thơ xưa chép lại từ trong Mây Tần 2015 , riêng gửi cựu học sinh và giáo chức 2 trường Phan Thanh Giản và Ðoàn Thị Ðiểm Cần Thơ . Ðã một đời học trò, tuy chữ nghiã vẫn còn vụng , nhưng chút tình quyến luyến với trường , với bạn cũ , với trò xưa trong tôi ở đây là thật . PKT 04/08.2017

HOÀNG HẠC LÂU

Thôi Hiệu ( ? - 756)

Tích nhân dĩ thừa hoàng hạc khứ

Thử điạ không dư hoàng hạc lâu

Hoàng hạc nhất khứ bất phục phản

Bạch vân thiên tải không du du

Tình xuyên lịch lịch hán dương thụ

Phương thảo thê thê anh vũ châu

Nhật mộ hương quan hà xứ thị

Yên ba giang thượng sử nhân sầu

DỊCH XUÔI : Lầu Hạc Vàng

PKT 06/09/2015

Người xưa đã cỡi hạc vàng bay đi mất

Nơi này chỉ còn trơ lại một ngôi lầu trống

Hạc vàng một lần bay đi là không trở lại

Mây trắng thiên cổ bồng bềnh nổi trôi

Dưới bến Hán Dương , trời quang mây tạnh , bờ cây lung linh soi nước

Ngoài xa , trên cồn Anh Vũ , cỏ hương một thảm , rậm rạp ngút ngàn

Trời lại sắp tối rồi , quê nhà nơi đâu nhỉ

Khói sóng vật vờ trên sông thêm giục nỗi buồn

HOÀNG HẠC LÂU HOÀI CẢM

Bài 1 - PKT 06/09/2015

Xưa Hạc chở Tiên bay mất biệt ,

Lầu Thơ còn đó đứng chơ vơ .

Hạc vàng một thuở đâu quay lại ,

Mây trắng ngàn năm vẫn đợi chờ .

Bến nước Hán Dương vàng nắng gọi ,

Cỏ ngàn Anh Vũ tím trời mơ .

Chiều sa , cố quận nơi nào nhỉ ,

Khói sóng đầy sông luống thẫn thờ .

HOÀNG HẠC LÂU HOÀI CẢM

Bài 2 - PKT 06/09/2015

Xưa Tiên cỡi Hạc về Trời ,

Lầu Thơ tủi phận bên đời bơ vơ .

Hạc đâu trở lại mà chờ ,

Ngàn năm mây trắng lững lờ trôi ngang .

Hán Dương bến nước nắng vàng ,

Cồn hoang Anh Vũ cỏ ngàn xanh lơ .

Màn chiều đất khách ngẩn ngơ ,

Sầu theo khói sóng vật vờ về đâu ?

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

NGƯỜI VỀ NHÀ

Vẫn biết áo mặc không làm nên thày tu , và vì lòng trần vẫn còn nặng , sáng nay tôi vẫn muốn được khoác một chiếc áo nhà chùa , mượn ý xưa trong bài Nghĩ Cổ của Lý Bạch , "sinh giả vi quá khách / tử giả vi quy nhân" ,(sống làm khách qua đường / chết làm người về nhà ) , ghép chữ thành đôi lời vụng , để khóc tiễn anh Chung Phước Khánh , một nhà giáo và còn là một người bạn quý mến của chúng tôi , vừa mất , ở Boston cuối tháng 3 vừ a qua . Khánh ạ , nguyện cầu hương hồn anh sớm được siêu thoát khỏi vòng quyến luyến thế tục để về yên nghỉ đời đời nơi Cõi Phật .

NGƯỜI VỀ NHÀ

Gửi CPK - PKT 04/01/2017

Sống làm thân tằm gửi ,

Chết là người về nhà .

Ðất trời màn chiếu rộng ,

Thênh thang một cõi ta .

Thỏ trăng còn giã thuốc ,

Dâu xưa vẫn chưa già .

Xương trắng ngàn năm ngủ ,

Thông xanh bốn mùa ca .

Trước sau đều thế cả ,

Tiếc chi đời phù hoa !

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

LÂM GIANG TIÊN

Cuối đời, ngày Trời tháng Phật, chép lại một bài ca xưa, riêng gửi tôn trưởng NVT và thân quen, kỷ niệm Họp Mặt CGS/CHS PTG-ÐTÐ Cần Thơ lần thứ 21, trong ngày 5 và 6 tháng 5 năm 2017 tại Houston, Texas , USA. Trân trọng. PKT 03/15/2017

LÂM GIANG TIÊN

(Tam Quốc Diễn Nghĩa Ðề Từ - Dương Thận 1488 - 1559 )

Cổn cổn Trường Giang đông thệ thủy

Lãng hoa đào tận anh hùng

Thị phi thành bại chuyển đầu không

Thanh sơn y cựu tại

Kỷ độ tịch dương hồng

Bạch phát ngư tiều giang chử thượng

Quán khan thu nguyệt xuân phong

Nhất hồ trọc tửu hỷ tương phùng

Cổ kim đa thiểu sự

Ðô phó tiếu đàm trung

LÂM GIANG TIÊN

(Ca Từ Mở Ðầu Tập Truyện Tam Quốc Diễn Nghĩa - PKT - Mây Tần 2012)

Cuồn cuộn Trường Giang về biển cả

Sóng hoa cuốn hết anh hùng

Chính, tà, thành, bại thoắt như không

Non xanh xưa vẫn đó

Bao độ nắng chiều hồng

Ðôi bạn ngư tiều đầu bến nước

Trăng thanh gió mát rong chơi

Tương phùng hồ rượu nhạt đầy vơi

Cổ kim thiên hạ sự

Khề khà chuyện vui thôi

NHÂN GIAN NHƯ MỘNG

(Mây Tần 2012 - PKT)

Cuồn cuộn Trường Giang về biển cả

Sóng hoa vùi cuốn hết anh hùng

Thị phi thành bại tan theo nước

Núi cũ bao chiều bóng tịch dương

Ðôi bạn ngư tiều đầu đã bạc

Gió trăng sông nước thả mây trôi

Gặp nhau mừng cạn một hồ rượu

Phó mặc chê khen những nỗi đời

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Lâm Giang Tiên

Mải miết đông Trường Giang cuồn cuộn

Bao anh hùng sóng cuốn tan thương.

Đúng sai thành bại khói sương,

Non xanh còn đó tà dương ráng chiều .

Trên bến sông ngư tiều tóc trắng

Khi xuân nồng, khi ngắm trăng thu.

Tương phùng rượu đục lu bù

Nhẩn nha kim cổ, phàm phu khề khà.

Mailoc phỏng dịch

KHAI XUÂN THẠCH VẤN
Bản viết tay của tác giả

Tác giả bài Khai Xuân Thạch Vấn là một nhà thơ tên tuổi và còn là bậc thày về chữ nghĩa cuả lớp tuổi anh chị em chúng tôi đầu thập niên 1950 . Khai Xuân Thạch Vấn , nhiều người cho là bài khai bút  cuối cùng của Thày . Khai bút đầu năm , là một nét văn hóa cổ truyền ,thường là để cho các cụ , mỗi đầu năm nhân dịp Xuân về, tìm lời hay ý đẹp để bày tỏ nỗi niềm và mong ước tốt lành cho những ngày tháng sắp đến trong năm . Nhưng sao lại là Khai Xuân Thạch Vấn , Ðá Mở Lời Xuân , đá có biết nói đâu ? Thương lắm và cũng xót xa lắm . PKT - Ðầu Xuân Ðinh Dậu 2017

KHAI XUÂN THẠCH VẤN
Vũ Hoàng Chương - Trên Thềm Tết Ất Mão 1975

Tường vân mãn tọa nguyệt bôi minh
Hy chúc xuân khai dạ bán quỳnh
Ðông liễu Tây đào song tận mỹ
Tần tang Yên thảo nhất hà thanh
Tẫn giao cố quốc hoài kim phấn
Tự hữu cuồng ngôn xuất thạch bình
Ðồi ngọa dữ sa trường túy ngọa
Cổ lai thùy dã chiếm cao danh

Nghiã :

Mây lành đầy khắp chỗ ngồi, chén rượu sáng lóng lánh,
Đùa vui chúc cho phút giao thừa xuân sang, nhiều điều tốt đẹp.
Liễu phía Đông và đào phía Tây cả hai đều đẹp tuyệt,
Dâu đất Tần và cỏ đất Yên, một dòng sông cùng xanh.
Dẫu cho vẫn nặng lòng nhớ thương hương phấn nước cũ,
Song đã có một lời ngông vọng lên giữa núi dựng như thành.
Giữa kẻ say nằm nghiêng ngả và người say lăn nơi sa trường,
Xưa nay ai lưu danh cao hơn ai ?

ĐÁ MỞ LỜI XUÂN

Bạn đầy mây, chén đầy trăng,
Xuân vào đêm, giữa lòng băng nở quỳnh .
Liễu tơ đào gấm như tranh ,
Dâu Tần biếc, cỏ Yên xanh, một trời .
Quê xưa phấn rụng vàng rơi ,
Có nghe vách đá vang lời hỏi duyên .
Say nằm trước ngõ là tiên ,
Hoặc say nằm cát ngoài biên mới hào ?

(Nguồn Internet : Báo Nhà Văn Số Xuân Ất Mão)

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Bản viết tay của chính tác gỉa
PHIÊN ÂM :

Khai Xuân Thạch Vấn

Tường vân mãn tọa nguyệt bôi minh
Hy chúc Xuân khai dạ bán quỳnh.
Đông liễu Tây đào song tận mỹ,
Tần tang Yên thảo nhất hà thanh!
Tẫn giao cố quốc hoài kim phấn,
Tự hữu cuồng ngôn xuất thạch bình!
Đồi ngọa, dữ sa trường túy ngọa,
Cổ lai thùy dã chiếm cao danh?

                         Vũ Hoàng Chương

Thi sĩ tự chuyển ra lục bát như sau:

      Đá Mở Lời Xuân

Bạn đầy mây, chén đầy trăng,
Xuân vào đêm, giữa lòng băng nở quỳnh.
Liễu tơ đào gấm như tranh,
Dâu Tần biếc, cỏ Yên xanh, một trời.
Quê xưa phấn rụng vàng rơi
Có nghe vách đá vang lời hỏi duyên:
Say nằm trước ngõ là tiên,
Hoặc say nằm cát ngoài biên mới hào?

            (Vũ Hoàng Chương, trên thềm Ất Mão, 1975)

       Đọc đi đọc lại bài thơ, từ nguyên tác chữ Hán tới phiên âm và bản chuyển dịch, dù không mê tín, người đọc vẫn có thể tự hỏi: "Bài thơ có phải là điềm tù ngục chăng? Có linh tính mẫn cảm đến từ trời đất, từ tiền sinh dị kiếp nào chăng? Sao lại Tẫn giao cố quốc hoài kim phấn? (Quê xưa phấn rụng vàng rơi). Và sao lại lấy nhan đề bài khai bút là Khai Xuân Thạch Vấn: Vào Xuân Hỏi Đá hay Khai bút ngày Xuân hỏi đá? Hỏi tường đá? Và sao đang say ở nhà lại so sánh với cảnh say trên đất cát chiến địa: Sa trường túy ngọa? Thi sĩ nhiều khi trở thành tiên tri, là như thế.

       Tác gỉa chỉ diễn Nôm bằng lục bát, qúy vị nào thấy thích muốn cảm thông cùng tác giả thì hãy diễn Nôm lại bằng Thất ngôn Bát cú Đường luật cho thêm phần trang trọng, như anh Huỳnh Hữu Đức và Mai Xuân Thanh đã làm ! ...

BẢN DỊCH :

Rượu sáng trăng soi mây phủ kín
Chúc xuân đêm ngọc mọi điều lành
Tây đào đông liễu đều xinh đẹp
Yên cỏ Tần dâu một sắc xanh
Phấn hương nước cũ còn thương nhớ
Vách đá lời ngông được viết thành
Vất vưởng hay say nằm trận tuyến
Xưa nay đâu thể được so danh

                                   Quên Đi ( Huỳnh Hữu Đức )

Bài Họa :

        Đá Động Lòng Xuân

Đáy chén lồng mây nguyệt thẹn anh,
Giao thừa hỉ lạc chúc xuân lành.
Tây đào đông liễu cây hoa thắm,
Yên cỏ Tần dâu sông nước xanh.
Hương phấn nặng tình quê cố quận,
Câu thơ ngông vọng núi cao thành.
Say men chiến sĩ sa trường vậy,
Ai kẻ còn danh chiếu hãn thanh ?

                               Mai Xuân Thanh
                      Ngày 18 tháng 02 năm 2017

DIỄN NÔM :

       Đá Mở Lời Xuân

Mây lành tràn ngập chén trăng soi,
Vui chúc đêm xuân mộng nửa vời.
Đông liễu tây đào đều đẹp tuyệt,
Dâu Tần cỏ Yến cũng xanh tươi. *
Mặc người cố quốc hờn hương phấn,
Tự kỷ nương thân tựa vách trời.
Say khước cùng say nằm chiến địa,
Xưa nay ai đã " bảnh " hơn ai ?!

                                 Đỗ Chiêu Đức
                                Đầu Xuân 2017.

* Câu số 4 làm ta nhớ đến bài Ngũ ngôn Cổ phong XUÂN TỨ 春思 của Lý Bạch :
                  燕草如碧絲， Yên thảo như bích ty,
                  秦桑低綠枝.    Tần tang đê lục chi.
                  當君懷歸日，  Đương quân hoài quy nhật,
                  是妾斷腸時.    Thị thiếp đọan trường thì.
                  春風不相識， Xuân phong bất tương thức,
                  何事入羅幃 ? Hà sự nhập la vi ?!

DỊCH NGHĨA :
                    Cỏ đất Yên đã xanh mơn mởn như tơ, dâu tầm ăn đất Tần cũng xanh om cả cành lá.( Mùa xuân đã đến rồi đó ! ). Cái ngày mà chàng nhớ đến để quay trở về quê cũ, cũng chính là lúc thiếp đã nhớ nhung chàng mà đứt từng đoạn ruột ra rồi !. Gió xuân kia chẳng hề quen biết, sao lại phe phẩy thổi vào màn thiếp mà chi vậy !?( Bộ muốn trêu ngươi người cô phụ phòng không hay sao ? Thiếp chặc lòng chặc dạ lắm đấy nhé ! ).

DIỄN NÔM :
                           Cỏ Yên như tơ xanh biếc
                           Dâu tằm mơn mởn cành xanh
                           Khi chàng nhớ ngày trở lại
                           Thiếp đà ruột đứt từng canh
                           Gió xuân chẳng hề quen biết
                           Cớ sao hây hẩy trong mành !?
          Lục bát :
                           Cỏ Yên xanh biếc như tơ,
                           Dâu tằm mơn mởn lửng lờ cành xa
                           Ngày chàng mong trở lại nhà
                           Là khi lòng thiếp xót xa nhớ chàng
                           Gió xuân chẳng biết ngỡ ngàng
                           Sao còn mơn trớn vào màn thiếp chi ?!
                                                                  Đỗ Chiêu Đức.

Ngày Xuân Ðôi Dòng Tản Mạn

Sáng hôm nay , vùng tôi ở , trời xuân nắng ấm , vào Trang Nhà , đọc được bài "Ngày Xuân Ðọc Thơ Tiền Chiến" của Ðỗ Chiêu Ðức , gọi là để nối điêu góp vui cùng với ông đồ Chiêu Ðức trường nhà, tôi viết ra đây ,mấy câu thơ , dù cho mãi đến bây giờ, cũng đã có lúc quên lúc nhớ mà vẫn còn nhớ được lõm bõm, lộn xộn , câu mất , câu còn và cũng là để chia sẻ với thân quen một vài nét đặc trưng về một thời học trò lãng mạn, đầu thập niên 50 ,thế kỷ trước , của lớp tuổi chúng tôi , một thời còn "công cha như núi Thái Sơn / nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra" , một thời còn "quân, sư, phụ/ ăn quả nhớ kẻ trồng cây" , và cũng đã là một thời cùng với lớp tuổi đàn anh "coi cái chết nhẹ tựa lông hồng , hồn nhiên vác gậy tầm vông chống với súng đạn đi cứu nước".

(1) Giây Phút Chạnh Lòng ,thơ Thế Lữ , trong mấy ngày Tết đến

Hôm nay tạm nghỉ bước gian nan
Trong lúc gần xa pháo nổ ran
Rũ áo phong sương trên gác trọ
Lặng nhìn thiên hạ đón xuân sang

Ta thấy xuân nồng thắm khắp nơi
Xuân về rộn rã tiếng reo cười
Chạnh lòng nhớ bạn xuân năm ấy
Cùng ngắm xuân về trên nhánh mai

Lòng ta tha thiết đượm tình yêu
Như cảnh trời xuân luyến nắng chiều ...

Và , một bức tranh xuân tuyệt đẹp , mà tôi không nhớ ở đoạn nào trong toàn bài thơ:

Em đứng nương mình dưới gốc mai
Vin cành sương đọng lệ hoa rơi
Cười nâng tà aó đưa lên gió
Em bảo hoa kia khóc hộ người

(2) Tâm tình trong một đêm Xuân qua mấy câu thơ của Nguyễn Bính

Hôm nay là xuân mai còn xuân
Pháo đỏ đầy thềm nhớ cố nhân
Cung nữ như hoa vườn Thượng Uyển
Ai về Chiêm Quốc hộ Huyền Trân
.................................................
Huyền Trân , Huyền Trân , Huyền Trân ơi
Mùa Xuân , mùa Xuân , mùa Xuân rồi
Giờ đây chín vạn bông trời nở
Duy có tình ta khép lại thôi

Lời Thêm : Ôi chao , thơ xưa ,đã hơn nửa thế kỷ qua rồi , sao lòng vẫn còn xúc động ?.

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

KHAI BÚT ÐẦU XUÂN

Tôi sinh vào tháng 10 năm 1933, tuổi con gà Quý Dậu. Xuân Ðinh Dậu 2017 này, tuổi đời đã gần tròn 84 và tuổi mẹ 85. Nhìn lại. Cũng đã một đời chìm nổi. Sóng êm sau cơn lũ dữ, bèo trôi gốc nổi dạt bờ lạ ngẩn ngơ. Lạc lõng, lên núi vào chùa, mong tìm được chút an nhiên ở những ngày tháng còn lại.

Đoản trạo hệ tà dương
Thông thông yết thượng phương
Vân quy thiền tháp lãnh
Hoa lạc giản lưu hương
Nhật mộ viên thanh cấp
Sơn không trúc ảnh trường
Cá trung chân hữu ý
Dục ngữ hốt hoàn vương
(Du Sơn Tự - Nguyễn Trãi 1380 - 1442)

Neo thuyền vào nắng cuối
Hăm hở thăm chùa xưa
Mây lạnh giường thiền đón
Hoa thơm suối tiễn đưa
Vượn kêu chiều núi vắng
Trúc đổ bóng rừng thưa
Phút thấy mình trong cảnh
Nói chi nữa cũng thừa
(PKT - Mây Tần 2015)

Vâng, đã ngộ ra nói chi nữa cũng bằng thừa. Vả lại, trời đã chiều rồi, còn gì để nói nữa, ngoài chút tình tôi đối với đời, với người, và với thân quen trong gần suốt 85 năm qua. PKT 02/01/2017

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Tết Ðến , Quê Người , Mấy Vần Thơ Xưa

(Mây Tần - PKT 2012)

(1)

Lữ quán thùy tương vấn
Hàn đăng độc khả thân
Nhất niên tương tận dạ
Vạn lý vị quy nhân
Liêu lạc bi tiền sự
Chi ly tiếu thử thân
Sầu nhan dữ suy mấn
Minh nhật hựu phùng xuân
(Trừ Tịch Dạ Túc Thạch Ðầu Dịch - Ðới Thúc Luân 732-789 )

Ai quen nơi lữ quán
Khuya lạnh ánh đèn thân
Ðêm cuối năm gần hết
Vẫn muôn dặm tử phần
Xót thương đời lận đận
Cười trách mình lần khân
Tóc rối đùa râu bạc
Mai rồi lại gặp xuân

(2)

Lữ quán hàn đăng độc bất miên
Khách tâm hà sự chuyển thê nhiên
Cố hương kim dạ tư thiên lý
Sương phát minh triêu hựu nhất niên
(Trừ Dạ Tác - Cao Thích 702-765)

Quán lạnh đèn khuya không ngủ được
Dưng buồn cám cảnh kiếp tha hương
Cố hương giờ đã ngàn trùng cách
Mai lại thêm năm nữa tóc sương

(3)

Di niên bất đắc ý
Tân tuế hựu như hà
Niệm tích đồng du giả
Nhi kim hữu kỷ đa
Dĩ nhàn vi tự tại
Tương thọ bổ tha đà
Xuân sắc vô tân cố
U cư diệc kiến qua
(Tuế Dạ Vịnh Hoài - Lưu Vũ Tích 772-842)

Suốt năm không toại ý
Năm mới biết ra sao
Nhớ đám bạn ngày trước
Nay còn được mấy nào
Lấy nhàn mà sống vậy
Yên phận cảnh tào lao
Xuân mới rồi xuân cũ
Vướng chi còn xốn xao

(4)

Hương tâm tân tuế thiết
Thiên bạn độc san nhiên
Lão chí cư nhân hạ
Xuân quy tại khách tiên
Lĩnh viên đồng đán mộ
Giang liễu cộng phong yên
Dĩ tự Trường Sa truyện
Tòng kim hựu kỷ niên
(Tân Niên Tác - Lưu Trường Khanh 709-780

Năm Mới nhớ về nhà
Ven trời màn lệ nhòa
Già rồi còn xứ lạ
Xuân đến vẫn quê xa
Sớm tối vượn cùng núi
Gió sương liễu với hoa
Mỏi mòn nơi đất khách
Rồi nữa bao năm qua ?

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

VU VƠ

Chẳng quá quà gì gởi bạn thơ, / đành thôi, chuyển lại những bài xưa! /Tết này cũng giống bao năm trước, /quê cũ thì thôi cứ đợi chờ. / Chả biết bao giờ xum họp lại, / bao giờ khách cũ gặp người xưa / chén rượu rót đầy mà chẳng uống,/ để hồn vơ vẩn ý lơ mơ / Tết này ta vẫn chưa về được, / quê cũ thì thôi cứ đợi chờ .

Bài thơ trên đây mới nhận được do một thân hữu gửi tặng . Lại một năm sắp qua , một mùa xuân mới lại về ,tôi ngồi chép lại mấy vần thơ xưa trong Mây Tần - PKT 2012 để gọi là tạ ơn tri kỷ và để cùng với thân quen đọc cho vui với nỗi vu vơ trong những ngày cuối năm này . PKT 01/23/2017

(1)

Thiếu tiểu ly gia lão đại hồi
Hương âm vô cải mấn mao thôi
Nhi đồng tương kiến bất tuơng thức
Tiếu vấn khách tòng hà xứ lai
(Hồi Hương Ngẫu Thư Kỳ Nhất - Hạ Tri Chương 659-744)

Từ nhỏ xa nhà nay trở lại
Giọng quê không đổi chỉ già thôi
Cháu con chào đón tưởng người lạ
Cười hỏi Cụ là ai đến chơi

(2)

Trĩ tử khiên y vấn
Quy gia hà thái trì
Cộng thùy tranh tuế nguyệt
Doanh đắc mấn như ti
(Quy Gia - Ðỗ Mục 803 - 852)

Cháu con níu áo hỏi
Sao về muộn vậy ông
Tháng năm qua được mất
Cười tóc trắng như bông

(3)

Ly biệt gia hương tuế nguyệt đa
Cận lai nhân sự bán tiêu ma
Duy hữu môn tiền Kính Hồ thủy
Xuân phong bất cải cựu thời ba
(Hồi Hương Ngẫu Thư Kỳ Nhị - Hạ Tri Chương 659 - 744)

Quê nhà cách biệt bao năm tháng
Dâu bể đổi thay đã mấy mùa
Duy chỉ hồ xưa ngoài ngõ vắng
Gió xuân vẫn gợn sóng năm xưa ?

(4)

Tiền bât kiến cố nhân
Hậu bất kiến lai giả
Niệm thiên địa chi du du
Ðộc sảng nhiên nhi thế hạ
(Ðăng U Châu Ðài Ca - Trần Tử Ngang 651-702)

Trước người xưa đâu mất
Sau cũng chẳng ai chờ
Lạc lõng giữa trời thiên cổ
Một mình đứng khóc vu vơ

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com
__________________________________________________________________________________________

TRƯỜNG TƯƠNG TƯ: Để cùng nhớ về một thời
Bản dịch: Phạm Khắc Trí
Phỏng dịch: Mailoc, Trầm Vân
________________________________________________________________________________________

Những ngày cuối năm ta , gửi lại thân quen một bài thơ xưa trong Mây Tần 2012 , để cùng nhớ về một thời ," òu sont les neiges d'antan ", mà vui . PKT 01/13/2017.
TRƯỜNG TƯƠNG TƯ
Lương Ý Nương (?)

Lạc hoa lạc diệp lạc phân phân
Tận nhật tư quân bất kiến quân
Trường dục đoạn hề trường dục đoạn
Lệ châu ngân thượng cánh thiêm ngân

Ngã hữu nhất thốn tâm
Vô nhân cộng ngã thuyết
Nguyện phong xuy tán vân
Tố dữ thiên biên nguyệt

Huề cầm thướng cao lâu
Lâu cao nguyệt hoa mãn
Tương tư vị tất chung
Lệ trích cầm huyền đoạn

Nhân đạo Tương giang thâm
Vị để tương tư bạn
Giang thâm chung hữu để
Tương tư vô biên ngạn

Quân tại Tương giang đầu
Thiếp tại Tương giang vĩ
Tương tư bất tương kiến
Đồng ẩm Tương giang thuỷ

Mộng hồn phi bất đáo
Sở khiếm duy nhất tử
Nhập ngã tương tư môn
Tri ngã tương tư khổ

Trường tương tư hề trường tương tư
Trường tương tư hề vô tận cực
Tảo tri như thử quải nhân tâm
Hối bất đương sơ mạc tương thức

NHỚ NHAU MÃI
PKT - Mây Tần 2012

Hoa rơi lá rụng bay đầy trời
Suốt ngày tơ tưởng nhớ nhau thôi
Nhớ thương thương nhớ đau đòi đoạn
Thương nhớ vơi đầy giọt lệ rơi

Khối tình nặng riêng mang
Biết cùng ai bày tỏ
Cầu gió thổi mây tan
Ðể cùng trăng than thở

Ôm đàn lên gác thượng
Trăng chiếu sáng tràn lan
Tương tư khúc chưa dứt
Lệ rơi đứt dây đàn

Ai nói sông Tương sâu
Ðâu bằng thương nhớ nhau
Sông sâu còn có đáy
Nhớ nhau thiên cổ sầu

Chàng ở đầu sông Tương
Thiếp ở cuối sông Tương
Xa nhau đành nỗi nhớ
Cùng uống nước sông Tương

Vào mộng cũng không gặp
Thật tuyệt vọng cùng đường
Vòng tương tư vướng mắc
Là mãi mãi đau thương

Nhớ nhau mãi nhớ nhau
Cho đến muôn đời sau
Sớm biết khổ như vậy
Thà thôi đừng thương nhau

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

NHỚ NHAU HOÀI

Hoa lá rơi khắp trời tan tác

Nhớ ngày đêm dào dạt, chàng đâu ?

Đoạn trường, từng đoạn ôi chao !

Mắt hoài ngấn lệ, lệ sầu tuôn mau .

Lòng thiếp mãi xuyến xao

Biết cùng ai bày tỏ ?

Nhờ gió vén mây cao

Để trăng lành thấu rõ !

Ôm đàn bước lầu cao

Nguyệt hoa lồng lao xao

Khúc tương tư ngây ngất

Dây đứt lệ tuôn trào .

Sông Tương sâu nghe nói

Đâu bằng nỗi nhớ nhau

Sông Tương còn có đáy ,

Vô bờ nhớ thương trao .

Thẩn thờ chàng đầu sông

Mõi mòn thiếp cuối sông

Không gặp ôi thương nhớ ,

Cùng uống nước một dòng !

Mộng hồn bay không tới

Buồn chết được người ơi !

Cửa tương tư lạc bước

Là đau khổ nghìn đời !

Tương tư dài đăng đẵng

Nhớ thương ôi vô cùng

Nếu biết nỗi cay đắng

Thà đừng nhìn hướng chung !

Cali 01-15-17

Mailoc phỏng dịch

Tương Tư
Hoa rơi lá rụng đầy trời
Suốt ngày tơ tưởng đứng ngồi không yên
Cõi lòng canh cánh niềm riêng
Nhớ thương từng giọt lệ mềm ướt môi

Tình câm sao biết ngỏ lời
Khối tình thầm lặng một đời riêng mang
Cầu cho gió thổi mây tan
Cùng trăng than thở đêm vàng ánh khua

Tiếng đàn gác thượng tái tê
Ánh trăng vàng chiếu não nề tương tư
Khúc cầm chưa dứt đường tơ
Lệ rơi dây đứt thẫn thờ lòng đau

Sông Tương ai nói rằng sâu
Sâu đâu bằng nỗi nhớ nhau miệt mài
Sông còn có đáy đó thôi
Nhớ nhau thiên cổ u hoài nhớ thương

Chàng nơi đầu gốc sông Tương
Thiếp nơi cuối nẻo cùng đường con sông
Cùng nhau uống nước trên dòng
Xa nhau đành đoạn nhớ mong khôn rời

Vào cơn mộng chẳng gặp người
Mối tình tuyệt vọng khóc cười dở dang
Vòng tương tư khép đa đoan
Đau thương cứ mãi sắp hàng đành sao

Thôi thì thương đến bạc đầu
Thôi thì thương đến kiếp sau mõi mòn
Biết yêu là khổ vùi chôn
Thà đừng yêu nhớ, thôi buồn xót xa

Trầm Vân ( phỏng dịch )
_____________________________________________________________________________________________

KHÓI VẮT VAI: Phạm Khắc Trí, Dương Hồng Thủy

KHÓI VẮT VAI
PKT 12/08/2016

Trở về thăm phố cũ ,
La cà vỉa hè xưa .
Chân mỏi vào quán nước ,
Ðầy thềm nắng đong đưa . .

Ðiếu thuốc lào chưa hút ,
Mà đã khói vắt vai .
Cốc chè vối uống cạn ,
Nào đâu bóng hình ai .

Xa nhau từ thu ấy ,
Ngày tháng những đợi chờ .
Sáu chục năm cách biệt ,
Một đời tôi bơ vơ .

PKT 12/08/2016

MỪNG THẦY TRỞ LẠI

(kính họa Khói Vắt Vai của Gs PKT)

Chào Thầy về chốn cũ
Học trò từ ngày xưa
Kính mời vào quán nước
Rạng ngời mắt đong đưa.

Chung quanh người ta hút
Khói thuốc lào oằn vai
Cốc chè sen uống cạn
Chợt nhớ bóng hình ai.

Xa nhau từ độ ấy
Vui vẻ thỏa đợi chờ
Thầy trò ta cách biệt
Gặp rồi hết bơ vơ.

Chào Thầy lòng hơn hở
Khoanh tay đứng cúi đầu
Kính mong Thầy đắc thọ
An nhàn sống dài lâu...

Dương hồng Thủy
(10/12/2016)

TRÍCH ĐOẠN NHẬT KÝ RỜI

TẠ TỪ

PKT 11/12/2016

TẠ TỪ
PKT 11/12/2016 - Mây Tần

Cầu thệ thuỷ ngồi trơ cổ độ
Quán thu phong đứng rũ tà huy
(Cung Oán Ngâm Khúc - Nguyễn Gia Thiều - 1741 - 1798)

Cầu thệ thủy im ngồi nghe cổ độ ,
Quán thu phong lặng đứng ngắm tà huy .
Lòng thầm hỏi hoa nắng vàng đầu sóng ,
Dập dềnh trôi rồi biến mất đi đâu ?

Kiếp sống này là hư hay là thực ,
Cát bụi này sao cũng lắm bể dâu .
Bảy nổi ba chìm môi hồng má đỏ ,
Thuở nào tóc xanh nay đã bạc đầu .

Thôi nhỉ đủ chưa buồn vui thế sự ,
Lần lữa ngày qua không trước không sau .
Thơ thẩn bên đèn ngậm ngùi bóng chiếc,
Nỗi đời thương khó vẫn mãi thương nhau .

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Bài Hoạ :
THU CÔ PHÒNG

Cầu thệ thủy thu về mấy độ,
Quán thu phong lá đổ hoàng huy .
Đìu hiu bến vắng người đi,
Đôi chim ríu rít thầm thì về đâu ?

Tiếng thu về trong cây réo rắt,
Đồi núi mờ hiu hắt nương dâu .
Người buồn cảnh cũng gieo sầu,
Ngồn ngang trăm mối canh thâu bạc đầu .

Bạn đèn khuya rầu rầu tâm sự ,
Khúc nhạc lòng tuần tự trước sau .
Gối chăn nệm gấm nhạt màu ,
Tiếc thương ngày tháng dạt dào bên nhau !
Mailoc

TRÍCH ĐOẠN NHẬT KÝ RỜI

PKT 11/08/2016

Ngày Trời Tháng Phật - Tôi Và Thơ Xưa

Tôi đã đến với thơ xưa để học hỏi lời hay ý đẹp từ ngày nghỉ hưu khoảng 16 năm trước đây .

Cho đến bây giờ vẫn còn nấn ná ở lại ,với ít nhiều lưu luyến , một phần vì đôi điều rất riêng

tư ,bất chợt , cảm nhận được mà không cắt nghĩa được , là "nhã" và "thú" .

Bài Chu Trung Dạ Vũ và bản chuyển dịch mấy năm trước ,chép lại gửi đi , để chia sẻ ý nghĩ này với ai người "cùng một lứa bên trời lận đận" .(Mượn chữ của Cụ Phan Huy Vịnh dịch câu "đồng thị thiên nhai luân lạc nhân " trong bài Tỳ Bà Hành của Bạch Cư Dị ) . PKT 11/08/2016

CHU TRUNG DẠ VŨ
BẠCH CƯ DỊ (772 - 846)

Giang vân ám du du
Giang phong lãnh tu tu
Dạ vũ trích thuyền bối
Dạ lãng đả thuyền đầu
Thuyền trung hữu bệnh khách
Tả giáng hướng Giang Châu

TRONG THUYỀN ÐÊM MƯA
PKT - 11/05/2011 - MÂY TẦN

Mây sông giăng tối mù mịt / Gió sông lạnh thổi ù ù / Mưa đêm lắc rắc trên mui thuyền / Sóng đêm đập vỗ vào mũi thuyền /
Trong thuyền có khách nằm bệnh / Bị giáng quan trên đường đến Giang Châu

Mây tối trời vời vợi ,
Ðêm gió lạnh sông dài .
Mưa mui thuyền gõ nhịp ,
Sóng đầu thuyền giận ai .
Quan giáng nằm thuyền bệnh ,
Giang Châu nào có hay .

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

TRÍCH ÐOẠN NHẬT KÝ RỜI

NGÀY TRỜI THÁNG PHẬT
MỘT BÀI THƠ - PKT 10/28/2016

Lạng Châu Vãn Cảnh
Trần Nhân Tông (1258 - 1308)

Cổ tự thê lương thu ái ngoại
Ngư thuyền tiêu sắt mộ chung sơ
Thủy minh sơn tĩnh bạch âu quá
Phong định vân nhàn hồng thụ sơ

Cảnh Chiều Ở Lạng Châu
PKT 10/28/2016

Chùa xưa ẩn khuất im lìm trong sương khói chiều thu
Thuyền câu đong đưa theo nhịp chuông muộn thong thả đổ hồi
Dòng nước trong vắt , nuí non quạnh vẳng , một con âu trắng lặng lẽ bay ngang
Gió ngừng thổi mây biếng trôi , và cả một rừng cây lơ thơ lá đỏ

Lạng Châu Vãn Cảnh
PKT 10/28/2016

Chùa cổ ,chiều thu, sương khói phủ
Thuyền câu, chuông muộn, đổ bên đời
Nước trong, núi quạnh, bóng âu trắng
Gió lặng, mây ngừng, ngắm ,,, lá rơi !

Lạm Bình : Lạng Châu Vãn Cảnh là 1 bài thơ của vua Trần Nhân Tông , một bậc anh quân nước ta, 2 lần hướng dẫn toàn dân phá tan giặc dữ xâm lăng bờ cõi, là người được tôn xưng là Phật Hoàng ,và là Sư Tổ sáng lập dòng Thiền Trúc Lâm Yên Tử .Một bài Tứ Tuyệt trên cả tuyệt vời . Công việc chuyển dịch không phải là khó mà là không thể đối với tôi .Tôi chỉ cốt ý cố giữ được phần nào ý thiền của nguyên tác nhưng thật là đã không làm nổi , Gửi đi chẳng qua chỉ là muốn được chia sẻ ít nhiều niềm tự hào hãnh diện âm thầm trong tôi về công lao dựng nước giữ nước và bản chất sống "vui" cùng thiên nhiên của tiền nhân từ bao đời truyền lại đến ngày naỵ cho con cháu , Ngày Trời tháng Phật , tấm lòng biết ơn , và một bài thơ ! PKT 10/28/2016

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

TRÍCH ĐOẠN NHẬT KÝ RỜI

Một Tối Nghe Ca Trù Và Chầu Văn

PKT 10/23/2016

Chuyện xưa . Chàng là Lạc Hàn Lâm , nàng là Hồ Nhi Tử , cùng trong ban nhạc cung đình Lê Viên đời vua Ðường Minh Hoàng . Vì loạn An Lộc Sơn ,năm 755 , Lê Viên thất tán . Gần 40 năm sau , định mệnh an bài , cả hai lại cùng ở trong một ban nhạc nhưng dung nhan đã già lão đổi khác nên không còn nhận ra được nhau , mãi cho đến một ngày , chàng đàn nàng hát bài Hà Mãn Tử , một bản nhạc xưa hai người cùng đàn ca ngày trước .Một nhà thơ đương thời đã ghi lại cuộc hạnh ngộ này bằng một bài Tứ Tuyệt . "Cố quốc tam thiên lý / Thâm cung nhị thập niên / Nhất thanh Hà Mãn Tử / Song lệ lạc quân tiền " ( Hà Mãn Tử - Trương Hựu - Ðời Ðường) . "Quê xa ba vạn dặm / Cung cấm hai mươi năm / Nghe hát bài ca cũ / Khóc nhìn chàng đấy chăng ? (Bài Ca Cũ - PKT - Mây Tần)

Chuyện nay . Tối qua , cả nhà đưọc mời tham dự một đêm thơ nhạc cổ truyền đặc biệt về Ca Trù và Chầu Văn Màn trình diễn tuyệt vời gần hai tiếng đồng hồ. Trên đường về , vợ chồng người con trưởng thăm hỏi chắc là bố thích . Vâng , không chỉ là thích thôi mà tôi còn muốn nói lên thành lời để cám ơn là đã có lại được một cảm giác lâng lâng , như được sống lại những ngày thơ dại , được mẹ dẫn đi coi hội xuân nghe ca trù vào dịp Tết ở đình làng hay theo mẹ đi hầu bóng nghe chầu văn ở đền mẫu , một cảm giác lần đầu có lại được trong hơn nửa đời ở xư' người ,cùng lúc ý thức về bản chất Việt Nam thuần hậu trong tôi do ông bà từ bao đời truyền lại . Lan man, đêm về thao thức, thương con , thương cháu , thương đời tội tình , và một bài tứ tuyệt bắt chước ngưòi xưa .

MộT Tối Nghe Ca Trù Và Chầu Văn

PKT 10/23/2016

Quê xưa xa vạn dăm ,

Mưa gió đã bao năm .

Nghe hát điệu ca cũ ,

Lệ vui buồn ướt khăn .

Tri Khac Pham

Phamid1934@gmail.com

TRÍCH ĐOẠN NHẬT KÝ RỜI

TÌNH THU

PKT 10/16/2016

Nhân ngày sinh nhật 10/10 vừa qua, một em học trò Phan Thanh Giản Cần Thơ, thuở thập niên 1970 , nay đã học hành thành đạt ở xứ người, viết thư thăm hỏi chúc mừng, trong thư có câu : "cho con "hỏi" Cô còn giữ cái hoa ghim tóc, mà tụi con những đứa học trò tặng Cô nhân dịp Xuân về 69/70 ? Mà Cô có nhận? hay Thầy đã tặng lại "ai ..." đó ?? Lâu lâu chọc phá Thầy chút !". Cảm động. Vui. Và, đã trả lời: "Ðâu có "ai" ngoài cô trong đời sống vợ chồng đến nay đã gần 60 năm ".

Hôm nay, một ngày vui, thanh thản, có lẽ một phần vì câu hỏi vui của người học trò cũ, tôi ngồi ghép chữ, ghép vần thành một bài tạm goị là thơ, vì cái tình trong thơ là thật, gửi đi để các em học trò cũ và tất cả moị người thân quý đọc cho vui. Ngoài ra, nếu còn có thể, cũng là muốn chia sẻ với mọi người đôi chút riêng tư. Thời trẻ tôi đã hành xử như một ông cụ non, với bổn phận, phải quấy, trắng đen, sau trước, nay tuổi già, nhiều lúc lại cảm thấy hồn nhiên thơ dại, ngoài mọi ràng buộc. Phải chăng đó là món quà an ủi cuối của Trời Phật dành cho người đã một đời thương khó?

TÌNH THU
PKT 10/16/2016

Tương tư tương kiến tri hà nhật / Thử thì thử dạ nan vi tình (Thu Tứ - Lý Bạch - Ðời Ðường).

Nhớ nhau không biết ngày nào gặp / Ðêm dài trăn trở biết bao tình ( Ý Thu - PKT - Mây Tần)

Trời đã vào thu rồi đấy em ,
Dáng xưa gió gác với trăng thềm .
Hồn thơ ngơ ngẩn dòng năm tháng ,
Ðã ngỡ người về trong bóng đêm .

Lần lữa qua ngày nơi đất khách ,
Vàng rơi lá rụng những bơ thờ .
Ba chìm bảy nổi một đời lỡ ,
Ðau đáu tình thu nỗi đợi chờ .

Vẫn biết một xa là mãi mãi ,
Sao còn lơ láo ngóng tin nhau .
Trời dài đất rộng , ôi thương nhớ ,
Em ạ , bây giờ em ở đâu ?

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

TRÍCH ĐOẠN NHẬT KÝ RỜI

TRÍCH ÐOẠN NHẬT KÝ RỜI

Một Ngày Vui - PKT 10/10/2016

Ðâu đó , "cuộc nhân thế câu cười tiếng khóc ", đã là một bản hoà tấu với đủ mọi cung bậc trầm bổng buồn vui , kể cả hữu thanh trong vô thanh , nghe được , tùy người và tùy lúc . "Cẩm sắt vô đoan ngũ thập huyền / Nhất huyền nhất trụ tứ hoa niên / Trang Sinh hiểu mộng mê hồ điệp / Thục Ðế xuân tâm thác đỗ quyên / Thương hải nguyệt minh châu hữu lệ / Lam điền nhật noãn ngọc sinh yên / Thử tình khả đãi thành truy ức / Chỉ thị đương thời dĩ võng nhiên . (Cẩm Sắt - Lý Thương Ẩn - Ðời Ðường) . Ðàn gấm tang tình khúc tuổi hoa / Tơ chùng thoáng hiện bóng ngày qua / Trang Sinh mộng bướm còn vương vấn / Thục Ðế hồn quyên vẫn thiết tha / Trăng bạc biển xanh châu lệ vỡ / Nắng vàng núi biếc ngọc sương sa / Tình xưa theo suốt một đời lỡ / Mắt lão chờ nhau đã nhạt nhòa (Ðàn Gấm - PKT - Mây Tần) .. .

Ngày 10 tháng 10 năm 2016, vào khuya, một tôi với tuổi 83, và một tấm thiệp :

Chúc mừng sinh nhật Ông Nội !

Chúng con yêu Ông nhiều lắm !

Ông sẽ nghĩ ông đã già rồi ,

Nhưng Ông còn cười như hai mươi lăm !

Chúng con chúc Ông mạnh khoẻ

Ðể dẫn đi chơi , ăn trưa

Nhưng nếu không thì Nam Quyên sẽ ,

Nấu cho Ông ăn , nghe về ngày xưa .

Ðọc rồi đọc lại , nước mắt nghẹn lờị ,những ngày cuối đời ơn phước, và mấy vần thơ của một đứa cháu nội . PKT 10/10/2016

Chú Thích : "Cuộc nhân thế câu cười tiếng khóc" (Nói Chuyện Với Ảnh - Tản Ðà)

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Chúc mừng sinh nhật anh Trí . Anh Chị hạnh phúc nhất đời rồi đó nghen : dâu con hiếu thảo , bầy cháu quấn quýt thương yêu Ông Bà không rời , thật hiếm hoi nơi xứ nầy . Phải chăng là phúc đức ba đời do tổ tiên để lại ? Mừng Anh Chị và gia đình . Chúc anh chị thêm sức khỏe an vui tuổi già .

Thân kính

Mai Lộc

SONG THẬP NGÀY VUI

Song thập thơ mừng chúc lão gia ,
Tám ba phong độ ngỡ hăm ba .
Học trò thương mến, lòng nhân ái ,
Tư cách khiêm cung , nét thật thà .
Thơ cổ Đường thi vui phỏng dịch,
Mây Tần tác phẩm thú ngâm nga .
Bên con bên cháu quên ngày tháng
Hạnh phúc triền miên nhé giáo già .
Mailoc
( Kính tặng anh Phạm Khắc Trí )

Trang Nhà PTGDTDUSA Mừng tuổi Thầy:
Đâu ngỡ rằng Thầy đã tám ba
Thấy như thất thập mới hôm qua
Mừng Thọ Chúc Thầy trăm tuổi nữa
Thân tâm thường lạc, sống an hòa
TBT

TRÍCH ĐOẠN NHẬT KÝ RỜI

ĐÔI LỜI CÁM ƠN

Một Trong Những Ngày Cuối . PKT 10/03/2016

____________________________________________________________________________________________________________

Ðã ở vào quá tuổi 80, câu hỏi từ thuở đầu đời, cuộc nhân sinh là một lên đường, đi đâu về đâu, lúc này, dường như không còn bị vướng mắc nữa. "Trương cái dục phan giang diễm diễm / hồi đầu cánh vọng liễu ty ty / tòng lai thử địa hoàng hôn tán /bất tín hà lương thị biệt ly " (Khúc Trì - Lý Thương Ẩn - Ðời Dường). Rắp đi, sông lũ trôi vô tận / quay lại liễu tơ rủ rậm rì / trời đã chiều rồi, đời lữ thứ / thì đi thì ở, bân tâm chi . Vâng, "sinh giả vi quá khách / tử giả vi quy nhân / thiên địa nhất nghịch lữ / đồng bi vạn cổ trần / nguyệt thố không đảo dược / phù tang dĩ thành tân / bạch cốt tịnh vô ngôn / thanh tùng khởi tri xuân (Nghĩ Cổ - Lý Bạch - Ðời Ðường ). Sống làm thân tằm gửi / chết là trở về nhà / trời đất một quán trọ / cõi cát buị ta bà / thỏ trăng mải giã thuốc / dâu non thành củi già / xương trắng ngàn năm ngủ / thông xanh bốn mùa ca. Năm tháng lặng lẽ trôi. Có khởi đầu là có kết thúc, chiếc thân cát bụi cuối cùng lại trở về với cát bụị, khép lại một vòng sinh tử.

Hôm qua, cả nhà đi ăn tối ở ngoài, được đứa cháu đích tôn nắm tay, cẩn thận, từng bước một, dẫn ông nội lên các bậc thềm cao ở trước cửa nhà hàng. Một xúc cảm ấm áp tràn ngập. Mới ngày nào ông dẫn cháu, bây giờ cháu lại dẫn ông. Lòng thầm biết ơn về những yêu thương còn nhận được từ các con, các cháu, và mọi người thân. Chính những yêu thương này đã giúp tôi khắc phục được ít nhiều những buồn bực tuổi già vào lúc này và lòng được phần nào thanh thản trong lúc chờ đợi ngày cuối cuả một đời thương khó. Xin được nói trăm nghìn lần lời cám ơn nếu như không còn có lần sau để nói. PKT 10/03/2016.

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

TRÍCH ĐOẠN NHẬT KÝ RỜI

Lạc Phù Thiên Mệnh

Một Ngày Trời Trong Tháng Phật - PKT 09/16/2016

Ðêm qua, khó ngủ, đầu óc nghĩ ngợi lan man . "Ðản khứ mạc phục vấn / Bạch vân vô tận thì " (Tống Biệt - Vương Duy - Ðời Ðường ) . Ði thôi đừng hỏi nữa / Mây trắng ngàn năm vẫn nổi trôi .Lại nhớ đến mấy đoạn trong bài Quy Khứ Lai Từ của Ðào Tiềm , đời Ðông Tấn thời Lục Triều . (1) "Quy khứ lai hề / Ðiền viên tương vu hồ bất quy / ký tự dĩ tâm vi hình dịch / Hồ trù trướng nhi độc bi / Ngộ dĩ vãng chi bất giản / Tri lai giả khả truy / Thực mê đồ kỳ vị viễn / Giác kim thị nhi tạc phi " . Về đi hãy về đi thôi / Ruộng vườn sắp bị bỏ hoang rồi sao còn chưa về / Ðã để cho cái tâm làm tội cái thân / Sao còn một mình bi lụy / Biết quá khứ không thể thay đổi / Nhưng chuyện sắp tới có thể đổi thay / Ðường mê đi chưa xa lắm / Hôm qua lầm lac , hôm nay quay lại đi thôi . (2) "Dĩ dĩ hồ . Ngụ hình vũ nội phục kỷ thời / Hạt bất ủy tâm nhiệm khứ lưu /Hồ vi hoàng hoàng dục hà chi / Phú quý phi ngô nguyện / Ðế hương bất khả kỳ /Hoài lương thần dĩ cô vãng / Hoặc thực trượng nhi vân tỷ / Ðăng đông cao dĩ thư khiếu / Lâm thanh lưu nhi phú thi / Liêu thưà hoá dĩ quy tận / Lạc phù thiên mệnh phục hề nghi ". Thôi đủ rồi / Cái thân sống gửi cõi đời này còn được bao lâu nữa / Sao không buông theo tự nhiên / Sao vẫn còn bận tâm ngơ ngẩn về chuyện đi đâu về đâu / Ðã phú quý không thiết / Tiên cảnh chẳng màng / Chỉ còn mơ nghĩ về dạo chơi một mình buổi sáng trong lành / Tìm vui qua ngày với công việc đồng áng / ngâm ngợi trên bờ ruộng / thơ thẩn bên dòng suối . Sống thuận theo lẽ biến hóa có sinh có diệt cuả Tạo Hoá / an phận làm người / vui theo mệnh trời / Cái điều hiển nhiên này còn chi mà nghi ngờ nữa .

Vâng , hòa mình theo lẽ sống cuả thiên nhiên , an phận làm người , vui theo mệnh trời , quả thật đâu còn điều gì mà nghi ngờ nữa . Chỉn e , cảnh sống này chỉ có thể trở thành hiện thực trong bối cảnh một xã hội thanh bình xưa , mà gia đình là nền tảng căn bản . Trẻ con được bố mẹ ngày đêm nuôi dưỡng cho đến lúc khôn lớn. Người già , được con cháu , thần hôn định tỉnh , sớm tối săn sóc thăm hỏi sức khỏe cho đến lúc chết . Tuyệt đối không phải là trả nợ , trả hiếu , mà chỉ là lẽ tự nhiên , trời sinh ra là đã như vậy . Còn như ngày nay , xã hội văn minh , nhân loại tiến hoá , đua tranh , giành giật , con người đã phải trả giá, làm nô lệ cho mọi tiện nghi vật chất thường ngày hưởng thụ , chuyện nuôi con cái và phụng dưỡng bố mẹ già , đơn thuần, chỉ còn là bổn phận ràng buộc , nhiều khi không còn là tự nhiên , là yêu thương như trong xã hội xưa nữa .

Có một ông già ở Mỹ mới về thăm xứ , ở chơi , dối già . Ở Mỹ , xứ văn minh , nơi nổi tiếng có Nursing Home cho con cái gửi bố mẹ già tạm trú trong lúc chờ đợi thần chết đến đưa đi . Không có chuyện "thần hôn định tỉnh ". Mấy hôm vừa qua , ở đây, trời lại mưa liên miên không đi đâu được . Người con dâu trưởng trong nhà lo bố buồn , ân cần thăm hỏi . Ông bố cười vui trả lời . Ðâu cần phải đi đâu nữa , ở nhà với con cháu là bố vui rồi . Muốn nói thêm , tuổi già , những ngày cuối cùng của một đời người , biết phận , thôi không còn nghĩ ngợi xa gần gì nữa , đi đâu về đâu bây giờ còn có ý nghĩa gì nữa đâu , còn thấy được khoẻ mạnh , còn có dịp quanh quẩn bên các con, các cháu , và mọi người thân yêu là ơn phước , là hạnh phúc , là vui đấy , con ạ .

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

TRÍCH ĐOẠN NHẬT KÝ RỜI

QUO VADIS

Một Ngày Không Còn Năm Tháng - PKT 09/09/2016

Thức giấc mở mắt lơ mơ. Sau vài phút nằm rốn. "Phong lộ đạm thanh thần / Liêm khai độc khởi nhân / Oanh đề hoa hựu tiếu / Tất cánh thị thuỳ xuân " (Tảo Khởi - Lý Thương Ẩn - Ðời Ðường). Sương sớm phả man mác /Vén mành hứng gió mai / Hoa cười nghe yến hót / Ngày đẹp cho riêng ai (Một Sáng Dậy Sớm - PKT - Mây Tần) . Dường như mọi bộ phận trong cơ thể già nua tôi vẫn còn hoạt động chưa đến nỗi nào nên có lẽ vì thế mà lòng còn cảm thấy ít nhiều nhẹ nhõm để chào đón buổi sáng sớm hôm nay, mà hôm nay, theo tôi, lại là một ngày mai ơn phước còn có được của ngày hôm qua. Vui!

Vâng, vui thôi. Một câu hỏi, qua mấy vần thơ vụng, thuở mới chập chững bước chân vào đời, dường như bây giờ, lúc này đã cảm thấy vô nghiã, không còn muốn hỏi nữa. "Về đâu về đâu / Nỗi đời bể dâu / Năm tháng bèo giạt / Nay đã bạc đầu / Về đâu về đâu nữa / Trọn đời thôi đã mất nhau . "Ðản khứ mạc phục vấn / Bạch vân vô tận thì " (Tống Biệt - Vương Duy - Ðời Ðường". Thôi xin đừng hỏi nữa / Mây trắng ngàn năm vẫn nổi trôi. PKT 09/09/2016

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

TRÍCH ĐOẠN NHẬT KÝ RỜI

ÐA TÌNH ƯNG TIẾU NGÃ

Một Ngày Trong Những Ngày Tháng Cuối

Lúc này, ngày Trời tháng Phật, thong dong. Những gì muốn nói đã nói. Những gì không thể, đành thôi, xin được giữ ở trong lòng, cho bớt đau tủi. Sao lại còn muốn thêm một lời cuối vì e ngại sẽ không còn ngày mai cho một lời cuối nữa chăng? Ðã một đời khổ hạnh, chỉ biết sống với yêu thương và cho yêu thương.

"Cố quốc thần du / Ða tình ưng tiếu ngã / Tảo sinh hoa phát / Nhân gian như mộng / Nhất tôn hoàn lỗi giang nguyệt" (Niệm Nô Kiều - Tô Ðông Pha - Ðời Tống ). Chốn cũ mơ về / Cười ta dư nước mắt / Tóc đã sớm bạc / Cuộc đời như mộng / Chén rượu đổ sông / Thiên cổ lung linh / Tạ cùng trăng nước (Nhân Gian Như Mộng - PKT - Mây Tần) .

Vâng, nhân gian như mộng, chút tình gửi đâu ở những ngày tháng còn lại cho hơn nửa đời người xa xứ ?

Tri Khac Pham

Phamid1934@gmail.com

TRÍCH ĐOẠN NHẬT KÝ RỜI

DẠ TĨNH XUÂN SƠN KHÔNG

Một Ngày Ðầu Ở Ngoài Vòng Sinh Nhai 62 Năm Gió Bụi - PKT 09/01/2016

Một vòng cỏ bồng 62 năm nổi trôi từ 1954 đến 2016 vừa khép lại (hay chính tôi đã muốn khép lại ) với 20 năm nhà giáo thiên chức không tròn ở trong nước , 20 năm nửa thày nửa thợ vất vả mưu sinh ở xứ người , và đã hơn 16 năm nghỉ hưu lạc lõng nơi xứ lạ , ngày đêm không ngừng mơ tưởng tìm về một nơi chốn có lẽ chỉ có ở trong sách cổ ,một nơi chốn , người người hiểu biết ,thông cảm , tôn trọng , và thương yêu lẫn nhau .

Thôi đủ rồi tôi ạ . Ðã một đời thương khó . Chắc không ai còn thương mà nỡ trách . Ngày Trời tháng Phật không biết lúc nào .Lúc này chỉ muốn có được vài phút giây như người xưa . "Nhân nhàn quế hoa lạc / Dạ tĩnh xuân sơn không / Nguyệt xuất kinh sơn điểu / Thời minh tại giản trung " (Ðiểu Minh Giản - Vương Duy - Ðời Ðường) . Nhàn lão ngắm hoa rụng / Núi khuya xuân ngủ đâu / Trăng lên chim hót sảng / Vang động lòng khe sâu (Chim Hót Lòng Khe - PKT - Mây Tần).

Ừ nhỉ , sao còn mơ tưởng hão huyền gì nữa , sao không như người xưa , đêm đêm nhìn trăng mọc , ngắm từng cánh hoa quế rơi , lắng nghe từng tiếng chim hót sảng dưới lòng khe sâu đâu đó hay từ ngàn xưa vọng về để cho lòng được thanh thản mà không ngại lẩn thẩn thầm hỏi núi xuân giờ này chắc đã đang yên giấc ngủ .

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Mailoc

Chim Quác Trong Khe

(1)

Thư thái lắng lòng tiếng quế rơi,

Núi xuân đêm vắng ngất cao trời .

Chim rừng hoảng hốt khi trăng hiện,

Bất chợt khe sâu quác lạnh người !

(2)

Người nhàn hạ, quế rơi cũng rõ ,

Đêm xuân thanh núi tỏ trời quang .

Trăng nhô chim núi kinh hoàng,

Khe sâu quang quác xé tan đêm trường .

TRÍCH ÐOẠN NHẬT KÝ RỜI

NIỆM THIÊN ÐỊA CHI DU DU

Sài Gòn, Một Ngày cuối Tháng 8 /2016

Ngày 08/12/1954 từ Bắc vào Nam đặt bước chân đầu tiên đến Sài Gòn, nắng sáng mưa chiều, đầu xanh, môi hồng, má đỏ. Hôm nay, ngày 08/29/2016, một trong những ngày đầu lần này, từ Hoa Kỳ về, "Ðầu bạc thời thanh phản cố hương " (thơ xưa), tóc xanh nay đã bạc trắng mới về, Sài Gòn đã không còn như xưa, dù vẫn sáng nắng chiều mưa, khép lại một vòng sinh nhai 62 năm gió bụi.

Vẫn còn nhớ 20 năm là một nhà giáo dạy toán trung học từ 1955 đến 1975, thời gian có nhiều kỷ niệm đẹp về Tình Nghĩa Thày Trò. Và, một bài toán chưa tìm được đáp số. Phương thức truyền bá kiến thức nào thích hợp và hiệu quả cho học trò trung học vượt qua được rào cản thi cử để có được một căn bản vững chắc có thể bay nhảy ở tầm đại học mà không phải là cách dạy kinh điển nhồi sọ áp đặt?

Vẫn còn nhớ buổi ban đầu nơi xứ người, mất gốc, không có căn bản kiến thức chuyên môn, phải vất vả đêm ngày,vừa làm vừa học, để chu toàn nhiệm vụ một chuyên viên thiết kế hệ thống điện toán cho một hãng điện thoại viễn liên trong 20 năm từ 1980 đến năm 2000. Những vui buồn nghề nghiệp. Và, một giấc mộng không thành. Một hệ thống truyền thông vượt qua trở ngại không gian, thời gian, và ngôn ngữ, ví dụ như cho một người Việt nói tiếng Việt ở Việt Nam hay ở bất cứ đâu có thể nói chuyện và hiểu nhau ngay được cùng một lúc với một người Mỹ nói tiếng Mỹ ở Hoa Kỳ .

Và, bây giờ, từ ngày nghỉ hưu đầu năm 2000 cho đến nay, đã tuổi già, đã lúc quên lúc nhớ, nhưng vẫn còn biết ân hận về các trách nhiêm chưa tròn đối với gia đình. Vẫn thường lúng túng không biết ăn ở thế nào cho phải, cho khỏi phiền lòng vợ con và mọi người. Vẫn còn theo sách vở xưa không còn hợp thời nữa. Vẫn chưa buông bỏ được những vui buồn thế tục. Tệ hại nhất là vẫn thường có những giây phút tưởng như chỉ có một mình. "Tiền bất kiến cổ nhân / Hậu bất kiến lai giả / Niêm thiên địa chi du du / Ðộc sảng nhiên nhi thế há (Ðăng U Châu Ðài Ca - Trần Tử Ngang - Ðời Ðường). Nhìn trước người xưa đâu mất / Ngó sau không thấy một ai / Lạc lõng giữa trời thiên cổ / Một mình đứng khóc vu vơ.

Vâng, có thực vậy sao, có thực như vậy sao, giữa đất trời mênh mang vô tận, nước mắt nào đổ xuống cho vơi bớt được nỗi bơ vơ của một kẻ ly hương ở những ngày tháng còn lại này?

Tri Khac Pham

Phamid1934@gmail.com

TRÍCH ÐOẠN NHẬT KÝ RỜI

HOÀI NAM NHẤT DIỆP LẠC

Một Ngày Ở Thành Phố Lần Ðầu Tiên Từ Bắc Vào Nam Ðặt Chân Ðến Hơn 62 Năm Về Trước - PKT 08/26/2016

Thao thức dậy mở cửa sổ hứng gió đêm, ngọn đèn khuya cô đơn ngoài góc phố, im lìm.

Trời đã vào thu rồi đấy em ,

Dáng xưa , gió gác với trăng thềm .

Hồn thơ ngơ ngẩn dòng năm tháng ,

Còn ngỡ người về trong bóng đêm .

Ừ nhỉ , cũng đã một đời bèo giạt ,năm tháng đẩy đưa lạc lõng , và một khối u tình khôn tỏ .

Dao dạ phiếm thanh sắt

Tây phong sinh thúy la

Tàn huỳnh thê ngọc lộ

Tảo nhạn phất kim hà

Cao thụ hiểu hoàn mật

Viễn sơn tình cánh đa

Hoài Nam nhất diệp lạc

Tự giác Ðộng Ðình ba

(TẢO THU - HỨA HỒN - VÃN ÐƯỜNG)

Ðêm thâu thanh vắng hiu hắt ,

Gió vàng vờn cỏ thúy la .

Ðóm khuya lập loè sương ngọc ,

Nhạn sớm ruổi cánh thiên hà .

Nắng ửng rừng xưa u mặc ,

Núi xa mây tạnh rỡ ràng .

Hoài Nam một chiếc lá rụng ,

Ðộng Ðình gợn sóng lăn tăn .

(THU SỚM - PKT - MÂY TẦN)

Ôi chao , vẫn muốn hỏi sao , vào lúc một chiếc lá thu rơi ở một góc trời đâu đó , mặt nước hồ xưa giữa phố cũ năm nào ,bây giờ, còn không và không biết có còn vì nhau mà "gợn sóng lăn tăn" ? PKT 08/26/2016

Tri Khac Pham

Phamid1934@gmail.com

NHỮNG ĐOẠN NHẬT KÝ RỜI

1. MỘT NGÀY ĐẦU THÁNG 7/2016 Ở SAPA.

Viết từ Sapa, Sài Gòn, Nam Cali: Phạm Khắc Trí, Mailoc, Phương Hà

SÁNG SỚM, NGƯỜI CON TRƯỞNG, CHE Ô, DẪN BỐ, RA PHỐ UỐNG CÀ PHÊ, NGẮM MƯA NÚI. NGỒI Ở NGOÀI HIÊN MỘT TIỆM ĂN MỚI VỪA MỞ CỬA TRONG NGÀY ĐỂ ĐÓN DU KHÁCH. MƯA ĐÊM CHƯA DỨT, VẦN CÒN RỈ RẢ. HAI BỐ CON, TRẺ MỘT TÁCH EXPRESSO, GIÀ MỘT LY TRÀ GỪNG NÓNG. TRẦM NGÂM. BỖNG NHIÊN NHỚĐẾN MỘT CÂU CHUYỆN THIỀN VỀ TIẾNG VỖ TAY CỦA MỘT BÀN TAY? LẠ NHỈ? MỘT TAY, KHÔNG PHẢI HAI TAY, LÀM SAO MÀ VỖ THÀNH TIẾNG ĐỂ NGHE ĐƯỢC. NGƯỜI XƯA NGỤ Ý GÌ ĐÂY TRONG CÂU CHUYỆN NÀY? HỮU THANH TRONG VÔ THANH? LÀ MỘT CHÂN LÝ ĐẾ TÌM KIẾM HAY CHỈ LÀ MỘT MƠ TƯỞNG HÃO HUYỀN? KHÔNG BIẾT VÀ THỰC RA TÔI CŨNG KHÔNG CÒN HAM MUỐN ĐỂ TÌM HIỂU NỮA. CHỈ BIẾT NGAY LÚC NÀY, LÒNG VUI, NGHE TIẾNG NGƯỜI CON NHẮC, BỐ UỐNG TRÀ ĐI CHO ẤM KẺO NGUỘI.

PKT 07/25/2016

Mưa Núi

Sa-pa sáng sớm khói sương mờ,

Còn ngủ say sưa phố lặng tờ .

Le lói vầng hồng sau rặng núi ,

Màn mưa lướt thướt dệt trời mơ.

Khép nép co ro dưới chiếc dù,

Bố con lặng bước khách nhàn du .

Ngoài hiên hàng quán vừa khi mở

Rảo mắt mây giăng khói mịt mù .

Cà phê thơm phức, quyện gừng nồng

Mưa núi thì thầm tiếng đục trong.

Trầm lắng hồn ai trong chánh niệm,

Trần gian đẹp qúa khách ghi lòng !

Mailoc

7-26-16

( Thân tặng anh Phạm Khắc Trí )

Thầy Trí và anh Mai Lộc kính,

Cách đây mấy năm, PH cũng đã lên Sapa, buổi sáng mặc áo ấm đi dọc theo các con đường khi thành phố còn ngái ngủ, dày đặc sương mù. Tháng 12, trời rất lạnh, cái lạnh như úp chụp từ trên xuống và lan tỏa từ đất lên, con người cảm thấy bé nhỏ làm sao, bơ vơ làm sao giữa cảnh đất trời giao tiếp hoa quyện nhau ấy. Hai bàn tay nắm chặt nhau cho ấm. im lặng không dám khuấy động cái không gian tĩnh lặng trong vắt ấy- trong vắt như thủy tinh - dù xung quanh đang mịt mù sương tỏa....

PH xin mượn vần bài thơ đầy cảm xúc của anh Mai Lộc để chia sẻ cảm xúc cùng Thầy Trí trong một buổi sáng mù sương ở Sapa

BUỔI SÁNG Ở SAPA

( Họa bài MƯA NÚI của Mai Lộc )

Đồi núi sương giăng trắng mịt mờ

Không gian tĩnh mịch lặng như tờ

Bình minh rón rén sau vòm lá

Lất phất mưa nhòa gợi cõi mơ

Một già một trẻ nép chung dù

Phố núi an nhàn bước lãng du

Ghé quán cà phê ngồi nhấm nháp

Bên ngoài hiên lạnh ngập sương mù

Hương quyện không gian, khói tỏa nồng

Mặc đời bao chuyện đục và trong

Lòng vui chẳng gợn niềm xao động

Thanh thản cha con phút ấm lòng.

Phương Hà

2. THƯ VIẾT TỪ HOÀNG LIÊN SƠN

Lý Thương Ẩn, Phạm Khắc Trí, Mailoc, Phương Hà

TRÍCH ĐOẠN NHẬT KÝ RỜI GỬI THÂN TÌNH VỚI LỜI CẦU CHÚC AN VUI

Tri Khac Pham <Phamid1934@gmail.com>

TRÚ QUÁN TOPAS, HOÀNG LIÊN SƠN, MỘT NGÀY ĐẦU THÁNG 7/2016

ĐÊM NẰM NGHE MƯA RƠI RỈ RẢ. SÁNG DẬY MỞ CỬA HỨNG GIÓ SỚM. MỘT CON ÉN LẺ ĐANG ĐẬU TRÊN CÀNH TRÚC NGOÀI LAN CAN VỤT BAY ĐI, BỎ LẠI MỘT KHOẢNG KHÔNG TRỐNG HẸP TRONG SUỐT,IM LÌM , ĐẦY MÂY TRẮNG NÕN BAO QUANH. NHÌN XUỐNG THUNG LŨNG NGOÀI XA, VÀI CĂN NHÀ NHỎ RẢI RÁC BÊN NHỮNG THỬA RUỘNG LÚA THẤP CAO TẦNG LỚP. DƯỜNG NHƯ ,Ở DƯỚI CHÂN NÚI,TRỜI VẪN CÒN MƯA.

LẠI NHỚ ĐẾN BÀI DẠ VŨ KÝ BẮC (ĐÊM MƯA GỨI VỀ BẮC) CỦA LÝ THƯƠNG ẨN ĐỜI ĐƯỜNG. "QUÂN VẤN QUY KỲ VỊ HỮU KỲ/ BA SƠN DẠ VŨ TRƯỚNG THU TRÌ / HÀ ĐƯƠNG CỘNG TIỄN TÂY SONG CHÚC / KHƯỚC THOẠI BA SƠN DẠ VŨ THÌ ". BẠN HỎI HẸN VỀ CHƯA ĐỊNH ĐƯỢC/ ĐÊM THU MƯA NÚI TRÀN AO ĐẦY/ NGÀY NÀO CHONG NẾN RIÊNG TÂY NHỈ/ ĐẾ NÓI VỀ MƯA ĐÊM Ở ĐÂY.

Ừ NHỈ, BIẾT CÓ NGÀY NÀO, CŨNG ĐÃ HƠN 60 NĂM RỒI. PKT 07/22/2016

Tri Khac Pham

Phamid1934@gmail.com

Cảm khái vẽ đẹp mơ màng của Hoàng Liên Sơn do anh diễn tả , Mailoc xin có đôi vần chia sẻ cùng anh . Chúc anh chị có chuyến du lịch đầy thơ mộng .

Thân kính

Quán Núi Topas

Quán núi đêm nằm rỉ rả mưa ,

Cửa ngoài sương sớm gió mây lùa .

Lan can, én lẻ rời cành trúc ,

Bỏ lại khung trời vắng lặng chưa !

Ẩn hiện trong mây mấy nóc nhà ,

Con đường nho nhỏ dốc xa xa .

Bậc thang ruộng rẫy sườn đồi lượn ,

Đẹp mắt tay người đã tạo ra .

Núi đồi mây trắng cuốn xây thành ,

Thung lủng sương mờ khói tỏa nhanh .

Tiên cảnh bồng lai đây trước mắt ,

Khách du cám cảnh bước không đành .

Mailoc

7- 22 - 2016

( Thân tặng anh Phạm Khắc Trí )

Thưa Thầy Trí và anh Mai Lộc,

Đọan văn TRÚ QUÁN TOPAS...rất truyền cảm cuả Thầy Trí đã lay động tâm tư đa cảm của anh Mai Lộc để trào tuôn những vần thơ cảm tác tuyệt vời qua những đoạn thơ thất ngôn tứ tuyệt trong bài QUÁN NÚI TOPAS làm lay động lòng người. Phương Hà xin ăn theo, mượn nguyên ý thơ, họa lại theo bài sau đây:

ĐÊM MƯA TOPAS

Nửa đêm thức giấc lắng nghe mưa

Phần phật ngoài hiên tiếng gió lùa

Cánh én lặng rời xa khóm trúc

Ánh trăng đầu núi lặn hay chưa ?

Mịt mờ sương xuống trước hiên nhà

Che phủ con đường dốc núi xa

Ruộng lúa bậc thang nằm uốn lượn

Thiên nhiên tuyệt đẹp trải lan ra...

Đồi núi trong mây tựa bức thành

Lũng xa sương khói tỏa lan nhanh

Bồng lai tiên cảnh là đây hẳn

Ngơ ngẩn lòng ai bước chẳng đành.

Phương Hà

( Cảm họa phóng tác bài QUÁN NÚI TOPAS của Mai Lộc )

3. TAM CỐC NINH BÌNH- MỘT NGÀY ĐẦU THÁNG 7/2016

TỪ MỸ ĐÌNH-HÀ NỘI ĐẾN TAM CỐC-NINH BÌNH, QUA CÁC ĐỊA PHẬN HÀ NAM (QUÊ NỘI), NAM ĐỊNH (QUÊ NGOẠI) , VÀ THÁI BÌNH (QUÊ NUÔI, THỜI GIAN MẤY NĂM ĐẦU TOÀN QUỐC TIÊU THỔ KHÁNG CHIẾN CHỐNG GIẶC PHÁP XÂM LƯỢC). ĐƯỜNG TỐT, XE CHẠY ÊM ,ĐI LÚC 8 GIỜ SÁNG , ĐẾN NƠI KHOẢNG 10 GIỜ HƠN , MẤT KHOẢNG HƠN 2 TIẾNG. CÁC CON XẾP ĐẶT CHO VƠ CHỒNG CHÚNG TÔI NGỒI CHUNG 1 THUYỀN VÀO TAM CỐC, LẦN LƯỢT QUA CẢ 3 HANG. QUANG CẢNH XÚC ĐỘNG, KỲ VĨ , MỘT VỊNH HẠ LONG TRÊN CẠN, VÙNG ĐẤT HOA LƯ ĐỊA LINH NHÂN KIỆT,KINH ĐÔ NƯỚC TA ,ĐỜI NGÔ, ĐINH ,LÊ CHO ĐẾN ĐỜI NHÀ LÝ MỚI DỜI VỀ THĂNG LONG.THUYỀN NHẸ LƯỚT ÊM TRÊN DÒNG NƯỚC TRONG XANH LÓNG LANH NẮNG TRỜI. NGƯỜI CHÈO BẰNG CHÂN, HÓI TUỐI MỚI BIẾT ĐÃ TRÊN 70 ,NHƯNG TRÔNG VẪN CÒN LANH LẸ, VÀ VẪN CÒN GIỮ ĐƯỢC ÍT NHIỀU NÉT DUYÊN DÁNG CỦA MỘT CÔ GÁI QUÊ CÔ À, THỜI KHÓI LỬA , KHÔNG BIẾT QUÂN PHÁP CÓ TRÀN VÀO ĐƯỢC ĐÊN ĐÂY KHÔNG? KHÔNG NGHE ĐƯỢC TIẾNG TRẢ LỜI. CÓ Ý CHỜ ĐỢI. RỒI KHÔNG KỊP NGHE NỮA. TRÍ ÓC CỦA MỘT ÔNG GIÀ TRÊN 80 ĐÃ LÔI TÔI CHÌM VÀO MỘT HỒI TƯỞNG MÔNG LUNG, QUÊN NHỚ , VỀ KHOẢNG THỜI GIAN HƠN 70 NĂM VỀ TRƯỚC. MỘT NGƯỜI ANH , THANH NIÊN XUNG PHONG , VÁC GẬY TẦM VÔNG CHỐNG VỚI SÚNG ĐẠN , BỊ LÍNH PHÁP BẮN CHẾT, BỎ XÁC Ở CHÂN ĐỒI LẦU ÔNG HOÀNG PHAN THIẾT ."THIẾU NIÊN TÙY TƯỚNG THẢO HÀ HOÀNG / ĐẦU BẠC THỜI THANH PHẢN CỐ HƯƠNG / THẬP VẠN HÁN QUÂN LINH LẠC TẬN/ ĐỘC XUY BIÊN KHÚC HƯỚNG TÀN DƯƠNG "(HÀ HOÀNG CỰU TỐT-THƠ TRƯƠNG KIỀU , ĐỜI VÃN ĐƯỜNG). TUỔI TRẺ ,RỦ NHAU ĐI CỨU NƯỚC/ TÓC XANH ĐẾN BẠC MỚI VỀ NHÀ / NGƯỜI XƯA NGÀY TRƯỚC ĐÂU CÒN NỮA / SÁO GỌI HỒN AI DƯỚI NẮNG TÀ?

VÂNG, SÁO GỌI HỒN AI DƯỚI NẮNG TÀ? PKT 07/28/2016

Tri Khac Pham

Phamid1934@gmail.com

Trần Bang Thạch cảm tác: Sáo gọi hồn ai

Có tiếng sáo nào vang chốn cũ

Hay người buổi trước thoáng qua đây?

Ta nghe tiếng trống vang hồn nuớc

Và cánh quân về giữa bóng mây

Sông vẫn một dòng sông chính khí

Đất nầy vẫn đất của oai linh

Người xưa đã khắc trên giòng nước:

"Giặc Bắc Phương, hề, kẻ bại binh!"

TBT

4 . TRÍCH ĐOẠN NHẬT KÝ RỜI - BÌNH HẢI TỊCH MAN MAN

HẠ LONG-BÁI TỬ LONG - MỘT NGÀY ĐẦU THÁNG 7 / 2016

TIẾP NỐI 1 NGÀY Ở TAM CỐC NINH BÌNH (HẠ LONG TRÊN CẠN) LÀ 3 NGÀY 2 ĐÊM Ở VỊNH HẠ LONG VÀ BÁI TỬ LONG TRÊN DU THUYỀN VIOLET, DÀNH RIÊNG CHO GIA ĐÌNH 10 NGƯỜI. VỢ CHỒNG NGƯỜI CON TRƯỞNG, ĐÓN ĐƯỢC Ý BỐ , ĐÃ THU XẾP 1 PHÒNG CHO BỐ , ĐỂ NGOÀI LÚC VUI CHƠI CÙNG CÁC CON CÁC CHÁU , BỐ CÓ CHỖ RIÊNG NGHỈ NGƠI ,THOẢI MÁI, NGẮM RẠNG ĐÔNG , HOÀNG HÔN, VÀ BÀU TRỜI TRĂNG SAO VỀ ĐÊM GIỮA MỘT VÙNG BIỂN RỘNG THÂN QUEN. TUỔI THƠ, TRÊN DƯỚI 80 NĂM VỀ TRƯỚC ,NGỦ TRONG LÒNG MẸ , MỖI LẦN VỀ QUÊ NGOẠI,TỪ MÓNG CÁI ĐI TÀU KHÁCH , MẤT CẢ NGÀY ,TRÊN VỊNH HẠ LONG , NGANG QUA HÒN GAI , CẨM PHẢ , QUẢNG YÊN ,RỒI MỚI ĐẾN HẢI PHÒNG LÊN TÀU HỎA VỀ NAM ĐỊNH QUA HÀ NỘI VÀ QUÊ NỘI PHỦ LÝ HÀ NAM. NGAY TỪ THUỞ VÀO ĐỜI, VỐN LÀ NGƯỜI KHÔNG DÁM ĂN NGON MẶC ẤM ,VÌ MỖI KHI CÓ DỊP THẢNH THƠI, TRONG LÒNG LẠI KHÔNG YÊN ,LẠI NGHĨ ĐẾN MỘT SỐ NGƯỜI THÂN YÊU CHUNG QUANH ĐANG CÒN PHẢI CHỊU CẢNH CƠ HÀN MÀ LỰC BẤT TÒNG TÂM KHÔNG GIÚP ĐỠ GÌ ĐƯƠC. CHU TOÀN BỔN PHẬN VÀ GIỮ ĐƯỢC QUÂN BÌNH CHO ĐỜI SỐNG GIA ĐÌNH RIÊNG, ĂN Ở SAO CHO CÓ TÌNH CÓ NGHĨA ,THƯƠNG YÊU KÍNH TRỌNG LẪN NHAU ,TRONG THỜI LOẠN , QUẢ THẬT ĐÃ LÀ MỘT ĐIỀU BẤT KHẢ THI, MẶC DÙ ĐÃ SUỐT MỘT ĐỜI TÔI CỐ GẮNG VẤT VẢ. NHƯNG BĂY GIỜ , PHẢI THÚ NHẬN Ở ĐÂY, MẤY NGÀY NÀY, VUI CHƠI CÙNG CON CHÁU, NHÌN THẤY CHÚNG LỚN KHÔN TRONG AN BÌNH ,LÒNG VUI,TÔI ĐÃ CÓ ĐƯỢC NHIỀU LÚC QUÊN HẾT KHÔNG CÒN NGHĨ NGỢI LÔI THÔI GÌ NỮA.

ĐÊM QUA , TRÊN VỊNH BÁI TỬ LONG ,NHÌN MẢNH TRĂNG NON LƠ LỬNG GIỮA TRỜI ,LẠI NHỚ ĐẾN MỘT BÀI THƠ CỔ CỦA NGƯỜI XƯA. TÔI CHÉP RA ĐÂY ĐỂ LÀM KỶ NIỆM CHO VUI THÔI. BÀI "TẢO HÀN GIANG THƯỢNG HỮU HOÀI"(LẠNH SỚM BỒNG BỀNH SÔNG NƯỚC NHỚ NHÀ) CỦA MẠNH HẠO NHIÊN - ĐỜI THỊNH ĐƯỜNG. "MỘC LẠC NHẠN NAM ĐỘ/ BẮC PHONG GIANG THƯỢNG HÀN/ NGÃ GIA TƯƠNG THỦY KHÚC/ DAO CÁCH SỞ VÂN ĐOAN/ HƯƠNG LỆ KHÁCH TRUNG TẬN/ CÔ PHÀN THIÊN TẾ KHAN/ MÊ TÂN DỤC HỮU VẤN/ BÌNH HẢI TỊCH MAN MAN". LÁ RỪNG ĐỔ TIỄN NHẠN/ GIÓ BẤC LẠNH SÔNG DÀI/CHỐN CŨ CÒN KHÔNG NHỈ/ NGÀN TRÙNG MÂY HỎI AI/THA HƯƠNG DÒNG LỆ CẠN/ THẤP THOÁNG CÁNH BUỒM XA/ MỜ MỊT ĐÂU BỜ BẾN/ BIỂN ĐÊM TỐI . NHẠT NHÒA . PKT 08/01/2016

Tri Khac Pham

Phamid1934@gmail.com

5. TRÍCH ĐOẠN NHẬT KÝ RỜI- MAKE PEACE WITH THE PAST

HÀ NỘI - MỘT NGÀY ĐẦU THÁNG 7/2016

CHIẾC AIR VIỆT NAM HIÊN ĐẠI ,TỪ TÂN SƠN NHẤT SÀI GÒN ĐẾN NỘI BÀI HÀ NỘI NHỮNG NGÀY NÀY ,CHỈ MẤT GẦN 2 TIẾNG ĐỒNG HỒ BAY. NHỚ LẠI SÁNG NGÀY 12 THÁNG 8 NĂM 1954 ,CHIẾC PHI CƠ AUTREX CỦA PHÁP, 4 ĐỘNG CƠ , TỐI TÂN NHẤT LÚC BẤY GIỜ , TỪ GIA LÂM HÀ NỘI ĐẾN TÂN SÔN NHẤT ĐÃ PHẢI MẤT HƠN 4 TIẾNG. VÀ, THỜI GIAN, BÂY GIỜ , DƯỜNG NHƯ CŨNG ĐÃ TRÔI NHANH HƠN TRƯỚC NHIỀU THÌ PHẢI.

LẦN NÀY, ĐỐI VỚI TÔI ,ĐÃ KHÔNG CÒN NHỮNG HÁO HỨC, XÚC ĐỘNG ĐẾN MUỐN KHÓC, NHƯ TRONG BUỔI TRƯA HÈ 1995 , NGÀY ĐẦU TRỞ LẠI HÀ NỘI, SAU HƠN 40 NĂM XA CÁCH . CÓ THẾ , VÌ SAU ĐÓ ,TÔI CŨNG ĐÃ ĐƯỢC NGƯỜI CON TRƯỞNG DẪN VỀ THĂM MỘT VÀI LẦN NỮA NÊN CÓ LẼ NHỮNG NGỠ NGÀNG BAN ĐẦU ĐÃ KHÔNG CÒN CHĂNG? CÓ THỂ, CẢNH XƯA CŨNG ĐÃ CÓ ÍT NHIỀU THAY ĐỔI VÀ MỘT SỐ BẠN CŨ NAY ĐÃ MẤT HAY ĐÃ TUNG TÍCH BIỆT MÙ KHÔNG CÒN HY VỌNG GẶP LẠI ĐƯỢC. HÀ NỘI, BÂY GIỜ ,TRONG TÔI , GẦN NHƯ CHỈ CÒN LÀ MỘT THÀNH PHỐ ĐẸP NHƯ CÁC THÀNH PHỐ Ớ NHIỀU NƠI KHÁC MÀ TÔI ĐÃ CÓ DỊP ĐƯỢC CÁC CON CHÁU DẪN ĐI QUA TRONG MẤY NĂM GẦN ĐÂY, TỪ NGÀY NGHỈ HƯU. NẾU KHÔNG MUỐN NÓI, NGOẠI TRỪ MỘT VÀI THÂN QUEN TÔI CÒN RẤT MUỐN CÓ DỊP ĐƯỢC GẶP ĐẾ THĂM HỎI, HÀ NỘI ,TRONG TÔI ,BÂY GIỜ , CHỈ CÒN LÀ MỘT VÀI HỒI ỨC RỜI RẠC VỀ MỘT THỜI TUỐI THƠ NHẠT NHÒA TRONG BỘ NÃO GIÀ LÃO TÔI, MỘT CHÚT XÓT XA , MỘT CHÚT NGẬM NGÙI.

PHỐ CŨ NHÌN LẠ LẪM/ NGƯỜI VỀ LẠC BƯỚC VỈA HÈ QUEN/ TIẾNG VE SẦU RÂM RAN... KHUNG TRỜI XANH TUỔI DẠI/ ĐƯỜNG XƯA EM NÓN NGHIÊNG TÓC THẢ/ HOA NẮNG ĐỘNG XÔN XAO/...QUẢ BÀNG KHÔ RỤNG KHẼ/ NỒI KÊ AI BẾP CÒN LỬA ĐỎ/ RƯỢU TẦM DƯƠNG QUÊN SAY/ ... SÓNG ÊM SAU CƠN LŨ/ BÈO TRÔI GỐC NỔI GIẠT BỜ LẠ/ MẤT NHAU THỰC RỒI SAO?/ PKT 08/03/2016

Tri Khac Pham

Phamid1934@gmail.com

6. TRÍCH ÐOẠN NHẬT KÝ RỜI - Nhân Sinh Ðáo Xứ Tri Hà Tự

Phan Thiết - Một Ngày Ðầu Tháng 8 / 2016

Cuối tuần , vợ chồng người con trưởng dẫn mấy ông cháu đi nghỉ mát và tắm biển ở Mũi Né , Bình Thuận . Từ Sài Gòn , 4 giờ sau , đến thị xã Phan Thiết , xe đã chạy ngang qua ngôi trường cũ cuả tôi , hơn 70 năm về trước . Niên học 1943-44 lớp nhì năm thứ nhất , niên học 1944-45 lớp nhì năm thứ 2 , ân khoa , được đặc cách và thi đậu lấy bằng tốt nghiệp tiểu học cùng với người anh đang học ở lớp nhất . Còn nhớ ,một Tết Ta , mấy đưá học trò ,cỡ 11 , 12 tuổi, chúng tôi , đã biết góp từng đồng xu, nhà cho ăn quà, để mua pháo và bánh kẹo chúc tuổi thày .Ngày mồng 1 Tết đến nhà Thày ,ở dãy phố bên cạnh trường , được Cô cho ăn mứt dừa và được Thày ,gốc người Huế , ngâm cho nghe mấy câu thơ : "Phú Văn Lâu, ai ngồi, ai câu , ai sầu, ai thảm / Ai thương, ai cảm , ai nhớ , ai mong / Thuyền ai thấp thoáng bên sông / Ðưa câu mái đẩy chạnh lòng nước non" . Mấy đứa chúng tôi ,lúc bấy giờ ,ngồi nghe mà có hiểu tình ý gì đâu . Bây giờ, mới hiểu , mới biết thương Thày nhiều hơn, nhưng đâu còn dịp để nói với Thày nữa .

Lại nhớ đến bài Hoài Cựu cuả Tô Ðông Pha đời Tống . "Nhân sinh đáo xứ tri hà tự / Ưng tư phi hồng đạp tuyết nê / Nê thượng ngẫu nhiên lưu chỉ trảo / Hồng phi na phục kế đông tê / Lão tăng dĩ tữ thành tân tháp / Hoại bích vô do kiến cựu đề / Vãng nhật kỳ khu hàm ký phủ / Lộ trường nhân khốn kiển lư tê " .Tác giả , nhớ xưa , một lần hỏi mình và hỏi người . Ðời người rồi sẽ về đâu nhỉ / Có phải tựa như một con chim hồng bay đạp trên tuyết rơi / Ngẫu nhiên còn để lại dấu chân trên tuyết / Mà nay không còn thấy hình bóng đâu nữa / Vị sư già đã viên tịch và thân xác đã được chôn trong tháp mới / Thơ xưa viết trên tường nay tường đã hư đổ không còn đọc được / Dấu tích hoạn nạn ngày qua giờ chỉ còn có trời đất biết / Ðường đi thì còn dài , mà người thì đã chân chồn gối mỏi , có một con lừa cỡi thì nó lại bước thấp bước cao , khập khiễng , kêu đau .

Hôm nay, bên con cháu thân yêu , tôi đã ở vào tuổi trên 80 rồi , nhớ xưa , những hình bóng cũ tưởng chừng không quên nay cũng đã nhạt nhoà , không còn rõ nét , ngồi viết mấy dòng chữ này và thoát dịch lại bài thơ Hoài Cựu cuả người xưa để mọi người thân quý đọc cho vui và cũng để biết đâu , một ngày nào đó , một trong các đứa cháu của tôi đọc và hiểu được ít nhiều mà thương ông của cháu nhiều hơn ,là ông cuả cháu ,đã một đời thương khó , dù ở vào bất cứ hoàn cảnh nghiệt ngã nào , cũng đã nhiều cố gắng gian lao gìn giữ được bản chất hiền lương cuả dòng họ để tiếp tục truyền lại cho con cháu . Vâng, thật tình tôi cũng chỉ biết mong ước có vậy thôi .

HOÀI CỰU

PKT 08/11/2016

HOÀI CỰU

PKT 08/11/2016

Ðời người rồi sẽ về đâu nhỉ ,

Một cánh hồng bay trong tuyết rơi .

Mới đó dấu chân còn lỗ chỗ ,

Mà nay hình bóng đã mù khơi .

Tăng già tháp mới vùi phần xác ,

Thơ cũ tường rêu lấp mất lời .

Khổ nạn ngày qua , tuồng bỡn cợt ,

Ðường dài lừa ốm , những vui thôi .

Tri Khac Pham

Phamid1934@gmail.com

TRỜI DÀI ĐẤTRỘNG BỂ DÂU
Xướng Phạm Khắc Trí
Họa: Mailoc, Danh Hữu
___________________________________

TRỜI DÀI ĐẤT RỘNG BỂ DÂU
PKT 06/05/2016
           (1)
Một đời lận đận bao gian khổ ,
Suốt kiếp phong sương lắm đoạn trường.
Lòng đỏ khôn nguôi niềm biệt xứ ,
Trời xanh khéo cợt nỗi tha phương.
Ba chìm bảy nổi còn ngơ ngác ,
Chín ghét mười thương những vấn vương.
Đất khách tuổi già quay ngó lại ,
Chút thân khôn dại cõi vô thường.
          (2)
Nước chảy xuôi dòng sao chẳng vui ,
Tha hương ngày tháng thả mây trôi.
Đắng cay mặn nhạt lấy làm ngọt ,
Phải trái đúng sai chỉ biết cười.
Lơ láo cho yên thân giáo dở ,
Ngu ngơ phó mặc phận hên xui.
U mê đến quá nửa đời lỡ ,
Ôi tuổi thơ tôi những ngậm ngùi.
.         (3)
"Giang hà nhật hạ nhân giai trọc ,
Thiên địa lô trung thục hữu tình".
Đốt đuốc tìm người người chẳng thấy ,
Chong đèn hỏi sách sách làm thinh.
Tri âm hồ dễ đời dâu bể ,
Tri kỷ nào đâu chốn nhục vinh.
Tháng phật ngày trời nơi xứ lạ ,
Thôi đành cho hết kiếp phù sinh.

Lời Thêm : "Giang hà nhật hạ nhân giai trọc / Thiên địa lô trung thục hữu tình " là 2 câu thơ của Cụ Tản Đà Nguyễn khắc Hiếu trong một bài ca trù, ở đây xin được hiểu đại ý là trong cõi nhân gian ô trọc này, ai đâu là kẻ có tình. PKT 06/05/2016

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

TRỜI DÀI ĐẤT RỘNG BỂ DÂU

Một đời lận đận bao gian khổ ,
Suốt kiếp phong sương lắm đoạn trường.
Lòng đỏ khôn nguôi niềm biệt xứ ,
Trời xanh khéo cợt nỗi tha phương.
Ba chìm bảy nổi còn ngơ ngác ,
Chín ghét mười thương những vấn vương.
Đất khách tuổi già quay ngó lại ,
Chút thân khôn dại cõi vô thường

                       PKT

Bài Họa :

                Tỉnh Giấc

Hận nước tha hương đời sóng gió ,

Lòng ta khắc khoải những đêm trường .

Giật mình da diết tình cô lữ ,

Tỉnh giấc bàng hoàng mộng viễn phương .

Vô ngã sắc không dường đã hiểu ,

Sân si tham ái chẳng còn vương.

Bâng khuâng ngoảnh lại, ôi trần thế !

Tan họp sinh ly mãi lẽ thường .

                 Mailoc

            Cali 7-6-16

Góp đôi vần, chúc vui bạn Mai Lộc và các bạn còn yêu đời.

On est âgé mais pas vieux ^(*)

Tuổi dẫu cao niên, chứ chửa già !

Cớ chi mà phải đến lu loa.

Luyện thao thân thể, lưng còm chậm,

Vận động tư duy, óc sáng ra.

Đâu cứ kêu trời, trời sẽ cứu,

Mà lo xuống đất, đất nào tha.

Thôi thì những việc, ta làm được,

Vui vẻ làm đi, đời nở hoa.

Danh Hữu

NGUYỄN CÔNG TRỨ: CẢM TÁC LÚC VỀ GIÀ
Bản dịch: PHẠM KHẮC TRÍ
__________________________________________________________________________

Thân quý gửi Cô Phạm Trinh Cát và các em Cựu Học Sinh PTG 1968-75 nhân Họp Mặt Mini-Reunion Ở Houston,TX . Lời vụng nhưng nghĩa tình là thực. Cầu chúc thày trò 4 ngày vui từ 6/15/2016 đến 6/18/2016. PKT 08/02/2016

CẢM TÁC LÚC VỀ GIÀ
Nguyễn Công Trứ (1778 - 1858)

Ké ghét song còn có kẻ ưa ,
Nghĩ đâu mà lựa được cho vừa.
Khó giàu đã định thời không oán ,
Khôn dại đành hay há dám từ.
Bể học dò nguồn cho chúng trẻ ,
Ngày nhàn vui chuyện với người xưa.
Lâng lâng rũ sạch niềm nhân ngã ,
Gẫm thói phồn hoa đáng thế chưa.

HỌA BÀI CẢM TÁC LÚC VỀ GIÀ CỦA CỤ NGUYỄN CÔNG TRỨ
PKT 06/02/2016

Giáo dở về già đâu khó ưa ,
Trách chi cho tội nói sao vừa.
Một năm chín tháng không than vãn ,
Nhất quỷ nhì ma chẳng chịu từ.
Vẫn nhớ đầu đời thời tỉnh lẻ ,
Mà thương đám trẻ thuở ngày xưa.
Còn ham tiếng gọi "thày ơi" lắm,
Tóc bạc cả rồi , ai biết chưa.

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

TRÀ GIANG THU NGUYỆT CA

A confession to make. Một đời cầu học , tôi vẫn không đủ chữ nghĩa để diễn tả cái hay của bài thơ này. Xin được chia xẻ cùng với mọi người thân quý trong nhà. Cầu chúc an lành . PKT 03/08/2016

TRÀ GIANG THU NGUYỆT CA

Cao Bá Quát (1808 - 1855)

Trà giang nguyệt.

Kim dạ vị thùy thanh

Quan sơn vạn lý hạo nhất sắc

Hà xứ bất hệ ly nhân tình

Cử bôi thí yêu nguyệt

Nguyệt nhập bôi trung hành

Hàm bôi dục yết cánh phi khứ

Chỉ hữu nhân ảnh tương tung hoành

Đình bôi thả phục trí

Hựu kiến cô quang sinh

Vấn quân hà sự luyến luyến bất nhẫn xả

Ngã thị Trúc Lâm cùng đồ chi bộ binh

Giang đầu thử tịch phùng thu tiết

Tửu mãn tu khuynh vị quân thuyết

Ðà giang cựu lữ Tồn Chân ông

Cần hải minh tiên hiểu tương biệt

Tạc dạ kim phong há thiên khuyết

Bạch lộ thanh sương sảo xâm cốt

Nhân sinh hội ngộ an khả thuờng

Hữu tửu thả ẩm Trà giang nguyệt

Trà giang nguyệt

Như kính há ngân lưu

Truợng phu án kiếm khứ tiện khứ

Kỳ lộ vô vi nhi nữ sầu.

Bài Ca Trăng Thu Trên Sông Trà

PKT 03/ 08/ 2016

Hỡi Trăng Sông Trà

Đêm nay vì ai mà trăng tỏ

Muôn dặm quan san tuyền một màu trăng trong suốt

Còn có nơi nào không vương vấn tình trăng chia xa

Nâng chén thử mời trăng

Trăng nhập vào sóng rượu lóng lánh

Nhấp môi toan uống, trăng vụt bay biến mất

Chỉ còn bóng hình người ngang dọc lao chao

Ngưng uống đặt chén xuống

Lại thấy mảnh trăng côi trở lại trong chén rượu lung linh

Muốn hỏi vì sao trăng còn bịn rịn ,dứt đi không nỡ

Ai người rừng trúc, giờ gặp đường cùng, phải làm tên lính bộ binh

Đầu sông , tối nay tiết thu, trời đã se lạnh

Cho ta cạn bình rượu đầy này, rồi sẽ nói rõ trước sau

Tồn Chân, đến từ sông Đà, là một người bạn cũ

Mai sớm , cùng ta , lưng ngựa thét gioi, Cần Hải tiễn nhau

Đêm qua, một trời gió vàng, thổi về lồng lộng

Móc trắng, sương trong, thấm buốt xương da

Đời người, gặp nhau , còn được bao nả

Thì thôi , có sẵn rượu đây, hãy uống mặc thích , với Trăng Sông Trà

Trăng Sông Trà , vằng vặc gương nga , đáy dòng nước bạc

Trượng phu, tay kiếm, một đi là đi , dù đường rẽ lối

Chớ đừng bi lụy như nhi nữ thường tình trong lúc phân ly

Phụ Chú :

(1) Bài thơ này tác giả, làm trong thời gian bị vua quan nhà Nguyễn , thời Tự Đức, đầy ải ở Quãng Ngãi ,đề tặng một người bạn : "Tặng Bảo Xuyên Ông Chi An Giang Quân Thứ " (tặng bạn Bảo Xuyên đi quân thứ ở An Giang) .

(2) Trúc Lâm , ý nói về Trúc Lâm Thất Hiền , nhóm 7 người hiền trong rừng trúc, đời Tấn xưa, thế kỷ 3 , bên Tàu . Trong nhóm có vài tên tuổi thường được nhắc đến như Nguyễn Tịch , Kê Khang, Lưu Linh.

(3) Đà giang , chỉ sông Đà ở Đà Nẵng (?)

(4) Cần Hải, một địa danh ở Quảng Ngãi (?)

Lời Thêm : "Thập tải luân giao cầu cổ kiếm / nhất sinh đê thủ bái mai hoa", mười năm đi khắp nơi giao du tìm kiếm cổ (để trừ kẻ gian tà độc ác) và một đời chỉ biết cúi đầu lậy trước hoa mai (biểu tượng cốt cách thanh tao và khí phách của người quân tử ). Trà Giang Thu Nguyệt Ca , mượn chuyện chia tay một người bạn, tâm sự với trăng của Chu Thần Cao Bá Quát thật ra là một bài độc thoại ,nói chuyện với chính mình. Bi mà không lụy. Còn nỗi xót xa nào bằng : "ngã thị Trúc Lâm cùng đồ chi bộ binh " (ta vốn người rừng trúc ,gặp bước đường cùng ,đi làm lính thú ) . Thế nhưng : "trà giang nguyệt như kính há ngân lưu / trượng phu án kiếm khứ tiện khứ / kỳ lộ vô vi nhi nữ sầu " (ta như vầng trăng sáng vằng vặc dù ở dưới đáy sông , trượng phu tay kiếm một đi là đi dù đường hiểm trở, có đâu bi lụy như nhi nữ thương tình ). Ôi chao, chữ với nghĩa của người xưa ! PKT 03/08/2016

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

MAILOC PHỎNG DỊCH:

TRĂNG SÔNG TRÀ

Trăng sông Trà !

Hỏi vì ai đêm nay sáng quắc ?

Mấy dặm trường xanh ngắt sơn khê

Vấn vương ly biệt não nề,

Trong ly lấp lánh thăng thề dung dăng .

Vừa mới nhắp, ánh trăng tan vỡ

Chỉ bóng người nham nhở múa may .

Rượu ngừng đặt chén xuống ngay

Ly bôi lại thấy khoan thai trăng vàng .

Hỏi vì sao dùng dằng không nỡ ?

Ta chỉ là lính bộ trúc Lâm.

Đêm thu say ánh trăng rằm

Cùng người tâm sự băn khoăn rượu tàn .

Bạn Tồn Chân sông Đà ngày trước

Mai , Cần Hải cất bước chia phôi .

Đêm qua gió lộng tơi bời

Móc sương trắng xoá cho người lạnh căm .

Kiếp phù sinh mấy lần duyên gặp ?

Trăng sông Trà hãy nhắp cùng ta .

Trăng sông Trà !

Trăng nguy nga !

Như gương bạc, trăng xoa mặt nước

Đi là đi, kiếm tuốt, trượng phu .

Chí trai đã quyết một khi

Đạp bằng vương vấn nữ nhi thường tình .

Mailoc phỏng dịch

Cali 03-08-16

TUẾ MỘ QUY NAM SƠN

Tuế Mộ Quy Nam Sơn

Mạnh Hạo Nhiên (689 - 740)

Bắc khuyết hưu thướng thư

Nam sơn quy tệ lư

Bất tài minh chủ khí

Đa bệnh cố nhân sơ

Bạch phát thôi niên lão

Thanh dương bức tuế trừ

Vĩnh hoài sầu bất mị

Tùng nguyệt hạ song hư.

Dịch Xuôi : Cuối Năm Về Nam Sơn

PKT 02/15/2016

Thôi bỏ chuyện dâng kế sách lên Bắc Khuyết nữa

Hãy quay trở về căn lều cỏ ở núi Nam Sơn đi

Tài không có nên đã không được nhà vua ngó đến

Thân lại lắm bệnh nên bạn quen đã lánh xa

Tóc thêm bạc , cái già đến rồi

Tiết xuân về , lại thêm một năm nữa qua

Nghĩ ngợi xa gần buồn không ngủ được

Bóng tùng đổ dưới trăng ngoài song trong đêm vắng

Cuối Năm Về Nam Sơn

PKT 02/15/2016

Bắc Khuyết ngưng dâng sách

Nam Sơn về lại nhà

Bất tài vua chẳng đoái

Lắm bệnh bạn dời xa

Tóc bạc bao năm nữa

Xuân xanh mấy tết qua

Ngổn ngang đêm thức trắng

Thông lạnh dưới trăng ngà

Phụ Chú :

(1) Bắc Khuyết chỉ nơi triều chính vua quan

(2) Nam Sơn chỉ nơi quy ẩn của các bậc hiền giả

Tri Khac Pham

Phamid1934@gmail.com

NÓN PHẬT LUNG LINH NẮNG
Đêm qua , nhận được lời Chúc Tết của một Tôn Trưởng trong nhà "Một Tết Nguyên Đán tròn đầy hỷ lạc / Một Năm Bính Thân với nhiều Hồng Ân Thượng Đế, với Vạn Sự Kiết Tường và Thân Tâm Thường An Lạc " . Xin mời đọc thêm 2 bài thơ xưa về Tình Bạn quyến luyến, một tiên , một tục , cho vui và cho lòng được ít nhiều thanh thản vào mấy ngày cuối năm này, để đón Tết mừng Xuân , trong Ơn Phước của Thượng Đế và trong Yêu Thương của mọi người. PKT 02/05/2016

NÓN PHẬT LUNG LINH NẮNG / NGƯỜI VỀ TRONG TỊCH LIÊU

Tống Linh Triệt

Lưu Trường Khanh (709 - 780)

Thương thương Trúc Lâm tự

Yểu yểu chung thanh vãn

Hà lạp đới tà dương

Thanh sơn độc quy viễn

Dịch Xuôi : Tiễn Linh Triệt

PKT 02/05/2016

Xanh xanh chùa Trúc Lâm

Văng vẳng tiếng chuông chiều

Nón sen đội nắng tà

Một mình đi xa trở về lại núi xanh ẩn tu

Phụ Chú :

(1) Linh Triệt là tên một vị Thiền Sư , bạn của tác giả

(2) Chùa Trúc Lâm ở trong núi Lư Sơn , huyện Cửu Giang, Tỉnh Giang Tây

(3) Hà lạp = nón lá sen nhà Phật

Tiễn Linh Triệt (Thể Ngũ Ngôn)

PKT 02/05/2016

Mái rêu xanh cổ tự ,

Văng vẳng tiếng chuông chiều .

Nón phật lung linh nắng ,

Người về trong tịch liêu.

Tiễn Linh Triệt (Thể Lục Bát)

PKT 02/05/2016

Mái chùa rêu thẫm góc trời ,

Chiều buông văng vẳng chuông đời vấn vương.

Nón sen ngời ánh tà dương,

Núi xanh , một bóng, dặm trường, đưa nhau

KHÔN KHAM NỖI NHỚ TỪ CHIA CÁCH / CỬA ĐÓNG THEN CÀI TA VỚI TA

Tống Linh Triệt Thượng Nhân Hoàn Việt

Lưu Trường Khanh (709 - 780)

Thiền khách vô tâm tích trượng hoàn

Ốc Châu thâm xứ thảo đường nhàn

Thân tùy tệ lý kinh tàn tuyết

Thủ trán hàn y nhập cửu san

Độc hướng thanh khê y thụ hạ

Không lưu bạch nhật tại nhân gian

Na kham biệt hậu trường tương ức

Vân mộc thương thương đản bế quan

Dịch Xuôi : Tiễn Thượng Nhân Linh Triệt Về Đất Việt

PKT 02/05/2016

Người khách thiền , tâm không , chống gậy thiền , trở về nhà

Một căn nhà cỏ u nhã ở vùng sâu thẳm trong núi Ốc Châu

Thân lê đôi giày nát đi qua khu tuyết đang tan

Tay mang áo lạnh rách bước vào vùng núi cũ

Một mình hướng đến bên dòng suối trong thanh thản ngồi dựa dưới cây

Bỏ lại sau lưng trời xanh ngày trắng cho đời

Khôn kham nỗi luôn nhớ nhau từ sau khi chia tay

Cửa đóng then cài giữa một vùng mây trời và cây cối xanh xanh

Phụ Chú :

(1) Đất Việt thuộc tỉnh Chiết Giang ngày nay

(2) Núi Ốc Châu ở huyện Tân Xương, tỉnh Chiết Giang

Tiễn Bạn

PKT 02/05/2016

Thiền giả tâm hư trở lại nhà ,

Một gian lều cỏ góc trời xa.

Dép mòn lối tuyết thong dong bước,

Áo lạnh núi xưa thanh thản qua.

Trước mặt suối xanh vùng tĩnh lặng ,

Sau lưng ngày trắng cõi ta bà.

Khôn kham nỗi nhớ từ chia cách ,

Cửa đóng then cài ta với ta.

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

TỐNG LINH TRIỆT

Lưu trường Khanh

Thấp thoáng rêu mờ mái Trúc Lâm

Chiều tà văng vẳng tiếng chuông trầm .

Nón sen lấp lánh hoàng hôn nắng ,

Một bóng quay về núi thẩm xanh .

Mailoc phỏng dịch

TỐNG LINH TRIỆT THƯỢNG NHÂN HOÀN VIỆT

Lưu trường Khanh

Thiền khách đi về, bước thảnh thơi ,

Ốc Châu nhà cỏ chốn xa vời .

Tuyết tan, chân xỏ đôi giày rách ,

Núi cũ, tay cầm chiếc áo tơi .

Bước tới khe xanh ngồi tựa gốc ,

Trầm ngâm ngày nắng bỏ bên đời .

Xiết bao thương nhớ sau ly biệt. ,

Đóng cửa mình ta một góc trời .

Mailoc phỏng dịch

TẢN MẠN CUỐI NĂM
VỀ MỘT ĐÔI CÂU ĐỐI CHO TẾT BÍNH THÂN 2016

PKT 01/24/2016

Mỗi độ cuối năm lại nhớ nhà. Lại nhớ đến một đôi câu đối xưa không biết ai làm đề ở Lầu Hoàng Hạc bên Tàu. "Hà thời hoàng hạc trùng lai / thả cộng đảo kim tôn / kiêu châu chử thiên niên mậu thảo. Đản kiến bạch vân phi khứ / dữ thùy xuy ngọc địch / lạc giang thành ngũ nguyệt mai hoa". Dịch xuôi : "Những mong bao giờ hạc vàng trở lại / với bạn chén vàng / rượu tưới cỏ xanh ngàn năm trên cồn vắng. Chỉ thấy lúc này mây trắng bay đi / cùng ai sáo ngọc / thổi rụng mai vàng lạc độ xuống sông xưa ". Lan man , lại nhớ đến bài "Dữ Sử Lang Trung Ẩm Thính Hoàng Hạc Lâu Thượng Xuy Địch " (Cùng Sử Lang Trung Uống Rượu Nghe Sáo Trên Lầu Hoàng Hạc ) của Lý Bạch. "Nhất vi thiên khách khứ Trường Sa / Tây vọng Trường An bất kiến gia / Hoàng Hạc lâu trung xuy ngọc địch / Giang thành ngũ nguyệt lạc mai hoa ". Dịch Xuôi : "Làm thân khách biếm bị đầy đi đến Trường Sa / Trông về phía Tây Trường An không thấy nhà đâu cả / Một khúc sáo ngọc thổi ở lầu Hoàng Hạc / Bài Hoa Mai Tháng Năm Rụng Ở Bên Sông." Dịch Thơ : "Chút thân biếm đọa nỗi đường xa / Dõi bóng chiều hôm chẳng thấy nhà / Tiếng sáo u buồn trên gác vắng / Nghe chừng mai rụng tháng ngày qua".

Lòng quê hoài cảm, mấy năm trước , cho Tết Quý Tỵ 2013 , mượn ý mượn chữ của người xưa , tôi đã chắp nối thành đôi câu đối sau với ít nhiều tình ý :

Ngày tháng phôi pha

Qua cơn gió bụi

Tết đến

Nào mơ hạc vàng trở lại cùng bạn lãng du

Lặng ngắm nắng tàn trong ngõ vắng

Tuổi đời chồng chất

Suốt kiếp tha hương

Xuân về

Chỉ thấy mây trắng bay đi với ai tâm sự

Thầm nghe mai rụng xuống sông xưa

Và bây giờ , một đôi câu đối cho Tết Bính Thân 2016 sắp đến :

Tết đến quê người lòng đỏ khôn cầm niềm biệt xứ

Xuân về đất khách trời xanh khéo cợt nỗi tha hương

Niềm biệt xứ, nỗi tha hương, ôi chao một đời thương khó. Cầu chúc một năm mới an lành cho tất cả chúng ta. Thân quý. PKT 01/24/2015

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

LÁ THƯ ĐẦU NĂM
VỀ
CƯ TRẦN LẠC ĐẠO

Một số người trong chúng ta, về già, thường nghĩ đến Thiền như là một phương cách để tìm hạnh phúc. Cách đây mấy năm, duyên lành, tôi đọc được 4 câu kệ ở cuối bài phú Cư Trần Lạc Đạo của vua Trần Nhân Tông, một vị vua đời nhà Trần, cuối đời đi tu, sáng lập Dòng Thiền Trúc Lâm Yên Tử. Người đã được tôn xưng là Bụt. Bụt khuyên con cháu trong nhà, hãy sống theo lẽ tự nhiên của Trời Đất. Tiếc là, nhà giáo tôi, lòng trần vẫn còn nặng, vẫn không thể đối cảnh vô tâm, vẫn không tránh khỏi buồn vui trước đổi thay của ngoại cảnh. Lúc này, ở tuổi 82, nhìn lại, một đời khổ hạnh, vẫn chỉ biết quẩn quanh thương người để được thương, và may chăng, nếu còn có được chút vui nào ở những ngày tháng còn lại.
PKT 01/17/2016

Bài Kệ Cư Trần Lạc Đạo

Trần Nhân Tông (1258 - 1308)

Cư trần lạc đạo thả tùy duyên

Cơ tắc xan hề khốn tắc miên

Gia trung hữu bảo hưu tầm mịch

Đối cảnh vô tâm mạc vấn thiền

Dịch Xuôi : Bài Kệ Về Sống Đời Vui Đạo

PKT 01/17/2016

Sống trong cõi trần này, hãy tùy duyên, mà vui với đạo

Nếu thấy đói thì hãy ăn, nếu thấy mệt buồn ngủ thì hãy đi ngủ

Báu vật đã có ớ trong nhà rồi, hãy thôi, đừng tìm ở đâu khác nữa

Đối cảnh (trước đổi thay) mà vô tâm (lòng vẫn an nhiên tự tại ) thì cần chi hỏi đến thiền

Cư Trần Lạc Đạo

PKT 01/17/2016

Sống đời, vui đạo, hãy tùy duyên ,

Ăn ngủ thuận theo lẽ tự nhiên.

Hạnh phúc đi đâu tìm kiếm nữa ,

Giữ lòng nhân ái hỏi chi thiền.

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com
________________________________________________________________________________________

Xuân Nhật Độc Chước

Giáng Sinh là ân sủng của Thượng Đế . Hy vọng mùa Xuân, khởi đầu cho một chu kỳ mới sắp đến, sẽ mang lại cho chúng sinh một nguồn sinh lực mới. Tôi xin được thành tâm cầu chúc an vui cho tất cả chúng ta. Và,riêng cho người không nhà nói đến ở trong thơ , sẽ tìm lại được , Yêu Thương tưởng chừng đã mất , một nơi chốn để về, và sẽ không còn phái chịu cảnh ngồi uống rượu một mình trong ngày xuân như trước nữa. PKT 12/18/2015

Xuân Nhật Độc Chước

Lý Bạch (701 - 762)

Đông phong phiến thục khí,

Thuỷ mộc vinh xuân huy.

Bạch nhật chiếu lục thảo,

Lạc hoa tán thả phi.

Cô vân hoàn không sơn,

Chúng điểu các dĩ quy.

Bỉ vật giai hữu thác,

Ngô sinh độc vô y.

Đối thử thạch thượng nguyệt,

Trường tuý ca phương phi.

Dịch Xuôi : Ngày Xuân Uống Rượu Một Mình

PKT 12/18/2015

Gió từ hướng đông với khí trời lành ấm thổi về

Cảnh vật như bừng lên sức sống mới rạng rỡ muôn vẻ xuân

Đám cỏ xanh tươi nằm phơi mình dưới nắng

Hoa rụng rơi còn như vui đùa bay bay trong không

Một đám mây lẻ lững lờ trôi về núi trời xa

Bầy chim từng đàn ríu rít tìm bay về tổ cũ

Tất cả , vâng tất cả đều có chỗ để về

Chỉ riêng tôi , một đời không nhà , cho đến giờ này ,vẫn không biết về đâu

Trước ánh trăng ngời sáng trên đá lạnh

Có một người, dường như đã quá say , lảm nhảm một mình, hát mãi bài Phương Phi , một bài ca xưa về một loại cỏ hoang có hương thơm ,đến nay có lẽ đã mai một.

Ngày Xuân Uống Rượu Một Mình

PKT 12/18/2015

Gió đông thổi khí lành,

Cảnh vật rạng sắc xuân.

Cỏ non nắng trổ biếc ,

Hoa rụng rơi tần ngần .

Mây lẻ lạc non xa ,

Chim đàn tìm ổ cũ .

Muôn loài đều có tổ ,

Ta cuối đời về đâu ?

Dưới trăng say hát mãi ,

Bài ca thiên cổ sầu.

Lời Thêm : Một thời gió loạn , chiếc thân bật gốc , thế giới đổi thay , còn tự hỏi về đâu chi nữa, thêm tội. Chỉ là cuối năm, khoảnh khắc cô đơn , chút tâm tình ,mượn ý mượn lời của người xưa , chắp nối thành mấy câu thơ vụng, gửi người thân quí ,để đọc cho vui với nhau, vậy thôi. Chắc, không ai nỡ trách. PKT 12/18/2015

Drinking Alone On A Spring Day

(The Selected Poems Of Li Po - David Hinton)

East wind fans clear , warm air through

shoreline trees ablaze with spring color,

and sunlight shimmers in green grasses ,

falling blossoms scattering into flight.

Lone cloud returning to empty mountains ,

birds returning ,each to its own home :

in all this ,nothing is without refuge.

I alone have nowhere in life to turn.

Forever drunk , I face rock-born moon ,

sing for wildflower sights and smells.

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Thập Niên Sinh Tử Lưỡng Mang Mang

Đây là một bài từ theo điệu Giang Thành Tử , tác giả viết ra trong thời gian làm quan xa nhà , sau một đêm nằm mộng , mơ thấy người vợ đã chết 10 năm trước. Tình ý miên man ngỡ như đã ở ngoài vòng thời gian và đôi bờ sinh tử không còn là một cách biệt. PKT 10/07/2015

Giang Thành Tử
Tô Đông Pha (1037 -1101)

Thập niên sinh tử lưỡng mang mang
Bất tư lường
Tự nan vong
Thiên lý cô phần
Vô xứ thoại thê lương
Túng sử tương phùng ưng bất thức
Trần mãn diện
Mấn như sương

Dạ lai u mộng hốt hoàn hương
Tiểu hiên song
Chánh sơ trang
Tương cố vô ngôn
Duy hữu lệ thiên hàng
Liệu đắc niên niên trường đoạn xứ
Minh nguyệt dạ
Đoản tùng cương

Thập Niên Sinh Tử Lưỡng Mang Mang
PKT 10/07/2015

Mười năm cách , sinh tử mịt mù
Nhớ khôn lường
Đâu nào quên
Ngàn dặm mộ phần
Sao nói hết thê lương
Túng sử gặp nhau cũng khó nhận
Mặt gió cát
Tóc pha sương

Mộng đêm mơ thấy chợt về nhà
Ai bên song
Tóc xuôi vai
Lặng lẽ nhìn ta
Nước mắt đổ tuôn dòng
Đâu nữa bên nhau ngày cõi thế
Dưới trăng sáng
Trên đồi thông

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Ngày Lễ Trùng Cửu Nhớ Anh Em

Cửu Nguyệt Cửu Nhật Ức Sơn Đông Huynh Đệ

Vương Duy (699 - 759)

Độc tại dị hương vi dị khách

Mỗi phùng giai tiết bội tư thân

Dao tri huynh đệ đăng cao xứ

Biến sáp thù du thiểu nhất nhân

Dịch Xuôi : Ngày 9 tháng 9 Nhớ Anh Em Ở Sơn Đông

PKT 10/02/2015

(Vất vưởng) một thân ở nơi quê người làm khách lạ

Mỗi lần đến ngày lễ tiết (Trùng Cửu ) lại thêm nhớ nhiều về người thân

Tôi tuy ở nơi xa cũng biết vào ngày này anh em ở nhà ai nấy đều đi lên trên núi

Mỗi người mỗi nhánh thù du cài vào người (để trừ tà), chỉ thiếu vắng một người mà thôi

Ngày Lễ Trùng Cửu Nhớ Anh Em

PKT 10/02/105

Xứ lạ, một thân, làm khách lạ ,

Đến ngày trùng cửu, nhớ về nhà .

Thù du cài áo, ở trên núi ,

Thấy vắng người xa, có xót xa ?

Chú Thích : Ngày 9 tháng 9, theo tục lệ xưa ở bên Tàu, là ngày lễ tiết Trùng Cửu (hay Trùng Dương). Vào ngày này, mọi người đều đi lên núi, mỗi người mỗi nhánh thù du (?) cài vào người, tin là để trừ được tà, cầu được phước. PKT 10/02/2015

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com
_________________________________________________________________________________-

Phạm Khắc Trí, Chân Diện Mục, Đỗ Chiêu Đức, Quên Đi
ĐỌC THƠ TÔ ĐÔNG PHA

-Trung Thu Ất Mùi 2015
-Niệm Nô Kiều
-Một từ khúc theo điệu điệp luyến hoa
-Tịch Mịch Sa Châu Lãnh
-Lâm Giang Tiên
-Bất Thức Lô Sơn Chân Diện Mục
-Sương khói Lô Sơn

TRUNG THU ẤT MÙI 2015
Trung Thu Bính Thìn năm 1076 , nhà thơ Tô Đông Pha, ở nơi lưu đầy ,một mình ngồi uống rượu đến sáng , nhớ đến Tử Do, người em ruột và còn là người bạn thơ , mà làm ra bài từ này. Gần 1000 năm sau , một đêm trước Trung Thu Ất Mùi 2015 , một nhà giáo không còn học trò , ngắm trăng suông, ở nơi đất khách , cũng gần suốt đêm , ngồi chuyển dịch thành lời Việt , rồi gửi đi , kèm theo bản nhạc Thủy Điệu Ca Đầu ,https://www.youtube.com/watch?v=Wrmqegi1bVA , lời Hoa, do Đặng Lệ Quân hát, tìm thấy trong Internet , để mọi người thân quý thưởng trăng trung thu năm nay ,đọc và nghe cho vui. Và, nếu còn có thể, chia sẻ được với người xưa, phút giây "kim tịch thị hà niên" , đêm nay có phải cũng chính là một đêm của năm nào ,với ai , cùng ngắm một vầng trăng thiên cổ , không tuổi . PKT 09/25/2015

Thủy Điệu Ca Đầu - Bính Thìn Trung Thu

Tô Đông Pha (1037 - 1101)

Minh nguyệt kỷ thời hữu

Bả tửu vấn thanh thiên

Bất tri thiên thượng cung khuyết

Kim tịch thị hà niên

Ngã dục thừa phong phong quy khứ

Hựu khủng quỳnh lâu ngọc vũ

Cao xứ bất thăng hàn

Khởi vũ lộng thanh ảnh

Hà tự tại nhân gian

Chuyển chu các

Đê khỉ hộ

Chiếu vô miên

Bất ưng hữu hận

Hà sự trường hướng biệt thời viên

Nhân hữu bi hoan ly hợp

Nguyệt hữu âm tình viên khuyết

Thử sự cổ nan toàn

Đản nguyện nhân trường cửu

Thiên lý cộng thuyền quyên

Trung Thu Ất Mùi 2015

PKT 09/25/2015

Trăng có tự bao thuở

Mượn rượu hỏi trời xanh

Chẳng hay cung khuyết vời vợi

Năm tháng đêm nào đây

Những muốn theo gió bay đến

Lại ngại lầu quỳnh điện ngọc

Cao lạnh tội nỗi hàn

Đứng múa dưới trăng sáng

Đâu tưởng ở trần gian

Chiếu gác tía

Luồn cửa gấm

Thức đêm trường

Mắc chi oán hận

Sao cách xa nhau lại trăng tròn

Người có buồn vui tan hợp

Trăng có tỏ mờ đầy khuyết

Tự cổ như mong đâu

Chỉ ước lâu dài mãi

Ngàn dặm với trăng thâu

Tri Khac Pham
  Phamid1934@gmail.com

NIỆM NÔ KIỀU

Chuyện đời xưa kể. Có hai ông già , đường đời muôn ngả , tình cờ quen biết , rồi họ quí nhau như anh em lúc nào không hay. Mỗi lần sông nước gặp mặt, như hai lão ngư tiều đời Tam Quốc, xưa nay chi lắm chuyện , nhìn nhau cười vui thôi. Rồi đến một ngày ,chuyện phải đến đã đến , ông già anh đã từ giã cõi đời , bỏ lại xác phàm , ra đi nhẹ nhàng như một lão tiên . Ông già em , ở nơi xa, hay tin ,dường như có phần ngơ ngẩn ít nhiều , âm thầm ngồi chuyển dịch thành lời việt hai bài ca , từ hai bài từ của Tô Đông Pha , đời Tống , để ôn lại kỷ niệm xưa, và để thay lời khóc tiễn. Còn chuyện đời nay. Tôi ngồi chép lại hai ca từ này gửi đi để mọi người chia sẻ cùng tôi cái tình quí mến nhau của hai ông già đời xưa, chỉ là vậy thôi. PKT 09/21/2015

Niệm Nô Kiều - Thu Nguyệt Nhất Dạ

Tô Đông Pha (1037 - 1101)

Bằng cao thiếu viễn

Kiến trường không vạn lý vân vô lưu tích

Quế phách phi lai

Quang xạ xứ lãnh tẩm nhất thiên thu bích

Ngọc vũ quỳnh lâu

Thừa phong lai khứ

Nhân tại thanh lương quốc

Giang sơn như họa

Vọng trung yên thụ lịch lịch

Ngã túy phách thủ cuồng ca

Cử bôi yêu nguyệt đối ảnh thành tam khách

Khởi vũ bồi hồi

Phong lộ hạ

Kim tịch bất tri hà tịch

Tiện dục thừa phong

Phiên nhiên quy khứ

Hà dụng kỵ bằng dực

Thủy tinh cung lý

Nhất thanh xuy đoạn hoành địch

Một ĐêmTrăng Thu (Ca Từ Theo Điệu Niệm Nô Kiều Của Tô Đông Pha)

PKT 09/21/2015

Trông cao vời vợi

Không gian trong suốt dặm dài không mây gợn

Ánh nguyệt tràn lan

Rực sáng khắp một khoảng trời thu xanh lạnh

Điện ngọc lầu quỳnh

Gió trời lồng lộng

Như lạc vào tiên giới

Núi sông tranh vẽ

Rặng cây sương khói ẩn hiện

Say thấm vỗ nhịp nghêu ngao

Mời trăng cùng bóng với rượu là ba khách

Hứng múa bồi hồi trong sương gió

Đêm nay đêm nào chẳng biết

Cỡi gió bay đi

Thảnh thơi quay lại

Đâu cậy cánh bằng rộng

Ở trong cung Quảng

Tiếng tiêu ai thổi vừa dứt

Niệm Nô Kiều - Xích Bích Hoài Cổ

Tô Đông Pha (1037 - 1101)

Đại giang đông khứ

Lãng đào tận thiên cổ phong lưu nhân vật

Cố lũy tây biên

Nhân đạo thị Tam Quốc Chu Du Xích Bích

Loạn thạch xuyên không

Kinh đào phách ngạn

Quyển khởi thiên đôi tuyết

Giang sơn như họa

Nhất thời đa thiểu hào kiệt

Dao tưởng Công Cẩn đương niên

Tiểu Kiều sơ giá liễu

Hùng tư anh phát

Vũ phiến luân cân

Đàm tiếu gian

Cường lỗ hôi phi yên diệt

Cố quốc thần du

Đa tình ưng tiếu ngã

Tảo sinh hoa phát

Nhân gian như mộng

Nhất tôn hoàn lỗi giang nguyệt

Nhớ Xích Bích Xưa (Ca Từ Theo Điệu Niệm Nô Kiều Của Tô Đông Pha)

PKT 09/21/2015

Trường giang đông hướng

Cuốn trôi hết danh tiếng phong lưu xưa cũ

Cổ lũy tây biên

Nói đó là Tam Quốc Chu Du Xích Bích

Vách đá chọc trời

Ầm ầm sóng vỗ

Tuyết nổi trắng cuồn cuộn

Núi sông như vẽ

Một thời không ít hào kiệt

Nhớ chuyện Công Cẩn đương thời

Mỹ nhân vừa mới lấy

Tài danh lừng tiếng

Đầu quấn khăn xanh

Cầm quạt cười

Thuyền giặc tiêu tro tan khói

Chốn cũ hồn về

Cười ta dư nước mắt

Tóc đà sớm bạc

Nhân gian như mộng

Rượu tràn say với trăng nước

Phụ Chú :

1- Trường Giang đông hướng = sông Trường Giang chảy ra biển đông

2- Cố lũy tây biên = thành lũy xưa ở bên bờ sông phía tây

3- Luân cân = Khăn the xanh

3- Nhất tôn hoàn lỗi giang nguyệt = Một chén rượu tế đổ xuống sông cho trăng nước

Tri Khac Pham

Phamid1934@gmail.com

Một Từ Khúc Theo Điệu Điệp Luyến Hoa Của Tô Đông Pha
Đây là một bản Tình Ca nổi tiếng đời Tống. Tiếc là vẫn chưa đủ tài tìm kiếm chữ nghĩa thích hợp để làm nổi bật được âm thanh trầm bổng của điệu nhạc. Xin mời đọc tạm cho vui cùng tôi mà thôi. PKT 09/13/2015

Điệp Luyến Hoa Từ

Tô Đông Pha (1037 - 1101)

Hoa thốn tàn hồng thanh hạnh tiểu

Yến tử phi thời

Lục thủy nhân gian nhiễu

Chi thượng liễu miên xuy hựu thiểu

Thiên nhai hà xứ vô phương thảo

Tường lý thu thiên tường ngoại đạo

Tường ngoại hành nhân

Tường lý giai nhân tiếu

Tiếu tiệm bất văn thanh tiệm tiểu

Đa tình khước bị vô tình não

Chú Thích :

(1) Liễu miên = bông liễu

(2) Phương thảo = một loại cỏ hương

(3) Thu thiên = cây đu dây , một trò chơi dân gian cho con gái trong các ngày lễ hội đầu xuân.

Dịch Xuôi : Một Từ Khúc Theo Điệu Điệp Luyến Hoa Của Tô Đông Pha

PKT 09/13/2015

Hồng đà tàn, hoa đã héo úa, mà hạnh đương còn xanh non

Vào lúc một con én bay liệng lưng trời

Dòng suối màu xanh lục lặng lờ trôi quanh xóm

Trên cành liễu, bông như tơ trắng vấn vương, gió thổi bay gần hết

Dù ở ven trời, đâu có chốn nào, mà không có cỏ hương thơm ?

Trong tường là cây đu chơi xuân, ngoài tường là con đường thiên lý

Ngoài tường, bóng một người đi lầm lũi

Bên trong tường, ròn rã tiếng cười vui đùa của người con gái đang chơi đu dây

Âm vọng xa dần, nhỏ dần, rồi không còn nghe thấy nữa

Đâu hay tiếng cười vô tình ấy vẫn còn mãi trong lòng ai

Đa Tình Khước Bị Vô Tình Não

PKT 09/13/2015

Hoa rụng hồng tàn , hạnh đương nụ

Cánh én chao nghiêng

Suối biếc trôi quanh xóm

Bông liễu gió tung bay lả tả

Ven trời đâu chốn không cỏ dại

Ngăn cách trong ngoài một thành lũy

Ngoài lũy người đi

Trong giá đu đùa rỡn

Cười , tiếng nhỏ dần, rồi mất hẳn

Ai hay theo mãi ai ngàn dặm

Lời Thêm :

Hồng tàn hạnh nở, cánh én chao nghiêng, suối trôi quanh xóm nhỏ , lả tả bông liễu bay trắng trời, đất trích nơi nào không có cỏ dại ? Hỏi người xa xứ, cuối đời luân lạc, còn nghe được chăng, tiếng ai cười ròn rã, năm nào, trong một ngày xuân ? PKT 09/13/2015

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

GÓP LỜI:
TIẾNG CƯỜI ĐUỔI THEO

Hoa rụng buồn , hạnh bớt xanh

Én chao nhanh

Nước biếc nhiễu quanh thành

Tơ liễu tung bay dìu dặt

Buồn như cỏ mông mênh

Nàng đu trong vườn vắng

Ta ngoài đường bước nhanh

Tiếng cười đuổi theo không dứt

Vô tình níu tim khách đa tình

                                     CDM.

Đỗ Chiêu Đức xin được bổ túc những phần sau đây :

         1. Nguyên bản tiếng Hán của bài " TỪ " :

           蘇東坡＜蝶戀花＞

Tô Đông Pha " Điệp luyến Hoa "

花退殘紅青杏小，      Hoa thối tàn hồng thanh hạnh tiểu,

燕子飛時，               Yến tử phi thời,

綠水人家繞。            Lục thủy nhân gia nhiễu.

枝上柳棉吹又少，      Chi thượng liễu miên xuy hựu thiểu,

天涯何處無芳草。      Thiên nhai hà xứ vô phương thảo.
牆裡鞦韆牆外道，      Tường lý thu thiên tường ngoại đạo,

牆外行人，              Tường ngoại hành nhân,

牆裡佳人笑。           Tường lý giai nhân tiếu.

笑漸不聞聲漸悄，     Tiếu tiệm bất văn thanh tiệm tiểu,

多情卻被無情惱。     Đa tình khước bị vô tình não !

         2. Đây là một bài TỪ, không phải bài THƠ. Bài từ nầy có tên là " ĐIỆP LUYẾN HOA " , nên phía sau tựa ĐIỆP LUYẾN HOA khỏi phải viết thêm chữ TỪ nữa.

         3. Điệp Luyến Hoa : LUYẾN là Luyến ái, là Yêu, nhưng ta không thể dịch là " Bướm Yêu Hoa " được, mà phải dịch là " BƯỚM VỜN HOA " . Môt thể loại từ phát xuất từ đời Trung Đương và Thịnh hành ở Tàn đường. Đây là bài từ vừa tả cảnh vừa tả tình và đặc biệt là có những câu rất nổi tiếng và thịnh hành cho đến hiện nay, như những câu sau...
          " Hoa thối tàn hồng, thanh hạnh tiểu " : Hoa xuân đã tàn úa trong khi trái hạnh xanh còn nhỏ, cảnh giao mùa giữa cuối xuân đầu hạ, một kết thúc một bắt đầu. Hiện tượng tự nhiên thường thấy trong thi từ ca cổ, nhưng cũng gây cho người đọc cái ý nghĩ thương cảm trong cảnh xuân tàn.
          " Yến tử phi thời, lục thủy nhân gia nhiễu " : Khi chim én bay lượn trên những nóc gia có dòng nước xanh vây quanh. Hình ảnh chim én là biểu tượng còn xuân, chim én chỉ làm tổ ở những nơi có người ở, nên Nhân Gia và Dòng nước xanh ở đây là biểu tượng của đầm ấm hạnh phúc, của lạc quan trong cảnh xuân tàn với " Chi thượng liễu miên xuy hựu thiểu ": Càng ngày trên cành những hoa liễu trắng xóa bay như tuyết rơi lại ngày càng it đi. Và đây là câu nổi tiềng nhất của bài từ :

                " Thiên nhai hà xứ vô phương thảo " .

             ( Chân trời góc bể ) Thiên hạ nơi nào mà chẳng có cỏ non. Câu nầy được nhân gian sử dụng rộng rãi để khuyên những thanh niên nam nữ thất tình : Nơi nào mà chả có cỏ non, bị người tình phụ bạc, biết đâu ta sẽ lại gặp được người tình khác tuyệt vời hơn !... và một câu nữa cũng rất nổi tiếng là câu kết của bài từ nầy :
                 " Đa tình khước bị vô tình não " !
         Người đa tình thường bị những người vô tình làm cho phiền não !. Giai nhân trong tường đánh đu, vui đùa một cách vô tư thoải mái, đâu biết rằng tiếng cười vui của mình đã vô tình làm cho kẻ đa tình đứng ngoài tường tương tư tự chuốc lấy phiền não cho riêng mình !

         Sẽ viết riêng một bài nói về " Cuộc đời Hôn nhân và Tình ái của Tô Đông Pha " sau.

       4. Diễn nôm :

                              BƯỚM VỜN HOA

                     Hoa tàn rả cánh, hạnh non cành,
                     Khi én lượn quanh,
                     Quê người nước chảy lòng thêm chạnh.
                    Dương liễu đầu cành gió cuốn nhanh,
                     Cỏ non xanh rợn chân trời xanh.
                     Kín cổng cao tường,

                     Ngoài tường kẻ qua đường,

                     Trong tường người đẹp,
                     Tiếng cười dòn tan dần dần khép.
                     Ngoài tường hành nhân ngỏ hẹp
                     Vô tình người đẹp trong tường
                     Đa tình thường bị vô tình vấn vương !

   Lục bát :

                     Hoa xuân nay đã tàn hồng,

                Trái xanh vừa nhú, én không lượn cành.

                      Nao nao dòng nước uốn quanh,

                Lơ thơ tơ liễu trên cành nóc gia .

                      Cỏ non xanh ngát bao la,

                 Trong tường ngoài ngỏ la đà hai nơi.

                       Người đi xa tận chân trời,

                 Lòng còn vướng bận tiếng cười đông lân.

                        Tiếng đu tiếng nói nhỏ dần,

                  Vô tình làm chết người dưng bên ngoài .

                         Khéo đa tình khổ vì ai ?!

                                                  Đỗ Chiêu Đức
Quên Đi xin góp bài Dịch:

Điệu Điệp Luyến Hoa

           Si Tình

1/

Cánh hồng tàn lụn hạnh tơ xanh

Qua rồi mùa chim én

Cạnh nhà nước chảy quanh

Gió vờn hoa liễu trên cành

Buồn chi cỏ thơm đâu chẳng có

Trong tường đánh đu riêng ngoài ngõ

Khách đa tình tới lui

Còn giai nhân cười vui

Tiếng nàng đâu nữa đã lặng thinh

Lòng thêm đau xót bởi đa tình.

                               Quên Đi

2/

         Hồng tàn rụng hạnh đang tơ

Qua xuân bóng én khuất mờ trong mây

         Dòng trong uốn lượn nhà ai

   Gió vờn hoa liễu lung lay trên cành

           Đâu đâu cũng có cỏ xanh

Nơi sân đu xích cạnh thành người trông

         Tới lui ngoài ngõ chờ mong

Giai nhân nào thiết khiến lòng thêm đau

         Nàng vui thú kẻ xuyến xao

Đa tình chi hỡi nghẹn ngào riêng mang.

                                        Quên Đi



TỊCH MỊCH SA CHÂU LÃNH

Thêm một Từ Khúc xưa. Tuy không có đàn theo , nhưng xin hãy đọc thầm chầm chậm , để từng con chữ kịp nói thành lời. Mong thay "cát trắng bờ sông lạnh" có bớt lạnh được giây phút nào chăng? PKT 09/06/2015

Bốc Toán Tử

Tô Đông Pha (1037 - 1101)

Khuyết nguyệt quải sơ đồng

Lậu đoạn nhân sơ tĩnh

Thùy kiến u nhân độc vãng lai

Phiếu điểu cô hồng ảnh

Kinh khởi khước hồi đầu

Hữu hận vô nhân tỉnh

Giản tận hàn chi bất khẳng thê

Tịch mịch sa châu lãnh

Dịch Xuôi : Một Ca Từ Theo Điệu Bốc Toán Tử Của Tô Đông Pha

PKT 09/06/2015

Vầng trăng khuyết treo trên cành ngô đồng thưa lá

Đồng hồ nước đã ngưng nhỏ giọt , trời đã bắt đầu vào sâu lắng trong đêm thâu

Ai thấy người với tâm sự u ẩn , buồn ,một mình, vẫn còn tha thẩn đi tới đi lui ?

Đâu đó ,xa xôi , bóng một cánh hồng đơn chiếc lạc lõng

Giật mình bay hoảng lên cao mà vẫn còn ngoái đầu nhìn lại

Hận này, ai nào biết cho đây, một mình mình biết , một mình mình hay

Không chọn được một cành cây khô nào có thể đậu xuống để ngủ đỗ qua đêm.

Tịch mịch bãi cát lạnh !

Chú Thích : Lậu đoạn = Chiếc đồng hồ nước ngưng nhỏ giọt , ý nói là trời đã khuya lắm rồi ; U nhân = Người có tâm sự u ẩn buồn khôn nói nên lời

Tịch Mịch Sa Châu Lãnh

PKT 09/06/2015

Nguyệt khuyết vướng cây thưa

Trời đã vào khuya vắng

U ẩn mình ai dưới ánh trăng .

Bóng cánh hồng đơn chiếc

Bay hoảng vẫn quay nhìn

Tủi hận người đâu biết

Chỗ đậu qua đêm vẫn mịt mờ.

Cát trắng bờ sông lạnh !

Tri Khac Pham

Phamid1934@gmail.com



LÂM GIANG TIÊN
Trân trọng gửi đến mọi người thân quí 2 bản nhạc xưa , dù không có đàn vẫn có thể nghe được. Xin hãy đọc thầm chầm chậm. Xin hãy lắng nghe âm thanh của từng con chữ một. Nỗi mình đất khách. Nỗi đời nhiễu nhương . Ít nhiều tâm sự gửi gấm. Xin đừng để như ai kia. "Không ai ra mở cổng / Chống gậy nghe sông trôi". PKT 09/03/2015

Lâm Giang Tiên - Tô Đông Pha (1037 - 1101)

Dạ ẩm Đông Pha tỉnh phục túy
Quy lai phảng phất tam canh
Gia đồng tị tức dĩ lôi minh
Khi môn đô bất ứng
Ỷ trượng thính giang thanh

Trường hận thử thân phi ngã hữu
Hà thời vong khước doanh doanh
Dạ lai phong tĩnh hộc văn bình
Tiểu chu tòng thử thệ
Giang hái ký dư sinh

Một Bài Ca Theo Điệu Lâm Giang Tiên Của Tô Đông Pha
(Về : Một Đêm Ở Nơi Đất Khách)
PKT 09/02/2015

Rượu quán, khuya về , say ngất ngưởng
Trời dường canh điểm ba hồi
Gia đồng, gọi mãi , ngáy tràn thôi
Không ai ra mở cổng
Chống gậy , nghe sông trôi

Riêng hận chút thân đầy tục lụy
Ngày nào quên hết tranh đua
Vào đêm , yên gió , sóng chèo khua
Ước cùng thuyền một chiếc
Sông biển, gửi đời thừa

Chú Thích : Gia đồng = Trẻ giúp việc trong nhà ; Tị tức dĩ lôi minh = ngủ say ngáy như sấm động ; Thử thân phi ngã hữu = cái thân này không còn thuộc về mình ; Hộc văn bình = mặt nước phẳng lớp lớp sóng gợn lăn tăn

Lâm Giang Tiên - Dương Thận (1488 - 1559)

Cổn cổn Trường Giang đông thệ thủy
Lãng hoa đào tận anh hùng
Thị phi thành bại chuyển đầu không
Thanh sơn y cựu tại
Kỷ độ tịch dương hồng

Bạch phát ngư tiều giang chử thượng
Quán khan thu nguyệt xuân phong
Nhất hồ trọc tửu hỷ tương phùng
Cổ kim đa thiểu sự
Đô phó tiếu đàm trung

Một Bài Ca Theo Điệu Lâm Giang Tiên Của Dương Thận
(Về : Cổ Kim Thiên Hạ Sự)
PKT 09/02/2015

Cuồn cuộn Trường Giang ,về biển cả
Sóng hoa dìm hết anh hùng
Chính, tà, thành, bại thoắt hư không
Non xanh xưa vẫn đó
Bao độ nắng chiều hồng

Đôi bạn ngư tiều, đầu bến nước
Trăng thanh, gió mát, rong chơi
Tương phùng hồ rượu đãi đầy vơi
Cổ kim thiên hạ sự
Cười mặc chuyện vui thôi

Chú Thích : Từ khúc Lâm Giang Tiên này là ca từ mở đầu tập truyện Tam Quốc Diễn Nghĩa , nói về chuyện bên Tàu đời Tam Quớc (124 - 280) , thật đồ sộ ,được liệt vào những bộ truyện có một không hai trong lịch sử văn học thế giới cận đại.

Lời Thêm :

1 - Mỗi bài Lâm Giang Tiên ở trên là một Từ Khúc ,lời ca của một bản nhạc . Tựa đề của Từ Khúc là tên của điệu nhạc. Mỗi Từ Khúc viết theo điệu Lâm Giang Tiên gồm 2 liên. Mỗi liên gồm 5 câu . Mỗi câu ,theo thứ tự gồm 7, 6, 7, 5, và 5 chữ. Âm sắc bằng trắc của mỗi chữ lệ thuộc vào âm thanh trầm bổng của điệu nhạc. Chữ cuối của các câu 2, 3 và 5 thường có vần hợp với nhau.

2 - Thể Từ là một thể loại thơ văn có từ mấy trăm năm trước Công Nguyên, ở nước Sở bên Tàu ,gọi là Sở Từ như Ly Tao , Cửu Ca của Khuất Nguyên . Từ được thịnh hành ở đời nhà Đường (618 - 907) và nhất là vào đời nhà Tống (960 - 1279). Các bài Tống Từ lưu truyền cho đến ngày nay thường được viết theo các điệu nhạc như điệu Lâm Giang Tiên , Điệp Luyến Hoa, Niệm Nô Kiều , Vĩnh Ngộ Lạc ...giống như lời các bản nhạc bây giờ viết theo các điệu bolero , valse, rumba , jazz...

3 - Chuyển dịch một bài Từ , tuy không bị ràng buộc bởi các luật lệ như thơ đường luật , nhưng, câu dài câu ngắn , với những chữ dùng , phù hợp với âm thanh trầm bổng của mỗi điệu nhạc, cũng quả là một thử thách thú vị cho người vốn yêu chuộng chữ nghĩa.

PKT 09/02/2015

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Bất Thức Lô Sơn Chân Diện Mục

Đề Tây Lâm Bích
Tô Đông Pha (1037 - 1101)

Hoành khan thành lãnh trắc thành phong
Viễn cận cao đê các bất đồng
Bất thức Lô Sơn chân diện mục
Chỉ duyên thân tại thử sơn trung

Tạm Dịch : Bài Thơ Đề Trên Tường Ở Chùa Tây Lâm Trong Núi Lô Sơn
PKT 08/29/2015

Nhìn ngang thấy lưng núi dài , nhìn dọc thấy đỉnh núi cao
Xa, gần, cao, thấp, tùy theo góc độ đứng nhìn, hình dáng núi đều thấy khác nhau
Không biết được bộ mặt thực của Lô Sơn
Vì thân ta còn đang đứng ở trong núi mà

(Phải chăng ý muốn nói là phải đứng ở ngoài mới thấy. Còn đứng ở ngoài là đứng ở đâu thì tự mà đi tìm hiểu lấy. PKT 08/30/2015 )

Làm Sao Biết Được Bộ Mặt Thực Của Lô Sơn
PKT 08/29/2015

Ngang, núi trùng trùng ; nghiêng, thấy ngọn ,
Cao, thấp, xa, gần trông khác nhau.
Không biết Lô Sơn bộ mặt thực,
Bởi ta có đứng ở "ngoài" đâu.

Lời Thêm :

1 - Ngoài bài Lô Sơn Yên Tỏa , đáo đắc hoàn lai vô biệt sự (Lô Sơn Khói Tỏa , đến rồi về lại không gì lạ) , Tô Đông Pha còn có bài Đề Tây Lâm Bích , nói về "bản lai chân diện mục " (nguồn gốc hiểu biết về bộ mặt thực của sự vật). Giải đáp của một vấn đề nan giải , đã được trình bày một cách thật tài tình bằng 4 câu 7 chữ thật giản dị , căn bản ai cũng có thể hiểu được , không giới hạn , học nhiều thì hiểu nhiều.

2 - Lô Sơn , một dãy núi lớn và cao , bên Tàu , quanh năm mây phủ , hùng vĩ kiêu kỳ ,đầy vẻ thần bí ,đã là nguồn thi hứng của thi nhân , và còn là một ví dụ thực thể để chiêm nghiệm về bản lai chân diện mục của các thiền gia. Bất thức Lô Sơn chân diện mục / Chỉ duyên thân tại thử sơn trung. Không biết được bộ mặt thực của Lô sơn /Vì thân ta còn đang ở trong núi mà , có đứng được ở ngoài đâu mà biết. (Con mắt phàm không phải là mắt Phật làm sao thấy được bản chất của sự vật.) Cái lẽ thật giản dị này sao lại không chịu hiểu. Ớ trong vòng sinh lão , đổi thay từng phút từng giây, còn không biết thích nghi để "vui sống" mà cứ mãi mơ mộng hoang tưởng về một cõi thường hằng, bất biến, không có thực ở cõi đời này. Như trong "tưong đối" đi tìm "tuyệt đối ". Như ở trong núi mà muốn thấy bộ mặt thực của núi. Khổ là phải rồi, những "tôi" ơi? PKT 08/29/2015

Tri Khac Pham

Phamid1934@gmail.com

Sương Khói Lô Sơn

Tôi đang đọc lại Thơ và Từ của Tô Đông Pha , một tên tuổi đời Tống bên Tàu. Bài thơ 4 câu 7 chữ sau đây , được gán cho là của nhà thơ , nói về Lô Sơn , một dãy núi lớn 99 ngọn , nằm ở phía nam thành phố Cửu Giang, tỉnh Giang Tây ,bên Tàu , cảnh sắc hùng vĩ , sông nước hữu tình , say lòng tao nhân mặc khách xưa nay. PKT 08/27/2015

Lô Sơn

Tô Đông Pha (1037 - 1101)

Lô Sơn yên tỏa Triết Giang triều

Vị đáo bình sinh hận bất tiêu

Đáo đắc hoàn lai vô biệt sự

Lô Sơn yên tỏa Triết Giang triều

Tạm Dịch : Núi Lô

PKT 08/27/2015

Khói bốc trên núi Lô , nước triều lên xuống trên sông Triết bao quanh, huyền bí

Hận này sẽ không tiêu tán, nếu lúc sống , không được một lần đến nơi cho biết

Thế mà , đến rồi trở về, có thấy gì là huyền bí đâu

Chỉ là khói bốc ở trên núi, chỉ là nước triều lên xuống trong lòng sông thôi mà

Sương Khói Lô Sơn

PKT 08/27/2015

Sông Triết, núi Lô , những khói sương !

Bình sinh nguyện ước cuộc hành hương.

Đến rồi , về lại , còn ngơ ngẩn ,

Sông Triết , núi Lô , những khói sương !

Lời Thêm :

1 - Vâng, ở đời thường , nghĩ xa gần , hãy giữ một khoảng cách , nên đứng xa mà nhìn, mọi cảnh vật đẹp kể cả người , sẽ được thấy đẹp hơn. Có phải trong ý nghĩa này , một nhà thơ nào đó đã phải thốt ra thành lời , "tình chỉ đẹp khi hãy còn dang dở / đời mất vui khi đã vẹn câu thề"?

2 - Ngoài ra ,phải chăng bài thơ này còn muốn nói về 3 giai đoạn của người tu. Bước 1 lúc khởi đầu: nhìn núi là núi , sông là sông ; bước 2 trong thời gian tu : hiểu ra núi không phải là núi , sông không phải là sông ; bước 3 ngộ đạo rồi, lại thấy núi thật ra vẫn chỉ là núi ,sông thật ra vẫn chỉ là sông. Câu 3 trong nguyên tác "Đáo đắc hoàn lai vô biệt sự" lẽ ra phải dịch là "Đến rồi về lại không gì lạ " mới sát nghĩa , nhưng không hiểu sao tôi lại chuyển dịch là "Đến rồi về lại còn ngơ ngẩn " . Có phải ,ít nhiều tâm sự gửi gấm ,căn tu vốn có ,nhưng một đời tu vẫn chưa thành, nên cho mãi đến bây giờ hãy còn ngơ ngẩn chăng?

3 - Nhàn lão , "vô tích sự, ăn không ngồi rồi" , nghĩ sao viết vậy rồi gửi đi để mọi người thân quí đọc cho vui thôi. PKT 08/27/2015

Tri Khac Pham

Phamid1934@gmail.com

Một Bài Haiku của Matsuo Basho
PKT 08/21/2015

Matsuo Basho (1644 - 1694) là một Thiền Sư người Nhật ,nổi tiếng về các bài Haiku , một loại thơ không có tựa đề , mỗi bài gồm 3 câu, thông thường câu 1 có 5 âm , câu 2 có 7 âm , và câu 3 có 5 âm. Sau đây là 1 trong số các bài nổi tiếng của Thiền sư, hậu thế đã tốn nhiều giấy mực luận bàn, một phần bị hấp dẫn bởi hình thức trình bày cô đọng, về một nội dung xúc tích, khó hiểu được hết ý nghĩa tiềm ẩn .PKT 08/21/2015

Bài Haiku Bằng Tiếng Nhật
Matsuo Basho (1644 - 1694)

Furu ike ya
Kawazu tobikomu
Mizu no oto

Dịch Nghĩa : Furu = xưa , cũ , ike = ao , kawazu = con ếch , tobikomu = nhảy vào , mizu = nước , oto = tiếng động. Còn "ya" và "no" ở đây được hiểu như là 2 liên tự. (Nguồn Internet )

Tạm Dịch :

Ao xưa
Con ếch nhảy vào
Tiếng động của nước âm vang

Bài Haiku Bằng Tiếng Việt
PKT 08/21/2015

Ao xưa mặt nước lặng
Vô tình ếch đâu bỗng nhảy vào
Tiếng xuân nào lao xao

Lời Thêm : Tiếng động của một con ếch nhảy xuống ao xưa ,như thể đã khơi dậy một dĩ vãng ,tưởng như đã quên , mà thực ra , vẫn còn nằm yên đâu đó trong tiềm thức. Tiếng xuân nào lao xao ,của đất trời một năm bốn mùa thay đổi hay của lòng người xa xứ ,vốn đã ê chề vì mưa gió, một cảm giác êm đềm của tuổi thanh xuân ,dù chỉ là trong một khoảnh khắc? PKT 08/21/2015

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

MỘT BÀI THƠ GỬI BẠN GIÀ

"Tôi hiện sống miền Nam nước Pháp, trên một sở đất nông thôn 2.300 m2, 3 bên là núi, lối vào là một đồng bằng. Chỉ có 2 người : cha Việt rể Pháp, cũng đã nghỉ hưu. Suốt dài theo cạnh nhà là dòng suối, quanh nhà là cây trái lá hoa. Sáng nghe chim hót suối reo, khi nắng lên ra vườn tỉa cảnh ngắm hoa, "lao động trị liệu", làm cỏ tơi đất ...Chiều ngắm mây bay vờn đỉnh núi, chim bay về tổ...Cuối tuần. con gái và cháu ngoại cách độ 75 km về thăm và nấu thức ăn cho tuần sau : trưa ăn Tây chiều ăn Ta. Thỉnh thoảng đi Toulouse mua sắm, giải trí ,tham quan ..."

Trên đây là mấy dòng, từ lá thư nhận được của một người bạn già , quen nhau từ kiếp trước , lúc trẻ , kẻ trước người sau , về dạy học cùng một ngôi trường miền Hậu Giang, vừa mới qua Pháp dưỡng bệnh một thời gian. " Tôi đã về Việt Nam, sức khỏe bỉnh thường sau chuyến bay dài 16 giờ. Xin chúc an lành nơi quê hương thứ hai và ước mong ngày hội ngộ nơi quê nhà ".

Đọc thư bạn , một đời nhà giáo , đang nằm bệnh ở bên nhà , lại nhớ đến một bài thơ xưa. Tôi chép ra đây gứi bạn , gửi mọi người , và gứi tôi để cùng đọc cho khuây khỏa. Thật ra , cũng không tài nào dấu nổi đôi chút ngậm ngùi về một kiếp người trong vòng sinh lão bệnh tử. Xin được thông cảm mà thứ lỗi cho. PKT 08/09/2015

ẨM TỬU
Đào Tiềm (365 - 427)

Kết lư tại nhân cảnh
Nhi vô xa mã huyên
Vấn quân hà năng nhĩ
Tâm viễn địa tự thiên
Thái cúc đông lý hạ
Du nhiên kiến Nam sơn
Sơn khí nhật tịch giai
Phi điểu tương dữ hoàn
Thử trung hữu chân ý
Dục biện dĩ vong ngôn

Tạm Dịch : Một Bài Thơ Làm Trong Lúc Uống Rượu
PKT 08/09/2015

Cất nhà gianh giữa chợ đời
Ngựa xe ồn ào cũng không bận tâm
Hỏi ông sao được như vậy
Trả lời : lòng xa đất tự xa ( ý nói : lòng đã sạch bụi trần nên đâu còn nghe thấy gì ồn ào ở ngoài đời nữa )
Hái cúc dưới giàn đông
Thảnh thơi ngắm nhìn núi nam
Khí núi ráng chiều hồng đẹp
Chim từng đàn rủ nhau bay về
Trong cảnh này có chân ý
Muốn nói mà quên lời

Phụ chú : Hai câu cuối ,phải chăng ý nói , trong cảnh trí an nhiên , mà lòng đã an nhiên ,thì đâu cần lời nói ra nữa. PKT 08/09/2015

Uống Rượu
PKT 08/09/2015

Nhà gianh giữa phố thị ,
Xe ngựa ồn như không.
Hỏi người sao được vậy ,
Tâm an , lòng nhẹ bâng.
Dưới giàn đông hái cúc ,
Thanh thản ngắm non xa.
Ráng đỏ hồng sương núi ,
Chim bay động nắng tà .
Đối cảnh ngộ chân ý ,
Lời nào cho thiết tha .

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Tiên ,Thánh, Quỉ , Phật Trong Thơ Đường

Đời Đường có 4 tài thơ được xưng tụng là tứ bất tử: Thi Tiên Lý Bạch , Thi Thánh Đỗ Phủ , Thi Quỉ Lý Hạ , và Thi Phật Vương Duy.Tôi chép ra đây 4 bài để chia sẻ cùng với mọi người trong nhà chút cảm nhận cá nhân về "tính tiên - cốt người hồn tiên" trong thơ Lý Bạch , "tính thánh - cốt người hồn người" trong thơ Đỗ Phủ , "tính quỉ - cốt người hồn quỉ " trong thơ Lý Hạ , và "tính phật - cốt người hồn phật" trong thơ Vương Duy. Không có tham vọng định nghĩa thế nào là người, là tiên , là quỉ , là phật. Xin đọc cho vui với nhau thôi. PKT 08/07/2015

A - THI TIÊN

Tuyên Châu Tạ Diểu Lâu Biệt Hiệu Thư Thúc Vân
Lý Bạch (701 - 762)

Khí ngã khứ giả tạc nhật chi nhật bất khả lưu
Loạn ngã tâm giả kim nhật chi nhật đa phiền ưu
Trường phong vạn lý tống thu nhạn
Đối thử khả dĩ hàm cao lâu

Bồng lai văn chương Kiến An cốt
Trung gian Tiểu Tạ hựu thanh phát
Câu hoài dật hứng tráng tứ phi
Dục thướng thanh thiên lãm minh nguyệt

Trừu đao đoạn thủy thủy cánh lưu
Cử bôi tiêu sầu sầu cánh sầu
Nhân sinh tại thế bất xứng ý
Minh triêu tản phát lộng biên chu

Dịch Xuôi : Trên Lầu Tạ Diểu Ở Tuyên Châu Tiễn Biệt Hiệu Thư Thúc Vân
PKT 08/07/2015

Hôm qua qua rồi , bỏ ta mà đi , không giữ lại được ,
Hôm nay phiền muộn, quấy nhiễu lòng ta , đầy những lo âu .
Gió dài muôn dặm tiễn đưa bầy nhạn bay trong trời thu ,
Đối cảnh , mấy vần thơ say tỉnh có thể làm vui chăng ớ trên lầu cao này.

Văn chương Kiến An ,phong cách bồng lai, thoát tục ,
Lại thêm đang ở trong lầu Tiểu Tạ ,một không gian Tiểu Tạ tiêu sái thanh tao ,
Hứng khởi, ý dâng, tràn đầy phiêu hốt ,
Dục hồn bay lên trời xanh ngắm vầng trăng sáng.

Rút đao chém nước , nước vẫn chảy,
Nâng chén giải buồn , buồn vẫn buồn ,
Sống ở cõi đời này không có gì vừa ý ,
Sớm mai xõa tóc thả thuyền rong chơi .

Chú Thích :

(1) Lầu Tạ Diểu ở Tuyên Châu do Tạ Diểu (464-499) khi làm Thái Thú Tuyên Châu cho xây cất. Tạ Diểu có biệt hiệu là Tiểu Tạ , để phân biệt với Đại Tạ là biệt hiệu của Tạ Linh Vận (385-433). Sách chép Tiểu Tạ là hậu duệ của Đại Tạ
(2) Văn chương Kiến An chỉ thơ văn sáng tác từ đời nhà Hán đến đời nhà Đường thiên về thiên nhiên , cảnh giới bồng lai , thoát tục. Một số các nhà thơ tên tuổi ở thời kỳ này là Tào tháo , Tào Thực , Đại Tạ (Tạ Linh Vận) , Tiểu Tạ (Tạ Diểu)...

Tiễn Bạn
PKT 08/07/2015

Hôm qua, đi mất ,giữ không được,
Hôm nay, nhiễu loạn, những lo âu.
Muôn dặm gió thu theo cánh nhạn ,
Lầu thơ, say tỉnh, tiễn đưa nhau.

Văn chương Kiến An tiêu sái ,
Không gian Tiểu Tạ thanh tao .
Hứng khởi tràn đầy ý phiêu hốt ,
Dục lên Vân Hán ngắm trăng sao.

Rút đao chém nước , nước không đứt ,
Uống rượu giải sầu , sầu chẳng vơi .
Thiết tha chi nữa vòng danh lợi ,
Sớm mai xõa tóc thả thuyền rong chơi.

Phụ Chú : Vân Hán chỉ dải Ngân Hà ở trên trời. Trong bài Nguyệt Hạ Độc Chước (Uống Rượu Một Mình Dưới Trăng) của Lý Bạch có câu " Vĩnh kết vô tình du / Tương kỳ mạc Vân Hán " (Cuộc ngao du vô tình đã gắn bó tình nhau mãi mãi / Hẹn gặp nhau lại ở sông Ngân để cùng ngắm sao trời ). PKT 08/07/2015

B - THI THÁNH

Thu Hứng (Kỳ Nhất)
Đỗ Phủ (717 - 770)

Ngọc lộ điêu thương phong thụ lâm
Vu Sơn Vu Giáp khí tiêu sâm
Giang gian ba lãng kiêm thiên dũng
Tái thượng phong vân tiếp địa âm
Tùng cúc lưỡng khai tha nhật lệ
Cô chu nhất hệ cố viên tâm
Hàn y xứ xứ thôi đao xích
Bạch Đế thành cao cấp mộ châm

Dịch Xuôi : Thu Hứng
PKT 08/07/2015

Rừng cây phong ủ rũ, úa tàn trong sương thu
Núi Vu khe Giáp chìm trong khí núi bốc mờ mịt
Ngoài sông sóng động dâng cao ngất trời
Trên ải gió bay mây phủ tối sát đất
Đã 2 lần khóm cúc nở hoa là từ đã 2 năm khôn ngăn được nước mắt tha hương
Mỗi lần neo chiếc thuyền lẻ loi vào bến đỗ là mỗi lần da diết xót xa nỗi nhớ
Mùa lạnh sắp về ,nơi nơi rộn rịp lo dao kéo, thước đo để may áo rét
Vào buổi chiều ,từ thành Bạch Đế trên núi cao ,dồn dập nghe tiếng chày giặt vải

Chú Thích :

1- Bài này là bài số 1 trong 8 bài Thu Hứng của Đỗ Phủ. Đại ý nói :trời thu , mùa lạnh sắp đến , tác giả đã 2 năm đất khách , nhớ nhà.
2- Ngọc lộ là sương thu.
3- Núi Vu Sơn thuộc huyện Vu Sơn ,tỉnh Tứ Xuyên.
4- Kẽm (hay Khe) Vu Giáp thuộc huyện Ba Đông ,tỉnh Hồ Bắc.
5- Thành Bạch Đế ở trên núi Bạch Đế thuộc huyện Phụng Tiết , tỉnh Tứ Xuyên.

Thu Cảm
PKT 08/07/2015

Rừng phong thu úa chĩu sương sa ,
Khí núi âm u bóng nhạt nhòa.
Sông lộng trời cao đầu sóng dữ ,
Gió vờn mây xám cuối thôn xa.
Hai mùa cúc nở , thương vườn cũ ,
Mấy lượt thuyền neo, xót nỗi ta .
Lo lạnh , nhà ai may áo rét ,
Chày đâu vang động nắng chiều tà .

C - THI QUỈ

Lý Bằng Không Hầu Dẫn
Lý Hạ (789 - 816)

Ngô ti Thuc đồng trường cao thu
Không sơn ngưng vân đồi bất lưu
Giang Nga đề trúc Tố Nữ sầu
Lý Bằng trung hoa đàn không hầu
Côn sơn ngọc toái phượng hoàng khiếu
Phù dung khấp lộ hương lan tiếu
Thập nhị môn tiền dung lãnh quang
Nhị thập tam ti động Tử Hoàng
Nữ Oa luyện thạch bổ thiên xứ
Thạch phá thiên kinh đậu thu vũ
Mộng nhập thần sơn giáo thần ấu
Lão ngư khiêu ba sấu giao vũ
Ngô chất bất miên ỷ quế thụ
Lộ cước tà phi thấp hàn thố

Thu Mênh Mang
PKT - 08/07/2015

Thu mênh mang , tơ đồng khoan nhặt ,
Non quạnh , mây ngàn lưu luyến ngừng trôi.
Lệ trúc vấn vương sầu tố nữ ,
Không hầu đàn ai , khúc nhạc chơi vơi.

Phượng hoàng hót vang , ngọc châu vỡ vụn ,
Phù dung ngậm sương , hương lan hé nụ ,
Mười hai cổng thành bỗng dưng rực sáng,
Hai mươi ba dây tơ xáo động cõi Tử Hoàng.

Nữ Oa luyện đá vá trời ,
Trời kinh , đá nát , mưa thu tuôn đổ ,
Vào mộng thần tiên nhã nhạc ,
Cá già , rồng ốm , quẫy sóng , múa ca.

Ngồi tựa gốc quế , mơ màng không ngủ ,
Sương khuya xuống nhẹ, ướt vầng trăng lạnh , nào hay.

Phụ Chú :

(1) Lý Bằng là 1 nhạc sư trong ban nhạc cung đình Lê Viên, đời vua Đường Minh Hoàng (685 - 761).

(2) Không Hầu , tên 1 loại đàn cổ 23 dây (?)

(3) Cõi Tử Hoàng chỉ một cõi trời xa xăm nào đó ,ở ngoài cõi trần gian này.

(4) Truyền thuyết bà Nữ Oa luyện đá vá trời. Thuở khai thiên lập địa , trên thiên đình , thủy thần nổi loạn ,bị hỏa thần đánh thua chạy , va phải một cột trụ chống trời ,một góc trời bị sụp , nước trên trời tuôn đổ xuống khiến trần gian bị ngập lụt . Bà Nữ Oa, một vị nữ thần , đã phải luyện đá ngũ sắc, vá lại chỗ trời sụp này.

(5) Lý Hạ (789- 816) được đời xưng tụng là Thi Quỉ vì tài thơ , chữ nghĩa lạ lẫm, uẩn xúc , ma quái . Sách chép , mới 7 tuổi đã làm được những câu thơ khiến các bậc thi sĩ đương thời như Hàn Dũ (768- 824) phải kinh ngạc và khâm phục . Chuyện kể , nhà thơ sở dĩ chết trẻ lúc mới 27 tuổi , vì nhà trời mới làm xong ngôi lầu Bạch Ngọc nên đã sai Thiên sứ xuống trần đón ông về gấp để làm thơ mừng.

(6) Đọc 4 câu 5,6,7,8 tả tiếng đàn Không Hầu của Lý Bằng "Côn sơn ngọc toái, phượng hoàng khiếu / Phù dung khấp lộ hương lan tiếu/Thập nhị môn tiền dung lãnh quang/Nhị thập tam ti động Tử Hoàng" lại nhớ đến 4 câu cúa Cụ Nguyễn Du trong Truyện Kiều , tả tiếng đàn của Thúy Kiều, đánh lần đầu tiên cho Kim Trọng nghe trong một đêm trăng : "Trong như tiếng hạc bay qua / Đục như tiếng suối mới sa nửa vời / Tiếng khoan như gió thoảng ngoài / Tiếng mau sầm sập như trời đổ mưa".

D - THI PHẬT

Điểu Minh Giản
Vương Duy (699 - 759)

Nhân nhàn quế hoa lạc
Dạ tĩnh xuân sơn không
Nguyệt xuất kinh sơn điểu
Thời minh tại giản trung.

Dịch Xuôi :
PKT 08/07/2015

Người nhàn nhã , hoa quế rơi rụng
Núi xuân im lìm trong đêm thanh vắng
Trăng lên đầu núi khiến chim ngủ giật mình
Hót sảng từng tiếng âm vang ở dưới khe sâu.

Chim Hót Lòng Khe
PKT 08/07/2015

Nhàn lão ngắm hoa rụng ,
Núi khuya xuân ngủ đâu .
Trăng lên chim hót sảng.
Từng tiếng động khe sâu.

Phụ Chú: Điểu Minh Giản , Khe Chim Hót , tên một thắng cảnh ở Võng Xuyên , bên Tàu. Hoa quế là một loại hoa được trồng làm cảnh chùa hay ở nơi ẩn cư của các bậc thiền giả.

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

TƯƠNG TIẾN TỬU

Trong kho tàng thơ Đường để lại ,có 2 bài Tương Tiến Tửu , một của Lý Bạch và một của Lý Hạ. Lý Bạch được xưng tụng là Thi Tiên và Lý Hạ được mệnh danh là Thi Quỉ. Nhàn rỗI , nhớ mọi người thân quí , tôi ngồi chép lại nguyên tác , chỉnh sửa lại đôi chỗ trong các bản chuyển dịch tôi làm trước đây, rồi gửi đi để cùng đọc với nhau cho vui thôi. Cầu chúc an lành. PKT 08/06/2015

TƯƠNG TIẾN TỬU
Lý Bạch (701-762)

Quân bất kiến
Hoàng hà chi thủy thiên thượng lai
Bôn lưu đáo hải bất phục hồi
Hựu bất kiến
Cao đường minh kính bi bạch phát
Triêu như thanh ti mộ thành tuyết

Nhân sinh đắc ý tu tận hoan
Mạc sử kim tôn không đối nguyệt
Thiên sinh ngã tài tất hữu dụng
Thiên kim tán tận hoàn phục lai
Phanh dương tể ngưu thả vi lạc
Hội tu nhất ẩm tam bách bôi

Sầm Phu Tử
Đan Khâu Sinh
Tương tiến tửu
Bôi mạc đình
Dữ quân ca nhất khúc
Thỉnh quân vị ngã khuynh nhĩ thính

Chung cổ soạn ngọc bất túc quý
Đản nguyện trường túy bất nguyện tinh
Cổ lai thánh hiền giai tịch mịch
Duy hữu ẩm giả lưu kỳ danh
Trần Vương tích thời yến Bình Lạc
Đẩu tửu thập thiên tứ hoan hước
Chủ nhân hà vi ngôn thiểu tiền
Kính tu cô thủ đối quân chước

Ngũ hoa mã
Thiên kim cừu
Hô nhi tương xuất hoán mỹ tửu
Dữ nhĩ đồng tiêu vạn cổ sầu

Chú Thích :

(1) Tương Tiến Tửu : Tên một khúc ca xưa mời nhau uống rượu
(2) Hoàng Hà , tên một con sông lớn miền bắc bên Tàu , dài khoảng 4600 km, nguồn từ Tây Tạng ,ở độ cao 5000 m .
(3) Sầm Phu Tử , Đan Khâu Sinh là 2 người bạn của Lý Bạch.
(4) Trần Vương , tước phong của Trần Thực (một người con thứ của Tào Thào ,nước Ngụy đời Tam Quốc ) đãi 10 ngàn đấu rượu trong một buổi tiệc ở cung Bình Lạc.

Khúc Ca Tương Tiến Tửu Của Lý Bạch
PKT 08/05/2015

Há không thấy ,nước sông Hoàng Hà từ trời đổ xuống ,cuồn cuộn ra biển , có bao giờ chảy ngược trở về đâu?
Lại chẳng thấy, đài gương lầu vắng, tóc trắng ngậm ngùi , sáng như tơ xanh ,chiều đà tuyết rộ bạc phau !

Mấy thuở , được vui, hãy vui cho thỏa ,
Đừng để chén vàng lạnh ánh trăng ngà.
Trời sinh ta tài có ngày dùng đến ,
Tiền bạc tiêu hết rồi lại có mà.
Phanh dê, xẻ trâu , đất trời nghiêng ngả ,
Ba trăm chén cạn một lần cho đã .

Bác Sầm ơi , anh Đan ơi ,
Rượu vào rồi, xin mời ,
Say đi thôi !
Tôi xin ca một khúc ,
Hầu các bạn nghe chơi.

Chiêng trống cỗ bàn đâu có thiết ,
Chỉ muốn ngất ngưởng hỏi trời dài.
Xưa nay thánh hiền tiêu ma hết ,
Phải chăng còn lại chút danh say?

Tiệc Bình Lạc ,Trần Vương ngày trước ,
Mười ngàn đấu rượu đãi xàm vui.
Chớ nên lo ngại thiếu tiền trả ,
Cứ uống tiếp đi cho đến say vùi.

Ngựa hoa năm sắc đó,
Áo cừu ngàn vàng đâu.
Bảo trẻ lấy đi đổi rượu quí ,
Cùng uống cho tan vạn cổ sầu !

TƯƠNG TIẾN TỬU
Lý Hạ (780 - 816)

Lưu ly chung
   Hổ phách nùng
        Tiểu tao tửu tích trân châu hồng
               Phanh long, bào phượng, ngọc chi khấp

La vi , tú mạc , vi xuân phong
    Xuy long địch, kích đà cổ
          Hạo xỉ ca, tế yêu vũ
                Huống thị thanh xuân nhật tương mộ

Đào hoa loạn lạc như hồng vũ
Khuyến quân chung nhật mính đinh túy
Tửu bất đáo Lưu Linh phần thượng thổ

Chú Thích :

(1)Kích đà cổ = Vỗ trống đà. Theo Tự Điển Hán Việt-Thiều Chửu , con đà ,giống như con cá sấu , 4 chân , da được dùng để làm mặt trống.

(2) Lưu Linh , người đất Bái , cuối đời Tam Quốc(223- 263), trong nhóm Trúc Lâm Thất Hiền , cùng với Kê Khang (Truyện Kiều có câu "Kê Khang này khúc Quảng Lăng/ Một rằng Lưu Thủy hai rằng hành vân/ Quá quan này khúc Chiêu Quân/ Nửa phần luyến chúa nửa phần tư gia"). Tánh tình phóng túng ,từ quan , tối ngày chỉ có thơ rượu, sách kể , vợ cản không được. Có làm mấy câu thơ : "Thiên sanh Lưu Linh / Dĩ tửu vi danh / Nhất ẩm nhất hộc / Ngũ đẩu giải tỉnh / Phụ nhân chi ngôn / Thận bất khả thính ".(Trời sinh Lưu Linh / Uống rượu nên danh / Mỗi lần một hộc / Năm đấu mới tỉnh / Vợ có nói gì / Chớ nên không nghe)

Khúc Ca Tương Tiến Tửu Của Lý Hạ
PKT 08/05/2015

Chén lưu ly
     Rượu nồng màu hổ phách đậm
            Giọt đọng trân châu hồng mời gọi
                   Xẻ rồng , nướng phượng , mỡ sủi bọt ngọc trắng sụt sùi

Màn lụa , rèm thêu , gió xuân lồng lộng
      Sáo rồng đã thổi, trống đà đã nổi
            Miệng hoa ai ca , lưng ong ai múa
                  Nhã nhạc lên rồi , hãy vui chơi đi
                            Huống chi xuân xanh ngày đã chiều tà

Ngoài trời đang cơn mưa hồng
      Ngàn cánh đào rụng rơi lả tả
           Rượu nào đến tưới trên phần mộ Lưu Linh
                Thôi thì, trần gian tri kỷ, ngày tháng mịt mùng
                        Một cuộc say vùi , càn khôn túy lúy, nên chăng

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com
____________________________________________________________________________

MẤY VẦN THƠ VỤN
Tuổi 83, một buổi sáng, bên tách cà phê, 2 cảnh đời, và mấy vần thơ vụn .

(1) Nhàn lão ngắm hoa rụng
      Núi khuya xuân ngủ đâu
      Trăng lên chim hót sảng
      Từng tiếng động khe sâu

(2) Sông êm sau cơn lũ
      Bèo trôi gốc nổi dạt bờ lạ
      Mất nhau thực rồi sao

Chú Thích :

(1) Chuyển dịch từ 1 bài thơ Đường 4 câu 5 chữ

      Điểu Minh Giản
      Vương Duy (699 - 759)

      Nhân nhàn quế hoa lạc
      Dạ tĩnh xuân sơn không
      Nguyệt xuất kinh sơn điểu
      Thời minh tại giản trung

      Tạm Dịch :Chim Hót Lòng Khe
      PKT 07/29/2015

      Người nhàn ngắm hoa quế rơi rụng
      Núi xuân im lìm trong đêm thanh vắng
      Trăng lên đầu núi khiến chim ngủ giật mình
      Hót sảng từng tiếng âm vang ở dưới khe sâu

      Phụ Chú : Điểu Minh Giản, Khe Chim Hót, tên một thắng cảnh ở Võng
      Xuyên, bên Tàu. Hoa quế là một loại hoa được trồng làm cảnh chùa hay ở
      nơi ẩn cư của các bậc thiền giả.

(2) Là một bài Haiku 3 câu, lần lượt 5, 7, 5 chữ. Ngổn ngang tâm sự.
      PKT 07/29/2015

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

ĐĂNG U CHÂU ĐÀI CA (Revised)

Nhân một ngưòi bạn hiền đang nghĩ dưỡng bệnh bên trời Âu có nhắc đến nỗi cô đơn của con người giữa trời đất trong bài Đăng U Châu Đài Ca của Trần Tử Ngang, một bài thơ nổi tiếng đời Sơ Đường. Tôi đọc lại, thấy được những thiếu sót trong các lần chuyển dịch trước. Dù lần này, chắc vẫn còn nhiều sai sót nhưng vẫn gửi đi để đọc cho vui thôi. PKT 07/18/2015

Đăng U Châu Đài Ca
Trần Tử Ngang (651 - 702)
Tiền bất kiến cổ nhân
Hậu bất kiến lai giả
Niệm thiên địa chi du du
Độc sảng nhiên nhi thế hạ
Tạm Dịch : Bài Ca lên Đài U Châu
PKT 07/18/2015
Trước, không thấy người xưa
Sau, không thấy ai đến
Ngẫm nỗi mình bơ vơ giữa đất trời mênh mông vô tận
Mà nươc mắt rơi lúc nào không hay, khôn ngăn được.
NỖI CÔ ĐƠN
PKT 07/18/2015
Nhìn trước, người xưa đâu mất ,
Ngó sau, ai đợi ai chờ.
Một mình giữa trời vô tận ,
Lệ nào vơi nỗi bơ vơ.
Lời Thêm : Sao không là 1 bài 4 câu 5 chữ như sau :
Tiền bất kiến cổ nhân
Hậu bất kiến lai giả
Niệm thiên địa du du
Độc sảng nhiên thế hạ
Vốn liếng hán việt ăn đong, tôi không hiểu được dụng ý thêm vào chữ "chi" ở câu 3 và chữ "nhi" ở câu 4 trong nguyên tác. Xin được lĩnh tôn ý của các thân hữu. PKT 07/18/2015
Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com
Đêm qua, trằn trọc rồi ngủ thiếp đi lúc nào không hay mang theo câu "độc sảng nhiên nhi thế hạ ". Sáng dậy có được một bải chuyển dịch mới, chép ra để mọi người đọc cho vui. Một nguyện ước, muốn được chia sẻ ở đây với các thân tình, là mong được các con, các cháu sau này, một ngày nào đó, đọc và hiểu được mối tình của tôi đối với chữ nghĩa và thông cảm được phần nào nỗi cô đơn cuối đời. Chỉ là thế thôi. PKT 07/19/2015.
NỖI CÔ ĐƠN
PKT 07/19/2015
Nhìn trước, người xưa không thấy ,
Ngó sau, đâu có ai chờ.
Lạc lõng giữa trời thiên cổ ,
Một mình đứng khóc vu vơ.

MƯA NGÂU (HAIKU)

Mới đây, được vợ chồng người con trưởng dẫn qua Nhật chơi cùng với mấy đứa cháu nội. Mười ngày qua các thành phố Tokyo, Kyoto, Sapporo, và Otaru. Cả nước, rất sạch, ở ngoài đường phố, ngay cả trong các đường hẻm hay trong các khu mua bán đông người, không thể tìm thấy một cọng rác. Có thể chỉ là cỡi ngưa xem hoa, nhưng tôi rất "ấn tượng". Rất bảo thủ nhưng có lẽ còn là bậc thày trong các lãnh vực tiến bộ khoa học.
Haiku là một thể loại thơ Nhật, thường gồm có 3 câu, lần lượt 5, 7, và 5 chữ . Gửi để mọi người đọc cho vui. Riêng gửi các em học trò cũ để nhớ đến ông thày dạy toán năm nào. Dòng đời đâu chảy ngược phải chămg là một Định Lý. Một lần xa nhau là mãi mãi phải chămg là một Hệ Luận.
PKT 07/16/2015

Một bài haiku, một đêm tháng 7 nghe mưa, trong lữ quán, bên một khu chùa cổ ở Kyoto (Japan).

Dòng đời đâu trôi ngược
Một lần xa nhau là mãi mãi
Sao lại trách mưa ngâu

Chú Thích :

1 - Theo Luận Ngữ- Nguyễn Hiến Lê , Tử tại xuyên thượng viết "Thệ giả như tư phù, bất xả trú dạ". Khổng Tử đứng trên bờ sông nói: "Dòng nước chảy hoài, ngày đêm không ngừng".

2 - Theo truyền thuyết, hàng năm, vào đêm mồng 7 tháng 7, đàn quạ bắc cầu qua sông Ngân ở trên trời, để Ngưu Lang và Chức Nữ được gặp nhau, mỗi năm một lần.

3 - Ngưu Lang và Chức Nữ, tiên đồng ngọc nữ mắc đọa, Ít nhất mỗi năm còn được gặp nhau một lần, vào đêm mồng 7 tháng 7 mưa ngâu. Còn như ai kia, chỉ xa nhau một lần sao lại là ngàn thu vĩnh biệt?

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

SÁO GỌI HỒN AI
Cổ lai chinh chiến kỷ nhân hồi. Xưa nay chinh chiến mấy ai về.
PKT 04/26/2015

NGUYÊN TÁC HÁN VIỆT

1 - Lương Châu Từ

Vương Hàn ( - 713 -)

Bồ đào mỹ tửu dạ quang bôi

Dục ẩm tỳ bà mã thượng thôi

Tuý ngoạ sa trường quân mạc tiếu

Cổ lai chinh chiến kỷ nhân hồi

2 - Hà Hoàng Cựu Tốt

Trương Kiều ( - 859 -)

Thiếu niên tuỳ tướng thảo Hà Hoàng

Đầu bạc thời thanh phản cố hương

Thập vạn Hán quân linh lạc tận

Độc xuy biên khúc hướng tàn dương

DỊCH XUÔI

1 - Khúc Hát Lương Châu

PKT 04/26/2015

Rượu ngon nho đỏ trong chén dạ quang

Muốn uống thì đàn tỳ bà xuất quân đã khảy giục lên đường

Say nằm nơi chiến địa xin người chớ cười trách

Xưa nay chinh chiến đã có mấy ai trở về

2 - Cựu Lính Đánh Giặc Hà Hoàng

PKT 04/26/2015

Tuổi trẻ theo tướng đi diệt giặc Hà Hoàng

Tóc xanh bạc trắng mới trở về lại làng

Mười vạn quân Hán lúc đi giờ đây tan tác hết

Mình ai còn đứng thổi khúc sáo biên khu dưới nắng chiều tàn

SÁO GỌI HỒN AI

PKT 04/26/2015

Chén ngọc , rượu đào chửa thấm môi ,

Tỳ Bà đã giục lên đường rồi .

Say nằm chiến địa ai cười trách ,

Mấy kẻ trở về trọn cuộc chơi .

Lúc trẻ rủ nhau đi đánh giặc ,

Đến già đầu bạc mới về nhà .

Ngày đi đông đủ, giờ đâu hết ,

Sáo gọi hồn ai dưới nắng tà .

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

KHÚC NGÂM CỦA ĐỨA CON ĐI CHƠI XA

Giang lâu thư hoài
PKT 04/02/2015

Trăng lạnh trên lầu vắng ,
Trời mây nước một màu .
Cảnh xưa như trước mắt ,
Bạn cũ nay về đâu .
Du Tử Ngâm
Mạnh Giao (751 - 814)

Từ mẫu thủ trung tuyến
Du tử thân thượng y
Lâm hành mật mật phùng
Ý khủng trì trì quy
Thuỳ ngôn thốn thảo tâm
Báo đắc tam xuân huy

Du Tử Ngâm
PKT 04/01/2015

Mẹ cặm cụi kim chỉ
Ngồi vá áo cho con
Xa nhà phải khâu kỹ
Phòng mải vui quên về
Ai rằng lòng cỏ mọn
Nhởn nhơ nắng trời xuân

Lời Thêm : Tôi ngồi chuyển dịch lại bài Du Tử Ngâm của Mạnh Giao , đời Đường , trong hoài niệm về hình ảnh người mẹ hiền cặm cụi ngồi vá áo cho con , ngày nay có lẽ ít còn thấy nữa . Thuỳ ngôn thốn thảo tâm / Báo đắc tam xuân huy . Ai nói lòng cỏ mọn / Đền đáp sao được ánh nắng trời 3 tháng mùa xuân . Ai rằng lòng cỏ mọn / Nhởn nhơ nắng trời xuân . Ôi chao tình mẹ . Xót xa lòng con . PKT 04/01/2015

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

TO MY GRANDDAUGHTER WITH LOVE

Tuổi già sống bằng tình thương của con cháu. Ngày xuân, xin được chia xẻ với mọi người thân quí chút tình giữa hai ông cháu tôi . PKT 03/25/2015

Happy Birthday To Nam Phuong

PKT 03/17/2015

a flashback to 7 years ago
my granddaughter was 10 years old
and i was 76 years young
our home was full of joyful noises

then came one quiet night
while i was reading in my room
my granddaughter entered in silence
with tears in her eyes
grandpa, how old are you?
i don't want you getting old !

i was taken aback in a moment
then i remembered over tonight dinner with her mom and grandma

i accidentally mentioned about some aging problems
such as hearing, seeing, talking difficulties

(getting old means people will gradually become deaf, blind, stupid, talking nonsense, day dreamer...)

I was speechless
i didn't know how to say
i wish that i could to tell her that her tears falling down tonight that are able to raise me up
that really make me feel warm deep down in my heart and that really help me to
regain my strength lost due to my old age depression

Since , seven years have passed by peacefully

now my granddaughter becomes a seventeen year old girl
and i am entering the age of 83
she has really grown up and become the most ever lovely young girl in this world to me
and, i , her grandpa is ...still not that old

spring is coming in full bloom
and seems to say together with me today
happy birthday to you Nam Phuong !

BÀI THƠ CHO SINH NHẬT CHÁU NAM PHƯƠNG

PKT 03/17/2015

Nhớ bảy năm về trước ,

Cháu tôi mới lên mười ,

Tôi mới vừa bảy sáu ,

Nhà vang rộn tiếng cười .

Một buổi tối êm ả ,

Thơ thẩn trong thư phòng ,

Cháu bước vào lặng lẽ ,

Nước mắt đầy mắt trong .

Ngước nhìn ông cháu hỏi ,

How old are you, nội ?

Ông đừng già nghe ông .

Tôi bàng hoàng xúc động,

Rồi mới chợt nhớ ra .

Bữa cơm chiều vừa qua ,

Vô tình tôi đã nói,

Những bệnh về tuổi già .

Rồi tai sẽ nghễng ngãng ,

Rồi mắt sẽ mù mờ,

Rồi nói năng lẩm cẩm ,

Rồi sống như trong mơ ,

(Hạc vàng đâu trở lại ,

Để mây trời bơ vơ ...)

Nói gì đây với cháu ,

Nghẹn ngào chẳng thành lời .

Nước mắt đã chảy ngược,

Đã làm ấm lòng tôi .

Kể từ đó, mưa nắng ,

Đã bảy năm trôi qua .

Nay cháu đã mười bảy ,

Ông giờ đã tám ba .

Cháu trở thành thiếu nữ ,

Và, ông ...vẫn chưa già .

Chúc mừng sinh nhật cháu ,

Một trời xuân nở hoa .

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

TÂM SỰ CUỐI NĂM Ở TUỔI 82

PKT 02/02/2015

Quá tám mươi rồi há nhọc thân ,

Một đời thôi đã những phù vân .

Kể khôn kể dại ngại chi nữa ,

Cầm đuốc chơi đêm thẹn với xuân .

Tuổi thọ nào đâu quá một trăm ,

Mà lo thiên hạ chuyện ngàn năm .

Ngày dài chỉ khổ đêm thâu ngắn ,

Trả nợ lá dâu tội kiếp tằm .

Chú Thích :

(1) Tích Cảnh Thi Bài Số 6 (trong số 13 bài)

Nguyễn Trãi (1380 - 1442)

Ba bảy mươi nào luống nhọc thân

Được thua đã biết sự vân vân

Chớ cười hiền trước rằng dại

Cầm đuốc chơi đêm bởi tiếc xuân

Dịch Xuôi : Thơ Tiếc Cảnh

Có sống được đến một trăm tuổi đâu mà lo chi cho nhọc thân

Được thua còn mất mọi chuyện cũng đã thấu hiểu hết rồi

Chớ cười các cụ ngày trước là khôn hay là dại

Còn cầm đuốc chơi đêm kẻo phí xuân

(2) Bỉnh Chúc Dạ Du

Thơ Cổ

Sinh niên bất mãn bách

Thường hoài thiên tuế ưu

Trú đoản dạ khổ trường

Hà bất bỉnh chúc du

Dịch Xuôi : Cầm Đuốc Chơi Đêm

Đời người sống không đầy trăm tuổi

Mà lại cứ lo chuyện lo ngàn năm

Ngày thì ngắn mà khổ nỗi đêm thì lại dài

Sao chẳng biết cầm đuốc chơi đêm kẻo phí nhỉ

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

TRẦN TÌNH (Nguyễn Trãi)
Các bài họa: Phạm Khắc Trí, Quên Đi, Nguyễn Đắc Thắng, Phương Hà
__________________________________________________________
TRẦN TÌNH (Bài Số 9)

Nguyễn Trãi (1380 - 1442)

Bảy tám mươi bằng một bát tay

Người sinh ở thế mỗ hèn thay

Lan Đình tiệc họp , mây ảo

Kim Cốc vườn hoang , dế cày

Nhật nguyệt soi đòi chốn hiện

Đông hè trải đã xưa hay

Ta còn lững đững làm chi nữa

Tượng có trờI bày đặt vay

Chú Thích :

1 - Trong Nguyễn Trãi Quốc Âm Thi Tập có 9 bài Trần Tình . Đây là bài số 9

2 - Một bát tay có nghĩa là một gang tay

3 - Mỗ hèn thay có nghĩa là không đáng gì cả

4 - Lan Đình tiệc họp . Vương Hi Chi , văn hay chữ đẹp , nhà thư pháp nổi tiếng đời Tấn qua Thiếp Lan Đình ( bút thiếp của Vương Hi Chi) ,thường tụ họp bạn uống rượu thả thơ ở Lan Đình , thuộc huyện Thiệu Hưng , tỉnh Chiết Giang . Trong Truyện Kiều - Nguyễn Du , đoạn nói về Kiều bị Hoạn Thư cho ra tu ở Quan Âm Các chép kinh , Hoạn Thư khen chữ viết của Kiều : "Khen rằng bút pháp đã tinh / So vào với thiếp Lan Đình nào thua " .

5 - Kim Cốc vườn hoang . Thạch Sùng, một đại phú gia đời Tấn , lúc thịnh thời , xây một ngôi lầu cho một người thiếp yêu , ở trong vườn Kim Cốc , thuộc Lạc Dương, tỉnh Hà Nam .

6 - Lững đững có nghĩa là lần lữa ,chần chừ không quyết định

Dịch Xuôi : Bày Tỏ Tình Cảm

PKT 01/27/2015

1 - Đời người ngắn ngủi giới hạn trong vòng bảy tám mươi năm

2 - Con người sinh ra ở cõi đời này có nghĩa gì đâu

3 - Danh vọng tiếng tăm đều phù du như mây trời lúc không lúc có

4 - Của cải tiền bạc rồi tất cả cũng tiêu tan

5 - Trong khi đêm ngày thờI gian lần lượt trôi qua

6 - Rồi đông rồi hạ trước sau như xưa nay mọi người đều biết

7 - Ta còn lần lữa chi nữa không về nhỉ

8 - Tuồng như tất cả đều đã được trời đất xếp đặt cả rồi.

VỀ THÔI

PKT 01/27/2015

Đời người ngắn ngủi đọ gang tay ,

Thì nghĩa gì đâu những đổi thay .

Tiệc họp Lan Đình , chiều ráng ảo ,

Vườn hoang Kim cốc , dế đêm cày .

Tối ngày luân chuyển nơi nơi biết ,

Đông hạ theo nhau chốn chốn hay .

Lần lữa còn chi mà luyến tiếc ,

Về thôi tuồng hết nợ trời vay .

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail

Trần Tình

Kiếp người ngắn ngủi khéo chung tay

Kẻ sĩ quên đời tiếc lắm thay

Lã Vọng chờ thời điếu Vị

Doãn Công ẩn xứ Sằn cày

Trăm năm tới nào ai biết

Thế sự này mấy kẻ hay

Đại trương phu thân mang trọng trách

Đạo người nặng nợ đang vay.

Quên Đi

TRẦN TÌNH

Đời người ngắn ngủi chợt thương vay

Ký gửi phù du lại tiếc thay

Ân nghĩa mẹ cha ân tạc dạ

Nợ tình chồng vợ nợ chung tay

Lòng tham vô độ bày nhân ái

Luân lý giả trang máng ách cày

Cõi tạm tạm già giờ đã hiểu

Thời gian chóng vánh cũng vừa hay!

Nguyễn Đắc Thắng

20150128

Bài họa

ĐỜI NGƯỜI

Cuộc đời thấm thoát trở bàn tay

Cõi thế con người vô nghĩa thay !

Của cải ham đầy, hao sức kiếm

Đất đai muốn tốt, bận tâm cày

Bốn mùa vùn vụt qua đâu biết

Tám tiết luân phiên đổi chẳng hay

Lần lữa làm chi không trở lại

Sòng phẳng cho rồi cuộc trả vay.

Phương Hà

Bài phóng tác

LỜI TÂM SỰ

Đời người ngắn ngủi được bao năm

Có nghĩa gì đâu một xác thân

Danh vọng phù du khi được, mất

Bạc tiền ảo ảnh lúc còn, không

Bốn mùa như nước trôi liên tục

Thời tiết luân phiên cứ chuyển vần

Lần lữa chưa về, sao thế nhỉ ?

Ông trời sắp đặt đã cân phân.

Phương Hà
________________________________________________________________________________________________

TỰ THUẬT BÀI SỐ 4 ( Nguyễn Trãi)
Dịch: Phạm Khắc Trí
Phỏng tác: Phương Hà
___________________________________________________________
TỰ THUẬT BÀI SỐ 4
Nguyễn Trãi (1380 - 1442)

Khó khăn là của thế gian yêm
Huống mỗ già dại dột thêm
Cúc đợi đến thu, hương chỉn muộn
Mai sinh phải tuyết, lạnh chẳng hiềm
Gia sơn đường cách muôn dặm
Ưu ái lòng phiền nửa đêm
Bể hiểm nhân gian ai kẻ biết
Ghê thay thế nước vị qua mềm

Chú Thích : Trong Nguyễn Trãi Quốc Âm Thi Tập có 11 bài Tự Thuật. Đây là bài số 4.

Dịch Xuôi :

(1) Yêm gốc từ chữ yếm , nghĩa là chán ngán. Khó khăn trở ngại ở cõi đời này ta đã chán ngán lắm rồi
(2) Huống chi thân ta nay đã già không muốn thấy mình dại dột thêm nữa
(3) Đâu được như cúc muộn vào thu để hương thơm càng thêm nồng đượm toàn vẹn
(4) Và cũng đâu được như mai nở vào đông nhưng tuyết lạnh chẳng tỵ hiềm
(5) Quê nhà đường cách muôn dặm
(6) Nửa đêm thao thức ưu ái lo phiền
(7) Cõi đời này như mặt nước biển lặng nhưng thật nguy hiểm mấy ai biết
(8) Vị qua mềm được hiểu là vì quá mềm . Ghê thay nước mềm nhưng rất khủng khiếp, có thể vùi dập tất cả mọi vật cứng mềm lúc nào không hay

Họa Bài Tự Thuật Số 4
PKT 01/23/2015

Thập tự giá đời, ngày chĩu nặng ,
Về già , tuổi dại , tội thân thêm.
Sánh đâu hương cúc, thu phai muộn ,
Thẹn với hoa mai, tuyết chẳng hiềm.
Đường cách quê nhà , buồn đứt ruột ,
Lòng phiền thiên hạ , thức thâu đêm.
Nhân gian, bể hiểm, mấy ngườI biết ,
Nước lặng vùi chôn mọi cứng mềm.

Phụ Chú :

(1) Vụng nghĩ, con người về già là trở về , không phải là "tuổi thơ", mà là "tuổi dại".
(2) Theo Nguyễn Hiến Lê , trong Đạo Đức Kinh ghi lời Lão Tử , chương 78, có câu : "không có gì nhu mềm hơn nước , mà phá được cái cứng mạnh thì không gì hơn nó , như nước chảy hoài mà đá phải mòn ".

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Bài phóng tác:

TỰ THUẬT

Nản vì bao chuyện khó trên đời

Chẳng lẽ dại hoài, lão mỗ ơi !

Cúc đợi thu sang, hương trọn vẹn

Mai chờ đông đến, sắc tươi ngời

Quê nhà muôn dặm sầu khôn tỏ

Đất khách nửa đêm dạ rối bời

Cuộc thế khác nào như mặt biển

Sóng ngầm tàn phá mãi không thôi .

Phương Hà

BẢO KÍNH CẢNH GIỚI ( Nguyễn Trãi)

BẢO KÍNH CẢNH GIỚI- Bài số 30
Nguyễn Trãi (1380 - 1442)

Chẳng khôn chẳng dại luống ương ương ,
Chẳng dại người hòa lại chẳng thương.
Bến liễu mới dời thuyền chở nguyệt ,
Gác vân còn giữ bút đeo hương.
Sách ngâm , bạc dẫy mai trong tuyết.
Đối uống , vàng đầy cúc thuở sương.
Văn đạt chẳng cầu ,yên mỗ phận,
Ba căn lều cỏ đất Nam Dương.

Chú Thích :

1- Nguyễn Trãi Quốc Âm Thi Tập ,tập thơ thuần việt đầu tiên trong lịch sử thi văn nước nhà, được ghi lại bằng chữ nôm , gồm có trên 250 bài.Trong số, có 61 bài Bảo Kính Cảnh Giới , gương báu / lời khuyên cho con cháu noi theo để giữ mình. Đây là bài số 30.
2- Câu 1 và 2 lấy ý từ câu tục ngữ trong dân gian xưa : "khôn cho người ta rái (nể sợ), dại cho người ta thương , dở dở ương ương chỉ tổ cho người ta ghét thôi".
3- Bến liễu , chỉ nơi qui ẩn. Truyền thuyết , Đào Tiềm ,tác giả bài Quy Khứ Lai Từ ,vì không chịu nổi cảnh luồn cúi , từ quan, lui về ở ẩn, trước nhà ,bên sông, có trồng liễu.
4- Gác vân, từ chữ vân các là gác sách, có cỏ vân, mùi thơm trừ được mọt sách.
5- Sách ngâm , mùa đông mai nở trắng như bạc dẫy trong tuyết ,như dục làm thơ ngâm vịnh.
6- Đối uống ,từ chữ đối tửu , mùa thu cúc vàng nở trong sương, uống rượu đối cảnh thưởng ngoạn.
7- Văn đạt , tiếng tăm lừng lẫy. Cả câu có nghĩa tiếng tăm lừng lẫy không cầu , miễn là được yên phận.
8- Nam Dương , nơi ở ẩn của Gia Cát Lượng , đời Tam Quốc , trước khi ra giúp Lưu Bị.
Họa Bài Bảo Kính Cảnh Giới Số 30
PKT 01/19/2015

Dở khôn, dở dại, rõ ương ương ,
Ở chốn dại khôn , mấy kẻ thương.
Bến liễu đang chờ người lữ thứ ,
Gác vân vẫn đợi khách tha hương.
Đông về , thơ vịnh mai đeo tuyết ,
Thu đến , rượu mừng cúc ngậm sương.
Danh tiếng ngoài đời ,thôi bỏ lại ,
Chiều chiều ,ngõ trước , ngắm tà dương.

Lời Thêm : Bài họa này chỉ theo cái nghĩa là phụ họa để bày tỏ sự thán phục và tấm lòng biết ơn của một hậu bối. Thương lắm , vâng thương lắm chữ nghĩa của người xưa. PKT 01/19/2015

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

BẢO KÍNH CẢNH GIỚI - Bài số 36
Nguyễn Trãi (1380 - 1442)

Lọ chi thành thị lọ lâm tuyền
Được thú thì hơn miễn phận yên
Vụng bất tài nên kém bạn
Già vô sự ấy là tiên
Đồ thư bốn vách nhà làm của
Phong nguyệt năm hồ khách nổi thuyền
Cùng, đạt dòm hay nơi có mệnh
Đòi cơ tạo hóa mặc tự nhiên

Chú Thích :

1- Đồ thư , đồ bản và thư tịch, chỉ sách vở.
2- Năm hồ , chỉ vùng Ngũ Hồ. Truyền thuyết, thời Xuân Thu , Phạm Lãi sau khi giúp Việt Vương Câu Tiễn diệt xong nước Ngô,đã cùng người đẹp Tây Thi, trốn lánh vào Ngũ Hồ, tiêu dao ngày tháng.

Họa Bài Bảo Kính Cảnh Giới Số 36
PKT 01/19/2015

Xá chi thành thị hay lâm tuyền ,
Mưa nắng qua ngày , miễn được yên.
Thân vụng bất tài nên kém bạn ,
Già nhàn vô sự ấy là tiên.
Nhà gianh bốn vách, nửa bồ chữ ,
Trăng gió năm hồ, một chiếc thuyền.
Cùng , đạt ngẫm ra là mệnh số ,
Cơ trời ,thôi cứ mặc tự nhiên.

Lạm Bàn : Nhà gianh bốn vách nửa bồ chữ / Trăng gió năm hồ một chiếc thuyền. Ôi chao, hoang tưởng! Cho đến cuối đời vẫn còn lang thang, không nhà. Chỗ nào cho em, cho tôi, ở những ngày tháng còn lại? PKT 01/19/2015

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

XUÂN CẢNH

XUÂN CẢNH
Trần Nhân Tông (1258 - 1308)

Dương liễu hoa thâm điểu ngữ trì
Họa đường thiềm ảnh mộ vân phi
Khách lai bất vấn nhân gian sự
Cộng ỷ lan can khán thúy vi

Dịch Xuôi : CẢNH XUÂN
PKT 01/13/2015

Chim hót từng tiếng một trong bụi hoa liễu rậm
Gian họa đường im lìm chìm trong bóng mây chiều bay
Khách vào không hỏi chuyện trần thế
Cùng dựa lan can thả mắt, lặng nhìn chân trời xanh biếc ngoài xa

XUÂN CẢNH
PKT 01/13/2015

Chim hót ngập ngừng trong bụi liễu ,
Mây chiều bay rợp bóng thềm hoa.
Khách vào không hỏi chuyện đời nhiễu ,
Cùng dựa lan can ngắm núi xa.

LỜI THÊM : Chủ và khách, cảnh và người trong tĩnh lặng vô ngôn , không còn thời gian , không gian ngăn cách. Thiên hà ngôn tai / tứ thời hành yên / bách vật sinh yên / thiên hà ngôn tai . Lời Khổng Tử trong Luận Ngữ. Trời có nói đâu / mà bốn mùa luân chuyển / trăm vật trồi sinh / trời vẫn làm thinh, có nói gì đâu. Vâng , trời có nói gì đâu , mà một mùa xuân mới với hy vọng và yêu thương đang lặng lẽ trở về và dường như đã ở ngay ngoài đầu ngõ. Trước cảnh này , tình này , ở độ tuổi quá 80 lúc này , còn cần lời nói nào cho nhau nữa sao? PKT 01/13/2015

PKT 01/13/2015

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

THIÊN THAI TỐNG BIỆT

Nhân mùa Lễ Giáng Sinh, gửi đến ngườI thân quí một bài thơ xưa để đọc cho vui. Đây không phải là dịch thơ mà chỉ là mượn ý mươn lời . Và, xin được phép riêng gửi về tuổi trẻ tôi , một thời , cứ ngỡ Thiên Thai là một nơi chốn đâu đó có thể đi đến được. Chúc Mừng Giáng Sinh An Lành Và Ơn Phước. PKT 12/10/2014

THIÊN THAI TỐNG BIỆT
Tào Đường (? - ?)

Ân cần tương tống xuất Thiên Thai
Tiên cảnh na năng khước tái lai
Vân Dịch ký qui tu cưỡng ẩm
Ngọc Thư vô sự mạc tần khai
Hoa lưu động khởi ưng trường tại
Thủy đáo nhân gian định bất hồi
Trù trướng khê đầu tòng thử biệt
Bích sơn minh nguyệt chiếu thương đài

Phụ Chú : Căn cứ vào nguyên tác , chữ "cưỡng" ở câu 3 , tôi lại hiểu là chữ "cường". PKT 12/10/2014

Dịch Xuôi : Thiên Thai Tống Biệt
PKT 12/10/2014

Dùng dằng tiễn nhau dời khỏi Thiên Thai về cõi trần
Tiên cảnh một lần xa là không còn quay trở lại được
Rượn tiên Vân Dịch hãy mang về để bồi dưỡng cho sức khỏe
Còn bí kíp Ngọc Thư xin giữ lấy để khi có chuyện cần hãy mở ra coi
Hoa nở ở cửa động sẽ còn tươi thắm mãi mãi đợi chờ
Nhưng nước chảy về trần rồi đâu chảy ngược trở lại nữa
Thẫn thờ bên suối từ đây vĩnh biệt
Núi biếc, rêu ngàn lấp lánh trong trăng

Thiên Thai Tống Biệt
PKT 12/10/2014

Xót xa tiễn biệt chốn Thiên Thai ,
Tiên cảnh từ đây vắng bóng ai .
Vân Dịch, tình nồng , hương rượu nhạt ,
Ngọc Thư , duyên lỡ , nét vàng phai .
Hoa cài cửa động còn vương vấn ,
Nước chảy đầu khe vẫn miệt mài.
Bên suối , thẩn thơ , từ cách biệt ,
Rêu ngàn , cô quạnh, ánh trăng lay.

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

LÊNH ĐÊNH THUYỀN TIỄN
BỘI GIANG PHIẾM CHU TỐNG VI KIM QUY KINH
Đỗ Phủ (712 - 770)

Truy tiễn đồng chu nhật
Thương xuân nhất thủy gian
Phiêu linh vi khách cửu
Suy lão tiện quân hoàn

Hoa tạp trùng trùng thụ
Vân khinh xứ xứ san
Thiên giai cố nhân thiểu
Cánh ích mấn mao ban

Dịch Xuôi : Lênh Đênh Cùng Thuyền Trên Sông Bội Đưa Tiễn Vi Kim Về KInh
PKT 12/01/2014

Nhớ ngày cùng thuyền đi một đoạn đường tiễn bạn
Trên sông nước mênh mông trong một trời xuân buồn
Nối trôi làm khách lâu rồi ở nơi đất khách
Tuổi già suy yếu mừng cho nhau còn được trở về chốn cũ phố xưa

Hoa dại nở rộ đầy rừng
Mây bay giăng giăng khắp núi
Ven trờI từ nay thiếu vắng cố nhân
Râu tóc chắc lại càng thêm bạc trắng loang lổ cằn cỗi

Lênh Đênh Thuyền Tiễn
PKT 12/01/2014

Ngày tiễn thuyền xuôi nước ,
Xuân buồn nặng nỗi quê .
Tuổi xanh mòn đất khách,
Đầu bạc mừng nhau về .

Hoa dại đầy rừng vắng ,
Mây bay ngập núi cao.
Ven trờI nay thiếu bạn ,
Tóc rối mờ trăng sao.

Lời Thêm : Họp tan tan hợp, lẽ thường tan rồi sẽ hợp. Nhưng xa nhau rồi mà không mong gì nữa gặp lại. Ôi chao, đầu bạc, xứ người , đêm trường , cô tịch , tóc rối mờ trăng sao. PKT 12/01/2014

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Bản dịch Mailoc:

Bồi Giang Phiếm Chu Tống Vi Ban Quy Kinh

Đỗ Phủ

Truy tiễn đồng chu nhật
Thương xuân nhất thủy gian
Phiêu linh vi khách cửu
Suy lão tiện quân hoàn
Hoa viễn trùng trùng thụ
Vân khinh xứ xứ sơn
Thiên nhai cố nhân thiểu
Cánh ích mấn mao ban.
--Bản dịch của Mailoc-
Sông Bồi dong thuyền tiễn Vi Ban về Kinh
(1)
Hôm ngồi tiễn bạn chiếc thuyền dong ,
Sông nước tình Xuân ý một dòng .
Luân lạc lâu rồi sầu viễn khách ,
Tuổi già gặp lại thỏa lòng mong .

Trùng trùng rừng lá hoa tươi thắm ,
Lớp lớp mây giăng đỉnh chập chùng .
Tri kỷ bên trời đâu có mấy ,
Mái đầu vì thế trắng như bông .
          ML
(2)
Bạn cùng thuyền hôm nao đưa tiễn ,
Nước sông xuân , xao xuyến một dòng .
Bấy lâu thân khách long đong ,
Lúc già gặp lại thỏa lòng hằng mong .

Cây trùng trùng đơm bông sặc sỡ ,
Mây giăng giăng chớn chở non cao .
Bên trời bạn cũ là bao ,
Chỉ làm cho tóc bạc mau mái đầu !
                                ML
(3)
Trên thuyền ngày tiễn bạn ,
Tình xuân nước một dòng .
Long đong nơi đất khách ,
Già gặp thỏa lòng mong .

Trùng trùng hoa rực rỡ ,
Mây giăng khắp non cao .
Bên trời đâu tri kỷ ,
Chỉ khiến bạc đầu mau !
                         ML



_______________________________________________________________________________________________________________

T Ạ T Ừ

Quá tuổi 80 , nhìn lại, có những câu hỏi từ thuở đầu đời học trò , mãi cho đến nay vẫn chưa tìm ra được lời giải đáp. Ngay cả đến tình tôi đối với đời , với người là không thực sao ? PKT 11/11/2014

Tạ Từ
PKT 11/11/2014

Cầu thệ thủy im ngồi trơ cổ độ ,
Quán thu phong lặng đứng rũ tà huy.
Có buồn hỏi hoa nắng vàng đầu sóng ,
Rồi sẽ theo sông nước cuốn trôi đâu?

Cõi cát bụi những nửa hư nửa thực ,
Kiếp nhân sinh thôi đã lắm bể dâu.
Ba chìm bảy nổi , một đời luân lạc ,
Môi đỏ má hồng nay đã bạc đầu.

Thôi nhỉ , đủ rồi , buồn vui thế sự ,
Mòn mỏi tháng ngày ,mãi mãi thương nhau !

Chú Thích : Hai câu đầu lấy ở trong Cung Oán Ngâm Khúc của Nguyễn Gia Thiều (1741 - 1798):

Cầu thệ thủy ngồi trơ cổ độ ,
Quán thu phong đứng rũ tà huy .

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Trương Nhược Hư
XUÂN GIANG HOA NGUYỆT DẠ (Toàn bài)
_____________________________________________________________________________________________________________________
XUÂN GIANG HOA NGUYỆT DẠ
Trương Nhược Hư ( -711- )

Xuân giang triều thủy liên hải bình
Hải thượng minh nguyêt cộng triều sinh
Diễm diễm tùy ba thiên vạn lý
Hà xứ xuân giang vô nguyệt minh

Giang lưu uyển chuyển nhiễu phương điện
Nguyệt chiếu hoa lâm giai như tiển
Không lý lưu sương bất giác phi
Đinh thượng bạch sa khan bất kiến

Giang thiên nhất sắc vô tiêm trần
Hạo hạo không trung cô nguyệt luân
Giang bạn hà nhân sơ kiến nguyệt
Giang nguyệt hà niên sơ chiếu nhân

Nhân sinh đại đại vô cùng dĩ
Giang nguyệt niên niên vọng tương tự
Bất tri giang nguyệt chiếu hà nhân
Đản kiến trường giang chiếu lưu thủy

Bạch vân nhất phiến khứ du du
Thanh phong phố thượng bất thăng sầu
Thùy gia kim dạ thiên chu tử
Hà xứ tương tư minh nguyệt lâu

Khả lân lâu thượng nguyệt bồi hồi
Ưng chiếu ly nhân trang kính đài
Ngọc hộ liêm trung quyển bất khứ
Đảo y châm thượng phất hoàn lai

Thử thời tương vọng bất tương văn
Nguyện trục nguyệt hoa lưu chiếu quân
Hồng nhạn trường phi quang bất độ
Ngư long tiềm dược thủy thành văn

Tạc dạ nhàn đàm mộng lạc hoa
Khả lân xuân bán bất hoàn gia
Giang thủy lưu xuân khứ dục tận
Giang đàm lạc nguyệt phục tây tà

Tà nguyệt trầm trầm tàng hải vụ
Kiệt-Thạch Tiêu-Tương vô hạn lộ
Bất tri thừa nguyệt kỷ nhân qui
Lạc nguyệt dao tình mãn giang thụ

Dịch Xuôi : Đêm Hoa Trăng Trên Sông Xuân
PKT 10/25/2014

Sông xuân thủy triều liền ngang mặt biển
Trăng lên trên biển cùng một lượt với nước triều dâng
Ánh trăng lấp lánh theo sóng trôi đi ngàn vạn dặm
Nơi nào trên sông xuân mà không có ánh trăng

Dòng sông êm ả lượn quanh cồn đất thơm
Trăng giãi rừng hoa trông như ngàn hoa tuyết
Trong không gian sương đọng im lìm không thấy bay
Cát trắng trên bến cũng trông không thấy

Trời nước một màu không một mảy bụi đục
Giữa trời cao một vầng trăng tròn lẻ loi sáng vằng vặc
Ai là người bên bờ sông trông thấy được trăng đầu tiên
Năm nào trên sông trăng lần đầu tiên soi chiếu xuống người

Người đời lớp lớp trước sau tiếp nối vô cùng tận
Trăng sông năm này qua năm khác trông vẫn như vậy thôi
Không biết trăng sông soi chiếu người nào đây
Chỉ thấy trăng chiếu dòng nước xuôi chảy trên sông dài

Một dải mây trắng trôi lang thang
Hàng phong xanh trên bến khiến thêm buồn
Đêm nay ai người dong chiếc thuyền nhỏ
Tưởng đến một lầu trăng sáng mà không biết gửi thương gửi nhớ về đâu

Thương cho ánh trăng trên lầu bồi hồi lui tới quẩn quanh
Chắc hẳn muốn soi vào đài gương của người đang trong tình cảnh ly biệt
Trong căn lầu ngọc , rèm đã cuốn lên , trăng vẫn không đi
Trên chày đá giặt áo , đập qua đập lại, trăng biến lại hiện

Lúc này cùng ngắm trăng mà không nghe thấy nhau
Nguyện theo hoa trăng đến quấn quít bên người
Hồng nhạn bay xa mà không mang được ánh trăng đi
Cá rồng quẫy lặn quẩn quanh chỉ khiến nước gợn làn sóng lăn tăn

Đêm qua, trong đầm nước yên lắng , mơ thấy hoa rụng
Thương cho đã nửa xuân rồi mà ngườI đi vẫn chưa thấy trở về
Dòng xuân trên sông trôi đi sắp hết
Trên đầm , bóng trăng tà đã ngả về tây

Vầng trăng tà chìm dần trong sương biển
Núi Kiệt Thạch , sông Tiêu Tương đường xa diệu vợi
Không biết mấy người nương theo ánh trăng mà trở về
Trăng lặn, xao xuyến, tình đầy dọc theo hàng cây bên sông

ĐÊM HOA TRĂNG TRÊN SÔNG XUÂN
PKT 10/25/2014

Con nước chiều xuân tràn mặt biển ,
Trăng lên cùng lúc thủy triều dâng.
Tràn lan sáng rực , trăng cùng khắp ,
Đâu biết sóng xuân nổi mấy tầng.

Dòng nước lượn quanh cồn đất đẹp ,
Rừng hoa trăng giãi tuyết ngàn pha.
Trong không sương đọng lung linh ngọc ,
Cát trắng nhạt nhòa bờ bãi xa.

Trời nước tinh khôi không mảy bụi ,
Trăng cao vời vợi sáng trong ngần.
Ai người bến cũ thấy trăng trước ,
Trăng sáng năm nào soi cố nhân.

Nhân sinh sau trước vô cùng tận ,
Trăng nước muôn đời vẫn thế thôi.
Không biết trăng tròn ai ngóng đợi ,
Chỉ thấy sông dài nước chảy xuôi.

Mây bạc ngang trời trôi lãng đãng ,
Phong xanh trên bến rũ u sầu .
Đêm nay ai đó trong thuyền nhỏ ,
Biết gửi về đâu nỗi nhớ nhau.

Vằng vặc trăng thanh trên gác trống ,
Đài gương ẩn hiện bóng người về..
Cuốn rèm trăng vẫn đầy lầu ngọc,
Chày giặt đập hoài trăng chẳng đi.

Cùng một vầng trăng sao cách ngăn ,
Ước thành trăng sáng đến bên chàng.
Chim bay không thể mang trăng được ,
Cá lội quẫy quanh sóng gợn lan.

Đêm qua trong mộng thấy hoa rụng ,
Đã quá nửa xuân người vắng nhà.
Sông xuân nước chảy trôi gần hết ,
Đầm vắng thương ai bóng nguyệt tà.

Vầng trăng dần khuất trong sương biển ,
Sông núi cách ngăn trăng xẻ hai ?
Có mấy người theo trăng trở lại ,
Bờ cây xao xuyến dọc sông dài.

Phụ Chú : Tác giả bài Xuân Giang Hoa Nguyệt Dạ này, là 1 trong 4 danh sĩ đất Ngô ( Hạ Tri Chương , Trương Húc, Bao Dung , và Trương Nhựơc Hư) , đời Sơ Đường (618 - 713). Toàn bài , thuộc thể Thơ Thất Ngôn Cổ Phong , gồm 9 liên , mỗi liên 4 câu. Đêm Hoa Trăng Trên Sông Xuân, là nỗi lòng kẻ đi xa và người ở nhà , trước một vầng trăng thiên cổ ,trên sông, trong một đêm xuân. . Là "thơ của những bài thơ". Gửi đi để mọi người thân quí đọc cho vui. Cầu chúc an lành. PKT 10/25/2014

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Bản dịch của DANH HỮU:
Gởi các anh Phạm Khắc Trí, Mai Lộc cùng các bạn yêu thơ, dạo này mình bận lu bu nên không vào hòa thơ cùng quí vị. Hôm nay gặp bài Xuân giang hoa nguyệt dạ của Trương Nhược Hư, nhớ ra mình đã dịch bài này cách nay đã hơn ba chục năm hồi lưu lạc ở Sài gòn nên lục ra chép tặng quí bạn đọc chơi cuối tuần góp vui.

  春江花月夜         Đêm xuân trên bến trăng hoa

春江潮水連海平       Nước triều dâng sông xuân tràn biển,

海上明月共潮生       Trăng theo dòng cũng tiến trên khơi.

艷艷隨波千萬里       Tỏa lên muôn dặm sóng nhồi,

何處春江無月明       Sông xuân đâu chẳng đầy trời trăng soi.

江流宛轉遶芳甸       Bên đồi thơm dòng trôi uốn thác,

月照花林皆如霰       Ánh trăng gieo trắng toát rừng hoa.

空裏流霜不覺飛       Trông trời hết biết sương sa,

江上白沙看不見       Bờ sông cát bạc nhận ra được nào.

江天一色無繊塵       Chẳng mảy bụi, một màu trời nước;

皎皎空中孤月輪       Mảnh trăng trôi sáng lướt không trung.

江畔何人初見月       Gặp trăng ? Ai trước bên dòng !

江月何年初照人       Năm nao trăng tới trên sông soi người ?

人生代代無窮已       Người sinh hóa đời đời chẳng hết,

江月年年望相似       Trăng trên sông giống hệt năm năm.

不知江月照何人       Biết ai trăng tới rọi thăm ?

但見長江照流水       Sông Trường chỉ thấy đằm đằm ánh trôi !

白雲一片去悠悠       Làn mây trắng nhẹ xuôi lờ lững,

青楓浦上不勝愁       Hàng phong xanh khiến những u sầu.

誰家今夜扁舟子       Đêm nay, thuyền nhỏ, ai đâu ?!

何處相思明月樓       Nơi nào mà nhớ một lầu đầy trăng ?

可憐樓上月徘徊       Khá thương trăng trên tầng thắm đượm,

應照離人粧鏡臺       Chốn đài trang muốn ướm ly nhân.

玉戶簾中捲不去       Cuốn rèm, trăng chẳng dời chân;

搗衣砧上拂還來       Phủi chày đập áo cũng vầng trăng in.

此時相望不相聞       Nay mong mãi mà tin chẳng thấy,

願逐月華流照君       Muốn theo trăng đưa đẩy đến người,

鴻雁長飛光不度       Hồng nhạn bay, trăng chẳng rời,

魚龍潛躍水成文       Ngư long trồi lặn, nước cơi sóng ngầm.

昨夜閒潭夢落花       Đêm qua mộng trên đầm hoa rụng,

可憐春半不還家       Nửa chừng xuân mà cũng chưa về.

江水流春去欲盡       Nước sông trôi hết xuân kề,

江潭落月復西斜       Trên đầm, trăng đã bóng rề qua tây.

斜月沉沉藏海霧       Trăng xế bóng lẫn rày sương biển,

碣石瀟湘無限路       Thạch, Tương kia đường đến bao xa !?

不知乘月幾人歸       Theo trăng, mấy kẻ về nhà ?

落月搖情滿江樹       Tình cây man mác, trăng tà bến sông.

            張若虛                                               Danh Hữu dịch

                                                                       (Saigon, 1978)

Bài nguyên tác đã có phiên âm sẵn nên xin cho phép lười một tí.

Danh
_________________________________________________________________________________________________________

THẾ SỰ THĂNG TRẦM

Thế Sự Thăng Trầm
PKT 09/26/2014

Thế sự thăng trầm quân mạc vấn ,
Yên ba thâm xứ hữu ngư châu.
Chuyện đời lên xuống xin đừng hỏi ,
Bến vắng ngồi nhìn cá cắn câu.

Trần tục người xưa còn chỗ lánh ,
Tôi giờ không biết trốn vào đâu.
Thị phi phải quấy nghe buồn quá ,
Đen trắng đục trong nghĩ lại rầu.

Vẫn biết, buông thôi, là được chứ ,
Nhưng sao lòng vẫn nặng lo âu.
Tri âm tri kỷ ai đâu nhỉ ,
Năm tháng qua nhanh đã bạc đầu .

Chú Thích : Hai câu mở đầu lấy ở trong bài thơ "Thú Nhàn" của Cao Bá Quát (? - 1854). Dịch nghĩa : Chuyện đời lên xuống xin anh đừng hỏi / (chỉ biết có) khói sóng, bến vắng , một chiếc thuyền câu.

Lời Thêm : Người xưa từng nói "trời có thể đo , đất có thể lường , chỉ có lòng người là khó dò, không thể phòng ngừa tráo trở được "(Kinh Thư- Trung Hoa : Thiên khả độ , địa khả lượng , duy hữu nhân tâm bất khả phòng).Chao ôi, nhà giáo tôi về già, vẫn không ngại bị chê cười là ngớ ngẩn , là lẩm cẩm, vẫn muốn được hỏi trời, hỏi đất, hỏi người , hỏi mình là : đời người sinh-lão -bệnh-tử ngắn ngủi , sao ta lại không thể đối xử tốt , thương yêu lẫn nhau ,như anh chị em trong cùng một nhà được nhỉ?

PKT 09/26/2014

Họa Thế sự thăng trầm

AN NHIÊN TỰ TẠI

Cõi thế bao la đừng tự vấn

Ta là ai đó giữa năm châu ?

Là ai cũng thế cần chi hỏi

Miễn được an nhàn một buổi câu

Sao phải quan tâm tìm chỗ lánh

Mà không thanh thản : có chi đâu !

Công danh, địa vị - cho người giữ

Ganh ghét, bon chen - để họ rầu !

Đã biết cuộc đời là ảo ảnh

Thì nên rủ bỏ mọi lo âu

Ung dung cùng bạn vui thi phú

Tự tại an nhiên chẳng nặng đầu

Phương Hà

Hưởng ứng bài HỌA của PHƯƠNG HÀ, Đỗ Chiêu Đức cũng xin được nối Điêu...

              ĐÃ MANG LẤY NGHIỆP...

          Mang mang thế sự hà tu vấn ?(*).
          Bất túc nhân tâm thạch hóa châu !
          Cuộc sống mịt mờ sao phải hỏi ?
          Khuyên người nhớ lại một đôi câu,
          Đã mang lấy nghiệp vào thân... xác,
          Trời nào cho lánh, lánh đi đâu ?!
          Thị phi tốt xấu, nhân tình thế !
          Gát hết ngoài tai sẽ chẳng rầu !
          Nhân sanh tri túc, thì là..." túc " !
          Bất " Nhàn " nên lòng mãi lo âu,
          Chả lẽ suốt đời không tri kỉ ?
          Kén lừa chi lắm...dễ bạc đầu !!!

                                                    Đỗ Chiêu Đức.

(*)

   Mang mang thế sự hà tu vấn ?            茫茫世事何須問？
Bất túc nhân tâm thạch hóa châu !      不足人心石化珠 !

     Có nghĩa :

        Chuyện đời vốn mờ mịt, sao lại phải hỏi làm gì?
        Lòng người thường không biết ĐỦ, là đá mà cứ muốn hóa thành châu ngọc hoài !



Tạ Tình
PKT 09/24/2014

Tóc mây một món chiếc dao vàng,
Tình nghĩa còn đây chút dở dang.
Phận số không cho tròn nguyện ước.
Bể dâu đành để lỡ cung đàn.
Ba sinh hương lửa bao đời hận ,
Duyên nợ đá vàng suốt kiếp mang.
Ngày ngắn, đêm dài , nơi đất khách.
Thẫn thờ nhìn ngắm ánh trăng tan.

Lời Thêm :"Tóc mây một món chiếc dao vàng" là 1 câu trong bài "Màu Thời Gian" của nhà thơ Đoàn Phú Tứ , một trong các thày dạy Việt Văn tài hoa của tôi thời Trung Học, đầu thập niên 1950 ở Hà Nội. Nỗi riêng khôn tỏ , mượn chữ mượn lời người xưa , gửi theo ít nhiều lãng mạn tiềm ẩn của một thời thơ dại , vào những ngày tháng cuối đời này, chắc không ai nỡ trách. "Sớm nay tiếng chim thanh , trong gió xanh , dìu vương hương ấm thoảng xuân tình" (trong Màu Thời Gian). Gửi mọi người thân quí trong nhà đọc cho vui thôi. Cầu chúc an lành . PKT 09/24/2014

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com
_____________________________________________________________________________________________

TẠ TÌNH

Thu, Ai trải nhớ nhuộm lá vàng ?
Vấn vương lưu luyến những dở dang.
Ngày xưa vẫn tưởng thành nguyện ước.
Nào ngờ lạc phím lỡ cung đàn
Gẫm kiếp phù-du: cho quên hận ,
Nghĩ sự vô-thường: khỏi nhớ mang!
Ôn Cố tri Tân vui đất khách,
Quên buồn...gió thoảng ánh trăng tan.

ATOANMT

  THU   SANG

Lộng lẫy thu sang khoác áo vàng ,

Chập chùng đồi núi cánh tay dang .

Lưng trời chiêm chiếp chim rung cánh ,

Thung lũng vang vang tiếng gọi đàn .

Suối vắng mơ màng sương lưót thướt ,

Hồ trong huyền ảo khói mênh mang .

Lá rơi một chiếc theo làn gió ,

Đáy nước chập chờn ánh nguyệt tan .

                               Mailoc

                            9-24-14

DỞ DANG

Lá trầu xanh mướt, quả cau vàng

Nào kịp trao nhau , khiến dở dang

E ấp hoa xuân vừa hé nụ

Lượn lờ ong bướm đã ngân đàn

Tơ hồng chẳng buộc, ngàn năm tiếc

Duyên nợ không thành, trọn kiếp mang

Đến cuối cuộc đời, lòng vẫn nhớ

Mối tình thuở ấy mãi chưa tan.

Phương Hà

TÌNH MỘT THUỞ CÒN VƯƠNG

Tóc em khôn gửi áng mây vàng

Nối lại đôi bờ chuyện dở dang

Đã dứt lời thơ sao Khuê nhạt

Mà tơ vương mãi một cung đàn

Người theo trôi nổi duyên mây nước

Ta hận một đời kiếp số mang

Trăng hỡi vì ai trăng chếch bóng

Mái Tây ngồi đếm giọt sương tan
C.D.M

TẠ TỘI TÌNH NẦY

                                   Nghĩa Mẹ,tình Cha ánh đạo vàng

                                   Ơn Thầy dạy dỗ bỏ sao đang ?

                                   Ngày xưa,son trẻ khôn đền đáp

                                   Nay đã già nua lổi nhịp đàn

                                   Nửa kiếp lưu vong thân viễn khách

                                   Một đời biệt xứ tội đành mang

                                   Xét mình phận bạc trò dâu bể

                                   Xin tạ tội nầy....chắc khó tan !

                                                SONG QUANG

Đợi Chờ

Bịn rịn nên thu ửng sắc vàng

Như non lưu luyến áng mây dang

Vào yêu có đợi đành cam chịu

Vướng khổ vì chờ cũng ráng mang

Hai kẻ đôi nơi trông cánh nhạn

Phòng đơn bóng lẻ xót tơ đàn

Câu tình cảnh đợi nào ai khỏi

Nỗi nhớ vì thương mấy dễ tan

                            Quên Đi

GÌN VÀNG GIỮ NGỌC CHO NHAU
(Riêng gửi CHS/CGC PTG-ĐTĐ Cần Thơ - PKT 09/18/2014)

Giáo già tuổi đời lụm cụm
Lưng còng năm tháng đẩy đưa
Nghễnh ngãng mắt mờ chân chậm
Ngu ngơ sáng nắng chiều mưa

Mỗi năm một lần họp mặt
Bạn quí trò yêu khắp nơi
Ròn rã tiếng cười cởi mở
Mừng vui nói sao nên lời

Bạn quí vẫn như thuở trước
Trò yêu vẫn như ngày nào
Thời gian trôi qua nhanh quá
Thương nhau biết nói làm sao

Tội lắm danh hờ tiếng hão
Tình xưa nghĩa cũ thâm sâu
Phải quấy nỗi đời đen trắng
Gìn vàng giữ ngọc cho nhau

Lời Thêm : "Gìn vàng giữ ngọc" chữ nghĩa lấy trong Truyện Kiều - Nguyễn Du ."Gìn vàng giữ ngọc cho hay / Cho đành lòng kẻ chân mây cuối trời ". Vàng ngọc ở đây ý nói về tình đồng môn , nghĩa sư đệ có được của các cựu học sinh và cựu giáo chức 2 trường Phan Thanh Giản và Đoàn Thị Điểm Cần Thơ ở hải ngoại , thể hiện qua các buổi họp mặt hàng năm và phát hành đặc san kỷ niệm ,sau gần 20 năm qua ở một số tiểu bang Hoa Kỳ, Canada , và Úc Châu. Họp mặt thường niên năm nay được tổ chức vào ngày 10/10/2014 tại Phoenix, Arizona. Cầu chúc quí anh chị em mấy ngày họp mặt thật vui ,như mấy năm trước đây, trong tình đồng môn nghĩa sư đệ , tiếp tục gìn giữ được cho nhau mối thân tình đã có từ bấy lâu nay, coi nhau như anh chị em một nhà. Nhất là tránh cho nhau những hiểu nhầm , những điều tiếng thị phi về mưu cầu lợi ích cá nhân , lợi ích của một nhóm , lợi dụng danh nghĩa tập thể của hai trường Phan Thanh Giản và Đoàn Thị Điểm. Ý tôi muốn nói ở đây là nói về buổi hội thảo dự định thành lập Văn Hóa Giáo Dục Phan Thanh Giản Foundation ở lần họp mặt năm nay. Tôi tin ở thiện chí của quí anh chị em trong nhóm tổ chức như đã trình bày trong thông cáo ngày 18 tháng 8/2014 đăng trong Trang Nhà PTGDTDUSA. Chỉ mong sẽ được bàn thảo nghiêm túc để có thể xác định được ngay từ đầu cho mọi người được hiểu rõ là Văn Hóa Giáo Dục PTG Foundation sẽ làm được gì, khả năng thực hiện và với danh nghĩa nào ,danh nghĩa của một nhóm (như các nhóm đã có ít nhiều sinh hoạt hiện nay rất là ấm lòng tình nghĩa ở Houston , ở Bắc Cali, Ở Nam Cali , ở Boston , ở Washington DC , ỏ Atlanta, ở Seattle, ở Phoenix, ở Dallas, ở Florida, ở Hawaii , ở Canada, ở Úc Châu...), hay là với danh nghĩa của cả một tập thể. Và, nếu là với danh nghĩa của cả một tập thể thì công việc chuẩn bị cần thiết đòi hỏi phải làm những gì để có được sự đồng thuận và tham gia, không mong là của tất cả mọi người , nhưng ít nhất phải có là của các nhóm PTG-ĐTĐ ở các nơi. Nên tránh bất hòa, điều tiếng, và cảnh foundation thành hình , cuối cùng chỉ có ông hội trưởng và ông phụ tá làm việc với nhau thôi.

Tất cả anh chị em có tên trong ban Tổ Chức Buổi Hội Thảo đều là người mà tôi hằng kính trọng và rất quí mến nên tôi đã không ngại bày tỏ chút ý kiến riêng tư vì tin rằng nếu có điều chi không phải thì cũng sẽ được bỏ qua , không chấp ,anh chị em trong nhà cả mà, chỉ là cái ông giáo già này rõ thật lẩm cẩm , rõ lo xa những chuyện không đáng lo mà thôi. Vâng , cuối đời ,tự biết mình là một nhà giáo về già, không còn ích lợi gì nữa, chỉ còn chút tình với trường xưa, bạn cũ, trò yêu . Thương biết mấy một thời bảng xanh phấn trắng. Lời vụng ý lành. Mong được hiểu như vậy. Cầu chúc hội thảo thành công. PKT 09/18/2014

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Cám ơn quí anh chị em về cảm tình thân ái đã dành cho Giao' Già Tự Tình. Chép lại môt bài thơ cũ gửi đi để được thương nhiều hơn. Cầu chúc an lành. Quí mến . PKT 09/17/2014
ATOANMT HỌA:
Xin mạn phép hoạ lại bài Thơ của Thầy

Thương Thầy tuổi già lụm cụm
Ly hương vận nước đẩy đưa
Trí nhanh phải chiều chân chậm
Mắt mờ sáng nắng chiều mưa

Ngóng trông những lần họp mặt
Thầy trò hội tụ khắp nơi
Nhắc kỷ niệm cười cởi mở
Xúc động khó tả bằng lời

Thầy già hơn như thuở trước
Trò bạc tóc xanh ngày nào
Nhìn nhau nghẹn ngào thương quá
Tâm tư biết nói làm sao

Thế-sự mây bay huyền hão
Chỉ tình-nghĩa mãi thâm sâu
Chẳng màng cuộc đời đen trắng
Gìn vàng giữ ngọc cho nhau

ATOANMT

CHÂN DIỆN MỤC:

CHIỀU TÀN GỌI BẠN

Gìn vàng giữ ngọc nhé

Thời gian sẽ trôi mau

Như nước chảy qua cầu

Ngọc sáng không tỳ vết

Niềm hãnh diện dài lâu

Mây bay qua mái lầu

Còn nhắn nhe gửi lại

Thời gian nào quan ngại

Trăng mờ sang bạn ơi

Nâng ly rượu ta cười

Thỏa thuê chúc tình bạn

Nhìn tóc bạc không màng

Chuyện đời hết liên quan

Cầu thệ thủy cứ đẹp

Ta nhìn nước trôi hoang

Nước vui cùng mây gió

Gửi tình theo làn gió

Gọi bạn ơi ! bạn ơi !
C.D.M

Đâu Áng Mây Tần
(PKT - 03/17/2011)

Người xưa trên bước đường luân lạc ,
Vẫn có một nơi để nhớ về.
Tôi nay thân cỏ bồng phiêu bạt ,
Đâu áng mây Tần gửi nỗi quê ?

Ngày tháng qua đi không trở lại ,
Tóc xanh nay đã bạc phong trần.
Còn chăng một tấm lòng thơ dại ,
Ngu ngơ cười khóc chuyện phù vân ?

Đất khách lần khân đà trọn kiếp ,
Thì thôi chữ nghĩa chút niềm vui .
Đêm đêm lần giở trang thơ cổ ,
Trăng nước Tầm Dương những ngậm ngùi .
___________________________________________________________________________________

GIÁO GIÀ TỰ TÌNH

Hết tự trào, tự bạch, tự trách , tự thán , tự vịnh , nay lại tự tình. Không biết rồi còn "tự" gì nữa đây ? Gửi đi để mọi người thân đọc cho vui (và để được thương nhiều hơn). Cái ông giáo già này lẩm cẩm thật rồi. PKT 09/12/2014

Giáo Già Tự Tình
PKT 09/12/2014

Cõi đời gió bụi bao gian khổ,
Suốt kiếp phong sương lắm đoạn trường.
Lòng đỏ khôn nguôi niềm biệt xứ,
Trời xanh khéo bỡn khách tha phương.
Ba chìm bảy nổi còn ngơ ngác ,
Chín ghét mười thương những vấn vương.
Năm tháng tuổI già quay ngó lại ,
Cười ai khôn dại chốn vô thường.

Lời Thêm : Người ta có nói : "Trong đời loạn , khôn cũng chết , dại cũng chết , biết thì sống". Nhưng thế nào mới gọi là biết đây. A special message to all my loved ones : " To live is to err. Do not put blames on yourself. Let bygones be bygones. Cheer up ! Go on your life with a big smile !" PKT 09/12/2014
--
Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

CÁC BÀI HỌA:

NHÌN LẠI

Nghề giáo muôn vàn điều sướng khổ

Đôi khi trằn trọc suốt đêm trường

Con thuyền chở chữ đi trăm nẻo

Sĩ tử qua đò đến bốn phương

Mỗi lớp trò xưa, lòng vẫn nhớ

Từng ngôi trường cũ, trí còn vương

Cuối đời nhìn lại, tâm thanh thản

Đã hiểu hợp tan, ấy lẽ thường.

Phương Hà

TỰ GẪM 4

                                      Kiếp lính tôi yêu dù thống khổ

                                      Canh thù gối súng suốt canh trường

                                      Cao nguyên gió hú,đêm sương lạnh

                                      Giới tuyến mưa gầm phủ tứ phương

                                      Mộng ước quê cha tàn khói lửa

                                      Cầu mong đất mẹ hết sầu vương

                                      Hầm chông ,hố đạn cài giăng bẩy

                                      Sống chết kề bên chuyện lẽ thường

                                                          SONG QUANG

TÔN SƯ KÍNH VIẾNG

Sinh thời loạn lạc bao trần khổ

Náu chỗ gian manh thẳng mã trường

Dẫn lối đêm đen sao Bắc Đẩu

Giữ màu áo trắng nét Đông Phương

Ngôi nhà phong hóa chưa băng hoại

Nghĩa đệ tình sư mãi luyến vương

Tuổi hạc càng cao thầy khả kính

Xuân này xuân nữa chúc xuân thường !

Cao Linh Tử

14/9/2014

Kính Thưa Thầy, Bạn,

        Hổm rày đọc hết Giáo Già tự trào, tự bạch, tự trách , tự thán , tự vịnh , nay lại tự tình. Làm Đỗ Chiêu Đức tôi cũng xúc động với nghề Thầy Giáo nầy. Theo tôi biết thì ngoài Thầy Lộc, Thầy Trí, Thầy Vạn ( Trầm Vân ), Thầy Trường, Thầy Chân Diện Mục ... thì anh HUỲNH HỮU ĐỨC, anh CAO LINH TỬ, Niên Trưởng SONG QUANG, niên Trưởng mà cũng là người giữ vườn của trang mạng PTG&ĐTĐ USA là Nhà Văn Trần Bang Thạch cũng là Nhà Giáo, và cuối cùng là người mang tiếng là Thầy Đồ là tôi đây cũng là... một Thầy Giáo Già, vì ai cũng trên 60 tuổi cả rồi !!!
        Không biết chị PHƯƠNG HÀ ( LỘC MAI ), Cô KIM OANH, KIM PHƯỢNG... có phải là Cô Giáo hay không ? chớ Cô KIM QUANG thì là Hiệu Trưởng TTH TÂN HƯNG Cái Răng ngày xưa của tôi đó !

        Riêng tôi, xuất thân con nhà nghèo thất học sớm, mà lại mơ ước làm Thầy giáo ( nghèo mà ham ! ) , trong khi chữ Hoa chỉ học có Tiểu Học, chữ Việt thì mới học hết lớp Đệ Lục là... tốt nghiệp rồi. May nhờ có quới nhân phù trợ giới thiệu cho vào một trường dạy tiếng Hoa ở tuốt tận Ban Mê Thuộc cho vừa học vừa dạy vừa... run, nên chỉ có 18 tuổi đã trở thành Thầy Giáo dạy lớp Hai Tiểu Học rồi, rồi cứ cái đà vừa học vừa dạy vừa... đi lính, lại được lên dạy Trung học. Sau 1975, cũng vừa học vừa dạy ở các Trung Tâm Ngoại Ngữ của các Đại Học ở Sài Gòn và Trời xui Đất khiến lại được Thỉnh Giảng vào Khoa Trung của Đại Học Khoa Học Xã Hội và Nhân Văn ( Đại Học Văn Khoa ngày trước ) đến năm 1998 thì định cư ở HOA KỲ !

          Dạy học và Tự Học mấy chục năm, học trò cũng nhiều mà Thầy học thì cũng lắm, chẳng những học ở Thầy , ở bạn, mà gần đây còn phải Học Ở Các Học Trò Cũ của mình nữa... Cho nên lại càng thắm thía hơn với lời dạy của Đức Khổng Phu Tử là " Tam nhân đồng hành, Tất hữu ngã sư yên ! "( Trong 3 người cùng đi, thế nào cũng có một người là Thầy của ta đó ! ).

          Bây giờ ngồi đây nghĩ lại, ai đó than van oán trách cho nghề giáo là nghề bạc bẽo, riêng tôi, thì tôi rất thỏa mãn với cái nghề giáo của mình : Thứ nhất, là thỏa mãn được ước mơ làm Thầy Giáo của mình từ nhỏ . Thứ hai, là nhờ dạy học mà phải tự học, nên kiến thức ngày càng phong phú hơn. Thứ ba, là trước mắt, Thầy học,bạn học, học trò ở khắp Năm Châu Bốn Bể. Thứ tư, là được dạy cả 3 bậc học, từ Tiểu Học, Trung Hoc, cho đến Đại Học.( Đụng " La Phong " rồi còn gì ! ). Và...
      Niềm VUI lớn nhất là cho đến trước mắt thì Thầy cũng như là bạn, bạn cũng như là thầy, học trò mà cũng là bạn, và cũng là THẦY nữa ! Đâu có nghề nào được như nghề nầy, đâu có nghề nào Vui hơn nghề nầy nữa đâu !!!
      Trong niềm VUI đó, xin được HỌA VẬN bài GIÁO GIÀ TỰ TÌNH của Thầy PHẠM KHẮC TRÍ kính mến sau đây :

                 GIÁO GIÀ TỰ TÌNH

           Phấn bụi suốt đời dù có khổ,
           Niềm vui chan chứa khắp bao trường.
           Tiểu Trung Đại học luôn ba cấp,
           Âu Á MỸ Châu khắp bốn phương.
           Đồng học bạn bè tình mãi thắm,
           Thầy Cô anh chị nghĩa còn vương.
           Học thầy, học bạn, học...trò nữa !
           Cầu học " Tam Nhân " ấy lẽ thường !!!

                                                      Đỗ Chiêu Đức.

Đồng Nghiệp Cảm Xúc
Thế hệ tuần hoàn theo nghiệp Giáo
Cao niên Thầy : Lộc, Trí, Vân (*), Trường
Song Kim (**) Quang Tuấn người đa xứ
Nhị Đức (***) Lưu Linh kẻ tứ phương
Phấn trắng mang về bao mộng ước
Bảng đen đem đến lắm tơ vương
Không sang chẳng phú nhưng cao quý
Thanh thản an vui cuộc sống thường
Quên Đi
(*) Thầy Trầm Vân
(**) Kim Quang, Kim Phượng
(***) Đỗ Chiêu Đức, Huỳnh Hữu Đức

Nhìn Lại Ngày Xưa

Nhìn lại ngày xưa nào thấy khổ
Bao năm gắn bó với ngôi trường
Nụ cười độ lượng hồng muôn nẻo
Lời giảng ân cần ấm bốn phương
Mực tím chữ nghiêng lòng mãi nhớ
Bảng xanh phấn trắng bụi còn vương
Tay cầm kỷ niệm rung tình nghĩa
Lớp học thương yêu nhớ lạ thường
Trầm Vân

LỜI TỰ TÌNH

Cuộc đời dân Việt ai không khổ!

Thiên sử quê hương khúc đoạn trường

Cơn bảo mê cuồng từ ý hệ

Một thời tản lạc bước tha phương

Hồn xưa dần hủy trong đau đớn

Kẻ sĩ cúi đầu tự vấn vương

Nhà giáo ưu tư nhìn ngẫm lại

Chạnh lòng thương cảm luận vô thường!

Nguyễn Đắc Thắng - 20140915

_____________________________________________________________________________________________________________

GIÁO GIÀ TỰ VỊNH

Dường như lúc này tôi đang mắc phải một trong những bệnh già, mà tôi e ngại ,là bệnh ham nói về mình. Trước đây tôi có như vậy đâu. Gần đây đã có Giáo Già Tự Trào , Giáo Già Tự Bạch , Giáo Già Tự Trách, Giáo Già Tự Thán, tưởng như vậy là đủ ,sao hôm nay lại còn Giáo Già Tự Vịnh? Có phải vì hãy còn ít nhiều nghĩ ngợi lẩm cẩm là mọi người thân quí vẫn chưa hiểu được tấm lòng tôi ? PKT 09/10/2014

Giáo Già Tự Vịnh
PKT 09/10/2014

Nước chảy xuôi dòng ngẫm cũng vui ,
Tha hương ngày tháng thả mây trôi.
Đắng cay mặn nhạt lấy làm ngọt ,
Phải trái đúng sai chỉ biết cười.
Lơ láo cho đành thân giáo dở ,
Ngu ngơ phó mặc số hên xui.
U mê đến quá nửa đời lỡ ,
Ôi tuổi thơ tôi những ngậm ngùi.

Phụ Chú :

(1) Hai chữ "Lơ láo" trong câu 5 , lấy trong Truyện Kiều - Nguyễn Du :

     Bó thân về với triều đình,
     Hàng thần lơ láo phận mình ra đâu

(2) Hai chữ "Ngu ngơ" trong câu 6, lấy trong Mây Tần - PKT :

      Còn chăng một tấm lòng thơ dại ,
      Ngu ngơ cười khóc chuyện phù vân ?
HỌA:

VUI TUỔI GIÀ

Cuối đời còn lại mấy ngày vui

Rất đáng nâng niu, chớ bỏ trôi

Quá khứ đã qua, không luyến tiếc

Tương lai sẽ đến, hãy tươi cười

Cầm kỳ giải trí vơi sầu muộn

Thi hoạ say mê quên vận xui

Tận hưởng phút giây trong hiện tại

Đừng quay nhìn lại để bùi ngùi.

Phương Hà

NGU NGƠ ĐỜI GIÁO

Già cóc cười mình nghĩ cũng vui

Cười nhau rồi đến cả ông trời

Quay cuồng thế sự thì nhích mép

Điên đảo thời nay ráng gượng cười

Lơ láo năm dài thân giáo mác

Buông xuôi ngày tháng mặc hên xui

Ngồi buồn níu bạn nghe tâm sự

Cũng bọn ngu ngơ lắm ngậm ngùi

C.D.M.
NHÌN LẠI

Nghề giáo muôn vàn điều sướng khổ

Đôi khi trằn trọc suốt đêm trường

Con thuyền chở chữ đi trăm nẻo

Sĩ tử qua đò đến bốn phương

Mỗi lớp trò xưa, lòng vẫn nhớ

Từng ngôi trường cũ, trí còn vương

Cuối đời nhìn lại, tâm thanh thản

Đã hiểu hợp tan, ấy lẽ thường.

Phương Hà

__________________________________________________________________________________

MỘT CHÚT TÌNH

Ngày 10/10/2014 là ngày họp mặt hàng năm của đại gia đình CHS/CGC PTG-ĐTĐ Cần Thơ , năm nay ở Phoenix , Arizona. Một Chút Tình, lời vụng, ngô nghê nhưng chút tình này là thật. Cầu chúc mấy ngày họp mặt thật vui, thật tình nghĩa .
PKT
09/09/2014

Một Chút Tình
PKT 09/09/2014

Ngày mười tháng mười sắp đến ,
Tôi qua Phoenix tìm vui.
Mong ngược thời gian gặp lại ,
Tôi xưa, năm tháng ngậm ngùi.

Bạn quí ai còn ai mất ,
Trò yêu trôi dạt khắp nơi.
Còn chăng tình xưa nghĩa cũ ,
Cho ấm lòng nhau cuối đời?

Trường cũ nửa vòng trái đất ,
Nhạt nhòa hình bóng đong đưa.
Tuổi đời qua nhanh chồng chất ,
Thương nhau biết mấy cho vừa.

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com
Chúc Thầy

Chúc thầy khỏe người chân cứng

Xuôi về Phoenix miền xa

Nhặt lại vùng trời kỷ niệm

Cất vào ký ức ngàn hoa.

Tóc thầy thêm nhiều sợi bạc

Mắt cô hằn rõ nếp nhăn

Phải chăng tóc phai màu phấn?

Da khô trí tuệ nhọc nhằn?

Mỗi lần em ngang trường cũ

Nhớ thầy biết mấy cho vừa

Chúc thầy trăm năm vẫn vậy

Để em tìm lại dáng xưa.

Ngày mười tháng mười sắp đến

Cho em trìu mến kính dâng

Nghĩa ân trăm năm vẫn vậy

Dù xa - nhưng tình ở gần.

Dương hồng Thủy

(10/09/2014)
Nốí tiếp "Một chút tình" của Thầy PKT.SQ cũng xin mượn trang net nầy gởi đến Đai Hôi PTGĐTĐ/CT tại Phoenix "Một chút tình riêng" để thay lời cầu chúc Đại Hội thành công tốt đẹp.Có mượn vài vận trong bài thơ của Thầy PKT .Kính lời hỏi thăm Thầy Cô;chúc mạnh khoẻ và bình an.SQ

                                          MÔT CHÚT TÌNH RIÊNG

                                    Đại Hội Phan-Đoàn sắp đến rồi !

                                    Chắc là Phoenix lắm niềm vui

                                    Đồng môn,Thầy cũ cùng xum hợp

                                    Gặp mặt nhìn nhau luống ngậm ngùi

                                    Thầy xưa ngày ấy ai còn mất ??

                                    Bạn học đồng song tản mọi nơi

                                    Gởi chút tình riêng đầy luyến ái

                                    Lòng tôi ký ức giữ muôn đời

                                    Hoàn cảnh gia đình tôi chẳng đến

                                    Cầu mong Đại Hội chúc thành công

                                    Thời gian chuyển tiếp sang năm tới

                                    Gặp bạn, gặp Thầy thỏa tấm lòng.

                                                       SONG QUANG

GỬI THEO MÂY SỢ LẠC QUÁ NGƯỜI ƠI

Họp xa quá làm sao vác mặt tới

Khệ nệ ôm vài câu tếu tặng chơi

Thơ chât chứa bao nỗi niềm năm tháng

Thoảng tai người mong thấu hiểu người ơi

Trường xa xưa mịt mù trong tăm dạng

Cánh phượng hồng lả tả rớt đầy vơi

Tình xa xưa vượt thời gian đọng lại

Rèm mộng mơ không đủ ướp tim người

Ta nhắc mãi , nhớ hoài , nhắn nhe gấp

Chút thời gian còn lại bên vai già

Cánh tay gầy run run sợ hụt hẫng

Chới với vài câu treo lên mây xa

                                  C.D.M.

TẤM ẢNH NGÀY XƯA
Đứng, từ trái: GS Trực, GS Quân, GS Trương, GS Quới, GS Vạn, GS Hường, GS Tòng
GS Phạm Khắc Trí ngồi trước GS Đoàn Văn Trương, giữa GS Chiêm Kiêm Chên (áo trắng) và GS Võ Hiều Nghĩa

Mới đây , nhận được vài tấm ảnh , chụp đầu thập niên 1970 , trong ngày vui một đời của một người bạn quí , do một em cựu học sinh Phan Thanh Giản Cần Thơ , từ bên nhà gửi qua. Tấm Ảnh Ngày Xưa , cảm hứng theo dòng , riêng gửi các bạn và các em học trò cũ. Cầu chúc an lành cho tất cả mọi người thân quí. PKT 09/06/2014

Tấm Ảnh Ngày Xưa
PKT 09/06/2014

Nhìn ảnh cũ , lòng ngậm ngùi xúc động ,
Dòng đời trôi , đã bao cảnh sinh ly.
Cầu thệ thủy im ngồi trơ cổ độ ,
Quán thu phong lặng đứng rũ tà huy.
Một thuở buồn vui, trò yêu ,bạn quí ,
Phấn trắng,bảng xanh, ngày tháng xuân thì.
Đổi thay dâu bể, kẻ còn, người khuất ,
Bóng hình xưa còn lại chút tình chi.

Chú Thích :

(1) Hai câu 3, 4 , lấy ở trong Cung Oán Ngâm Khúc của Ôn Như Hầu Nguyễn Gia Thiều (1741 - 1798) : "Cầu thệ thủy ngồi trơ cổ độ / Quán thu phong đứng rũ tà huy " .

(2) Trong Luận Ngữ có chép lại lời nói của Khổng Tử : "Thệ giả như tư phù , bất xả trú dạ ". Ý nói mọi vật biến đổi phút giây như dòng nước ngày đêm trôi chảy không ngừng.

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com
_________________________________________________________________________________

Ý THU
Cuối đời , tuổi già , ngẫm cũng vui. Gần đây , nhớ con, nhớ cháu , nhớ thân thích trong họ ngoài làng ,nhớ bạn bè xa gần, nhớ học trò cũ , nhớ mình thuở mới vào đời với cái tôi, ngây thơ đến tội nghiệp cho mãi đến tận bây giờ, mà nói chữ "thuơng" không thành tiếng , nên mới có chuyện giáo già tự trào, tự bạch, tự trách , tự thán. Hôm nay, dường như nghe được tiếng thu gọi đâu đó , không hiểu trong đầu nghĩ gì mà bỗng nhớ lại một bài thơ , vâng một bài thơ, vỏn vẹn chỉ có 8 câu 7 chữ , mà phải mãi đến gần đây ,khoảng 50 năm sau mới viết nốt được 2 câu cuối. Tôi ngồi chép lại để mọi người thân quí đọc cho vui với tôi. Cầu chúc an lành. PKT 09/03/2014

Ý THU
PKT - Mây Tần

Mỗi độ chuyển mùa dạ xốn xang ,
Hồn thơ lãng đãng đỉnh non vàng.
Trời trong, mây bạc trôi lờ lững ,
Rừng biếc , lá xanh rụng ngỡ ngàng.
Nhớ ráng nắng hồng chiều cổ tích ,
Thương con cò trắng kiếp lang thang.
Cố nhân biền biệt từ Thu ấy ,
Biết gửi về đâu nghĩa cũ càng.

Phụ Chú : Câu 5 và 6 lấy ý từ 2 câu thơ trong bài Đằng Vương Các Phú (?) của Vương Bột (647 - 675): "Lạc hà dữ cô vụ tề phi / Thu thủy cộng trường thiên nhất sắc" (Ráng mây đỏ lạc lõng với con cò trắng lẻ bạn cùng bay / Nước thu và trời dài cùng một màu ).

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

GIÁO GIÀ TỰ THÁN, GIÁO GIÀ TỰ BẠCH, GIÁO GIÀ TỰ TRÁCH, GIÁO GIÀ TỰ TRÀO

GIÁO GIÀ TỰ THÁN
Đã gửi đi Giáo Già Tự Trào , Giáo Già Tự Bạch , Giáo Già Tự Trách , nay gửi thêm Giáo Già Tự Thán cho đủ bộ, để chọc phá cho đủ cách , để mọi ngườI thân quí đọc rồi cười cho vui thôi. Mong, rất mong , nghe được tiếng cười vui của mọi người. PKT 08/30/2014

Giáo Già Tự Thán
PKT 08/30/2014

Giang hà nhật hạ nhân giai trọc,
Thiên địa lô trung thục hữu tình.
Đốt đuốc, tìm người, người chẳng thấy ,
Chong đèn, đọc sách, sách làm thinh.
Tri âm, có thấu niềm dâu bể ,
Tri kỷ, nào hay nỗi nhục vinh.
Ngày tháng qua nhanh, ông giáo ạ ,
Thôi vui cho hết kiếp phù sinh .

Lời Thêm : "Giang hà nhật hạ nhân giai trọc / Thiên địa lô trung thục hữu tình" là 2 câu tôi được thày Nguyễn Thiệu Lâu ngâm cho nghe khoảng 60 năm về trước và sau này tìm thấy ở trong bài "Đời Đáng Chán Hay Không Đáng Chán" của Thi Sĩ Tản Đà Nguyễn Khắc Hiếu (1889 - 1939). Tôi hiểu không rõ lắm là : "Ớ trên thế gian sông nước này mọi người đều bị vẩn đục hết , không còn trong sạch nữa / Ở trong lò lửa nung nấu tạo ra muôn vật của đất trời này, ai đâu là người hữu tình nhỉ". Trong Cung Oán Ngâm Khúc của Ôn Như Hầu Nguyễn Gia Thiều có câu :"Lò cừ nung nấu sự đời / Bức tranh vân cẩu vẽ ngườI tang thương". PKT 08/30/2014

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com
GIÁO GIÀ TỰ BẠCH
Giáo Già Tự Bạch
PKT 08/27/2014

Sông dài ,nắng đổ, dòng trong đục ,
Trời đất mênh mang , ai mắt xanh.
Đời chán hay không thôi bỏ mặc ,
Tuổi già sao nỡ để qua nhanh.
Đã không màng đến vòng sinh lão ,
Thì có nghĩa gì bả lợi danh.
Khôn dại, làm vui, nhà giáo dở ,
"Thày ơi", hai tiếng chẳng ai giành.

Lời Thêm : Giáo Già Tự Bạch , 2 câu đầu , còn là để ghi lại một kỷ niệm với Giáo Sư Nguyễn Thiệu Lâu, thày tôi, một trưa tháng 8/1954 Sài Gòn , chợt mưa chợt nắng, đã được thày ngâm cho nghe 2 câu trong bài Đời Đáng Chán Hay Không Đáng Chán của Tản Đà. "Giang hà nhật hạ nhân giai trọc / Thiên địa lô trung thục hữu tình ". PKT 08/27/2014

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Họa : Ơn Thầy Cũ

Ngàn năm vẫn nhớ ơn thầy cũ

Bụt giảng băng ngồi tấm bảng xanh

Tháng chín tựu trường vui hớn hở

Hè sang ly biệt thật là nhanh

Năm mươi năm lẻ vừa gặp lại

Thầy cũng như xưa vẫn rạng danh

Biển cạn non mòn tình sư phụ

Khen ai nao nức để tranh giành.

Dương hồng Thủy (27/08/2014)
TỰ GẪM 2

                                Dòng đời dù có trong hay đục !

                                Trời vẫn một màu luôn mãi xanh

                                Nợ nước ,tri ân đâu để mặc

                                Tình Thầy nghĩa trọng chớ quên nhanh

                                Dẫu rằng nên phận người tri thức

                                Thì chẳng trở thành kẻ hám danh

                                Trọng đạo tôn sư đừng bỏ dở

                                Sách còn ghi chép nét rành rành

SONG QUANG

Giáo Già Tự Trách
PKT 08/28/2014

Quá tám mươi rồi còn ngớ ngẩn ,
Còn tự hỏi mình giống gì đây?
Làm con, không nuôi được bố mẹ ,
Làm chồng, bị vợ chê tối ngày,
Làm cha, thương thôi đâu có đủ,
Làm anh, giúp được gì cho em ,
Làm bạn, đúng sai sao cũng được ,
Làm thày , thôi nói hết nổi rồi.
Thật tội cho ông, ông giáo ạ ,
Rõ gàn , rõ dở , sao không hay?.
Lời Thêm : Gần đây gửi đi Giáo Già Tự Trào , Giáo Già Tự Bạch ,chỉ phổ biến với người thân quí, chỗ trong nhà , đọc cười cho vui , và nếu có thể mong được hiểu là ít nhiều tâm sự cuối đời ,như thể như muốn nói lên một lần rồi thôi, như thể ngại không còn dịp khác nữa ,về Tình Yêu thủy chung không đổi của tôi đối với đời , với người , với gia đình , với nghiệp giáo trời định ,và với tất cả các em học trò cũ , mặc dù đời riêng thật ra cũng đã lắm ê chề, ba chìm, bảy nổi, chín lênh đênh rồi. Hôm nay , tính làm thêm một bài thơ đường cho Giáo Già Tự Thán , không hiểu sao , lại ngồi viết thành một bài, thơ chẳng ra thơ, như trên. Nhưng , đọc lại, lại thấy vui vui , lại muốn chia sẻ chút vui này với tất cả mọi người mà tôi trân trọng quí mến. Chắc cũng không cần phải giải thích lôi thôi để tránh mọi ngộ nhận có thể. Tự cho mình là "giáo dở" nhưng tôi từ thuở đầu đời vẫn luôn luôn cố gắng không ngừng tu học, sửa mình , mặc dù cho đến tận bây giờ vì hoàn cảnh , vì lực bất tòng tâm , vì đủ thứ bởi, tại , vì có thể , nên vẫn chưa đạt được như ý nguyện , để trở thành một "người tốt" trong ý nghĩa tốt hạn hẹp về một người con, người cháu, người chồng , người cha ,người bác, người chú , người cậu, người dượng , người anh, người em , người bạn ,và nhất là về một nhà giáo. Thế thôi. Vài dòng luộm thuộm từ trong lòng, nghĩ sao viết vậy, đã viết ra rồi không muốn sửa chữa lại nữa. Xin đừng trách , tội nghiệp. PKT 08/28/2014

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Họa:

TỰ GẪM 3

                         Tự gẫm phận mình nợ trót vay

                         Trả hoài không dứt...biết sao đây ??

                         Mẹ cha dưởng dục đền chưa trọn

                         Non nước vai mang đáp chửa đầy

                         Nghĩa vợ đồng tâm cùng cộng khổ

                         Ân Thầy dạy dỗ tấm thân nầy

                        Tình đời,bè bạn người chia sẻ

                        Bảy mấy năm rồi....vẫn trắng tay

                                      SONG QUANG

GIÁO GIÀ TỰ TRÀO

Tình cờ đọc được một bài thơ lạ của Cụ Nguyễn Công Trứ trên internet , nhàn lão, tôi ngồi họa lại , gửi mọi người thân quí, cuối tuần đọc cho vui. PKT 08/23/2014

Lúc Về Già
Nguyễn Công Trứ (1778 - 1858)

Kẻ ghét song còn có kẻ ưa ,
Nghĩ đâu mà lựa được cho vừa.
Khó giàu đã định thời không oán ,
Khôn dại đành hay há dám từ ,
Bể học dò nguồn cho chúng trẻ ,
Ngày nhàn vui chuyện với người xưa.
Lâng lâng rũ sạch niềm nhân ngã,
Gẫm thú phồn hoa đáng thế chưa.

Giáo Già Tự Trào
PKT 08/23/2014

Giáo dở , về già, thật khó ưa ,
Hơi đâu mà nói mấy cho vừa.
Một đời dang dở còn chưa ngán ,
Nửa kiếp lang thang chẳng chịu từ.
Vẫn nhớ đầu đời nơi tỉnh lẻ ,
Mà thương đám trẻ thuở ngày xưa.
Còn ham tiếng gọi "thày ơi" lắm ,
Tóc bạc trắng rồi đã tỉnh chưa ?

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com
CÁC BÀI HỌA:
TỰ HỎI

Sao phải quan tâm kẻ ghét ưa

Mỗi người một ý biết sao vừa ?

Khù khờ - cuộc thế không dung nạp

Tráo trở - người yêu lại khước từ !

Hay dở, dở hay - điều vạn thuở

Dại khôn, khôn dại - chuyện ngàn xưa

Cuối đời tóc bạc còn trăn trở

Ta sống thế này đã đúng chưa ?

Phương Hà

NHỚ THẦY

Thầy tui nghiêm khắc ít trò ưa

Thi rớt đăng đi lính hẳn vừa

Đồng Đế Quang Trung đành phải chịu

Sư Dù Biệt Động cũng không từ

May còn sống sót thương người cũ

Rủi đã qua rồi nhớ thuở xưa

Mái tóc thời gian thêm sắc trắng

Ân tình sư đệ trả thì chưa .

Cao Linh Tử

24/8/2014
Lúc còn đi học

Khi còn đi học ít người ưa

Dở dở ương ương khó kẻ vừa
Các Cậu nói khùng xa lẹ lẹ

Mấy Cô chê lảng né từ từ
Mình đây cứ nghĩ theo thời đại(*)
Còn họ cho rằng giống thuở xưa

Thôi mặc ai cười ta cứ thế

Khen chê hãy gẫm đúng hay chưa

                                  Quên Đi

(*) Thuở tôi còn đi học, có một thời, con trai khi ra đường phải đầu bù tóc rối, cho có vẻ nghệ sĩ phong trần.

TỰ GẪM..

                                   Trần ai, muốn được lắm người ưa !

                                   luyện tập công phu chứ chẳng vừa

                                   Quân dữ, tránh xa điều nợ oán

                                   Kẻ hiền, học lễ, nghĩa, nhân từ

                                   Tiền tài đừng để mờ con mắt

                                   Danh vọng noi gương mấy cụ xưa

                                   Cuộc sống vươn lên chân, thiện, mỹ

                                   Tới già, tóc bạc ...tỉnh ra chưa ???

SONG QUANG
__________________________________________________________________________________________

CỬ BÔI YÊU NGUYỆT

Cùng trong cảnh cô đơn , cùng "cử bôi yêu nguyệt" (nâng chén mời trăng), người thơ Tô Đông Pha thả hồn lên trời mời trăng uống rượu, còn ông tiên Lý Bạch lại bắt trăng xuống trần uống rượu với mình. Mong chia sẻ được niềm thú vị này với mọi người thân quí qua một bài Tống Từ cúa Tô Đông Pha và một bài Đường Thi Ngũ Ngôn Cổ Phong của Lý Bạch. PKT 08/18/2014

Cử Bôi Yêu Nguyệt
Tô Đông Pha (1037 - 1101)
Bằng cao thiếu viễn
Kiến trường không vạn lý vân vô lưu tích
Quế phách phi lai
Quang xạ xứ lãnh tẩm nhất thiên thu bích
Ngọc vũ quỳnh lâu
Thừa phong lai khứ
Nhân tại thanh lương quốc
Giang sơn như họa
Vọng trung yên thụ lịch lịch
Ngã túy phách thủ cuồng ca
Cử bôi yêu nguyệt đối ảnh thành tam khách
Khởi vũ bồi hồi phong lộ dạ
Kim tịch bất tri hà tịch
Tiện dục thừa phong
Phiên nhiên quy khứ
Hà dụng kỵ bằng dực
Thủy Tinh cung lý
Nhất thanh xuy đoạn hoành địch
Phụ Chú : Nguyên tác là một bản nhạc của Tô Đông Pha , theo điệu Niệm Nô Kiều , đời Tống. Tựa đề "Cử Bôi Yêu Nguyệt" là do người chuyển dịch tự ý đặt ra. PKT 08/18/2014
Nâng Chén Mời Trăng
PKT 08/18/2014
Cao trông vời vợi ,
Không gian trong suốt, ngàn dặm không mây gợn.
Ánh trăng tràn lan ,
Một vùng trời thu lạnh xanh biếc rực sáng.
Điện ngọc lầu quỳnh ,
Gió trời lồng lộng ,
Đưa ta vào tiên giới.
Núi sông như vẽ ,
Cây cảnh khói sương lồ lộ.
Ta say vỗ tay nghêu ngao ,
Mời trăng cùng ta với bóng thành ba khách ,
Múa may bồi hồi trong sương gió .
Đêm nay đêm nào chẳng biết ,
Thừa gió bay đi ,
Thơ thới trở lại ,
Đâu cậy cánh bằng chi.
Trong cung Quảng Hàn ,
Khúc nhạc sáo thổi vừa dứt.

Nguyệt Hạ Độc Chước
Lý Bạch (701 - 762)
Hoa gian nhất hồ tửu,
Độc chước vô tương thân.
Cử bôi yêu minh nguyệt,
Đối ảnh thành tam nhân.
Nguyệt ký bất giải ẩm,
Ảnh đồ tùy ngã thân.
Tạm bạn nguyệt tương ảnh,
Hành lạc tu cập xuân.
Ngã ca nguyệt bồi hồi ;
Ngã vũ ảnh linh loạn.
Tỉnh thì đồng giao hoan,
Tuý hậu các phân tán.
Vĩnh kết vô tình du,
Tương kỳ mạc Vân Hán.
Một Mình Uống Rượu Dưới Trăng
PKT 08/18/2014
Trước hoa một hồ rượu ,
Say tỉnh một mình ta.
Nâng ly mời trăng sáng ,
Cùng bóng nữa là ba.
Trăng đã không biết uống,
Bóng chỉ quấn quanh người.
Tạm bạn cùng trăng bóng ,
Vui cho kịp xuân thôi.
Ta hát trăng bồi hồi ,
Ta múa bóng nghiêng lơi.
Còn tỉnh còn trăng bóng ,
Say rồi tàn cuộc chơi.
Tỉnh say một đời lỡ,
Với ai, kiếp sau, hẹn ngắm sao trời?
An English Version
Tony Barnstone - Nguồn : Internet
A pot of wine in the flower garden,
but no friends to drink with me.
So I raise my cup to the bright moon
and to my shadow, which make us three,
But the moon won't drink
And my shadow just creeps about my heels.
Yet in your company, moon and shadow,
I have a wild time till spring dies out.
I sing and the moon shudders.
My shadow staggers when I dance.
We have our fun while I can stand
Then drift apart when I fall asleep.
Let's shared this empty journey often
and meet again in the milky river of stars.

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com
___________________________________________________________________________________

Đáp Nhân
Thái Thượng Ẩn Giả

Ngẫu lai tùng thụ hạ,
Cao chẩm thạch đầu miên.
Sơn trung vô lịch nhật,
Hàn tận bất tri niên.

Chú Thích : Tác giả là một ẩn sĩ , không rõ tên tuổi , đời Vãn Đường (836 - 905). Không biết nguyên nhân nào được gọi là Thái Thượng Ẩn Giả. PKT 07/29/2014

Dịch Xuôi : Trả Lời Người
PKT 07/29/2014

Ngẫu nhiên đến dưới cây tùng
Thảnh thơi gối đầu cao lên tảng đá nằm ngủ
Trong núi không có lịch ghi ngày tháng
Mùa lạnh qua rồi , không biết bây giờ là năm nào đây

Đáp Nhân
Bài 1 - PKT 07/29/2014

Gốc thông nằm khểnh ngủ ,
Gối đá ngó trời mây.
Trong núi không ngày tháng ,
Đông tàn đâu có hay.

Đáp Nhân
Bài 2 - PKT 07/29/2014

Ngẫu nhiên nằm dưới bóng tùng ,
Gối đầu lên đá ngủ cùng trời mây.
Núi sâu không có lịch ngày ,
Tàn đông, đánh giấc xuân dài , vui thôi.

Phiếm Bàn : Còn là người là còn lệ thuộc vào thời gian. Người ở ẩn này thành tiên rồi. PKT 07/29/2014

In Reply (The Ancient Recluse - China)
Red Pine - Poems Of The Masters

Somehow I ended up beneath pines
sleeping in comfort on boulders
there aren't any calendar in the mountains
winter ends but who counts the years

Tri Khac Pham

Phamid1934@gmail.com
Đáp Lời Người

Thảnh thơi ngủ dưới gốc tùng

Gối đầu trên đá che chung bầu trời

Núi không tờ lịch nào rơi

Năm nào không biết , qua rồi mùa đông

Trầm Vân

ĐÁP LỜI NGƯỜI

Thư thả nằm lăn dưới gốc thông

Gối đầu trên đá ngắm tầng không

Non sâu chẳng lịch ghi ngày tháng

Nào biết đâu là đã cuối đông.

Phương Hà phỏng dịch



TƯƠNG TIẾN TỬU
Lý Bạch (701-762)

Quân bất kiến
Hoàng hà chi thủy thiên thượng lai
Bôn lưu đáo hải bất phục hồi
Hựu bất kiến
Cao đường minh kính bi bạch phát
Triêu như thanh ti mộ thành tuyết
Nhân sinh đắc ý tu tận hoan
Mạc sử kim tôn không đối nguyệt
Thiên sinh ngã tài tất hữu dụng
Thiên kim tán tận hoàn phục lai
Phanh dương tể ngưu thả vi lạc
Hội tu nhất ẩm tam bách bôi
Sầm Phu Tử
Đan Khâu Sinh
Tương tiến tửu
Bôi mạc đình
Dữ quân ca nhất khúc
Thỉnh quân vị ngã khuynh nhĩ thính
Chung cổ soạn ngọc bất túc quý
Đản nguyện trường túy bất nguyện tinh
Cổ lai thánh hiền giai tịch mịch
Duy hữu ẩm giả lưu kỳ danh
Trần Vương tích thời yến Bình Lạc
Đẩu tửu thập thiên tứ hoan hước
Chủ nhân hà vi ngôn thiểu tiền
Kính tu cô thủ đối quân chước
Ngũ hoa mã
Thiên kim cừu
Hô nhi tương xuất hoán mỹ tửu
Dữ nhĩ đồng tiêu vạn cổ sầu

Chú Thích :

(1) Tương Tiến Tửu : Sắp Mời Rượu , tên một điệu ca xưa
(2) Hoàng Hà , tên một con sông lớn miền bắc bên Tàu , dài khoảng 4600 km, nguồn từ Tây Tạng ,ở độ cao 5000 m .
(3) Sầm Phu Tử , Đan Khâu Sinh là 2 người bạn của Lý Bạch.
(4) Trần Vương , tước phong của Trần Thực (một người con thứ của Tào Thào ,nước Ngụy đời Tam Quốc ) đãi 10 ngàn đấu rượu trong một buổi tiệc ở cung Bình Lạc.

Rượu Vào Rồi , Say Đi Thôi
PKT 07/26/2014

Há không thấy ,nước sông Hoàng Hà từ trời đổ xuống ,cuồn cuộn ra biển , có bao giờ chảy ngược trở về đâu?
Lại chẳng thấy, đài gương lầu vắng, tóc trắng ngậm ngùi , sáng như tơ xanh ,chiều đà tuyết rộ bạc phau !

Mấy thuở , được vui, hãy vui cho thỏa ,
Chớ để chén vàng lạnh ánh trăng ngà.
Trời sinh ta tài có ngày dùng đến ,
Tiền bạc tiêu hết rồi lại có mà.
Phanh dê, xẻ trâu , đất trời nghiêng ngả ,
Ba trăm chén cạn một lần cho đã .

Bác Sầm ơi , anh Đan ơi ,
Rượu vào rồi, xin mời ,
Say đi thôi !
Tôi xin ca một khúc ,
Hầu các bạn nghe chơi.

Chiêng trống cỗ bàn đâu có thiết ,
Chỉ muốn ngất ngưởng hỏi trời dài.
Xưa nay thánh hiền tiêu ma hết ,
Phải chăng còn lại chút danh say?

Tiệc Bình Lạc ,Trần Vương ngày trước ,
Mười ngàn đấu rượu đãi xàm vui.
Xin đừng lo ngại thiếu tiền trả ,
Cứ uống tiếp đi cho đến say vùi.

Ngựa hoa năm sắc đó,
Áo cừu ngàn vàng đâu.
Bảo trẻ lấy đi đổi rượu quí ,
Để uống cho tan vạn cổ sầu !

Bring in the Wine (Li Bai, 701-762 AD, China)
Ying Sun © 2008

Can't you see the Yellow River coming from heaven,
Running to the sea with no return?
Can't you see the mirror, high and bright,
Weeping over black hair at dawn, but white by night?
Enjoy life when there is prosperity.
Never tip a gold cup to the moon, empty.
Heaven has given me a gift and it's my turn.
All my fortune is squandered, but it will return.
Let's have fun - a fest with veal and beef.
Empty three hundred drinks before we leave.
Master Cen, Pupil Danqiu,
Bring in the wine and I'll keep pouring for you.
And I'll sing you a song.
Please listen and hum along:
The life style of the rich is all fake.
I'd rather stay drunk, never awake.
All sages in history were solitary,
Except those drinkers who left their glory.
When Lord Chen entertained in Ping-Le Palace,
Pricey wine was poured just for joyfulness.
Why worry about spending money, my host?
Bring in more wine and I'll drink the most.
Take my spotted stallion and fancy fur.
Ask the lad to trade for the wine I prefer.
Drink away the eternal sorrow we all suffer

Lời Thêm :

(1) Cảm Đề Bài Tương Tiến Tửu Của Lý Bạch
     PKT- Mây Tần

      Người xưa lúc buồn thường mượn rượu ,
      Tôi nay chỉ biết trốn vào thơ.
      Vui với trăng sao thời thơ ấu ,
      Và những mộng mơ tuổi dại khờ.

      Người xưa thiếu tiền đổi lấy rượu ,
      Còn có áo cừu , ngựa ngũ hoa.
      Còn có bạn mời trăm chén cạn ,
      Còn Tương Tiến Tửu một bài ca .

      Đất khách tôi nay đã bạc đầu ,
      Tình thơ không biết gửi về đâu.
      Đêm đêm ngước hỏi vầng trăng bạc ,
      Biết ngỏ cùng ai vạn cổ sầu.

(2) Người xưa ,một đời say tỉnh , trong lúc say, đã để lại cho đời một thiên cổ tuyệt tác. Còn tôi lúc này, cuối đời nhàn lão, ăn nói loạng quạng , chữ nghĩa hàm hồ , chẳng qua chỉ là muốn chọc phá để cùng cười cho vui , thế mà cũng thơ với thẩn , một cách riêng gửi lời thăm hỏi đến mọi người thân quí vậy thôi. Cầu chúc an lành. PKT 07/26/2014

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

KHUYẾT ĐỀ

Sáng nay , bắt gặp được một nét đẹp thanh thoát - lời nổi ý chìm - trong một bài thơ xưa, mà ở lần chuyển dịch mấy năm trước, trong Mây Tần , tôi đã không "thấy" được. Chép ra đây để mọi người trong nhà đọc cho vui. Cầu chúc an lành. Thân quí. PKT 06/26/2014

KHUYẾT ĐỀ
Lưu Tích Hư ( -714 - )

Đạo do bạch vân tận
Xuân dữ thanh khê trường
Thời hữu lạc hoa chí
Viễn tùy lưu thủy hương
Nhàn môn hướng sơn lộ
Thâm liễu độc thư đường
U ánh mỗi bạch nhật
Thanh huy chiếu y thường

Dịch Xuôi : Khuyết Đề (Thiếu Đề Bài)
PKT 06/26/2014

Cuối đường đi là vào vùng mây trắng
Sắc xuân dài dọc theo khe suối xanh
Lác đác vài cánh hoa rụng trôi lạc đến
Hương thơm theo dòng nước cuốn bay xa
Cổng nhà thanh nhàn nhìn ra lối lên núi
Phòng đọc sách nằm trong khu liễu rậm
Ở chốn u nhã này mỗi khi mặt trời lên
Áo quần vương đầy những đốm nắng lung linh

Khuyết Đề
PKT 06/26/2014

Đường tận chân mây trắng ,
Xuân dài dọc suối xanh.
Hoa trôi khe nước mát ,
Hương tỏa khí trời lành.
Núi chắn ngoài đầu ngõ ,
Liễu buông quanh họa đường.
Ngày qua ngày lặng lẽ,
Áo bạc nắng tha hương.

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com
Bản dịch Chân Diện Mục:
HƯƠNG NẮNG SỚM

Ngút mắt tận đường mây trắng
Cuối khe sắc xuân nhẹ nương
Hoa ơi từ đâu trôi lại
Lững lờ tỏa xa mùi hương
Buồn tênh ngồi nhìn lên núi
Thư phòng xanh liễu mà thương
Trời lên thanh quang u nhã
Áo ta nắng sớm vãi vương

C.D.M.

TẢO THU SƠN CƯ
Nguyên tác: Ôn Đình Quân
Dịch / Phỏng dịch: Phạm Khắc Trí, Locmai, Đỗ Chiêu Đức, Phương Hà
___________________________________________________________________________

Diệp can văn lộc hành. Lá khô nghe nai đi. Những mong cùng nhau, mặc dù đã bao nhiêu nước chảy qua cầu , đã bao nhiêu đổi thay dâu biển , ta vẫn còn nghe được tiếng chân nai chạy trong khu rừng xưa ngập lá thu khô, cho vui . Vâng , cho vui thôi. PKT 06/10/2014

Tảo Thu Sơn Cư
Ôn Đình Quân (812 - 870)

Sơn cận giác hàn tảo
Thảo đường sương khí tình
Thụ điêu song hữu nhật
Trì mãn thủy vô thanh
Quả lạc kiến viên quá
Diệp can văn lộc hành
Tố cầm cơ lự tĩnh
Không bạn dạ tuyền thanh

Dịch Xuôi : Thu Sớm Ở Núi
PKT 06/10/2014

Ở gần núi nên biết được lạnh sớm
Nhà cỏ đầy khí sương lành, thông thoáng dưới trời quang
Cây già trơ lá ,nắng hong , lấp lánh ngoài song cửa
Mặt ao đầy nước, êm ả , long lanh
Quả cây rụng thấy bóng vượn qua
Lá vàng khô nghe chân nai đi
Ôm tố cầm mà lòng nghe nhẹ nhõm
Đêm đêm bạn cùng với tiếng nước suối chảy, mà vui

Thu Sớm Ở Núi
PKT 06/10/2014

Cận núi, lạnh về sớm
Nhà gianh đầy khí lành
Cây già nắng lấp lánh
Ao lặng nước long lanh
Quả rụng khô chờ vượn
Lá rơi vàng đón nai
Ôm đàn lòng nhẹ nhõm
Tiếng suối đêm, riêng ai .

Chú Thích : Chuyện kể , cuối đời nhà Tấn , Đào Tiềm (365 - 427) , tác giả bài Qui Khứ Lai Từ (Ta Về Đi Thôi) , ra làm quan được mấy ngày , bỏ về làm ruộng , vì không chịu nổi cảnh luồn cúi chốn quan trường. Khi rượu say , tiên sinh thường lấy tay vỗ vào tố cầm , một cây đàn không dây ,mà ca hát nghêu ngao. (Trích dẫn : Đường Thi Trích Dịch - Đỗ Bằng Đoàn & Bùi Khánh Đản ).PKT 06/09/2014

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

THU SỚM TRONG NÚI

(1)

Trong rừng núi đã nghe lạnh sớm ,

Túp lều tranh , thu chớm ,mờ sương .

Ngoài song lá úa nắng vương ,

Ao đầy tĩnh lặng , khói dường như mây .

Hoa trái rụng chuyền cây vượn hú ,

Lá xạc xào một lũ hươu nai .

Gảy đàn thanh thoát lòng ai ,

Bạn cùng suối nước đêm nay một mình .

Mailoc

(2)

Rừng núi lạnh heo may ,

Lều tranh sương khói bay .

Lá úa ngoài song nắng ,

Ao lặng nước dâng đầy .

Vượn về , hoa trái rụng ,

Xào xạc bước hươu nai .

Gảy đàn lòng yên tĩnh ,

Suối nước bạn đêm nay

Mailoc

Đỗ Chiêu Đức tham gia với các phần sau đây :

1. Sơ Lược về tiểu sử tác giả :



        ÔN ĐÌNH QUÂN ( 812-870 ) Thi nhân đời Tàn Đường, tên là KỲ, tự là Phi Khanh, người đất KỲ, Thái Nguyên thuộc tỉnh Sơn Tây ngày nay, là cháu nội của Ôn Ngạn Bác. Ôn Đình Quân thông minh dĩnh ngộ, rất có thiên tài, nên rất Ỷ thị vào tài năng của mình, lại sống phóng túng buông thả, thường châm chích giới quyền quí, đắc tội cả đến Tể Tướng Lệnh Hồ Đào. Vì thế mà đi thi mãi vẫn không đỗ Tiến Sĩ, suốt đời bất đắc chí. Chỉ giữ các chức quan nhỏ như Huyện ÚY, Thành ÚY ( 859-866 ) mà thôi. Ôn rất giỏi thơ, được người đời xếp ngang hàng với LÝ THƯƠNG ẨN, lại rất giỏi từ và tinh thông âm luật. Nổi tiếng với " HOA GIAN TẬP ",là tập từ có ảnh hưởng rất lớn tới đời sau.

2. Bản chữ Hán cổ của bài thơ :

         早秋山居              TẢO THU SƠN CƯ

　　山近覺寒早,         Sơn cận giác hàn tảo,
      草堂霜氣晴。        Thảo đường sương khí tình.
　　樹凋窗有日，        Thọ điêu song hữu nhật,
      池滿水無聲。        Trì mãn thủy vô thinh.
　　果落見猿過，        Quả lạc kiến viên quá,
      葉幹聞鹿行。        Diệp can văn lộc hành.
　　素琴機慮靜，        Tố cầm cơ lự tịnh,
       空伴夜泉清。        Không bạn dạ tuyền thanh.
                    溫庭筠                                Ôn Đình Quân.

3. NGHĨA BÀI THƠ :
           Ở gần núi cho nên có cảm giác là cái lạnh của mùa thu tới sớm, trong gian nhà cỏ sương thu báo cho biết là trời sẽ nắng ráo, cây đã bắt đầu tàn úa, trong cảnh mặt trời lắp ló ngoài song cửa, ao thu đầy nước yên ắng không một tiếng động. Nên ngoài kia trái thu chín rụng thấp thoáng thấy bóng vượn đi qua. Lá khô rơi đầy nên nghe tiếng bước chân nai xào xạc. Trong cảnh yên tĩnh với rừng núi thâm u nầy, đêm đêm tiếng tố cầm hòa lẫn với tiếng suối reo tạo thành một âm thanh trong trẻo bàng bạc hơi thu !

            Đọc bài thơ nầy, làm ta nhớ đến...
                           Con nai vàng ngơ ngác,
                            Đạp lên lá vàng khô !
                                                    của LƯU TRỌNG LƯ thời Tiền Chiến.

4. DIỄN NÔM :
                 Gần núi hơi thu lạnh,
                 Nhà cỏ sương phủ mờ.
                 Cây úa song vương nắng,
                 Ao thu nước lửng lờ.
                 Vượn nhặt trái thu rụng,
                 Nai đạp lá vàng khô.
                 Tố cầm hòa tiếng suối,
                 Đêm thanh vắng nên thơ !

Lục Bát :
                Núi gần nghe lạnh sớm thu,
                Một gian nhà cỏ mịt mù hơi sương.
                 Cây vàng nắng úa vương vương,
                 Ao thu lạnh lẽo nước trương lửng lờ.
                 Bóng vượn lượm trái ngẩn ngơ,
                 Nai vàng xào xạc đạp bờ lá khô.
                 Tố cầm lẫn tiếng suối mơ,
                 Trong đêm thanh vắng mịt mờ tiếng thu !


                                                                    Đỗ Chiêu Đức.

THU SỚM

Núi rừng báo sớm tiết thu sang

Nhà cỏ, hơi sương đón nắng vàng

Cây úa, trời trong vương ánh nhạt

Ao đầy, nước lặng chẳng âm vang

Nhẹ nhàng vượn đến gom chùm rụng

Xào xạc nai đi đạp lá tàn

Thánh thót suối reo hòa tiếng nhạc

Hơi thu bàng bạc khắp không gian.

Phương Hà
_______________________________________________________________________________________

THU GIANG TỐNG KHÁCH- Bạch Cư Dị
TẢO THU - Hứa Hồn
___________________________________________________________________________________________

1. Thu Giang Tống Khách
Bất túy Tầm Dương tửu / Yên ba sầu sát nhân. Rượu Tầm Dương sao uống mãi không say / Khói sóng trên sông trông buồn chết được. Lại nhớ đến một thuở học trò hoa bướm với mấy câu thơ của Tư Mã Giang Châu Bạch Cư Dị. Tầm Dương giang đầu dạ tống khách / Phong diệp địch hoa thu sắt sắt . Đầu sông Tầm Dương ban đêm tiễn khách / Lá phong hoa lau xào xạc gió thu. Còn ai dịch hơn được cụ Phan Huy Vịnh? Bến Tầm Dương canh khuya đưa khách / Quạnh hơi thu lau lách đìu hưu. Một ngày chủ nhật nhàn lão. Gửi mọi người đọc cho vui cùng tôi. Cầu chúc an lành. PKT 06/08/2014

Thu Giang Tống Khách
Bạch Cư Dị (772 - 846)

Thu hồng thứ đệ quá
Ai viên triêu tịch văn
Thị nhật cô chu khách
Thử địa diệc ly quần
Mông mông nhuận y vũ
Mạc mạc mạo phàm vân
Bất túy Tầm Dương tửu
Yên ba sầu sát nhân

Dịch Xuôi : Sông Thu Tiễn Khách
PKT 06/08/2014

Trời thu từng đàn chim hồng lần lượt bay ngang
Sớm tối nghe tiếng vượn kêu buồn thảm não
Ngày nào một mình trên thuyền khách
Cũng chốn này đây là nơi đã lìa đàn
Manh ao ướt giữa trời mưa mênh mông
Cánh buồm khuất trong mây giăng mờ mịt
Rượu Tầm Dương sao uống không say
Khói sóng trên sông khiến người buồn chết được

Sông Thu Đưa Khách
PKT 06/08/2014

Hồng ngang trời gọi bạn ,
Sớm tối vượn kêu than.
Thuyền khách từ lìa bến,
Chốn xưa đã rã đàn.
Mưa giăng giăng áo ướt ,
Buồm thấp thoáng mây bay.
Khói sóng Tầm Dương lạnh ,
Rượu nồng say với ai ?

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Tảo Thu

HHoài Nam nhất diệp lạc / Tự giác Động Đình ba . Chớm thu, Hoài Nam một chiếc lá rụng / Động Đình sóng nổi lăn tăn . Ôi chao , đẹp thay , khoảnh khắc cảm thông kỳ diệu của Tạo Hóa. PKT 06/07/2014

2.TẢO THU

Tảo Thu
Hứa Hồn (- 844 -)

Dao dạ phiếm thanh sắt
Tây phong sinh thúy la
Tàn huỳnh thê ngọc lộ
Tảo nhạn phất kim hà
Cao thụ hiểu hoàn mật
Viễn sơn tình cánh đa
Hoài Nam nhất diệp lạc
Tự giác Động Đình ba

Dịch Xuôi : Chớm Thu
PKT 06/07/2014

Đêm xa vắng dưng buồn hiu hắt
Gió tây thổi vào đám cỏ la xanh
Đom đóm lập lòe đậu trên lớp sương ngọc
Bầy nhạn sớm chao cánh ngang qua dải sông Ngân
Về buổi sáng , đám cây cao như thêm rậm rạp u mặc
Vào lúc trời quang, rặng núi xa trông như nhiều thêm , lớp lớp trùng trùng
Một chiếc lá rụng rơi ở vùng Hoài Nam
Cảm thông , cùng lúc , những làn sóng nhẹ nổi lăn tăn ở hồ Động Đình

ÂChú Thích:

(1) Thúy la là một loại cỏ xanh
(2) Tây phong là gió thu
(3) Kim hà chỉ sông Ngân ở trên trời. Chuyện kể , nhờ đàn quạ làm cầu qua sông Ngân, đôi vợ chồng Ngưu Lang và Chức Nữ mới được gặp nhau, mỗi năm một lần, vào đêm mồng 7 tháng 7 âm lịch.
(4) Hồ Động Đình , một danh thắng thuộc 2 tỉnh Hồ Nam và Hồ Bắc. "Diểu diểu hề thu phong / Động Đình ba hề mộc diệp hạ "- Hiu hắt gió thu thổi / lá rụng xuống trên sóng hồ Động Đình (Cửu Ca - Khuất Nguyên ).
(5) Hoài Nam chỉ vùng đất phía nam sông Hoài. "Nhất diệp lạc nhi thiên hạ tri thu "- Một chiếc lá rụng là thiên hạ đều biết trời đã vào thu (Hoài Nam Tử Ca).

Chớm Thu
PKT 06/07/2014

Đêm thâu dưng buồn hiu hắt
Gió vàng xanh đám cỏ la
Đom đóm lập lòe sương ngọc
Nhạn sớm cánh ruổi thiên hà
Rừng cao nắng mai u mặc
Núi xa mây tạnh rỡ ràng
Hoài Nam một chiếc lá rụng
Động Đình sóng gợn lăn tăn

Phụ Chú : Trong Cung Oán Ngâm Khúc của Nguyễn Gia Thiều có câu : "Trải vách quế gió vàng hiu hắt". Gió vàng, sương ngọc (kim phong ,ngọc lộ) ở đây là ý nói về mùa thu.
_________________________________________________________

TỐNG LÝ ĐOAN - Lư Luận

&

Ngoạn Hoa Dữ Vệ Tượng Đồng Túy - Tư Không Thự
_____________________________________________________________________________________________________

Lư Luân, thuộc nhóm 10 tài tử thời Đường Đại Lịch cùng với Lý Đoan , Tư Không Thự , nhóm nổi tiếng về thơ đường luật nghiêm chỉnh , ngôn từ diễm lệ, ý tưởng thâm trầm. Tôi ngồi cặm cụi chuyển dịch bài Tống Lý Đoan này chỉ vì mê câu "Nhân quy mộ tuyết thì "(Người về chiều tuyết rơi).
PKT 05/26/2014

Tống Lý Đoan
Lư Luân ( - 773 - )

Cố quan suy thảo biến
Ly biệt chính kham bi
Lộ xuất hàn vân ngoại
Nhân quy mộ tuyết thì
Thiếu cô vi khách tảo
Đa nạn thức quân trì
Yểm khấp không tương hướng
Phong trần hà sở kỳ ?

Dịch Xuôi : Tiễn Lý Đoan
PKT 05/26/2014

Cổng ải xưa mọc đầy cỏ dại
Thật là đau buồn khi phải chia tay ỏ đây
Người đi ra vùng mây lạnh
Kẻ về giữa lúc tuyết chiều rơi
Thân côi cút từ nhỏ nên sớm đã phong trần
Hoạn nạn đã nhiều lại thêm biết nhau muộn
Gạt dòng lệ khô nhìn theo bóng nhau đi
Ở cõi đời gió bụi này còn mong gì hẹn gặp

Tiễn Bạn
PKT 05/26/2014

Ải xưa đầy cỏ dại ,
Lâm biệt dạ ngùi ngùi.
Mây lạnh đường quan tái ,
Người về chiều tuyết rơi.
Thân côi sớm lận đận,
Phận hẩm muộn quen nhau ,
Lệ tiễn mờ sương gió ,
Mong gì gặp nữa đâu .

Lời Thêm : Giữ được "chất thơ" nguyên tác khó quá ! PKT 05/26/2014

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Ngoạn Hoa Dữ Vệ Tượng Đồng Túy
Tư Không Thự (- 766 -)

Suy mấn thiên hành tuyết
Tha hương nhất thụ hoa
Kim triêu dữ quân túy
Vong khước tại Trường Sa

Dịch Xuôi : Thưởng Hoa Với Vệ Tượng Cùng Say
PKT 05/24/2014

Tóc già , ngàn sợi tuyết
Tha hương , một cội hoa
Sáng nay cùng bác say
Để quên ta đang ở Trường Sa

Phụ Chú : Trường Sa , thuộc tỉnh Hồ Nam , xưa là vùng nước độc , nơi lưu đầy của các quan bị biếm trích.

Ngoạn Hoa Đồng Túy
PKT 05/24/2014

Tóc lão, ngàn bông tuyết ,
Góc trời, một cội hoa.
Sáng nay, say bác ạ ,
Quên mất đâu là nhà.

Lời Thêm :
Một buổi sáng , nơi lưu đầy, đầu đã bạc , ngồi uống rượu với bạn cùng với một cội hoa , rồi cho biết là đã say đến độ quên mình đang ở đâu. Thế thôi. Không nói gì thêm. "Thú vị " thật !
PKT 05/24/2014

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Đôi Lời Về Dòng Thơ Lưu Trường Khanh (709 - 780)
Về thơ của các thi nhân đời Đường Tống, thú nhận tôi đã có định kiến ,ít nhiều bị ảnh hưởng , khi đọc thơ Lý Bạch , Đỗ Phủ , Vương Duy , Lý Hạ , Bạch Cư Dị , Tô Đông Pha ...tôi cảm thấy hay vì được biết trước là nhiều người đã cho là hay.
Riêng với thơ Lưu Trường Khanh lại khác. Ban đầu , tôi đã vào dòng thơ xa lạ này ,một cách tình cờ , rồi bị lôi cuốn ngay bởi những lời thơ cổ kính trác tuyệt , ý tứ thâm trầm miên man , càng đọc càng thấm. Sau này , tìm hiểu thêm, mới hay nhà thơ Lưu Trường Khanh là một tên tuổi. Chép lại mấy bài thơ từ trong Mây Tần để mọi người thân quí cùng chia sẻ cảm nghĩ này và cùng đọc cho khuây khỏa phần nào nỗi vui buồn thế sự. Cầu chúc thân tâm an lành.
PKT 05/18/2014
Tống Linh Triệt
Lưu Trường Khanh (709 - 780)
Thương thương Trúc Lâm tự
Yểu yểu chung thanh vãn
Hà lạp đới tà dương
Thanh sơn độc qui viễn
Dịch Xuôi :
Tiễn Linh Triệt
PKT 05/18/2014
Xanh xanh chùa Trúc Lâm
Văng vẳng tiếng chuông chiều
Nón sen mang nắng tà
Một mình về núi xanh xa
Tiễn Linh Triệt
PKT 05/18/2014
Xanh xanh ngôi cổ tự ,
Văng vẳng tiếng chuông vãn.
Nón phật ngời tà dương ,
Tiễn người về núi thẳm.
Phụ Chú :
(1) Linh Triệt là tên một nhà sư , bạn của tác giả
(2) Chùa Trúc Lâm ở trong núi Lư Sơn , huyện Cửu Giang, Tỉnh Giang Tây
(3) Hà lạp = nón lá sen nhà Phật
(4) Thêm một chuyển dịch qua thể lục bát. Tiếc là không còn giữ được "chất thơ cổ kính cảnh nói thay tình" của nguyên tác.
Tiễn Linh Triệt
PKT 05/18/2014
Mái chùa xanh thẫm góc trời ,
Chiều buông văng vẳng chuông đời vấn vương.
Nón sen ngời ánh tà dương,
Núi xa , một bóng, dặm trường, đưa nhau .
Tống Linh Triệt Thượng Nhân Hoàn Việt
Lưu Trường Khanh (709 - 780)
Thiền khách vô tâm tích trượng hoàn
Ốc Châu thâm xứ thảo đường nhàn
Thân tùy tệ lý kinh tàn tuyết
Thủ trán hàn y nhập cửu san
Độc hướng thanh khê y thụ hạ
Không lưu bạch nhật tại nhân gian
Na kham biệt hậu trường tương ức
Vân mộc thương thương đản bế quan
Dịch Xuôi :
Tiễn Thượng Nhân Linh Triệt Về Đất Việt
PKT 05/18/2014
Người khách thiền , tâm không , chống gậy thiền , trở về nhà
Một căn nhà cỏ u nhã ở vùng sâu thẳm trong núi Ốc Châu
Thân lê đôi giày nát đi qua khu tuyết đang tan
Tay mang áo lạnh rách bước vào vùng núi cũ
Một mình hướng đến bên dòng suối trong thanh thản ngồi dựa dưới cây
Bỏ lại sau lưng trời xanh ngày trắng cho đời
Khôn kham nỗi luôn nhớ nhau từ sau khi chia tay
Cửa đóng then cài giữa một vùng mây trời và cây cối xanh xanh
Tiễn Bạn
PKT 05/18/2014
Thiền giả tâm hư trở lại nhà ,
Một gian lều cỏ góc trời xa.
Dép mòn lối tuyết thong dong bước,
Áo lạnh núi xưa thanh thản qua.
Trước mặt suối xanh vùng tĩnh lặng ,
Sau lưng ngày trắng cõi ta bà.
Khôn kham nỗi nhớ từ chia cách ,
Đóng cửa một mình ta với ta.
Phụ Chú :
(1) Đất Việt thuộc tỉnh Chiết Giang ngày nay
(2) Núi Ốc Châu ở huyện Tân Xương, tỉnh Chiết Giang
Tặng Biệt Nghiêm Sĩ Nguyên
Lưu Trường Khanh (709 - 780)
Xuân phong ỷ trạo Hạp Lư thành
Thủy quốc xuân hàn âm phục tình
Tế vũ thấp y khan bất kiến
Nhàn hoa lạc địa thính vô thanh
Nhật tà giang thượng cô phàm ảnh
Thảo lục hồ nam vạn lý tình
Đông đạo nhược phùng tương thức vấn
Thanh bào kim dĩ ngộ nho sinh
Dịch Xuôi :
Bài Thơ Làm Tặng Nghiêm Sĩ Nguyên Lúc Chia Tay
PKT 05/18/2014
Gác chèo, thuyền trôi theo gió xuân vào thành Hạp Lư
Vùng nước bao la trong xanh dưới trời xuân lạnh
Mưa phùn nhẹ bay thấm ướt áo nhìn chắng thấy
Hoa rụng lặng lẽ rơi xuống đất không nghe một tiếng động
Thấp thoáng bóng một cánh buồm lẻ loi trên sông dưới nắng chiều
Bờ cỏ xanh bát ngát ở phía nam bên hồ khôn ngăn tình xa xứ
Trên đường lữ thứ nếu có gặp ai quen mà hỏi đến
Thì chỉ biết thưa rằng chiếc áo xanh , một chức quan nhỏ , khiến cho đời kẻ nho sinh này đã bị lầm lỡ mất rồi
Tặng Biệt Nghiêm Sĩ Nguyên
PKT 05/18/2014
Gió đẩy thuyền trôi lạc bến mê ,
Long lanh xuân lạnh gió lê thê.
Mưa bay phủ áo trời phiêu lãng ,
Hoa rụng đầy sông ai tái tê.
Chiều xuống buồm xa thương bóng lẻ ,
Cỏ đùa bờ lạ xót tình quê.
Trên đường lữ thứ ai thăm hỏi ,
Đã lỡ áo xanh mất lối về.
Phụ Chú :
(1) Thành Hạp Lư thuộc huyện Ngô Môn , tỉnh Giang Tô. Vua Ngô Hạp Lư cho xây vào năm 513 trước công nguyên để kỷ niệm sau khi phá xong nước Sở.
(2) Đọc "Nhàn hoa lạc địa thính vô thanh" câu 4 trong nguyên tác, lại nhớ đến 2 câu " Lạc hoa tương dữ hận / Đáo địa nhất vô thanh "(Hoa rơi chung mối hận / Rớt xuống đất không một tiếng than) trong bài Nam Hành Biệt Đệ (Từ Biệt Em Đi Nam) của Vi Thừa Khánh (? - 707).
Bích Giản Biệt Thự Hỉ Hoàng Phủ Thị Ngự Tương Phùng
Lưu Trường Khanh (709 - 780)
Hoang thôn đới phản chiếu
Lạc diệp loạn phân phân
Cổ lộ vô hành khách
Hàn sơn độc kiến nhân
Dã kiều kinh vũ đoạn
Giản thủy hướng điền phân
Bất vị liên đồng bệnh
Hà nhân đáo bạch vân
Dịch Xuôi :
Mừng Gặp Quan Thị Ngự Hoàng Phủ Đến Thăm Nhà Ớ Khe Bích Giản
PKT 05/18/2014
Chiều về nơi thôn vắng
Lá rụng rơi tơi bời
Lối cũ không khách qua lại
Núi lạnh thấy bóng một người
Cầu bắc ngoài đồng đã gẫy vì mưa gió
Nước khe chảy đã bị đồng ruộng ngăn chặn chia dòng
Nếu chẳng phải là bạn cùng bệnh thương nhau
Thì ai lại đến chốn mây trắng hoang dã này làm gi
Mừng Bạn Đến Thăm Nhà Ở Nơi Thảo Dã
PKT 05/18/2014
Chiều về trong xóm vắng ,
Lá rụng bay tơi bời. Ngõ cũ mòn trông khách , Núi xưa thoáng thấy người. Gió mưa cầu đổ gẫy , Đồng ruộng suối ngăn dài. Nếu chẳng vì đồng bệnh , Chào ai mây trắng bay?
Vô Đề
Lưu Trường Khanh (709 - 780)
Tình xuyên vĩnh lộ hà cực
Lạc nhật cô chu giải huề
Điểu hướng bình vu viễn cận
Thân tùy lưu thủy đông tê
Bạch vân thiên lý vạn lý
Minh nguyệt tiền khê hậu khê
Trù trướng Trường Sa trích khứ
Giang đầm phương thảo thê thê
Dịch Xuôi :
Một Bài Thơ Không Đề
PKT 05/18/2014
Sông tạnh đường dài vô tận
Trời chiều , con thuyền nhỏ lẻ loi buông neo trôi
Chim bay tìm bãi cỏ xa gần ngủ đỗ
Người đi phó mặc cho dòng nước lênh đênh
Mây trắng ngàn dặm vạn dặm
Trăng sáng khe trước khe sau
Bị đầy đi đến Trường Sa buồn bã
Đầm sông cỏ mọc ngút ngàn
Vô Đề
PKT 05/18/2014
Sông tạnh xa trông vời vợi ,
Thuyền chiều neo thả mông mênh.
Chim tìm đồng cỏ xớn xác ,
Người theo con nước lênh đênh .
Mây trắng, ngàn dặm, vạn dặm ,
Trăng đầy, khe trước, khe sau .
Đường đến đất trích buồn bã ,
Đầm cỏ hoang vu ngập đầu.
Tân Niên Tác
Lưu Trường Khanh (709 - 780)
Hương tâm tân tuế thiết
Thiên bạn độc san nhiên
Lão chí cư nhân hạ
Xuân qui tại khách tiên
Lĩnh viên đồng đán mộ
Giang liễu cộng phong yên
Dĩ tự Trường Sa Phó
Tòng kim hựu kỷ niên
Dịch Xuôi :
Thơ Năm Mới
PKT 05/18/2014
Năm mới lòng quê bồi hồi
Góc trời ngồi khóc một mình
Đã già rồi mà vẫn còn ở nhà thiên hạ
Nay xuân lại đến trước tiên với kẻ xa nhà
Sớm chiều với vượn núi
Sương gió cùng liễu sông
Giống như quan Thái Phó ở Trường Sa xưa
Không biết từ nay về sau ta còn phải bao năm nữa ở nơi đất trích này
Phụ Chú :
Trường Sa Phó , chỉ Giả Nghị (201 - 169), đời nhà Hán , vì tuổi trẻ tài cao, các quan đại thần đương thời ganh ghét dèm pha , nên bị đầy làm quan Thái Phó ở Trường Sa.
Năm Mới Quê Người
PKT 05/18/2014
Năm mới nhớ về nhà ,
Ven trời màn lệ nhòa.
Già rồi còn xứ lạ ,
Xuân đến vẫn quê xa.
Sớm tối vượn cùng núi ,
Gió sương liễu với hoa.
Mỏi mòn nơi đất trích ,
Rồi nữa bao năm qua ?
Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

V Ề THÔI

Bài Túc Châu Thứ Vận Lưu Kinh nổi tiếng là một trong những bài thơ hay của Tô Đông Pha , đời Tống. Từ mấy năm trước, tôi đã thử chuyển dịch nhiều lần nhưng chỉ bằng thể thơ lục bát vì đã không thể chuyển qua thể thơ Đường Luật thất ngôn bát cú như nguyên tác. Tuổi "già" mà vẫn còn "hiếu thắng" , lần này có thêm bài Đường Luật , vẫn thấy chẳng ra làm sao cả , chắc là sau này sẽ phải ngồi sửa lại thôi , nhưng vẫn muốn gửi đến mọi người thân quí để thỉnh ý và để cuối tuần đọc cho vui. (Chỉ là cái cớ cho tôi bày tỏ lòng quí mến của tôi đối với mọi người thôi mà). Cầu chúc an lành. PKT 04/11/2014

Túc Châu Thứ Vận Lưu Kinh
Tô Đông Pha (1037 - 1101)

Ngã dục qui hưu sắt tiệm hi
Vũ Vu hà nhật trước xuân y
Đa tình bạch phát tam thiên trượng
Vô dụng thương bì tứ thập vi
Vãn giác văn chương chân tiểu kỹ
Tảo tri phú quí hữu nguy ky
Vị quân thùy thế quân tri phủ
Thiên cổ hoa đình hạc tự phi

Dịch Xuôi : Ở Túc Châu Viết Bài Họa Vận Gửi Lưu Kinh
PKT 05/21/2013

Nghe tiếng đàn Tăng Điểm ngân tôi muốn về nghỉ hưu thôi
Để ngày ngày mặc áo xuân múa hát cùng các bạn ở trên đài Vũ Vu
Giờ đây tóc bạc đa tình đã dài ba ngàn trượng
Và, da mồi trên cái thân già lão này đã nhăn nheo bốn mươi vòng rồi
Cũng đã là muộn để nhận biết văn chương thật chỉ là tài mọn có ích gì đâu
Và, cũng đã là sớm biết phú quí chỉ là nguy cơ cạm bẫy cho tội lỗi
Ai có biết chăng ai đã vì ai mà nước mắt lặng rơi
Từ ngàn năm cánh hạc hoa đình mãi mãi vẫn bay

Chú Thích :

Hai câu đầu trong nguyên tác, lấy ý từ một câu chuyện giữa Khổng Tử và các môn đệ, chép trong Luận Ngữ. Khi đức Khổng Tử hỏi đến chí hướng của đám học trò , đến lượt ,Tăng Điểm, ngưng gẩy đàn, chờ tiếng đàn ngân tắt hẳn, mới cung kính thưa, là chỉ muốn mặc áo xuân, vào lúc cuối xuân đầu hạ ,cùng các bạn ,sau khi tắm mát dưới sông Nghi , rủ nhau lên đài Vũ Vu múa hát , rồi thảnh thơi đi về nhà. Nghe xong ,Khổng Tử than: "ta cũng muốn được như Điểm vậy"(" Ngô dữ Điểm dã"). PKT 04/11/2014

Về Thôi
PKT 04/11/2014

Đàn ngân Tăng Điểm gọi ai ,
Áo xuân hong nắng trên đài Vũ Vu .
Tóc dài xõa trắng thiên thu ,
Da mồi mắt lão mịt mù trăng sao.
Văn chương giờ đã tào lao ,
Sớm đà danh lợi lao đao tội tình.
Thương người hạt lệ lung linh,
Ngàn xưa cánh hạc hoa đình vẫn bay

Về Thôi
PKT 04/11/2014

Tiếng đàn ngân dứt hãy về thôi ,
Hong áo chiều xuân chỉ một thời.
Tóc bạc ngẩn ngơ ngày tháng lụn ,
Da mồi nhăn nhúm tuổi đời trôi.
Văn chương tiểu kỹ giờ hay nhỉ ,
Danh lợi nguy cơ sớm biết rồi.
Thiên cổ đa tình thiên cổ lụy ,
Hoa đình cánh hạc những chơi vơi !

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

XUÂN TẬN

Sáng nay, đọc bài Xuân Tận , thấy thẹn vì 2 câu cuối trong bản dịch theo thể thơ lục bát : "Thẹn nghe oanh hót yêu đời / Thôi thì, biết vậy, đành cười cho vui " . Thật lạc lõng vô duyên. Ngồi sửa lại , kèm theo lời xin lỗi với chữ nghĩa và mọi người. Chúc vui. Thân kính . PKT 04/06/2014

Xuân Tận
Hàn Ốc (842 - 923)

Tích xuân liên nhật túy hôn hôn
Tỉnh hậu y thường kiến tửu ngân
Tế thủy phù hoa qui biệt giản
Đoạn vân tương vũ hạ cô thôn
Nhân gian dị đắc phương thời hận
Địa quýnh nan chiêu tự cổ hồn
Tàm quí lưu oanh tương hậu ý
Thanh thần độc vị đáo tây viên

Dịch Xuôi : Tàn Xuân
PKT 03/29/2014

Tiếc xuân mấy ngày liền uống rượu ngủ say vùi
Tỉnh dậy thấy áo quần hoen ố đầy ngấn rượu
Không biết dòng nước nhỏ đưa hoa trôi về khe suối cách biệt nào
Trong lúc đám mây thưa đem mưa đổ xuống xóm nhà xa lẻ loi
Ở chốn nhân gian , con người dễ vướng hận một thời xuân đã qua
Thêm nữa, lại ở nơi chốn xa lạ này, thực khó mà gọi hồn xưa trở về
Cảm thấy hổ thẹn khi nghe tiếng chim oanh vì ai mà cất tiếng hót an ủi
Sáng sớm ,một mình, tha thẩn bước ra ngoài vườn

Tàn Xuân
PKT 03/29/2014

Mấy ngày say tỉnh cùng xuân tận ,
Áo mỏng hoen đầy ngấn rượu hoa.
Hoa nổi , suối trôi về núi vắng ,
Mây thưa , mưa đổ xuống thôn xa.
Tuổi xanh , người cũ giờ đâu mất ,
Xứ lạ, hồn xưa những nhạt nhòa.
Sáng sớm ,vườn sau , thân khách lữ,
Vì ai, lảnh lót, tiếng oanh ca.

Tàn Xuân
PKT 03/29/2014

Xuân qua, nuối tiếc , say vùi ,
Tỉnh ra áo ố , ngậm ngùi , rượu vương.
Hoa vàng ,khe suối, khói sương ,
Mây thưa , mưa đổ, bên đường, thương ai .
Tuổi xanh , một thuở, hận dài ,
Chiêu hồn xưa dậy, cũng hoài công thôi.
Thẹn nghe oanh hót yêu đời ,
Thôi thì , biết vậy ,đành cười cho vui.

Tàn Xuân
PKT 04/06/2014

Xuân qua nuối tiếc , say vùi ,
Tỉnh ra áo ố , ngậm ngùi rượu vương.
Hoa vàng khe suối, khói sương ,
Mây thưa mưa đổ, bên đường thương ai .
Tuổi xanh một thuở, hận dài ,
Chiêu hồn xưa dậy, cũng hoài công thôi.
Thẹn nghe oanh hót vang trời ,
Hỏi người lữ thứ thấy đời vui không?

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

CHÚC MỪNG

NIÊN TRƯỞNG NGUYỄN VĂN HOÀNG 90 TUỔI

Mười năm trước đây , niên trưởng Hồ Văn Chiếu từ Reno, Nevada và niên trưởng Nguyễn Văn Hoàng từ Alexandria, Virginia , cả hai đều đã ở tuổi bát tuần , bay qua gặp nhau trong ngày họp mặt thường niên cựu học sinh Phan Thanh Gián-Đoàn Thị Điểm ở Phoenix , Arizona. Hình ảnh hai cụ, bên nhau, thủ thỉ trong mấy ngày họp mặt đã khiến tôi vô cùng xúc động. Giờ đây , nhớ lại không khỏi ngậm ngùi. Anh Hồ Văn Chiếu đã về an nghỉ nơi cõi Phật , chúng ta đâu còn thấy 2 cụ ngồi bên nhau nữa ở những lần họp mặt tới. Nhưng cũng là rất mừng được biết anh Nguyễn văn Hoàng ,hiện nay , tình trạng thể chất và tinh thần đều tốt , vẫn còn lái xe được , mỗi ngày chơi computer games vài giờ, và mấy năm trước đây còn dẫn được chị đi Pháp chơi để nhớ lại tuần trăng mật thuở nào của anh chị. Không ngại phải e thẹn với chữ nghĩa ăn đong , xin được phổ biến trong gia đình Phan Thanh Giản- Đoàn Thị Điểm Cần Thơ, một bài thơ Đường mới làm, để trong nhà chúng ta cùng chúc mừng sinh nhật lần thứ 90 của niên trưởng Nguyễn Văn Hoàng 05/03/2014. Cầu chúc niên trưởng và tất cả niên trưởng quá tuổi bát tuần trong nhà, ai nấy đều sống vui, sống khỏe quá tuổi 100. PKT 04/03/2014

Kính Mừng Sinh Nhật 90 Tôn Trưởng Nguyễn Văn Hoàng
PKT 04/03/2014

(1) Khánh thọ chín mươi, kính chúc anh,
(2) Thảnh thơi hưởng phước, lộc trời dành .
(3) Nửa đời khoa bảng , không màng lợi ,
(4) Một tấm lòng son , chẳng thiết danh.
(5) Lão giả an chi vui tuổi hạc,
(6) Tâm tâm tương ấn thắm duyên lành.
(7) Đồng đường tứ đại bên con cháu ,
(8) Cười hỏi mà chi chuyện bại thành.

Phụ Chú :

(1) Vui mừng được biết ngày 3 tháng 5 năm 2014 là sinh nhật thứ 90 của tôn trưởng Nguyễn Văn Hoàng, cựu học sinh trường Phan Thanh Giản Cần Thơ , hiện cư ngụ tại Alexandria, Virginia. Kính mừng anh.
(2) Thảnh thơi hưởng phước là lộc trời dành cho người hiền đức như anh lúc tuổI già.
(3) Thời trẻ , khoa bảng tốt nghiệp ở Pháp, về xứ ,chọn ngành giáo dục, ngồi dạy ỏ Đại Học Khoa Học và Đại Học Sư Phạm Sài Gòn , không ham lợi.
(4) Luôn giữ được tấm lòng và đức độ của một lương sư, ngày tháng quanh quẩn với học trò, không lụy danh.
(5) Về già, lão giả an chi ,sống vui cùng thân quyến và bằng hữu
(6) Tâm tâm tương ấn , thương nhau như ngày mới cưới , đang lúc chị là nữ hộ sinh quốc gia làm việc tại nhà thương Sóc Trang và anh đang còn là một sinh viên du học ở Pháp. Anh chị hai lòng như một , cùng nhau lo cho các con , 1 gái 3 trai , ăn học thành đạt , dâu rể, hiếu thảo .
(7) Tứ đại đồng đường , 4 đời 1 nhà , bên các con ,các cháu chắt , quây quần hạnh phúc.
(8) Một đời nhà giáo hiền lương,ở ngoài vòng danh lợi tranh đua , nói đến chuyện thành bại thế tục ở đây là chỉ để cười với nhau cho vui thôi anh nhỉ. Xa xôi, mấy vần thơ vụng chân tình, kính mừng anh 90 tuổi .Xin được chung vui cùng chị , tất cả các cháu , và đại gia đình cựu học sinh PhanThanh Giản- Đoàn Thị Điểm Cần Thơ. Thân kính. Hai em Trí Ánh - 04/03/2014.

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

CGS PTG 1968-75

XUÂN TẬN

Thực tình không biết Xuân còn hay hết , tôi ngồi chép lại bài Xuân Tận và các bản chuyển dịch vừa mới được sửa lại ,để mọi người thân quí đọc cho vui thôi. Cầu chúc an lành. PKT 03/29/2014

Xuân Tận
Hàn Ốc (842 - 923)

Tích xuân liên nhật túy hôn hôn
Tỉnh hậu y thường kiến tửu ngân
Tế thủy phù hoa qui biệt giản
Đoạn vân tương vũ hạ cô thôn
Nhân gian dị đắc phương thời hận
Địa quýnh nan chiêu tự cổ hồn
Tàm quí lưu oanh tương hậu ý
Thanh thần độc vị đáo tây viên

Dịch Xuôi : Tàn Xuân
PKT 03/29/2014

Tiếc xuân mấy ngày liền uống rượu ngủ say vùi
Tỉnh dậy thấy áo quần hoen ố đầy ngấn rượu
Không biết dòng nước nhỏ đưa hoa trôi về khe suối cách biệt nào
Trong lúc đám mây thưa đem mưa đổ xuống xóm nhà xa lẻ loi
Ở chốn nhân gian , con người dễ vướng hận một thời xuân đã qua
Thêm nữa, lại ở nơi chốn xa lạ này, thực khó mà gọi hồn xưa trở về
Cảm thấy hổ thẹn khi nghe tiếng chim oanh vì ai mà cất tiếng hót an ủi
Sáng sớm ,một mình, tha thẩn bước ra ngoài vườn

Tàn Xuân
PKT 03/29/2014

Mấy ngày say tỉnh cùng xuân tận ,
Áo mỏng hoen đầy ngấn rượu hoa.
Hoa nổi , suối trôi về núi vắng ,
Mây thưa , mưa đổ xuống thôn xa.
Tuổi xanh , người cũ giờ đâu mất ,
Xứ lạ, hồn xưa những nhạt nhòa.
Sáng sớm ,vườn sau , thân khách lữ,
Vì ai, lảnh lót, tiếng oanh ca.

Tàn Xuân
PKT 03/29/2014

Xuân qua, nuối tiếc , say vùi ,
Tỉnh ra áo ố , ngậm ngùi , rượu vương.
Hoa vàng ,khe suối, khói sương ,
Mây thưa , mưa đổ, bên đường, thương ai .
Tuổi xanh , một thuở, hận dài ,
Chiêu hồn xưa dậy, cũng hoài công thôi.
Thẹn nghe oanh hót yêu đời ,
Thôi thì , biết vậy ,đành cười cho vui.

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Xuân Tàn

Xuân đi! Nhấp chén ngậm ngùi
Áo màu phai sắc chôn vùi thơ ngây
Cánh hoa trôi nổi lất lây
Mưa sa thôn vắng tóc mây ủ tình
Tuổi xanh! Tiếc nuối bóng hình
Mở ngăn yêu cũ hương trinh nhạt nhòa
Vẳng nghe! Chim hót líu lo
Đành thôi gắng gượng để cho xuân tàn.

Kim Oanh

           ĐCĐ tham gia với Bản chữ Hán cổ và bài Diễn nôm :
     1. Bản chữ Hán của bài thơ :

            《春盡》

          惜春連日醉昏昏
          醒後衣裳見酒痕
          細水浮花歸別澗
          斷雲含雨入孤村
          人閑易有芳時恨
          地勝難招自古魂
          慚愧流鶯相厚意
          清晨猶為到西園

                                ^韓^偓

2. Diễn nôm :

                CUỐI XUÂN

      Tiếc xuân ngày một gật gà say
      Tỉnh dậy áo quần vương rượu cay
      Nước cuốn hoa trôi dòng suối khác
      Mây bay mưa tạt xóm thôn ngoài
      Người nhàn dễ tiếc thời xuân sắc
      Đất tốt khôn gìn nét cũ phai
      Thẹn thấy oanh ca đầy hảo ý
      Vườn tây dạo gót sáng ban mai.

                                                     Đ. C. Đ diễn nôm

   Xuân Tàn

Thương tiếc Xuân mấy ngày say sỉn ,
Áo hoen nhoè khi tỉnh rượu ra .
Một dòng suối nhỏ cuốn hoa ,
Mây đen mưa trút nhạt nhoà cô thôn .
Một thời Xuân hận lòng tê tái ,
Hồn xưa đâu gọi mãi không thành .
Ý tình thêm thẹn cùng oanh ,
Vì ta sớm hót trên cành vườn tây .

   Mailoc phỏng dịch

   Cali 3-29-14

XUÂN TÀN

Tiếc xuân, rượu uống ngủ say vùi
Áo thấm hoen nhòe giọt rớt rơi
Theo suối, hoa trôi vào nẻo khuất
Cùng mây, mưa giội xuống thôn côi
Hương xưa nhòa nhạt, lòng luôn nhớ
Đất khách bơ vơ, dạ chẳng nguôi
An ủi, vườn sau oanh cất tiếng
Thẫn thờ đếm bước, muộn đầy vơi.

Phương Hà

Sùng Nhượng Trạch Yến Tác

Ngồi đọc lại thơ Lý Thương Ẩn và các bản dịch cũ, mới được sứa lại gần đây ( Cẩm Sắt, Khúc Trì, Vô Đề , Túc Tấn Xương Đình Văn Kinh Cầm ) và hôm nay mới tạm sửa xong bản dịch bài Sùng Nhượng Trạch Yến Tác . Thật ra, vẫn không được vừa ý , vẫn thấy chưa được chỉnh , vẫn muốn ngồi sửa lại nữa nhưng lúc này đành chịu thua, bỏ cuộc , hẹn lần sau, nếu còn có lần sau. Thế mà , sao lòng không thấy buồn , mà lại thấy vui , và lại muốn được chia sẻ . Có phải phần nào vì hôm nay , ngoài trời nắng ấm đã về, mang lại cho nhà giáo tôi cái cảm giác êm ái, khả dĩ chấp nhận được nghịch cảnh , mọi an bài của định mệnh , và nhất là tưởng như vẫn còn được sống trong Thương Yêu của đất trời và của mọi người thân quí? PKT 03/24/2014

Sùng Nhượng Trạch Yến Tác
Lý Thương Ẩn ( 813- 856)

Lộ như vi vũ há tiền trì
Phong quá hồi đường vạn trúc bi
Phù thế bản lai đa tụ tán
Hồng cừ hà sự diệc ly phi
Du dương quy mộng duy đăng kiến
Hộ lạc sinh nhai độc tửu tri
Khởi đáo bạch đầu trường chỉ nhĩ
Tung Dương tùng tuyết hữu tâm kỳ

Dịch Xuôi : Bài Thơ Làm Trong Tiệc Ở Sùng Nhượng Trạch
PKT 03/24/2014

Sương như mưa bụi rơi xuống ao trước nhà
Gió thổi rì rào quanh bờ trúc rậm im lìm
Cõi đời trôi nổi này vốn là nhiều hợp tan chia cách
Sen hồng chuyện gì mà phải chịu cảnh sơ xác tả tơi
Đêm đêm trong giấc mộng êm mơ trở về nhà , chỉ có ngọn đèn khuya thấy
Ngày ngày phải vất vả trong cuộc sinh nhai, chỉ còn biết làm bạn với rượu
Tóc đã bắt đầu nhuốm bạc rồi mà ta vẫn cứ mãi như thế này sao nhỉ
Thông và tuyết ở triền nam núi Tung có lòng mong đợi người đó

Chú Thích :

(1) Sùng Nhượng Trạch = Nhà Sùng Nhượng. Sùng Nhượng là tên đất thuộc huyện Lạc Dương , tỉnh Hà Nam. Lạc Dương từng là kinh đô của các triều đại xưa.
(2) Núi Tung , thuộc tỉnh Hà Nam . Bên Tàu , có 5 ngọn núi lớn ,đông có Thái Sơn , tây có Hoa Sơn ,nam có Hành Sơn , bắc có Hàng Sơn, và ở giữa là Tung Sơn.
(3)Tung Dương , tên chỉ triền núi phía nam núi Tung .

Tự Thán
PKT 03/24/2014

Trước ao , sương xuống như mưa bụi,
Bờ trúc đong đưa gió vấn vương.
Cõi tạm vốn đành nhiều tụ tán ,
Sen hồng chi tội những tang thương?
Đèn khuya lữ thứ năm canh mộng ,
Rượu sớm sinh nhai vạn nẻo đường.
Tóc nhuốm bạc rồi còn vậy mãi ,
Hẹn ai thông tuyết đỉnhTung Dương?

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Mailoc xin góp bài phỏng dịch cùng Thầy và các Bạn

Thân kính

ML

Sùng Nhượng Trạch Yến Tác .

Sương lấm tấm như mưa ao trước ,

Rừng trúc sầu gió lướt đê quanh .

Cuộc đòi tan hợp mong manh ,

Sen hồng sao cũng nhanh nhanh rã rời ?

Mộng về quê đẹp mơ đèn biết ,

Cuộc sinh nhai cạn kiệt rượu tường .

Như vầy cho đến tóc sương ?

Tuyết , tùng , ta hẹn Tung Dương bạn cùng .

Mailoc phỏng dịch

Cali 3-24-14
______________________________________________________

Túc Tấn Xương Đình Văn Kinh Cầm
Lý Thương Ẩn (813 - 858)

Phút giây hồi tưởng về tuổi-thơ-tôi. Nhạt nhòa, những năm tháng bão loạn, trôi giạt , và một tối ngủ đình. PKT 03/15/2014

Túc Tấn Xương Đình Văn Kinh Cầm
Lý Thương Ẩn (813 - 858)

Ky tự quan quan dạ cảnh xâm
Cao song bất yểm kiến kinh cầm
Phi lai khúc chử yên phương hợp
Quá tận nam đường thụ cánh thâm
Hồ mã tê hòa du tái địch
Sở viên ngâm tạp quất thôn châm
Thất quần quái mộc tri hà hạn
Viễn cách thiên nhai cộng thử tâm

Ngủ Đỗ Ở Đình Tấn Xương Nghe Tiếng Chim Hót Hoảng
PKT 03/15/2014

Trời tối dần , lòng kẻ ngủ đình nơi đất khách, ngổn ngang trăm mối
Qua cánh cửa sổ trên gác không khép, nhìn thấy một con chim bay hoảng
Bay lạc lõng xuyên qua đám khói vừa tụ lại ở đầu bến sông
Rồi mất dạng, khuất vào bụi cây rậm trên bờ đê ở phía nam
Văng vẳng nghe như tiếng ngựa Hồ hí, xen với tiếng sáo từ ải Du
Tiếng vượn Sở hú, lẫn trong tiếng chầy giặt quần áo ở thôn Quất
Lạc bầy ,lìa tổ , đêm phải ngủ treo ở trên cành cây, cho đến bao giờ đây
Chim ạ , ven trời xa cách , thân ta lúc này cũng như chim mà thôi

Một Tối Ngủ Đình

PKT 03/15/2014
Chiều tối , ngủ đình , dạ vấn vương ,
Cánh chim lẻ bạn , thoáng trong sương.
Xuyên quàng đám khói thưa đầu bến ,
Chúi lủi bụi cây rậm cuối đường.
Khúc sáo ải xa , sầu viễn xứ ,
Tiếng chầy thôn vắng, hận tha phương.
Lạc bầy, đất lạ , đời phiêu bạt,
Vò võ ven trời , ôi cố hương .

CẢM TÁC TRONG ĐÊM NGỦ ĐÌNH

Lỡ bước, ngủ đình, dạ ngổn ngang
Thấy ngoài cửa sổ cánh chim hoang
Lạc bầy, hoảng loạn trong màn khói
Chấp chới, bơ vơ giữa bụi tàn
Ngựa hí, sáo ngân nơi cửa ải
Chầy khua, vượn hú chốn thôn trang
Ta đây, chim đó cùng đơn độc
Đất khách thân côi, phận bẽ bàng.

Phương Hà

    VÔ ĐỀ

Nguyên tác: LÝ THƯƠNG ẨN

Bản dịch: Phạm Khắc Trí, Trầm Vân, Lộc Mai, Đỗ Chiêu Đức, C.D.M.

______________________________________________________

Tôi hiện đang đọc lại các bài thơ của Lý Thương Ẩn đời Vãn Đường và coi lại các bản mà tôi đã chuyến dịch trước đây. Cứ mỗi lần đọc lại , lại muốn ngồi chuyển dịch lại sao cho được vừa ý, mặc dù đã biết là một điều không thể . Nhưng dù sao âu cũng là tốt thôi cho tuổi già và cũng tiện dịp gọi là bày tỏ chút tình tôi quí mến đối với chữ nghĩa và với mọi người thân quí. Xa cách , nhớ nhau , dường như lúc này , nhà-giáo-tôi đang cần , rất cần cái cảm giác luôn được sống yên lành trong vòng thương yêu của mọi người . Thế thôi. Và, thật tình cũng chỉ mong ước có bấy nhiêu thôi. PKT03/08/2014

Vô Đề (Kỳ Nhị)
Lý Thương Ẩn (813 - 858)

Tương kiến thời nan biệt diệc nan
Đông phong vô lực bách hoa tàn
Xuân tàm đáo tử ti phương tận
Lạp chúc thành hôi lệ thủy can
Hiểu kính đản sầu vân mấn cải
Dạ ngâm ưng giác nguyệt quang hàn
Bồng Lai thử khứ vô đa lộ
Thanh điểu ân cần vị thám khan

Dịch Xuôi : Vô Đề
PKT 03/08/2014

Gặp được nhau đã là khó khăn mà lúc phải xa cách nhau cũng khó khăn lắm
Gió xuân bất lực , không giữ được trăm hoa khỏi tàn úa
Con tằm xuân cho đến khi chết mới thôi nhả tơ
Ngọn nến cháy thành tro rồi, giọt lệ nến cuối cùng mới khô, (mới thôi đổ lệ)
Buổi sáng soi gương chỉ thêm buồn râu tóc đã đổi màu,(đã bạc)
Ban đêm ngâm thơ lại càng cảm thấy thấm ánh trăng lạnh
Từ đây đến Bồng Lai chắc không có nhiều lối đến
Xin cậy chim xanh hãy vì nhau mà tìm lối dùm cho

Chú Thích :

(1) Bài này là 1 trong số các bài thơ có tựa đề là Vô Đề của Lý Thương Ẩn.
(2) Bồng Lai là tên một hòn đảo tiên, ở ngoài biển Bột Hải (?).
(3) Thanh điểu = chim xanh. Ý nói về con chim xanh , dẫn lối đưa đường , cho bà Tây Vương Mẫu đến thăm vua Hán Vũ Đế ,trong sách Hán Vũ Cố Sự. Trong Truyện Kiều của Cụ Nguyễn Du cũng có câu :"Thâm nghiêm kín cổng cao tường/ Cạn dòng lá thắm dứt đường chim xanh ".
(4) Cùng một ý với câu thứ 3 trong nguyên tác "Xuân tàm đáo tử ti phương tận" , trong Truyện Kiều của Cụ Nguyễn Du có câu : "Dẫu rằng sông cạn đá mòn/ Con tằm đến thác vẫn còn vương tơ" và câu "Tiếc thay chút nghĩa cũ càng/ Dẫu lìa ngó ý còn vương tơ lòng".

Vô Đề
PKT 03/08/2014

Tan hợp, hợp tan, lắm đoạn trường ,
Đang xuân ,hoa rụng, những tang thương.
Thân tằm đến thác, tơ còn vướng ,
Ngọn nến hồ tàn, lệ vẫn tuôn .
Gương sáng thêm buồn râu tóc bạc ,
Thơ khuya thấm lạnh bóng trăng suông.
Bồng Lai bao lối, chim xanh nhỉ ,
Xin hãy vì nhau đến dẫn đường.

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Vô Đề

Khó gặp, xa rồi nhớ chứa chan
Gió xuân bất lực để hoa tàn
Thân tằm nát rã tơ còn vướng
Ngọn nến lụi rồi lệ vẫn mang
Sáng ngắm gương buồn làn tóc bạc
Đêm ngâm thơ lạnh ánh trăng tan
Bồng Lai nẻo đến mờ sương trắng
Mượn cánh chim xanh lượn dẫn đàng

Trầm Vân

KHÔNG ĐỀ
Mới hợp rồi tan thật não lòng
Gió xuân khôn giữ cánh hoa rung
Thân tằm sắp thác còn buông sợi
Lệ nến gần khô vẫn nhỏ dòng
Sáng đến, buồn phiền nhìn tóc bạc
Đêm về, thờ thẫn ngắm trăng trong
Đường lên tiên cảnh mông lung quá
Xin cậy chim xanh dẫn lối cùng.

Lộc Mai

Đỗ Chiêu Đức:

Kính Tiền Bối,
  Lâu quá mới thấy Tiền Bối tái xuất giang hồ, rất hân hạnh được Tiền Bối giao cho trách nhiệm Diễn xuôi và chú thích bài thơ VÔ ĐỀ nổi tiếng nhất trong số hơn chục bài thơ đều cùng tên Vô Đề của Lý Thương Ẩn.

          無題                                VÔ ĐỀ

相見時難別亦難     Tương kiến thời nan biệt diệc nan,
東風無力百花殘     Đông phong vô lực bách hoa tàn.
春蠶到死絲方盡     Xuân tầm đáo tử ty phương tận,
蠟炬成灰淚始乾     Lạp cự thành hôi lệ thủy can.
曉鏡但愁雲鬢改     Hiểu kính đản sầu vân mấn cải,
夜吟應覺月光寒     Dạ ngâm ưng giác nguyệt quang hàn.
蓬萊此去無多路     Bồng lai thử khứ vô đa lộ,
青鳥殷勤為探看     Thanh điểu ân cần vị thám khan.

                       李商隱                                 Lý Thương Ẩn.

Dịch nghĩa:

Khi gặp được nhau đã khó rồi, chia tay nhau lại càng khó hơn.
Gió xuân bất lực không đủ sức, để trăm hoa phải tàn héo.
Con tằm xuân đến chết mới nhả hết tơ lòng.
Ngọn nến tàn thành tro mới khô hết những giọt lệ nến.
Sáng sớm soi gương, mới buồn là tóc mai đã đổi trắng như mây.
Ban đêm ngâm nga mới chợt thấy ánh trăng sao mà lạnh lẽo.
Từ đây không có nhiều lối để đến được Bồng Lai. Nên...
mới ân cần nhờ chim xanh dọ hỏi dùm đường đi nước bước.

Chú Thích :
          Lý Thương Ẩn ( 812-858 ), tự là Nghĩa Sơn, nên thường đựơc gọi thân mật là Lý Nghĩa Sơn. Ông sống vào thời Vãn Đường (836-907), nhà Đường xuống dốc và sụp đổ nhanh chóng. Nông dân bị bóc lột, sưu cao thuế nặng, quan lại hà hiếp, sự xa hoa trụy lạc của bọn quí tộc quan liêu. Lời hịch khởi nghĩa truyền nhau đã dẫn dắt đến nhiều cuộc nổi dậy để đòi quyền sống, đỉnh cao là cuộc khởi nghĩa của Hoàng Sào. Trong cảnh xã hội nhiễu nhương, đất nước loạn ly phân tán, nền văn học Trung Hoa cũng đột nhiên chuyển biến mang tính chất lãng mạn, phóng khoáng, hiện thực, trữ tình, đem tình yêu nam nữ vào thi ca, và những nhà thơ nổi tiếng trong thời kỳ nầy có thể nói là Lý Thương Ẩn, Đỗ Mục, Tào Đường, Ôn Đình Quân, Đỗ Tuân Hạc …
         Lý Thương Ẩn nổi tiếng qua những bài thơ VÔ ĐỀ vì có ẩn tình riêng. Cuộc đời tình ái của ông vô cùng lãng mạn như thanh niên nam nữa hiện nay, ông yêu cả 2 chị em nữ đạo sĩ Tống Hoa Dương, yêu cả người Thị thiếp của Lệnh Hồ Sở là Cẩm Sắc, yêu cả một Thiên kim tiểu thơ tên Liễu Chi....nên thơ của ông như tình của ông dàn trãi mênh mông, cuồng nhiệt, say mê đắm đuối mà... mơ hồ không rõ đối tượng, vì thế mà có tựa là VÔ ĐỀ, trong khi mọi người đều làm thơ HỮU ĐỀ, và ông lại nổi tiếng nhờ vào những bài thơ Vô Đề đó cho mãi đến hiện nay, và... Mọi người đều tôn xưng ông là ông Tổ của thơ VÔ ĐỀ.
  Bài thơ trên là một trong những bài VÔ ĐỀ nổi tiếng nhứt của ông đã ảnh hưởng rất nhiều đến văn học, như câu :
                         Xuân tầm đáo tử ty phương tận,
          Cụ Nguyễn Du đã mượn ý câu trên cho lời của Thúc Sinh nói với Kiều là :
                          Dù cho sông cạn đá mòn,
              CON TẦM ĐẾN THÁC VẪN CÒN VƯƠNG TƠ !

và hình ảnh của con chim xanh chuyên dọ đường và đưa thơ của bà Tây Vương Mẫu...
                Thanh điểu ân cần vị thám khan
mà Cụ Nguyễn Du đã vận dụng rất tài tình vào lúc chàng Kim đi dò la chỗ của cô Kiều ở :
                Thâm nghiêm kín cổng cao tường,
               Cạn dòng lá thắm DỨT ĐƯỜNG CHIM XANH !

Cũng như câu :
                Lạp cự thành hôi lệ thủy can,
... mà Ngân Giang Nữ Sĩ ( thơ Tiền Chiến ) đã mượn ý cho câu :
                 Đêm nay lệ nến rơi thành chữ !

  Bây giờ thì ĐCĐ xin được tham gia với bài Diễn Nôm sau đây :

                                    VÔ ĐỀ.
                    Khó gặp được nhau khó cách xa,
                    Gió xuân bất lực héo ngàn hoa.
                    Tầm kia đến thác tơ còn vướng,
                    Nến nọ tàn canh lệ chửa nhòa.
                    Trước kính sầu sao làn tóc trắng,
                    Thâu đêm ngâm mãi ánh trăng lòa.
                    Bồng Lai chẳng phải đường La Mã,
                    Nhờ cánh chim xanh dọ lối qua.

                                                           Đỗ Chiêu Đức.

ĐÊM TRẦM
Gặp nhau đã khó , ngại chia ly
Gió Đông trù ẻo cánh hoa lìa
Tơ nhả hết rồi thân còn lụy
Mắt mờ lệ ứa nến tàn kia
Tóc đã bạc còn soi gương nữa
Trăng lạnh ngâm tràn đêm quá khuya
Muốn tới thăm Tiên đường chẳng tới
Chim xanh ướm hỏi dẫn đường đi
  C.D.M.

KHÚC TRÌ

Cũng như bài Cẩm Sắt của Lý Thương Ẩn , qua bài Khúc Trì này, cũng vẫn là ý lời trang nhã thâm trầm , điển cố xúc tích , ẩn dụ mông lung. Hiểu thế nào đây cho đúng ý của tác giả ? Thú vị lắm. Xin mời mọi người thân quí cùng đọc cho vui. Cầu chúc an lành. PKT 03/06/2014

Khúc Trì
Lý Thương Ẩn (813 - 858)

Nhật hạ phồn hương bất tự trì
Nguyệt trung lưu diễm dữ thùy kỳ
Nghinh ưu cấp cổ sơ chung đoạn
Phân cách hưu đăng diệt chúc thì
Trương cái dục phan giang diễm diễm
Hồi đầu cánh vọng liễu ty ty
Tòng lai thử địa hoàng hôn tán
Bất tín hà lương thị biệt ly

Dịch Xuôi : Hồ Khúc Trì
PKT 03/06/2014

Hương trời thơm ngát không thể tự giữ lâu được , rồi sẽ phải tan đi
Từ đây, trăng nước lung linh biết hẹn cùng với ai nhỉ
Tiếng trống dồn dập dứt ,tiếng chuông thưa thớt ngừng, là lúc đón lo buồn đến
Nến đã tàn, đèn đã tắt, là đã đến lúc phải xa cách nhau thôi
Giương lọng toan ra đi , dòng sông trôi mênh mông
Quay đầu nhìn ngó lại ,rừng tơ liễu rủ rậm rì
Chốn này ,xưa nay, chia tay nhau vào lúc hoàng hôn
Không tin bên cầu sông là nơi xa cách nhau mãi mãi

Chú Thích :
(1) Hồ Khúc Trì ở huyện Ninh Dương , tỉnh Sơn Đông
(2) Hà lương = cầu sông , chỉ nơi tiễn biệt. Xưa , người ta thường đưa tiễn nhau ở bên cầu bắc ngang qua sông. Trong Chinh Phụ Ngâm khúc của Bà Đoàn Thị Điểm có câu : "Hà lưong chia rẽ đường này/ Bên cầu trông bóng cờ bay ngùi ngùi ".

Khúc Trì
PKT 03/06/2014

Hương nồng theo nắng cuối bay đi ,
Trăng nước với ai để hẹn kỳ ?
Trống lắng, chuông tan, buồn thế sự ,
Đèn tàn, nến tắt , hận phân ly.
Rắp đi , sông lũ trôi vô tận ,
Quay lại , liễu tơ rủ rậm rì.
Ngày đã chiều rồi , đời quán trọ ,
Thì đi ,thì ở, bận tâm chi !

Phụ Chú : "Đời quán trọ" lấy ý từ câu "thiên địa nhất nghịch lữ" (trời đất là một quán trọ) trong bài Nghĩ Cổ của Lý Bạch. PKT 03/06/2014

TẢN MẠN ĐẦU XUÂN 2014

Cuối năm , qua internet, tôi nhận được từ một người bạn bản xứ, gửi cho một chùm hoa lan để tôi ăn Tết và đón mừng Xuân Giáp Ngọ 2014 sắp đến. Mỗi nhánh lan đều kèm theo một lời nhắn , trong số có một lời nhắn nói về tình bạn khiến tôi nhớ lại quãng thời gian cùng làm chung , thỉnh thoảng sau giờ làm việc để giải lao , giảm bớt stress , rủ nhau vào quán rượu , nhâm nhi cả giờ , lúc ra về không nói với nhau một tiếng nào, mà chúng tôi vẫn cảm thấy sảng khoái , vui với tình bạn thân thiết cho mãi đến bây giờ. Cũng đã mấy chục năm qua rồi. The best kind of friends/ Are the kind you can sit on a porch and swing with/Never say a word/And then walk away/Feeling like it was the best conversation you've ever had.
.
Thấy chùm hoa đẹp , tôi đã tiếp chuyển đến mọi người thân quí để cùng thưởng lãm vẻ đẹp kỳ diệu của Tạo Hóa. Một người bạn quí ,ở tiểu bang xa, khi nhận được , rất thích và cho hay "anh Trí ơi , thật là thú vị , lời nhắn giống y chang như một bài thơ của vua Trần Nhân Tông thế kỷ 13 " .Thế là , không biết có đúng không , tôi lại nhớ đến bài Cảnh Xuân , mà mỗi độ xuân về , mấy năm gần đây , tôi đều lấy ra , loay hoay chuyển dịch lại. Lần này , dịch xong , đọc lại , cũng như mấy bản dịch trước, đều nhận thấy không được như ý muốn. Vẫn không lột tả được cảnh tình người xưa ,ngày xuân , đến thăm nhau , cùng nhau ngồi dựa lan can, cùng lặng lẽ ngắm trời xanh trước mắt , vô ngôn, tịnh không, không nói với nhau một lời, mà vẫn cảm nhận được chân tình ấm áp của nhau .Có phải dù cho mãi đến tuối này ,vì tâm vẫn chưa yên, trí vẫn chưa hiểu biết đủ để chấp nhận tùy duyên mà sống với đời , vui với đạo ? Vẫn còn thấy ngày đông thì buồn , ngày xuân thì vui. Vẫn chưa chịu hiểu lẽ tuần hoàn của Trời Đất. Vẫn còn muốn nói lên thành lời rằng chút tình tôi đối với đời , với người, là chân thực mặc dù đã biết đã là chân thực thì đâu cần đến lời nói ?
.
Hôm nay , nắng ấm trở lại chỗ tôi ở ,tản mạn đôi dòng không đầu không cuối, lòng vui , mong được mọi người thân quí chia vui cùng tôi. Cầu chúc an lành.
.
PKT 01/18/2014

Xuân Cảnh
Trần Nhân Tông(1258 - 1308)

Dương liễu hoa thâm điểu ngữ trì
Họa đường thiềm ảnh mộ vân phi
Khách lai bất vấn nhân gian sự
Cộng ỷ lan can khán thúy vi

Xuân Cảnh
PKT 01/18/2014

Hoa liễu rộ chim con học hót ,
Mây chiều bay bóng rợp thiền đường.
Khách vào dựa cột ngồi không nói ,
Cùng ngắm trời xanh rũ mộng thường.

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

CÁC BẢN DỊCH KHÁC:

XUÂN CẢNH

Liễu thắm , hoa đầy , chim hót ca ,
Thềm nhà chiều rợp bóng mây qua .
Khách vào chẳng thiết chuyện nhân thế ,
Cùng tựa lan can ngắm núi xa.

                                                           Mailoc

Thưa Thầy,
Bài thơ Xuân nhưng chẳng có chữ Xuân nào cả, chỉ có hoa dương liễu cho ta biết là đang xuân. Có lẽ trong lòng Tác Giả luôn là mùa xuân với mầu xanh kỳ diệu (Thuý Vi).
Em xin mạn phép dịch bài thơ này theo thiển ý của em.
Kính

“Xuân Cảnh” Trần Nhân Tông

春景                                  Xuân cảnh

楊柳花深鳥語遲        Dương liễu hoa thâm điểu ngữ trì
畫堂簷影暮雲飛。    Hoạ đường thiềm ảnh mộ vân phi.
客來不問人間事       Khách lai bất vấn nhân gian sự
共倚欄杆看翠微。    Cộng ỷ lan can khán thuý vi.

Dịch Nghĩa : Cảnh Mùa Xuân

Tiếng chim hót chậm rãi từ bên trong đám hoa dương liễu
Bóng của đám mây bay qua in trên bậc thềm phòng
Khách đến chẳng hỏi gì đến chuyện đời
Lại cùng tựa lan can ngắm một màu xanh kỳ diệu

Dịch Thơ : Nét Xuân

Chim hót từ chùm hoa liễu đỏ
Mây bay hiện bóng dưới thềm am
Khách vào chẳng hỏi điều nhân thế
Cùng tựa ngoài hiên ngắm sắc lam

Quên Đi

Xuân Cảnh
Trần Nhân Tông (1258 - 1308)

Dương liễu hoa thâm điểu ngữ trì                  楊柳花深鳥語遲
Họa đường thiềm ảnh mộ vân phi                  畫堂檐影暮雲飛
Khách lai bất vấn nhân gian sự                      客來不問人間事
Cộng ỷ lan can khán thúy vi                           共倚欄杆看翠薇

Diễn nôm :

Dương liễu xanh xanh chim biếng ca
Mây bay rèm lướt ánh dương tà
Khách kia chẳng hỏi lời nhân thế
Dựa ngắm lan can sắc biếc xa !

Đỗ Chiêu Đức

NÉT XUÂN

Trong chùm liễu nở, tiếng chim ca
Rợp bóng hiên nhà, mây lướt qua
Khách tựa lan can, yên lặng ngắm
Một màu xanh biếc khắp gần xa.

Lộc Mai

Đôi Lời Chúc Xuân 2014

Năm mới, sức sống mới ,hy vọng mới, sau một mùa đông tuyết lạnh , trong nắng trời xuân ấm , hoa đào lại nở rộ đầy vườn , và nhánh hồng hạnh đầu tường như đang réo gọi ai hãy vui lên đi, để cùng nhau chào đón xuân về. Lâu nay, tôi bị lạc trong vườn thơ xưa, Tết Nguyên Đán sắp đến , không có gì ngoài chút quà mọn làm duyên, qua chữ nghĩa ,một cành đào đời Đường (bài Đề Tích Sở Kiến Xứ của Thôi Hộ) và một nhánh hạnh đời Tống (bài Du Viên Bất Trị cúa Diệp Thiệu Ông) , hái trộm trong vườn , để chúng ta cùng thưởng lãm trong mấy ngày xuân . Cũng với tình tôi, thủy chung trân trọng , xin được cầu chúc các bậc trưởng thượng , các thân hữu, các anh chị em, các con cháu trong nhà , và các em học trò cũ , trong năm mới Giáp Ngọ 2014 , mỗi ngày là một ngày xuân lành , hạnh phúc và an vui. PKT 01/11/2014

Đề Tích Sở Kiến Xứ
Thôi Hộ (Đời Đường)

Khứ niên kim nhật thử môn trung
Nhân diện đào hoa tương ánh hồng
Nhân diện bất tri hà xứ khứ
Đào hoa y cựu tiếu đông phong

Dịch Xuôi : Thơ Đề Ở Nơi Năm Trước Đã Thấy
PKT 01/11/2014

Năm trước ngày này trước cổng này
Bên hoa đào, má ai hồng như hoa nở đang độ xuân
Nay không biết người đang ở đâu nữa
Chỉ thấy hoa đào xưa vẫn còn đang cười với gió đông

Đề Tích Sở Kiến Xứ
PKT 01/11/2014

Năm trước ngày này qua cửa song,
Bên hoa, e ấp má ai hồng.
Má hồng không biết giờ đâu nhỉ ,
Chỉ thấy hoa cười với gió đông.

Du Viên Bất Trị
Diệp Thiệu Ông (Đời Tống )

Ưng liên kịch sỉ ấn thương đài
Thập khấu sài môn cửu bất khai
Xuân sắc mãn viên quan bất trụ
Nhất chi hồng hạnh xuất tường lai

Dịch Xuôi : Thăm Vườn Không Gặp
PKT 01/11/2014

Vì lưu luyến dấu hài ai nhảy múa (?) trên nền rêu xanh ở trong vườn
Nên 10 lần gõ cửa xin vào thăm thì đã 9 lần cửa khóa
Hoa lá sắc xuân đang tràn ngập đầy vườn, cổng nào có thể ngăn cản được
Một nhánh hồng hạnh tươi nở đã mọc lan cả ra ngoài tường

Du Viên Bất Trị
PKT 01/11/2014

Vườn vắng , rêu xanh lẫn dấu hài ,
Mười lần gõ cửa , chín then cài.
Xuân về , cổng kín đâu ngăn nổi ,
Nhánh hạnh, vượt tường réo gọi ai.

Lời Thêm : Trong Đề Tích Sở Kiến Xứ , đào hoa y cựu tiếu đông phong, niềm xót xa khi thấy hoa xưa còn đó mà người xưa bây giờ lưu lạc nơi nào.Trong Du Viên Bất Trị , nhất chi hồng hạnh xuất tường lai , nỗi thất vọng không gặp được giai nhân dù chỉ thấy trong trí tưởng qua vết hài in dấu trên rêu xanh trong vườn vắng. Ôi chao , buồn hay vui đây , niềm xót xa ấy đã tưởng như mãi mãi khôn nguôi, nỗi thất vọng ấy đã tưởng như một đời trời sập , những xúc động thanh xuân của tuổi thơ tôi ngày nào , bây giờ còn hay mất , trong khi ngoài trời , cành đào , nhánh hạnh vẫn thế , vẫn nhởn nhơ tươi nở mỗi độ xuân về. Đã tóc bạc rồi mà vẫn còn chưa hiểu được lẽ trời hay sao? PKT 01/11/2014

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com
CÁC BẢN DỊCH KHÁC:

LỘC MAI:
Đề Tích Sở kiến Xứ củaThôi Hộ

NGƯỜI CŨ ĐÂU RỒI ?

Năm xưa trước mái hiên này
Bên hoa, ai đó hây hây má hồng
Năm nay đào vẫn đang bông
Mà sao chẳng thấy bóng hồng đợi xuân ?
Lộc Mai phỏng dịch
Du Viên Bất Tực của Diệp Thiệu Ông
KHÓ GẶP

Rêu xanh chen lẫn dấu hài
Luyến lưu mong được gặp ai một lần
Cửa cài, gõ chẳng hồi âm
Phất phơ nhánh hạnh vượt tường trêu ngươi.
Lộc Mai phỏng dịch

QUÊN ĐI:

Đề Tích Sở Kiến Xứ
Thôi Hộ

Hôm nay năm trước cũng nơi đây
Má thắm hoa đào sắc đỏ hay
Người đẹp năm rồi đâu vắng bóng
Riêng đào vẫn cợt gió đông này

Quên Đi

   Du Viên Bất Trực
   Diệp Thiệu Ông

Ngại hài lưu dấu đám rêu phong
Gặp gỡ một rồi chín bận không
Rạo rực vườn xuân khôn kín kẽ
Tường son thoáng dáng hạnh nhoài trông
Quên Đi
DANH HỮU:

遊園不值
應憐屐齒印蒼苔，小扣柴扉久不開。
春色滿園關不住，一枝紅杏出牆來。
葉紹翁

Du viên bất trị
Ứng liên kịch xỉ ấn thương đài, Tiểu khấu sài phi cửu bất khai
Xuân sắc mãn viên quan bất trụ, Nhất chi hồng hạnh xuất tường lai.
Diệp Thiệu Ông
Chơi vườn không gặp

Đáng thương chiếc guốc, dẩu rêu vương,
Nhẹ gõ cửa phên, cửa vẫn ương.
Xuân sắc đầy vườn, cổng khó giữ
Một cành hồng hạnh, trổ qua tường.

Danh Hữu dịch
Nhân dịp cuối tuần đầu năm, được đọc mấy bài thơ mang mầu sắc của mùa xuân. Cám ơn các bạn đã có nhã ý gửi cho.
Bài Đề tích sở kiến xứ thì ai cũng biết rồi, vì đã được giới thiệu vài lần, bài ấy vốn không có tựa, do đó mà ngày nay ta thấy nó mang những 2 cái tên, đó là lời dẫn cho biết xuất xứ chứ không phải là tựa bài.
Bài thứ hai, Du viên bất trị của Diệp Thiệu Ông đời Tống.
Bài này mới được nhà giáo Phạm Khắc Trí lần đầu tiên đưa lên. Vì thiếu phần chữ Hán nên bác Trí đã lầm nghĩa 2 từ : Tiểu khấu 小扣là gõ nhẹ (chép sai thành Thập khấu 十扣 và hiểu là gõ đến 10 lần), và cứu 久 là lâu (với cửu 九 là chín). Cụm từ : Quan bất trụ là làm sao có thể đóng mãi cổng được.

Diễn xuôi
Đến chơi vườn không gặp
Thật đáng thương cho những dấu guốc còn in đậm trên rêu xanh
(Hàm ý lâu rồi, người đẹp đã không ra ngoài)
Cửa phên nhẹ gõ mà chờ mãi không thấy mở
(Hàm ý chủ nhân không muốn tiếp khách)
Đầy vườn xuân sắc làm sao đóng cổng mà giữ được
Một nhánh hồng hạnh đã trỗ qua mái tường.
Hai câu cuối hàm ý : Nếu cứ đóng chặt cửa, tưởng rằng như vậy có thể giữ mãi được con cái, nhưng chúng nó có chịu ở yên đâu, đến tuổi bọn chúng đứa nào lại chẳng biết trèo tường trốn đi chơi.
Hạnh là cây mận, ngày xưa Khổng Tử giảng sách ở dưới giàn mận nên cửa nhà thầy giáo được gọi là cửa Hạnh. Đời Đường, ai đỗ tiến sĩ được đãi yến ở vườn Hạnh (Hạnh viên杏園 ). Do đó bài này còn có hàm ý là ở thời nay, ít ai còn giữ được lễ giáo Khổng Mạnh như xưa, chuyện ấy chỉ còn lưu lại dấu vết trên đám rêu xanh (chỉ sách vở) mà thôi.
Danh Hữu

TRẦM VÂN:

Chốn Xưa Đề Thơ
Ngày này năm ngoái cửa này
Ngắm hoa đào chiếu hây hây má hồng
Giờ người đâu thấy hoài mong
Hoa đòa cười cợt gió đông hững hờ
Trầm Vân

MAILOC:
Đề Tích Sở kiến Xứ - Thôi Hộ
Đề Thơ Chốn Xưa Gặp Gỡ
Ngày này năm ngoái cổng nầy đây ,
Đào ánh mặt người má đỏ hây .
Người đẹp nay đâu sao vắng bóng ,
Hoa đào vẫn cợt gió đông lay .
Mailoc phỏng dịch
Du Viên Bất Tực Diệp Thiệu Ông
Dạo Vườn Không Gặp

Dấu hài rêu mướt lòng vương vấn
Mươi lần gõ cửa vẫn lặng căm .
Khắp vườn xuân sắc khó ngăn ,
Hạnh hồng một nhánh đã băng vượt tường .

Mailoc phỏng dịch

CHÂN DIỆN MỤC:

Không gặp người đẹp , chỉ thấy lấp ló mái tóc và ... bàn tay ... thế đủ rồi :

THẾ ĐỦ RỒI

Rêu xanh xanh buồn dưới dấu hài
Nghển cổ ngóng hoài chẳng thấy ai
Chỉ thấy sắc xuân trêu cợt khách
Đầu tường lấp ló cánh hoa tươi
C.D.M.

ĐỖ CHIÊU ĐỨC:
Đỗ Chiêu Đức xin được tham gia với các phần sau đây :
1. Bản chữ Hán và Hình minh họa cho bài thơ " ĐỀ TÍCH SỞ KIẾN XỨ "( Bài thơ nầy còn có tên là " ĐỀ ĐÔ THÀNH NAM TRANG ) :

題昔所見處 崔護

去年今日此門中
人面桃花相映紅
人面不知何處去
桃花依舊笑東風

Đề Tích Sở Kiến Xứ - Thôi Hộ

Khứ niên kim nhật thử môn trung
Nhân diện đào hoa tương ánh hồng
Nhân diện bất tri hà xứ khứ
Đài hoa y cựu tiếu đông phong

   2. DIỄN NÔM :
              ĐỀ CHỐN XƯA ĐÃ GẶP
           Năm ngoái hôm nay cũng cửa nầy,
           Hoa đào người ngọc má hây hây.
           Biết nay người ngọc về đâu nhỉ ?
           Như trước hoa đào vẫn nở đây !
                                                   Đỗ Chiêu Đức.
Bài thơ nầy hình thành một thành ngữ còn thông dụng đến hiện nay , đó là câu : " NHÂN DIỆN ĐÀO HOA ", dùng để chỉ những thay đổi về nhân sự, trong khi cảnh trí thì vẫn như xưa. Trong TRUYỆN KIỀU tả lúc Kim Trọng trở lại tìm Kiều, NGUYỄN DU đã viết :
           Trước sau nào thấy mặt người,
           Hoa đào năm ngoái còn cười gió đông !
là mượn Ý của 2 câu thơ cuối của bài thơ trên đây vậy !
  3. Bản chữ Hán và tranh minh họa cho bài thơ " DU VIÊN BẤT TRỰC " của DIỆP THIỆU ÔNG.

遊園不值--宋·葉紹翁   DU VIÊN BẤT TRỰC - Tống - DIỆP THIỆU ÔNG.
應憐屐齒印蒼苔，       Ưng liên kịch sỉ ấn thương đài,
小扣柴扉久不開。       Thập khấu sài phi cửu bất khai.
春色滿園關不住，       Xuân sắc mãn viên quan bất trụ,
一枝紅杏出牆來。       Nhất chi hồng hạnh xuất tường lai.

   4. DIỄN NÔM :
                DẠO VƯỜN KHÔNG GẶP
            Thương vì dấu guốc lẫn rêu đài,
            Gỏ mãi cửa ngoài chẳng thấy ai !
            Xuân sắc đầy vườn không giữ được,
            Một cành hồng hạnh trổ ra ngoài !
                                                            Đỗ Chiêu Đức.

Bài thơ nầy hình thành một thành ngữ còn thông dụng đến hiện nay , đó là câu : " XUẤT TƯỜNG HỒNG HẠNH ", dùng để chỉ những người đàn bà không chịu nổi được sự cô đơn mà làm những chuyện vượt ra ngoài vòng lễ giáo.

SONG QUANG:
ĐỀ TÍCH SỞ KIẾN XỨ

                                 (nguyên tác Thôi Hộ)

Ngay cổng đó ngày này năm trước
Bên hoa Xuân e ấp má hồng
Cành đào giờ lại trổ bông
Người xưa chẳng thấy,gió đông cợt cười.

SONG QUANG

DU VIÊN BẤT TRỰC

                      (nguyên tác Diệp Thiệu Ông)

Rêu xanh thấm gót hài in dấu
Gõ mươi lần,cửa đóng cài then
Xuân về,cổng kín rào quen
Nhánh hồng hạnh vượt tường chen ra ngoài

SONG QUANG

___________________________________________________________________________________________

NGỌC LÂU XUÂN

Mấy ngày cuối năm 2013 , vùng Plano, Texas chỗ chúng tôi ở , đã chìm trong tiết lạnh. Hôm nay, ngày đầu năm 2014 , trời đã ấm lại và nắng tươi đã trở về chan hòa cảnh vật. Năm mới, hy vọng mới , và chút tình tôi gửi mọi người thân quí trong nhà.
PKT 01/01/2014

Ngọc Lâu Xuân
Tống Kỳ (998 - 1061)

Đông thành tiệm giác xuân quang hảo
Trứu hộc ba văn nghênh khách trạo
Lục dương yên ngoại hiểu vân khinh
Hồng hạnh chi đầu xuân ý náo
Phù sinh trường hận hoan ngu thiểu
Khẳng ái thiên kim khinh nhất tiếu
Vi quân trì tửu khuyến tà dương
Thả hướng hoa gian lưu vãn chiếu

Dịch Xuôi : Một Bài Từ Theo Điệu Ngọc Lâu Xuân
PKT 01/01/2014

Đã thấy dần ánh xuân hồng trong thành đông,
Sóng gợn lăn tăn nghênh đón khách khua chèo.
Khói sương mỏng ban mai như mây phủ vờn quanh rặng liễu xanh,
Và, ý xuân như đang reo đùa trên đầu cành hồng hạnh.
Ở cõi đời phù du này , buồn nhiều vui ít ,
Thì sao lại tiếc ngàn vàng mà không đổi lấy một nụ cười .
Xin người hãy cùng ta, nâng chén rượu mời , kêu gọi tà dương ,
Lưu lại cho giàn hoa tươi nở, lớp nắng vàng rực rỡ cuối ngày.

Ngọc Lâu Xuân
PKT 01/01/2014

Xuân về dần thấy nắng hồng theo,
Gợn sóng lăn tăn đón khách chèo ,
Sương sớm như mây vờn rặng liễu ,
Đầu cành hồng hạnh ý xuân reo.
Cõi đời dâu bể , ngày vui ít ,
Chẳng tiếc ngàn vàng đổi nụ cười.
Mời rượu ,vì người ,xin nắng cuối ,
Chút tình lưu luyến cho hoa tươi .

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Lộc Mai xin được góp bài phỏng dịch cùng Thầy và các bạn:
.
NGỌC LÂU XUÂN
Phong cảnh thành đông mãi đẹp thêm
Lăn tăn sóng gợn mái chèo êm
Liễu tha thướt rũ trong sương sớm
Bướm ngất ngây say trước nụ mềm
Một kiếp được bao niềm hạnh phúc
Ngàn vàng xin đổi nét cười duyên
Mời nhau chén rượu trong chiều nắng
Rực ánh tà dương hoa cuối hiên.
Lộc Mai

Bài từ NGỌC LÂU XUÂN.

TỐNG KỲ 宋祁( 998-1061)
TỐNG KỲ 宋祁, Văn học gia đời Bắc Tống, tự là Tử Kinh. Người đất An Lục thuộc An Châu( nay là Tỉnh Hồ Bắc ). Đậu Tiến Sĩ năm Thiên Thánh thứ 2, làm quan đến chức Hàn Lâm Học Sĩ, cùng với Âu Dương Tu hợp soạn " Tân Đường Thư ", sau đó được thăng Công Bộ Thượng Thư. Anh là Tống Dương đều có văn tài, người đời xưng là " Nhị Tống ". Trong bài Từ Ngọc Lâu Xuân nổi tiếng với câu " Hồng hạnh chi đầu xuân Ý náo ", nên người đời gọi là " HỒNG HẠNH THƯỢNG THƠ ". Nào, ta hãy cùng đọc bài NGỌC LÂU XUÂN nhé !...
《玉樓春》                      NGỌC LÂU XUÂN

東城漸覺風光好，Đông thành tiệm giác phong quang hảo,
縠皺波紋迎客棹。     Hộc trựu ba văn nghinh khách trạo.
綠楊煙外曉寒輕，    Lục dương yên ngoại hiểu hàn khinh,
紅杏枝頭春意鬧。     Hồng hạnh chi đầu xuân Ý náo.
浮生長恨歡娛少，    Phù sanh trường hận hoan ngu thiểu,
肯愛千金輕一笑。      Khẳng ái thiên kim khinh nhất tiếu.
爲君持酒勸斜陽，    Vị quân trì tửu khuyến tà dương,
且向花間留晚照。    Thả hướng hoa gian lưu vãn chiếu.
                   宋祁                                               TỐNG KỲ.

　DỊCH NGHĨA :
              Phong cảnh phía đông thành ngày càng đẹp hơn ra ( vì mùa xuân đã đến rồi ! ). Sóng gợn lăn tăn trên mặt hồ như chào đón ôm ấp lấy mái chèo của du khách. Sau hàng dương liễu xanh, khói mây như còn vương chút hơi lạnh của buổi sáng đầu xuân, trên cành hồng hạnh vượt khỏi bờ tường kia đang lập lượn bướm ong làm cho vẻ xuân thêm náo nhiệt ! Trong kiếp phù sinh trường hận với ngày vui quá ít nầy, ta nguyện được đem ngàn vàng để đổi lấy một nụ cười hàm tiếu nhẹ nhàng ! Ta nguyện vì bạn mà cùng chuốc rượu mời nhau giữa ánh nắng chiều, mong rằng có thể lưu lại chút tà dương giữa rừng hoa xuân tươi đẹp nầy chăng ?!

DIỄN NÔM :
           Thành đông ngày một đẹp thêm ra,
          Sóng gợn mặt hồ đón khách xa.
          Tơ liễu mơ màng sương sáng nhẹ,
          Hạnh hồng cành nõn dáng xuân pha.
          Cả đời chìm nổi ngày vui it,
          Ngàn lượng mua cười một trận qua.
          Vì bạn chén mời trong nắng xế,
          Tà dương lưu luyến với muôn hoa !

          Đỗ Chiêu Đức.

Thời Điểm Vô Cùng Cực Nhỏ

Và Đời Sống Con Người

PHẠM KHẮC TRÍ 12/01/2013

Nhân đọc được bài viết của niên trưởng Nguyễn Văn Trường luận về "Mình Là Ai" tôi rất thích thú trong xúc động ,ngồi viết lung tung ra đây những điều tôi đã học được để mọi người thân quí đọc cho vui thôi.

(1) Toán học nói chung ,và riêng môn Toán Giải Tích (Vi Phân/Tích Phân), thuần túy là một khái niệm , ảo mà lại là thực , vì chứng minh được. Vật thể có cùng các tính cách đặc thù như vậy là tất nhiên phải dẫn đến kết luận như vậy, không thể khác được . Không thay đổi ,khi cho là A thì trước sau luôn là A ,đúng và sai phân biệt rõ rệt . Ví dụ như vận tốc của một chiếc xe hơi đang chạy ớ một thời điểm nào đó chỉ có một đáp số và chỉ có một đáp số đúng mà thôi.

(2) Còn đời sống nói chung, và đời người nói riêng, tuy là một thực thể có thực , nhưng thực mà lại là ảo , vì không thể chứng minh được .Cùng có các hiện tượng xẩy ra liên quan nhưng không chắc đều có cùng một kết luận . Khi cho là X thì có thể tìm thấy nhiều X khác nhau ,không biết X nào mới đúng là X thực , thực giả lẫn lộn, không có ranh giới . Ví dụ như cái tôi trong dòng đời ỏ một thời điểm nào đó ,dù trong khoảnh- khắc- vô -cùng- nhỏ- không- còn- có- thể- nhỏ- hơn- được- nữa (infinitesimally small ), cái tôi ấy đã thay đổi không còn y nguyên là cái tôi mới nói đến nữa , ta có thể tìm thấy nhiều cái tôi, khiến ta lúng túng ,không thể xác định được cái tôi nào mới là cái tôi thực (như trong truyện Tây Du Ký, Tề Thiên Đại Thánh ,nhiều lúc phải bứt 1 sợi tóc hóa phép thành nhiều Tề Thiên Đại Thánh để kháng cự với cường địch). Theo niên trưởng NVT , cái thời điểm ở một khoảnh khắc trong đời người này , nhỏ hơn cả một sát na của nhà Phật , là "không có chiều thời gian " , tuy là có thực nhưng lại là số ảo , không phải là 1 tham số được xác định như trong một hàm số ( đạo hàm , nguyên hàm) ở trong một phương trình toán học.

(3)Thực hay ảo như thời gian tâm lý ,khoảnh khắc ngồi bên cạnh người bạn gái thuở đầu đời hoa bướm? Ta đang là bướm mơ thành người hay đang là người mơ thành bướm? Vọng hay chân? Chứng minh được hay không chứng minh được?...Tất cả còn có nghĩa gì nữa đâu. Bao lâu , còn gì vui hơn , ở tuổi này , mỗi sáng thức dậy , còn cảm nhận được hương vị của một tách cà phê ngon , cảm tình thân ái của mọi người đã dành cho , và được phép nói năng đầu Ngô mình Sở mà không phải lo ngại bị phiền trách. Tiện đây , cao hứng. chép lại mấy câu thơ của Tô Đông Pha để mọi người cuối tuần đọc cho vui. Tình ở ngoài lời. Cầu chúc an lành cho tất cả chúng ta.

Ký Hữu
Tô Đông Pha (1037 - 1101)

Không giai dạ vũ tự thanh tuyệt
Thùy sử yểm ức đề cô quỳnh
Ngã dục tiên sơn chuyết dao thảo
Khuynh khuông tọa thán hà thời doanh
Bạc thơ tiên phốc tận điền ủy
Chử minh tiêu lật nghi tiêu chinh
Khất thủ ma ni chiếu trược thủy
Cộng khan lạc nguyệt kim bồn doanh

Phụ Chú : Ký Hữu được trích từ 8 câu cuối trong bài Thứ Vận Tăng Tiềm Kiến Tặng ( Họa Bài Thứ Vận Tăng Tiềm Kiến Tặng ) của Tô Đông Pha. Đề bài là do người chuyển dịch tự ý đặt ra. PKT 12/01/2013

Dịch Xuôi : Gứi Bạn
(Mây Tần - PKT 12/01/2013 )

Thềm vắng , mưa đêm , nghe thê thiết
Một mình tâm sự u ẩn không biết than với ai
Từ lâu những muốn qui ẩn , tìm lên non tiên hái cỏ quí rồi
Nhưng sao cứ lần lữa nay rồi mai , nghiêng giỏ rỗng ngồi than mãi
Chuyện chép sách , đánh roi , cũng đã kể như xong
Còn chuyện đốt củi , nấu trà , hẹn nhau đêm nào chăng đây
Cùng lần chuỗi hạt ma ni ,mượn mắt Phật
Ngồi ngắm ánh trăng thanh lạc trong thau vàng

Thơ Gửi Bạn
PKT 12/01/2013

Đêm khuya , thềm vắng , mưa thê thiết ,
U ẩn nỗi mình ngỏ với ai.
Những muốn núi tiên hái cỏ quí ,
Sao lần lữa mãi , nay rồi mai.
Trường văn , trận võ, kể xong nợ ,
Gầy lửa , nấu trà , một tối chăng.
Lần chuỗi ma ni ,mượn mắt Phật ,
Ngắm trăng thanh lạc trong thau vàng .
___________________________________________________

GIANG ĐÌNH: Đỗ Phủ

ĐÌNH BÊN SÔNG: Phạm Khắc trí, Mailoc

"Tịch tịch xuân tương vãn / Hân hân vật tự tư" . Một bài thơ xưa đọc được ở tuổi 80 , chuyển dịch lại cho tuổi 80 và mọi người thân quí. Cầu chúc an lành. PKT 11/10/2013

Giang Đình
Đỗ Phủ (712 - 770)

Thản phúc giang đình noãn
Trường ngâm dã vọng thì
Thủy lưu tâm bất cạnh
Vân tại ý câu trì
Tịch tịch xuân tương vãn
Hân hân vật tự tư
Cố lâm quy vị đắc
Bài muộn cưỡng tài thi

Dịch Xuôi : Đình Bên Sông
PKT 11/10/2013

Ngồi ớ trong đình ấm bên sông, cõi lòng ta thanh thản ,
Nhìn cảnh thôn dã trước mặt mà mê mải ngâm nga mãi.
Tâm không còn màng ganh đua với dòng nước chảy ngày đêm không ngừng,
Ý đã thả theo đám mây lững lờ , từng không lơ lửng, chầm chậm trôi.
Lặng lẽ , tháng ngày qua ,xuân sắp vãn ,
Nhởn nhơ, cảnh vật tự bản chất là tự nhiên ,buồn vui là do lòng người.
Rừng xưa , mãi cho đến bây giờ còn chưa về được ,
Gượng ép mấy vần thơ vụng để giải buồn thôi .

Giang Đình
PKT 11/10/2013

Thanh thản đình quê ấm ,
Ngâm nga chẳng dứt lời.
Tâm buông xuôi nước chảy,
Ý thả lửng mây trôi.
Lặng lẽ đợi xuân muộn,
An nhiên nhìn cảnh đời.
Rừng xưa về chửa được ,
Thơ vụng giải buồn thôi.

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Đình bên sông
.
Nằm phơi bụng đình sông trời ấm ,
Ngâm nga dài ngồi ngắm cảnh quê .
Chẳng màng nước chảy lê thê ,
Mây trôi trước mắt , ý thơ lững lờ .
Xuân lặng lẽ thẩn thờ sắp mất ,
Trong vui tươi cảnh vật hồn nhiên .
Rừng xưa chưa thể đoàn viên ,
Vần thơ gường gượng nỗi niềm buồn vui .

Mailoc phỏng dịch
Cali 11-10-13
_________________________________________________________________

GIANG HÁN - Đỗ Phủ

Ngày 10/10 , sinh nhật 80 , đêm đã vào khuya, một mình lang thang trên bãi biển vắng , trăng theo từng bước chân đi , và...bài thơ Giang Hán của Đỗ Phủ. Riêng gửi anh chị em CGS/CHS PTG-ĐTĐ , kỷ niệm mấy ngày vui gặp nhau ở Honolulu (Hawaii).PKT 10/19/2013

Giang Hán
Đỗ Phủ (712 -770)

Giang Hán tư qui khách
Càn khôn nhất hủ nho
Phiến vân thiên cộng viễn
Vĩnh dạ nguyệt đồng cô
Lạc nhật tâm do tráng
Thu phong bệnh dục tô
Cổ lai tồn lão mã
Bất tất thủ trường đồ

Dịch Xuôi : Giang Hán
PKT 10/10/2013

Thân làm khách ở Giang Hán nhớ về quê nhà
(Ta thực là) một gã nho gàn đứng ở giữa trời đất
(Ngày , làm bạn với) áng mây lang thang trên trời xa
(Đêm , thả thơ cùng) vầng trăng bóng lẻ trong đêm dài
Tối xuống, lòng thanh thản,(không cảm thấy buồn chán )
Gió thu thổi về khiến bệnh bớt nhiều ,(cảm thấy khỏe hẳn ra )
Còn , xưa nay , con ngựa lúc về già
Đâu chỉ có chuyện cần chạy đường xa thôi sao ?

Giang Hán
PKT 10/10/2013

Đất khách nhớ về nhà ,
Càn khôn một hủ ta.
Trăng , lang thang tối vắng,
Mây , lãng đãng trời xa.
Đêm xuống , lòng thanh thản,
Thu sang , người khỏe ra.
Xưa nay còn ngựa già ,
Há chỉ chậy đường xa ?

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Kính Thưa Thầy Trí và các bạn "vườn thơ thẩn" trang nhà

Trước hết, SQ rất hối tiếc không tham dự được Đại Hội PTGĐTĐ ở Hawail, thứ đến không tham dự được buổi mừng Sinh Nhật Thượng thọ 80 tuổi của Thầy PKT vì những điều bất khả kháng Xin thứ lỗi.

Tiếp đây, SQ thấy bài thơ "Giang Hán" của Đỗ Phủ mà Thầy Trí vừa đưa ra có thể đã trùng hợp với hoàn cảnh hiện tại của riêng mình, nên SQ xin mượn ý để phóng tác theo làm vui trong chốc lát. Do đó đây không phải là một bài dịch thuật theo nguyên tác. Mong Thầy và càc thi hữu đón nhận và tha thứ. Song Quang

NGỰA GIÀ TỰ SỰ

Làm thân Texas(Giang Hán) nhớ quê nhà
Hàn sĩ nữa đời bận cái TA (cái Ta là cái đáng ghét)
Ngày ngóng, mây ngàn trôi cuối nẻo
Đêm nhìn, trăng lẻ giữa trời xa
Thu sang, bệnh bớt người vui khỏe
Tối xuống tâm hồn thanh thản ra
Đâu chỉ ngựa cần trong cưởi chạy ??!
Xưa nay lắm lúc giúp khi già.

SONG QUANG

Nam Viên - Lý Hạ

Đây là một trong số bài thơ cho Nam Viên , khu vườn phía Nam ớ quê của tác giả. Tôi đã ngồi lặng đi , không biết bao lâu , sau khi đọc xong bài này, trước câu hỏi "văn chương hà xứ khốc thu phong". Ý lời lạ lẫm. Thú vị lắm. Mời đọc cho vui.
PKT 09/19/2013

Nam Viên
Lý Hạ (789 - 816)

Tầm chương trích cú lão điêu trùng
Hiểu nguyệt đương liêm quải ngọc cung
Bất kiến niên niên Liêu Hải thượng
Văn chương hà xứ khốc thu phong

Dịch Xuôi : Một Bài Thơ Cho Vườn Nam Ở Quê Tôi
PKT 09/19/2013

Đêm khuya , lão sâu già , mải mê tầm chương trích cú ,
Sáng rồi , nào hay , vầng trăng đã như cánh cung ngọc ai treo ở rèm cửa.
Đã bao năm lênh đênh trên biển Liêu Hải, vẫn muốn được hỏi , dù vô vọng ,
Đâu chốn văn chương khóc gió thu ?

Văn Chương Hà Xứ Khốc Thu Phong
PKT 09/19/2013

Đêm đêm , mọt sách , lão sâu già ,
Trăng ngọc, canh tàn , treo cửa hoa .
Trích cú , tầm chương , ngày tháng lụn ,
Thơ nào gửi gió khóc thu xa .

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Thưa Thầy,
                  Khi nhận được bài thơ này, em đi tìm bản Hán tự để tìm hiểu thêm. Hiểu thơ của Cổ Nhân mỗi người mỗi ý. Vì thế em hơi khác Thầy vài điểm.
                                                                                       Kính
                                                                                                            Quên Đi

Lý Hạ (790-816) hiệu Trường Cát thuộc dòng dõi nhà Đường, được người đời gọi là Thi Quỷ. Có tài nhưng không gặp thời, Ông từng than: "Ngã đương nhị thập bất đắc ý. Nhất tâm sầu tạ như khô lan" (hai mươi tuổi mà chưa được đắc ý, tấm lòng sầu úa như nhánh lan khô".

南園其六                 Nam Viên Kỳ 6

尋章摘句老雕蟲， Tầm chương trích cú lão điêu trùng
曉月當簾掛玉弓。 Hiểu nguyệt đương liêm quải ngọc cung
不見年年遼海上， Bất kiến niên niên Liêu hải thượng
文章何處哭秋風     Văn chương hà xứ khốc thu phong.

Dịch nghĩa : Vườn Phía Nam bài 6

Như con mọt già lần tìm trong chương sách cố ghi nhớ từng câu
Trăng buổi sớm như chiếc cung ngọc treo bên rèm
Chẳng biết bao năm qua vùng biển Liêu Đông ra sao
Văn chương nơi nào đang khóc cùng gió thu

Dịch Thơ:

Gậm nhấm từng câu thân mọt sách
Vành trăng ngọc sớm hiện bên màn
Đâu hay Bột Hải nhiều năm loạn
Thi phú phương nào theo gió than
Quên Đi

       KHÓC GIÓ THU

Thức đêm gặm sách mỏi mê rồi
Trăng chếch ngoài hiên diễu cợt chơi
Thân phận bềnh bồng bên góc biển
Thơ nào buồn khóc gió thu rơi

C.D.M.

Kính Quý Thầy và quý bạn của "vườn thơ thẩn"
Suy nghĩ mãi không tìm được lời thơ dịch bài Nam Viên của Lý Hạ do Thầy PKT đưa ra. Vì Không thấu hiểu ý nghĩa chính xác,lại dựa vào lới giải thích của Thầy cũng không thê nào thấu đáo.
Vì ham vui với chữ nghĩa lại có bài thơ dịch của thi Huynh C.D.M có vẻ thoát ra ngoài ý tưởng gò ép của nguyên tác nên SQ xin được góp bài thơ có một chút  ý gì của bản chính và một chút gì đó của riêng mình để gởi gấm . Mong Quý Thầy và quý bạn thơ chap nhận
Cầu chúc sức khoẻ và an lành. SQ

KHÔNG ĐỀ

Đêm đã khuya, lão mọt già gặm sách
Năm canh tàn, trăng chênh chếch ngoài hiên
Xót mình thân phận truân chuyên
Gió Thu gợi nhớ, tình riêng gợi sầu !!***

SONG QUANG
*** 2 câu sau hoàn toàn là ý riêng của SQ mà thôi,mong các bạn lượng thứ.

ĐỖ CHIÊU ĐỨC góp ý:

Thưa Thầy,
Đây là bài thứ 6 trong " Nam Viên thập Tam Thủ " ( 13 bài thơ có tựa là NAM VIÊN ) của Thi Quỷ Lý Hạ, như sau :
南園十三首（其六）Nam Viên Thập Tam Thủ ( Kỳ lục ).
　　            李賀                        Lý Hạ
　尋章摘句老雕蟲， Tầm chương trích cú lão điêu trùng,
    曉月當簾挂玉弓。 Hiểu nguyệt đương liêm quải ngọc cung.
　不見年年遼海上， Bất kiến niên niên Liêu Hải thượng,
    文章何處哭秋風？ Văn chương hà xứ khốc thu phong ?

Đây là bài thơ cảm khái cho việc học hành vô dụng, có tài mà không thi thố gì được cả....
　　 Hai câu đầu nói lên sự khổ nhọc của việc học hành trong thư trai, thấp thoáng có chút gì ai oán... Ta hãy nghe câu đầu : " Tầm chương trích cú lão điêu trùng " là : Suốt ngày cứ nhai văn nhá chữ cặm cụi như con mọt sách già. Vùi đầu vào sách vở để mong học cho thành tài, thi đậu, nổi tiếng.... khắc khổ học hành đến nỗi thức trắng cả đêm, trời sắp sáng, bầu bạn suốt đêm chỉ còn có mảnh trăng tàn treo ngược bên rèm ngoài khung cửa sổ như nửa vành cung ngọc. Chẳng ai hay chẳng ai biết đến cảnh học hành vất vả thê lương cô đọc nầy... Lý Hạ muốn ám chỉ gì đây ?!...Ta đọc tiếp 2 câu chót nhé !....

                       Bất kiến niên niên Liêu Hải thượng,
                       Văn chương hà xứ khốc thu phong ?!
Nghĩa 2 câu nầy là :
             " Bộ không nhìn thấy mỗi năm ở trên Liêu Hải ư ? Nơi đó, văn chương không có chỗ để mà khóc gió thu nữa là khác !".
          Tại sao ? Tại sao cái học lại vô dụng đến thế kia ? Có VĂN TÀI mà không sử dụng được ?. Thì ra Lý Hạ đã liên hệ cái bối cảnh cá nhân mình với cái hoàn cảnh chung của đất nước lúc bấy giờ, cái căn nguyên tạo nên sự chán nản và phẫn uất ở nội tâm....
          " Liêu Hải " chỉ về biên giới Đông Bắc của nhà Đường lúc bấy giờ, tức một dãy thuộc địa Hà Bắc Đạo, từ năm Nguyên Hòa thứ tư ( 809 ) đến năm Nguyên Hòa thứ bảy, liên tiếp xảy ra những cuộc binh biến, thuộc địa chư hầu mỗi người cát cứ một phương , không còn nghe theo lệnh của triều đình nữa. Đường Hiến Tôn mấy lần đem binh chinh phạt, nhưng đều bại trận, gây nên tình trạng hỗn loạn của xã hội do sưu cao thuế nặng, bắt lính.... dân chúng lầm than trước cảnh chiến tranh loan lạc liên miên... Đây là lý do thứ nhất khiến Lý thấy sự vô dụng của học hành trong thời loan. Thứ nữa, là chiến sự liên miên nên triều đình trọng dụng võ sĩ hơn văn nhân, kẻ sĩ không có đất "dụng võ ". Từ " Văn chương " của câu 4 là chỉ " kẻ sĩ " đó, còn " khốc thu phong " không phải là thương khóc mùa thu bình thường của các thi nhân, mà là thương cảm cho xã hội loạn ly, kẻ sĩ lâm cảnh cùng đồ mạt vận đó mà thôi !
             Bài Tứ Tuyệt nầy rất hàm súc thâm tram. Câu 1 , vừa tự sự vừa biểu lộ sự bất mãn vô ích của sự học hành qua từ " lão ", làm con " mọt sách già " một cách vô ích. Câu 2, cho thấy sự vất vả trong việc dồi mài kinh sử, học thâu đêm suốt sang, trong câu nầy lại khéo so sánh mảnh trăng non với vành cung ngọc, hàm ý chỉ chiến sự ở câu sau. Câu 3, chỉ nêu lên từ " Liêu Hải ", không nhắc gì đến chiến sự mà tự người đọc biết đó là cảnh binh biến loan lạc. Câu 4, nêu lên cảnh mạt vận không có đất dụng võ của văn sĩ bang một ý hết sức nên thơ là " Văn chương không có chỗ để mà khóc thương gió mùa thu nữa ! ".
       Thưa Thầy,
                     Hổm rày em vừa bận bịu với đám " xây lủ có ", vừa đi làm, lại vừa phải trả lời rất nhiều thơ " thắc mắc " ... nên trễ nãi hồi âm cho Thầy. Mong Thầy thong cảm ! và...
            Thưa Thầy,
                     Khi viết xong thư nầy thì lại thấy trên mạng cũng có rất nhiều bạn thắc mắc giống như Thầy, nên em xin phép Thầy cho em gởi luôn thư nầy cho mọi người xem luôn thể !
                  Mong Thầy thông cảm ! Bây giờ thì em phải trở về với " Tăng Quảng Hiền Văn 25 " cho kịp, đã trễ quá rồi !

                                                                       Nay kính,
                                                                   Đỗ Chiêu Đức.

Tái bút :
           Còn ức vì không có thời gian để dịch, nên cảm tác theo ý thơ thôi :
                   Nhá chữ nhai văn mọt sách già !
                   Đêm đêm thức trăng với trăng ngà.
                   Nơi kia Liêu Hải không cần đến,
                   Khóc gió thu buồn kẻ sĩ ta !
                                                            Đỗ Chiêu Đức.

Lý Bằng Không Hầu Dẫn

Dường như nghe đâu đó ,Thu đã lại về. Trân trọng gửi đến mọi người thân quí một "Prelude" của một bản nhạc thu xưa để nghe cho vui. Và, nếu có thể , còn mong chia sẻ được cái thú cảm nhận được cái hay của thơ xưa mặc dù nhiều khi có hiểu gì đâu. Cầu chúc an lành. PKT 09/15/2013
Lý Bằng Không Hầu Dẫn
Lý Hạ (789 - 816)

Ngô ti Thuc đồng trường cao thu
Không sơn ngưng vân đồi bất lưu
Giang Nga đề trúc Tố Nữ sầu
Lý Bằng trung hoa đàn không hầu
Côn sơn ngọc toái phượng hoàng khiếu
Phù dung khấp lộ hương lan tiếu
Thập nhị môn tiền dung lãnh quang
Nhị thập tam ti động Tử Hoàng
Nữ Oa luyện thạch bổ thiên xứ
Thạch phá thiên kinh đậu thu vũ
Mộng nhập thần sơn giáo thần ấu
Lão ngư khiêu ba sấu giao vũ
Ngô chất bất miên ỷ quế thụ
Lộ cước tà phi thấp hàn thố

Khúc Nhạc Không Hầu Dạo Đầu Của Lý Bằng
(PKT - 09/15/2013)

Thu mênh mang , tơ đồng khoan nhặt ,
Non quạnh , mây ngàn lưu luyến ngừng trôi.
Lệ trúc vấn vương sầu tố nữ ,
Không hầu đàn ai , khúc nhạc chơi vơi.

Phượng hoàng hót vang , ngọc châu vỡ vụn ,
Phù dung ngậm sương , hương lan hé nụ ,
Mười hai cổng thành bỗng dưng rực sáng,
Hai mươi ba dây tơ xáo động cõi Tử Hoàng.

Nữ Oa luyện đá vá trời ,
Trời kinh , đá nát , mưa thu tuôn đổ ,
Vào mộng thần tiên nhã nhạc ,
Cá già , rồng ốm , quẫy sóng , múa ca.

Ngồi tựa gốc quế , mơ màng không ngủ ,
Sương khuya xuống nhẹ, ướt vầng trăng lạnh , nào hay.

Phụ Chú :

(1) Lý Bằng là 1 nhạc sư trong ban nhạc cung đình Lê Viên, đời vua Đường Minh Hoàng (685 - 761).

(2) Không Hầu , tên 1 loại đàn cổ 23 dây (?)

(3) Cõi Tử Hoàng chỉ một cõi trời xa xăm nào đó ,ở ngoai cõi trần gian này.

(4) Truyền thuyết bà Nữ Oa luyện đá vá trời. Thuở khai thiên lập địa , trên thiên đình , thủy thần nổi loạn ,bị hỏa thần đánh thua chạy , va phải một cột trụ chống trời ,một góc trời bị sụp , nước trên trời tuôn đổ xuống khiến trần gian bị ngập lụt . Bà Nữ Oa, một vị nữ thần , đã phải luyện đá ngũ sắc, vá lại chỗ trời sụp này.

(5) Lý Hạ (789- 816) được đời xưng tụng là Thi Quỉ vì tài thơ , chữ nghĩa lạ lẫm, uẩn xúc , ma quái . Sách chép , mới 7 tuổi đã làm được những câu thơ khiến các bậc thi sĩ đương thời như Hàn Dũ (768- 824) phải kinh ngạc và khâm phục . Chuyện kể , nhà thơ sở dĩ chết trẻ lúc mới 27 tuổi , vì nhà trời mới làm xong ngôi lầu Bạch Ngọc nên đã sai Thiên sứ xuống trần đón ông về gấp để làm thơ mừng.

(6) Đọc 4 câu 5,6,7,8 tả tiếng đàn Không Hầu của Lý Bằng "Côn sơn ngọc toái, phượng hoàng khiếu / Phù dung khấp lộ hương lan tiếu/Thập nhị môn tiền dung lãnh quang/Nhị thập tam ti động Tử Hoàng" lại nhớ đến 4 câu cúa Cụ Nguyễn Du trong Truyện Kiều , tả tiếng đàn của Thúy Kiều, đánh lần đầu tiên cho Kim Trọng nghe trong một đêm trăng : "Trong như tiếng hạc bay qua / Đục như tiếng suối mới sa nửa vời / Tiếng khoan như gió thoảng ngoài / Tiếng mau sầm sập như trời đổ mưa".

Ly Ping Playing The Harp (By Li He , 790 - 816)
(Translated In English By Ying Sun - Poems Of Tang Dynasty with English Translations)

Silk strings of a phoenix-wood harp resonate in autumn sky
Attached by music , clouds stop drifting and gather high
Xiang girl's tears spot the bamboos and fairies are mourning
All because in the imperial city harpist Ly Ping is playing
Brisk like crashing jade , bright like phoenix's call
Somber like peony's weep , joyful like orchid's smile
The twelve gates of the capital emerge from cold light
All twenty - three strings vibrate to God's delight
The sky hole sealed with melt stone by the Goddess
is broken again , making autumn rain endless
I dream of Liping helping the harp fairy to advance
Old fishs jump the waves and skinny dragons dance
By the laurel free in Moon Palace Wu Gang grows old
The drifting rain soaks the moon rabbit wet and cold

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

NGẮM TRĂNG NHỚ NGƯỜI XA

Vọng Nguyệt Hoài Viễn
Trương Cửu Linh (673 - 740)

Hải thượng sinh minh nguyệt
Thiên nhai cộng thử thì
Tình nhân oán dao dạ
Cánh tịch khởi tương tư
Diệt chúc lân quang mãn
Phi y giác lộ tư
Bất kham doanh thủ tặng
Hoàn tẩm mộng giai kỳ

Dịch Xuôi : Ngắm Trăng Nhớ Người Xa
PKT 09/10/2013

Trăng mọc, sáng rực , trên biển khơi ,
Cùng một vầng trăng này, ở một nơi mãi cuối trời ,
Có một người đa tình ,đang oán hận đêm dài ,
Suốt đêm, động lòng , thương nhớ ai.

Tắt đuốc , yêu biết mấy, đắm mình trong ánh nguyệt lung linh ,
Khoác áo choàng ướt , mới hay là , sương đã xuống nhiều .
Đêm nay , không thể vốc ánh trăng thanh trong tay để tặng người ,
Thôi thì đành trở vào ngủ để còn mong được gặp nhau trong mộng vậy.

Đêm Trăng Nhớ Người
PKT 09/10/2013

Trăng lên biển rực sáng ,
Đâu hay ở cuối trời ,
Đêm dài buồn xa vắng ,
Thương nhớ nhau đầy vơi.

Đuốc tắt tràn ánh nguyệt ,
Áo choàng đẫm sương rơi.
Vốc trăng thanh khôn tặng ,
Đành vào mộng mà thôi.

Thinking Of A Distant Lover While Gazing at The Moon
Translated By Peter Harris - Three Hundred Tang Poems

A bright moon is born upon the sea -
At opposite ends of the earth we have this to share .
Lovers are resentful of long nights apart ,
Longing for each other through the night .
I put out the candle to savour the spreading light,
And throw on a cloak as I feel the thickening dew .
I can't give you the moonlight cupped inside my hand ,
So I turn back to sleep for a rendezvous in my dreams

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Ngắm Trăng Nhớ Người

Trăng vằng vặc biển khơi thăm thẳm ,
Bên góc trời cùng tắm đêm nay .
Tình nhân oán hận canh dài ,
Đêm trường dằng dặc không phai dáng người .
Tắt đèn cho trăng ngời say đắm ,
Khoác áo vào sương đẫm mới hay .
Vốc trăng khó gởi tim này ,
Thôi đành vào mộng cơ may tương phùng .

Mailoc phỏng dịch
Cali 9-11-13
(2)

Trăng vàng từ biển khơi ,
Cùng thưởng trăng bên trời .
Hờn giận tình nhân vắng ,
Đêm trường nhớ chẳng vơi .
Tắt đèn thưởng ánh nguyệt ,
Khoác áo ướt sương rơi .
Vốc trăng tặng càng khó ,
Ngủ mơ may gặp người .
ML

TRÔNG TRĂNG NHỚ NGƯỜI

Trăng đã mọc sáng soi trên mặt biển
Phương trời xa cũng hiện ánh trăng nầy !
Đêm tàn đa khách nhớ ai ?
Mà sao buồn, lệ đỗ dài năm canh !!

Tắt ngọn đuốc,đắm mình trông ánh nguyệt
Ướt áo choàng mới biết đẫm sương rơi !
Vốc trăng không thể tặng người
Thôi đành tìm mộng, để rồi thấy nhau .

SONG QUANG

TRÔNG TRĂNG NHỚ BẠN

Vằng vặc vầng trăng trên biển khơi
Nơi kia, ở tận cuối phương trời
Có người khắc khoải bên hiên vắng
Nhớ kẻ biệt mù giữa tuyết rơi
Bóng nguyệt hững hờ khôn gởi tặng
Vầng mây lặng lẽ chẳng ngừng trôi
Thôi đành úp mặt vào chăn gối
Để được gặp nhau trong mộng thôi.
Lộc Mai
____________________________________________

TỐNG BIỆT

Không nhớ hai câu thơ này có phải là của Cụ Tản Đà Nguyễn Khắc Hiếu. "Đời đáng chán hay không đáng chán , cất chén quỳnh riêng hỏi bạn tri âm". Chuyện đời không toại ý , Thi Tiên Lý Bạch một sớm mai ,xõa tóc, thả thuyền, trăng nước rong chơi (Tuyên Châu Tạ Diểu Lâu Biệt Hiệu Thư Thúc Vân); Thi Phật Vương Duy theo mây về ẩn thân ở chân núi Nam Sơn (Tống Biệt) ; còn nhà- giáo- tôi bây giờ ,mây trắng đẩy đưa đời lữ thứ (Tám Mươi, Ba Phải Tự Trào), tội nghiệp, biết thân biết phận , cam phận cỏ bồng đã ngất ngư rồi, đâu dám nghĩ đến chuyện tự tung , tự tác, mong ước được như tiên ,như phật , như các cụ thời xưa ? Chỉ là nhớ thương một người bạn , tài hoa , đang bị bệnh tật hành hạ, nên có đôi dòng lẩn thẩn này để bạn và mọi người thân quí đọc cho vui giây phút thôi. Cầu chúc an lành. PKT 09/02/2013

Tống Biệt
Vương Duy (699- 759)

Hạ mã quân ẩm tửu
Vấn quân hà sở chi
Quân ngôn bất đắc ý
Qui ngọa Nam Sơn thùy
Đản khứ mạc phục vấn
Bạch vân vô tận thì.

Tống Biệt
PKT 09/02/2013

Xuống yên chuốc rượu tiễn,
Hỏi bạn định đi đâu .
Rằng đời không toại ý ,
Theo mây về núi sâu.
Thôi , nói thêm chi nữa ,
Mây trắng đã ngang đầu .

Seeing You Off
Translated By Peter Harris - Three Hundred Tang Poems

I get off my horse anh give you ale to drink
And ask you to tell me where you will be going .
You say , "I have not achieved what I wanted to do -
I ' ll go back and live by the foot of Mount Zhongnan" .
Then you go with no more questions asked
Into the white clouds stretching away without end .

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com
Tiễn Bạn
Xuống ngựa nâng rượu tiễn
Bạn hiền định về đâu
Anh cho đời đáng rầu
Núi Chung Nam trở lại
Tạm biệt xin đừng hỏi
Mây trắng mãi còn bay
Quên Đi

TỐNG BIỆT
Xuống ngựa làm vài chén
Định về đâu bạn ơi ?
Đời chẳng gì vừa ý
Nam Sơn về ẩn chơi
Đi đây , đừng hỏi nữa .
Mây trắng vẫn ngàn đời !!
   Mailoc
GIẢ TỪ
Xuống yên nhấp rượu tiển đưa
Hỏi người đã định đến chưa chỗ nào ?
Đời thường được toại ý đâu !
Nam Sơn về ẩn, núi sâu cầu nhàn
Thôi ta tạm biệt đôi đàng
Ngàn năm mây trắng vẫn ngang lưng trời
SONG QUANG

送別               TỐNG BIỆT
                    王維                 Vương Duy.

　　下馬飲君酒，      Há mã ẩm quân tửu,

        問君何所之？      Vấn quân hà sở chi ? 　

    　君言不得意，      Quân ngôn bất đắc ý,

        歸臥南山陲。      Quy ngọa nam sơn thùy. 　

    　但去莫復問，      Đản khứ mạc phục vấn,

        白雲無盡時。      Bạch vân vô tận thì !.

               Đây là một bài thơ Ngũ Ngôn Cổ Phong, được làm theo thể vấn đáp, để nói lên cái lý do về quy ẩn của người bạn và tình cảm tư tưởng phức tạp của mình, vừa cảm khái vừa để an ủi và vừa hâm mộ cho sự quy ẩn của người bạn. Ta lần lượt tìm hiểu ý nghĩa của bài thơ sau đây....

     Nghĩa bài thơ :

             Xuống ngựa để uống ly rượu chia tay của bạn, và hỏi bạn rằng, anh đi đâu thế ?

            Bạn trả lời là vì " Bất đắc chí ", cho nên mới quay về Chung Nam Sơn mà ở ẩn.

          ( Tôi mới khuyên bạn rằng ) Anh hãy cứ đi đi, tôi không hỏi lôi thôi gì nữa đâu, vì nơi bạn đến là nơi mây trắng vằng vặc ngàn đời không bao giờ dứt cả !                ...............................................

          Bạn " Bất đắc chí " về ở ẩn là điều tốt rồi, tôi cũng " Bất đắc chí " mà chưa về ở ẩn được đây. Thôi thì bạn hãy cứ vui với cái thời gian quy ẩn của mình đi, vì nó sẽ thảnh thơi như mây trắng bay mãi ngàn đời... còn hơn " Đắc Chí " cũng chỉ là trong một thời gian ngắn nào đó mà thôi ! Tôi chưa được như bạn, vì tôi còn nặng nợ... bạn ạ !

    Diễn nôm :
                            ĐƯA TIỄN
                    Xuống ngựa uống rượu bạn,
                    Hỏi xem bạn đi đâu ?
                    Bạn rằng Bất đắc chí,
                    Về Nam sơn ẩn cư.
                    Cứ đi thôi chẳng hỏi,
                    Mây trắng mãi du du !.
    Lục bát :
                    Xuống yên chuốc chén tiễn ai,
                    Hỏi xem bạn sẽ đi về những đâu ?
                    Bạn rằng thất chí từ lâu,
                    Chung Nam quy ẩn chẳng sầu như ai.
                    Đi đi chẳng hỏi dông dài,
                    Nghìn năm mây trắng bay hoài nghìn năm !
                                                            Đỗ Chiêu Đức.

LÊN CAO

Nhân đọc bài Tuyên Châu Tạ Diểu Lâu Biệt Hiệu Thư Thúc Vân của Thi Tiên Lý Bạch có câu "Trường phong vạn lý tống thu nhạn" (Gió thu muôn dặm dài đưa tiễn cánh nhạn bay) , không hiểu sao lại liên tưởng đến câu "Vạn lý bi thu thường tác khách" (Làm khách vạn dặm xa nhà gặp cảnh thu buồn) trong bài thơ Đăng Cao , một tuyệt tác của Đỗ Phủ . Đọc lại cả hai bài , một cuả Lý Bạch và một của Đỗ Phủ ,tôi lờ mờ hiểu được phần nào tại sao một người được xưng tụng là Thi Tiên , còn người kia là Thi Thánh. Nhàn rỗi , nhớ nhau , tôi ngồi viết đôi dòng này. Chỉ là mong được chia sẻ với mọi người cái thú đọc thơ xưa , một chữ nhiều nghĩa , hiểu sao cũng được, miễn sao mình cho là đúng (dù thật sự là không đúng), và mình cảm nhận hay là được rồi , dù rằng nhiều khi không thể cắt nghĩa được, như trong hệ thống Toán Học Thập Phân , 2 cộng 2 phải là 4 , không thể khác được . Lại thêm, Thơ mà. Tình mà. thiển nghĩ Thơ là Tình , mà Tình thì làm sao cắt nghĩa được. Vả lại , có cần phải cắt nghĩa không ? Đôi dòng lẩn thẩn xin được thứ lỗi. Happy Labor Day 09/01 To All ! PKT - 08/31/2013

Đăng Cao
Đỗ Phủ (717 - 770)

Phong cấp thiên cao viên khiếu ai
Chử thanh sa bạch điểu phi hồi
Vô biên lạc mộc tiêu tiêu hạ
Bất tận Trường Giang cổn cổn lai
Vạn lý bi thu thường tác khách
Bách niên đa bệnh độc đăng đài
Gian nan khổ hận phồn sương mấn
Lao đảo tân đình trọc tửu bôi

Dịch Xuôi : Lên Cao
PKT 08/31/2013

Gió lộng trời cao , vượn kêu thương
Bến nước trong xanh, bãi cát trắng , bầy chim lượn quanh
Rừng cây mênh mông đầy lá đổ hiu hắt
Dòng Trường Giang cuồn cuộn trôi dài vô tận
Làm khách xa nhà muôn dặm, gặp cảnh thu buồn
Trăm năm nhiều bệnh , một mình bước lên lầu cao
Gian nan khổ hận, tóc đã bạc nhiều
Cho say ngất ngưởng rồi mới chịu thôi không uống nữa sao?

Lên Cao
PKT 08/31/2013

Gió lộng trời cao, vượn hú gào ,
Cồn xanh , cát trắng , chim lao xao.
Mênh mông lá đổ về đâu nhỉ ,
Cuồn cuộn sông trôi đến chốn nào.
Ngàn dặm thu sầu , nương đất khách ,
Một thân bệnh lão , lên đài cao.
Gian nan khổ hận đầu sương bạc,
Ngất ngưởng say rồi thôi nữa sao?

Climbing Up High
Translated by Peter Harris - Three Hundred Tang Poems

The wind blows hard, the sky is high . the apes wail mournfully ,
The island is clean , the sand is white , above its the birds wheel round .
The falling leaves of the boundless woods drop down withered and cold ;
Endlessly the Yangzi River comes swirling and rolling along
I travel on for thousands of miles through the sad autumn days ,
Plagued with the sickness of many decades , I climb the tower alone .
With these hard times and my bitter regrets ,
I'm growing more frosty hair ,
Dejected now that I've given up drinking my rough-brewed ale .

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com
.

Lên Cao

                       (1)

Gió lộng, trời cao ,vượn hú sầu ,

Bãi sông ,cát trắng , lượn chim âu .

Ngút ngàn , lá úa rơi xào xac

Xa títTrường Giang cuốn rạt rào .

Đất khách , thu sầu thân vạn dặm

Đài cao thân bệnh nỗi niềm đau

Tóc sương nhuộm trắng màu tân khổ ,

Vất-vả , sức mòn , rượu dứt mau…

Mailoc

                          (2)

      Trời lộng gió , vượn gào lanh lảnh

      Bãi sông trong lượn cánh chim trời .

      Núi rừng lá đổ muôn nơi

      Trường Giang cuồn cuộn nuớc trôi vô cùng .

      Khách ngàn dặm , tơ chùng thu tới ,

      Dạo đài cao , bệnh với đơn côi .

      Gian nan tóc trắng nhiều rồi

     Xót mình vất vả , ngưng thôi rượu sầu .

     Mailoc

LÊN LẦU CAO

                              Trời xanh gió lộng vượn kêu gào

                              Cát trắng,nước trong chim lượn mau

                              Lá đổ rừng cây long héo hắt

                              Trường Giang cuồn cuộn song tuôn trào

                               Xa nhà muôn dặm làm Thu khách

                               Lão bệnh thân gầy đến chổ cao !

                               Khổ hận gian nan đầu điểm bạc

                               Rượu say ngất ngưỡng đã thôi sao ???

                                                   SONG QUANG

Đôi Dòng Về Thơ Lý Bạch
PKT 08/27/2013

Thơ là tiếng nói của Tình nên nói đến Tình không thể không nói đến Thơ. Nói đến Thơ không thể không nói đến Thơ Đường , thơ sáng tác đời nhà Đường (618 - 907) , thời đại hoàng kim cúa Thi ca Trung Quốc. Và , nói về các tác giả thơ Đường ,không thể không nói đến Lý Bạch , được xưng tụng là Thi Tiên , một trong Tứ Bất Tử (Thi Tiên Lý Bạch , Thi Quỉ Lý Hạ , Thi Phật Vương Duy , và Thi Thánh Đỗ Phủ). Thơ xưa, chữ nghĩa thường cô đọng , xúc tích , ý tại ngôn ngoại , ý ở ngoài lời. Tôi gửi đi bài thơ dưới đây kèm theo bản chuyển dịch mấy năm trước , nay đã cặm cụi sửa lại . Thật tình, không dám nghĩ đến chuyện chuyển dịch đúng sai , hay có tham vọng chuyển được ý và chất thơ Lý Bạch, mà chỉ là muốn chia sẻ với mọi người thân, cái thú đoán mò và cái nết mê thơ Lý Bạch, đã mê rồi thì bài thơ nào của Lý Bạch cũng thích và đều cho là hay cả . Còn ai có hỏi tại sao hay, tại sao thích, thì nhà- giáo- tôi đành chỉ biết cười trừ mà thôi. Tình mà. Thơ mà . Cho vui thôi mà. Chúc vui và an lành.

Tuyên Châu Tạ Diểu Lâu Biệt Hiệu Thư Thúc Vân
Lý Bạch (701 - 762)

Khí ngã khứ giả tạc nhật chi nhật bất khả lưu
Loạn ngã tâm giả kim nhật chi nhật đa phiền ưu
Trường phong vạn lý tống thu nhạn
Đối thử khả dĩ hàm cao lâu

Bồng lai văn chương Kiến An cốt
Trung gian Tiểu Tạ hựu thanh phát
Câu hoài dật hứng tráng tứ phi
Dục thướng thanh thiên lãm minh nguyệt

Trừu đao đoạn thủy thủy cánh lưu
Cử bôi tiêu sầu sầu cánh sầu
Nhân sinh tại thế bất xứng ý
Minh triêu tản phát lộng biên chu

Dịch Xuôi : Trên Lầu Tạ Diểu Ở Tuyên Châu Tiễn Biệt Hiệu Thư Thúc Vân
PKT 08/27/2013

Hôm qua qua rồi , bỏ ta mà đi , không giữ lại được ,
Hôm nay phiền muộn, quấy nhiễu lòng ta , đầy những lo âu .
Gió dài muôn dặm tiễn đưa bầy nhạn bay trong trời thu ,
Đối cảnh , mấy vần thơ say tỉnh có thể làm vui chăng ớ trên lầu cao này.

Văn chương Kiến An ,phong cách bồng lai, thoát tục ,
Lại thêm đang ở trong lầu Tiểu Tạ ,một không gian Tiểu Tạ tiêu sái thanh tao ,
Hứng khởi, ý dâng, tràn đầy phiêu hốt ,
Dục hồn bay lên trời xanh ngắm vầng trăng sáng.

Rút đao chém nước , nước vẫn chảy,
Nâng chén giải buồn , buồn vẫn buồn ,
Sống ở cõi đời này không có gì vừa ý ,
Sớm mai xõa tóc thả thuyền rong chơi .

Chú Thích :

(1) Lầu Tạ Diểu ở Tuyên Châu do Tạ Diểu (464-499) khi làm Thái Thú Tuyên Châu cho xây cất. Tạ Diểu có biệt hiệu là Tiểu Tạ , để phân biệt với Đại Tạ là biệt hiệu của Tạ Linh Vận (385-433). Sách chép Tiểu Tạ là hậu duệ của Đại Tạ
(2) Văn chương Kiến An chỉ thơ văn sáng tác từ đời nhà Hán đến đời nhà Đường thiên về thiên nhiên , cảnh giới bồng lai , thoát tục. Một số các nhà thơ tên tuổi ở thời kỳ này là Tào tháo , Tào Thực , Đại Tạ (Tạ Linh Vận) , Tiểu Tạ (Tạ Diểu)...

Tiễn Bạn
PKT 08/27/2013

Hôm qua, đi mất ,giữ không được,
Hôm nay, nhiễu loạn, những lo âu.
Muôn dặm gió thu theo cánh nhạn ,
Lầu thơ, say tỉnh, tiễn đưa nhau.

Văn chương Kiến An tiêu sái ,
Không gian Tiểu Tạ thanh tao .
Hứng khởi tràn đầy ý phiêu hốt ,
Dục lên Vân Hán ngắm trăng sao.

Rút đao chém nước , nước không đứt ,
Uống rượu giải sầu , sầu chẳng vơi .
Thiết tha chi nữa vòng danh lợi ,
Sao không , mai sớm , xõa tóc ,
Thả thuyền , trăng nước , rong chơi.

Phụ Chú : Vân Hán chỉ dải Ngân Hà ở trên trời. Trong bài Nguyệt Hạ Độc Chước (Uống Rượu Một Mình Dưới Trăng) của Lý Bạch có câu " Vĩnh kết vô tình du / Tương kỳ mạc Vân Hán " . Tôi mong muốn được hiểu là :"Cuộc ngao du vô tình đã gắn bó tình nhau mãi mãi / Hẹn gặp nhau lại ở Ngân Hà để cùng ngắm sao trời ". PKT 08/27/2013

A Translation In English By David Hinton (The Selected Poems Of Li Po)
Leaving our departures behind, yesterday's sunlight is light I couldn't hold back,
and throwing my heart into confusion , today's sunlight is light bringing tangled sorrows .
Facing ten-thousand-mile winds , autumn geese leaving ,
we can still laugh and drink in this tower tonight ,
chant poems of Immortality Land , ancient word-bones,
The clarity of Hsieh T'iao reappears here among us :
all embracing, thoughts breaking free into flight ,
we ascend azure heaven , gaze into a bright moon .
But slice water with a knife , and water still flows ,
empty a winecup to end grief , and grief remains grief .
You never get what you want in this life , so why not
shake your hair loose on a boat at play in dawn light ?

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Đại Gia Đình PTG-ĐTĐ khắp nơi

cùng Trang Nhà ptgdtdusa & Các cây bút cộng tác,

kính chúc mừng Bát Tuần Thượng Thọ GS PHẠM KHẮC TRÍ:

AN VUI - KHỎE MẠNH - HẠNH PHÚC

Tám Mươi Ba Phải Tự Trào
PKT - 08/12/2013

Đã tám mươi rồi thực vậy ư ,
Nhân chia trừ cộng một đời hư !
Mắc thân nhà giáo còn vương vấn ,
Cam phận cỏ bồng đã ngất ngư.
Mây trắng đẩy đưa đời lữ thứ ,
Áo xanh ràng buộc nếp thi thư.
Thị phi phải quấy như đen trắng ,
Sao đúng , sao sai , sao cũng ừ?

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

CÁC BÀI HỌA:
            Mây trắng ơi! Ừ với ta đi
.
               Tám chục xuân rồi bạn đó ư
Thua hai tuổi tớ vốn thằng hư
Hai thằng lang bạt đời dâu bể
Bốn biển ngập ngừng bước ngất ngư
Đất mẹ mất tiêu văn hiến cũ
Quê cha còn lắm chuyện phần thư
Nỗi buồn tới cổ thì lơ láo
Nghe chuyện thị phi nhắm mắt ừ

C.D.M.
.
Vẫn còn niềm vui

Lần tay ồ sắp bảy mươi ư
Lặn hụp cõi đời thực lẫn hư
Hăm hở bao năm cùng nghiệp giáo
Làm thuê nửa kiếp với nghề ngư
Sự đời đưa đẩy vào sông nước
Thời thế khiến xui bỏ bút thư
Những phút thảnh thơi nào lỡ cuộc
Thi văn xướng họa cũng nên ừ
                                   Quên Đi
.
                       Mừng Thầy Tám mươi
.
                      Còn thừa phong độ, tám mươi ư ?
                      Nhất tịch linh quang chiếu Thái hư.
                      Trừ cộng nhân chia thành cửu vạn,
                      Thi từ ca phú hóa long ngư.
                      Bảng đen phấn trắng còn mơ lớp,
                      Tóc bạc da mồi vẫn đọc thư.
                      Phó mặc thị phi lai nhập nhĩ ,
                      Rằng hay rằng dở vẫn luôn ừ !

                                                            Đỗ Chiêu Đức
                                                               kính họa.

HÀNG BẢY BA HOA TỰ SỰ
Hàng bảy mươi rồi...chóng thế ư ???
Thiếu thời trốn học...quả trò hư !
Giữ quê lại mất vào tay giặc
Gìn nước không tròn dạ ngất ngư *
Lữ thứ nửa đời vay gió bụi
Tha hương trọn kiếp gánh thi thư **
Núi sông nợ trả đành xin khất
Lỗi hẹn tiền nhân đánh...cũng ừ !!
SONG QUANG
.
* & ** Câu 4 và 6 đành giữ nguyên vận (xin lỗi Thầy)

Liễu Trai Đề Từ

Bài viết có tựa đề Bạch Mã Phi Mã (Ngựa Trắng Không Phải Là Ngựa) của Đằng Giao Tiểu Muội đăng trong Trang Nhà PTG-ĐTĐ tuần qua có đề cập đến câu "Cô vọng ngôn chi cô thính chi", một câu trong bài Liễu Trai Đề Từ của Vương Sĩ Trinh ( 1638 - 1711) nói về chuyện Liễu Trai Chí Dị của Bồ Tùng Linh (1640 - 1715) . Hai chữ "vọng ngôn" đã được nhiều người dịch.là : nói láo , nói quấy , nói càn , nói bừa , nói quàng , nói điên , nói khùng , nói dóc...cho vui. Ngẫm nghĩ ,nhà giáo tôi , không hiểu sao lại mê nhất ý nghĩa "nói dóc cho vui", nên viết bài cảm tác sau đây,gửi đi như là một lời chúc vui đến mọi người thân quí,và mong được hiểu, không phải là nói dóc đâu mà là rất thật thà đấy . PKT 08/06/2013

Liễu Trai Đề Từ
Vương Sĩ Trinh (1638 - 1711)

Cô vọng ngôn chi cô thính chi
Đậu bằng qua giá vũ như ti
Liệu ưng yếm tác nhân gian ngữ
Ái thính thu phần quỉ xướng thi

Liễu Trai Đề Từ Cảm Tác
(PKT - 08/06/2013)

Nói dóc mà chơi , nghe dóc chơi ,
Dàn dưa , liếp đậu , bụi mưa rơi.
Chuyện đời, ngán ngẩm , không ra lẽ ,
Tha thẩn liễu trai , những ngậm ngùi.

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

_________________________________________________________

Mừng Bạn Đến Thăm Nhà

Mừng bạn, đã băng đồng lội suối , lặn lội đến thăm nhà ở nơi thảo dã hẻo lánh. Thực rõ cái tình của các cụ ngày xưa quả đã ở ngoài lời.
PKT 07/17/2013
Bích Giản Biệt Thự Hỉ Hoàng Phủ Thị Ngự Tương Phùng
Lưu Trường Khanh (709 - 780)

Hoang thôn đới phản chiếu
Lạc diệp loạn phân phân
Cổ lộ vô hành khách
Hàn sơn độc kiến nhân
Dã kiều kinh vũ đoạn
Giản thủy hướng điền phân
Bất vị liên đồng bệnh
Hà nhân đáo bạch vân
Dịch Xuôi:
Mừng Gặp Quan Thị Ngự Hoàng Phủ Đến Thăm Nhà Ở Khe Bích Giản
PKT 07/17/2013
Chiều về nơi thôn vắng
Lá rụng rơi tơi bời
Lối cũ không khách lại
Núi lạnh thấy mình ông
Cầu bắc ngang trên đồng , mưa gió đã làm gẫy đổ
Suối nước chảy trong khe , ruộng vườn đã ngăn chặn
Nếu chẳng phải vì đồng bệnh thương nhau (đồng bệnh tương liên)
Thì ai lại đến chơi chốn hoang vắng , quanh năm mây trắng này, làm gì
Phụ Chú :
Sách ghi ,quan Thị Ngự Hoàng Phủ là bạn thơ xướng họa của tác giả.
Mừng Bạn Đến Thăm Nhà
PKT 07/17/2013
Nắng tàn trong xóm vắng,
Lá úa rụng tơi bời.
Ngõ cũ mòn trông khách ,
Núi xa thoáng thấy người.
Gió mưa, cầu đổ gẫy ,
Vườn ruộng, suối ngăn dài.
Nếu chẳng vì đồng bệnh ,
Chào ai , mây trắng bay?
Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Mừng Bạn Tới Thăm
Trong xóm hoang chiều về nắng nhạt ,
Lá vàng bay tan tác khắp nơi .
Bóng người đường cũ im hơi ,
Núi sâu chỉ thấy một người , bạn đây !
Chiếc cầu thô mưa gây sụp đổ
Nước nguồn hang lũ bổ ngập đồng .
Nếu không đồng bệnh cảm thông ,
Chốn mây ai đến , bạn lòng ghé chơi ?
Mailoc phỏng dịch
7-19-13
MỪNG BẠN ĐẾN NHÀ
Thôn nhỏ chiều trong ánh nắng tà !
Tơi bời lá rụng lối đi qua
Mỏi mòn trông bạn trên đường củ
Thấp thoáng người đi khuất núi xa
Mưa gió khiến cầu ngang gẫy nhịp
Ruộng vườn ngăn nước suối tuông ra
Nhớ nhau có lẽ ta đồng bệnh
Hoang vắng hà chi khách viếng nhà ??!
SONG QUANG
______________________________________________________
Lên Chơi Trên Lầu Tân Bình

Nhàn nhã vô tích sự (!) bên tách cà phê starbucks sáng nay. Vốn biết bản chuyển dịch đã không giữ được "phong cách Lý Bạch" (những nào :khứ quốc , hoài qui , thiên trường , thủy tĩnh , Tần vân , Hồ nhạn , thương thương , mục cực) nhưng vẫn cứ gửi đi để mọi người đọc cho vui với chữ nghĩa cuối tuần thôi. Cầu chúc an lành. Thân quí . PKT- 07/20/2013

Đăng Tân Bình Lâu
Lý Bạch (701 - 762)
Khứ quốc đăng tư lâu
Hoài qui thương mộ thu
Thiên trường lạc nhật viễn
Thủy tĩnh hàn ba lưu
Tần vân khởi lĩnh thụ
Hồ nhạn phi sa châu
Thương thương kỷ vạn lý
Mục cực lệnh nhân sầu
Dịch Xuôi : Lên Chơi Trên Lầu Tân Bình
PKT 07/20/2013
Xa xứ , bước lên lầu này
Trời cuối thu buồn , nhớ về nhà
Trời dài , mặt trời lặn ngoài xa
Sông lặng, sóng nước lạnh trôi xuôi
Mây Tần nổi lên ở rặng cây trên núi
Nhạn Hồ bay xuống đậu trên bãi cát bên sông
Xanh xanh mấy vạn dặm
Vời trông mòn mắt, trạnh buồn
Chú Thích: Lầu Tân Bình ở huyện Vu Sơn , tỉnh Tứ Xuyên , bên Tàu.
Đăng Tân Bình Lâu
PKT 07/20/2013
Xa xứ , trên lầu vắng ,
Tiết thu muộn nhạt nhòa.
Cuối trời bóng ác lặn ,
Sông lạnh , sóng trôi xa.
Mây nổi trắng non cao ,
Nhạn bay về bãi nào.
Xanh xanh mấy vạn dặm ,
Mòn mắt, dạ nao nao.

--
Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com
Lên Chơi Lầu Tân Bình
Xa quê lâu , lầu cao đứng ngắm ,
Trời cuối thu sầu lắng quê nhà .
Chân trời bảng lảng chiều tà ,
Sông yên sóng lạnh nhẩn nha xuôi dòng .
Áng mây Tần chập chùng rừng núi ,
Cồn cát sông rong ruổi nhạn Hồ .
Dặm ngàn xanh ngắt lô nhô ,
Trông càng thấm thía , ngẩn ngơ se sầu .
Mailoc
Cali 7-20-13

TƯƠNG TIẾN TỬU
Dường như ở xứ người đây , mấy ngày này là mấy ngày cuối của mùa xuân , mùa xuân của đất trời hay mùa xuân của một đời người? Anyway , whatever it is , life is short , smile while we can. PKT 06/18/2013

Tương Tiến Tửu
Lý Hạ (780 - 816)

Lưu ly chung
Hổ phách nùng
Tiểu tao tửu tích trân châu hồng
Phanh long, bào phượng ngọc chi khấp
La vi tú mạc vi xuân phong
Xuy long địch, kích đà cổ
Hạo xỉ ca, tế yêu vũ
Huống thị thanh xuân nhật tương mộ
Đào hoa loạn lạc như hồng vũ
Khuyến quân chung nhật mính đinh túy
Tửu bất đáo Lưu Linh phần thượng thổ
Chú Thích :
(1) Tương Tiến Tửu = Khúc Ca Mời Uống Rượu
(2)Kích đà cổ = Vỗ trống đà. Theo Tự Điển Hán Việt-Thiều Chửu , con đà ,giống như con cá sấu , 4 chân , da được dùng để làm mặt trống.
(3) Lưu Linh , người đất Bái , cuối đời Tam Quốc(223- 263), trong nhóm Trúc Lâm Thất Hiền , cùng với Kê Khang (Truyện Kiều có câu "Kê khang này khúc Quảng Lăng/ Một rằng lưu thủy hai rằng hành vân/ Quá quan này khúc Chiêu Quân/ Nửa phần luyến chúa nửa phần tư gia"). Tánh tình phóng túng ,từ quan , tối ngày chỉ có thơ rượu, sách kể , vợ cản không được.
Tương Tiến Tửu
PKT 06/18/2013

Chén lưu ly , rượu hổ phách đậm nồng , giọt đọng trân châu hồng mời gọi ,
Thịt rồng xẻ , chả phượng nướng, mỡ sủi bọt ngọc sụt sùi.
Màn lụa , rèm thêu , gió xuân lồng lộng ,
Thổi sáo rồng , vỗ trống đà , miệng hoa ca, lưng ong múa ,
Nhã nhạc trổi lên rồi, nào vui chơi đi , xuân xanh ngày đã chiều tà !
Ngoài trời đang cơn mưa hồng , ngàn cánh đào rụng rơi lả tả ,
Rượu không đến trên mộ của Lưu Linh ,
Thôi thì , trần gian tri kỷ , trời đất thênh thang , tôi bác, một cuộc say vùi suốt ngày , nên chăng?

--
Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Văn Lân Gia Lý Tranh

Trong tuần , thư nhàn , bắt gặp được một vài nét đẹp xưa, tôi chép ra đây để mọi người thân quí đọc cho vui. Chỉ tiếc là ở vào lớp tuổi 80 , sống sót qua một cuộc chiến oan nghiệt trên dưới 30 năm , đã mấy ai may mắn trong chúng ta còn giữ được tiếng đàn của một thuở thanh xuân, mang theo cho vui ở những ngày tháng còn lại. PKT 06/01/2013
Văn Lân Gia Lý Tranh
Từ An Trinh (-727-)
Bắc Đẩu hoành thiên dạ dục lan
Sầu nhân ỷ nguyệt tứ vô đoan
Hốt văn họa các Tần tranh dật
Tri thị lân gia Triệu nữ đàn
Khúc thành hư ức thanh nga liễm
Điệu cấp dao lân ngọc chỉ hàn
Ngân tỏa trùng vi thính vị tịch
Bất như miên khứ mộng trung khan
Dịch Xuôi : Nghe Tiếng Đàn Tranh Gẩy Ở Nhà Bên
PKT 06/01/2013
Chòm sao Bắc Đẩu đã nằm vắt ngang trời , đêm dần tàn
Người buồn, ngồi nương bóng trăng, thả hồn theo mây trời
Bỗng nghe tiếng đàn tranh trầm bổng từ nơi gác tía
Là đã biết ở nhà bên người con gái đẹp đang ngồi gẩy đàn
Mường tượng thấy cặp mày ngài xanh tố nữ đang nhíu lại khi khúc đàn dứt
Xa thương cho ngón tay ngọc lạnh dạo trên phím ngà khi điệu đàn dồn dập
Bức màn the mấy lớp trăng khóa không nghe lao xao lay động mở ra
Đành thôi chi bằng đi ngủ để thấy ai trong mộng vậy
Tiếng Đàn Một Thuở Thanh Xuân
PKT 06/01/2013
Bắc Đẩu ngang trời , đêm lụi tàn ,
Ngồi buồn, hồn thả ánh trăng tan.
Bỗng nghe trầm bổng trên gác tía ,
Người đẹp nhà bên đang gẩy đàn.
Khúc tận , mày xanh ai nhíu lại ,
Nhặt khoan , tay ngọc lạnh tơ vàng.
Màn the mấy lớp nguyệt cài khóa ,
Vào mộng họa may...khỏi bẽ bàng .
Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com
ĐÊM NGHE TIẾNG ĐÀN THANH NỮ
Đêm tàn,Bắc Đẩu vắt ngang trời
Ngồi ngắm trăng buồn tỏ sang soi
Gác tía nhà bên trầm bổng trổi
Chắc cô gái đẹp gẫy đàn thôi !
Cung ngưng có lẽ mày xanh nhíu
Khoan nhặt tay ngà buông phím trôi
Mấy lớp màn the cài khóa nguyệt
Thôi đành đi ngủ mộng tìm người
SONG QUANG
Nghe Láng Giềng Gảy Đàn Tranh.
Đêm dần tàn , Đẩu ngang trời thẳm ,
Vẩn vơ sầu , lặng ngắm trăng tan .
Chợt nghe gác vọng tranh Tần ,
Biết ngay gái Triệu dạo đàn lầu bên .
Dường chau mày buồn tênh đàn dứt ,
Thương tay ngà tê buốt điệu mau .
Không nghe khóa bạc lào xào ,
Ngủ đi vào mộng bên nhau thỏa lòng .
Mailoc phỏng dịch
( Cali 6-2-13)
.
Tiếng Đàn Khuya
Chòm sao Bắc Đẩu ngang trời
Đềm tàn nương bóng trăng rơi thả hồn
Tiếng đàn trầm bổng ai buông
Giai nhân gác tía gửi thương nhớ đầy
Chừng như người đẹp nhíu mày
Phím rung tơ ngọc bàn tay gẫy sầu
Màn the bóng nguyệt khép rào
Ngủ thôi, tìm bóng người vào giấc mơ
Trầm Vân

Trai Trung Xuân Vọng

Nhân ngày lễ Memorial Day ở xứ người , nhớ đến mọi người thân quí , gửi đi một bài thơ xưa để cùng đọc cho vui. Cầu chúc an lành. Có điều 2 câu trong nguyên tác "Thời phan phương thụ sầu hoa tận / Trú yểm cao trai yếm nhật trường "(Vin cành cây thơm buồn hoa rụng / Đóng cửa nhà cao ngán ngày dài) không hiểu PKT tôi tội tình chi , nghĩ ngợi xa gần thế nào, mà lại chuyển dịch thành:"Thương đời hoa rụng vương tàn nở / Ngán kiếp áo xanh kẹt chính tà". Nghĩ gì mà lôi kéo "chính tà" vào đây. Thật là...tôi hết chỗ nói nổi cho tôi rồi. PKT 05/27/2013

Trai Trung Xuân Vọng
Độc Cô Cập (744 - 796)
Vọng viễn tư qui tâm dị thương
Huống tương suy mấn ngẫu niên quang
Thời phan phương thụ sầu hoa tận
Trú yểm cao trai yếm nhật trường
Cam tỷ lưu ba từ cựu phố
Nhẫn khan tân thảo biến hoành đường
Nhân quân tặng ngã giang phong vịnh
Xuân tứ ư kim vị dị lường
Dịch Xuôi : Trong Phòng Sách Ngắm Xuân
PKT 05/27/2013
Nhìn xa cuối trời , nhớ về nhà , lòng sao không dễ cảm thấy buồn
Huống hồ nay tuổi đã già đầu đã bạc theo với thời gian
Mỗi lần vin cành hoa thơm, lại nghĩ thương đời phù du sớm nở tối tàn
Lúc đóng cửa phòng đọc sách, lại ngán ngẩm cảnh ngày dài vô vị
Đã cam ví thân phận mình như làn sóng nổi trôi, xa lìa bến cũ
Đành nhẫn chịu ngắm nhìn lớp cỏ non lan mọc, ngang khắp bờ đê
Nhân bác tặng cho bài thơ vịnh bến phong
Tình ý về xuân trong lòng tôi lúc này tràn ngập khôn ngăn

Chú Thích : Theo Đường Thi - Trần Trọng San , nguyên đề bài là : Đồng Hoàng Phủ Thị Ngự "Trai Trung Xuân Vọng" Kiến Thị Chi Tác (Làm theo bài "Trai Trung Xuân Vọng" của quan Thị ngự họ Hoàng Phủ gửi tặng ).
Trai Trung Xuân Vọng
PKT 05/27/2013
Trông cuối chân mây lại nhớ nhà ,
Tóc mai già ngó tháng ngày qua .
Thương đời hoa rụng vương tàn nở,
Ngán kiếp áo xanh kẹt chính tà.
Đành phận sóng trôi lìa bến cũ ,
Nhẫn thân cỏ dại mọc đê xa.
Bài thơ bạn tặng tình chan chứa ,
Xuân ý khôn lường những xót xa.
Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com
Họa : Ý XUÂN
Nhìn trời khắc khoải nhớ quê nhà
Tóc bạc theo ngày tháng lướt qua
Vịn cánh hoa thơm thương số kiếp
Nâng ngày vô vị lúc chiều tà
Xa lìa bến cũ trôi thân phận
Cỏ dại tràn lan khắp bãi xa
Tình bạn trong thơ ngàn lưu luyến
Ý Xuân khơi dậy nỗi niềm xa.
Vương thủy Tùng
( taylorct2005@yahoo.com.vn )
.
PHÒNG VẮNG BUỒN NHỚ BẠN
Quê hỡi chào mi tâm luyến thương
Tóc tai bạc trắng hận ngày trường
Vin cành nghiêng ngả thương hoa héo
Khép cửa nhàn ngâm mãi vấn vương
Trôi dạt đời ta qua bến lạ
Thả dài bờ cỏ bước chiều sương
Bạn buồn chi đó đưa thơ tặng
Đáp vội sợ rằng thơ nhạt hương
C.D.M.
Cuối trời xa nhớ về nhà
Buồn vương sợi tóc bạc nhòa thời gian
Phù dung sớm nở tối tàn
Ngày dài đọc sách ngổn ngang mối sầu
Sóng lìa bến cũ về đâu
Thương thân cỏ dại rối nhàu bờ đê
Đọc bài thơ vịnh bến quê
Ý xuân tràn ngập lối về xót xa
Trầm Vân

VỀ THÔI
Bài Túc Châu Thứ Vận Lưu Kinh của Tô Đông Pha , tôi đã chuyển dịch cách đây 2 năm về trước. Nay , vào lúc tàn xuân , ngồi chép và sửa lại , để mọi người đọc cho vui. Và, xin được phép gửi riêng đến các bạn và những ai ,dù không là khách đa tình , phút giây nào đó , cũng đã tự hỏi mình là mùa xuân còn hay hết. "Mùa xuân còn hết khách đa tình ơi" (Hoài Xuân - Thơ Thế Lữ) . PKT 05/21/2013
Túc Châu Thứ Vận Lưu Kinh
Tô Đông Pha (1037 - 1101)
Ngã dục qui hưu sắt tiệm hi
Vũ Vu hà nhật trước xuân y
Đa tình bạch phát tam thiên trượng
Vô dụng thương bì tứ thập vi
Vãn giác văn chương chân tiểu kỹ
Tảo tri phú quí hữu nguy ky
Vị quân thùy thế quân tri phủ
Thiên cổ hoa đình hạc tự phi
Dịch Xuôi : Ở Túc Châu Viết Bài Họa Vận Gửi Lưu Kinh
PKT 05/21/2013
Nghe tiếng đàn Tăng Điểm ngân tôi muốn về nghỉ hưu thôi
Để ngày ngày mặc áo xuân múa hát cùng các bạn ở trên đài Vũ Vu
Giờ đây tóc bạc đa tình đã dài ba ngàn trượng
Và, da mồi trên cái thân già lão này đã nhăn nheo bốn mươi vòng rồi
Cũng đã là muộn để nhận biết văn chương thật chỉ là tài mọn có ích gì đâu
Và, cũng đã là sớm biết phú quí vinh hoa chỉ là nguy cơ cạm bẫy cho tội lỗi
Ai có biết chăng ai đã vì ai mà nước mắt lặng rơi
Từ ngàn năm cánh hạc hoa đình mãi mãi vẫn bay
Chú Thích : Hai câu đầu trong nguyên tác, lấy ý từ một câu chuyện giữa Khổng Tử và các môn đệ, chép trong Luận Ngữ. Khi đức Khổng Tử hỏi đến chí hướng của đám học trò , đến lượt ,Tăng Điểm, ngưng gẩy đàn, cung kính thưa là , (nếu có thể được) , chỉ muốn mặc áo xuân, vào lúc cuối xuân đầu hạ ,cùng các bạn ,sau khi tắm mát dưới sông Nghi , rủ nhau lên đài Vũ Vu múa hát , rồi ra về thảnh thơi mà thôi. Nghe xong ,Khổng Tử than: "ta cũng muốn được như Điểm vậy"(" ngô dữ Điểm dã"). Xin được thứ lỗi , 4 chữ (nếu có thể được) , không thấy ghi chép trong Luận Ngữ , chỉ là tôi , không hiểu nghĩ sao, lại tự ý thêm vào . PKT 05/21/2012

Về Thôi
PKT 05/21/2013
Đàn ngân Tăng Điểm gọi ai ,
Áo xuân hong nắng trên đài Vũ Vu .
Tóc dài xõa trắng thiên thu ,
Da mồi mắt lão mịt mù trăng sao.
Văn chương thôi đã tào lao ,
Vướng vòng danh lợi lao đao tội tình.
Thôi thì dòng lệ lênh đênh ,
Về thôi cánh hạc hoa đình chờ nhau.
Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com
Về Thôi
Tiếng đàn rung gọi hưu ai
Ngày xuân múa hát trên đài Vũ Vu
Tóc đa tình đã bạc mờ
Da mồi mắt lão sờ sờ nếp nhăn
Văn chương một cõi phù vân
Lợi danh cạm bẫy lỗi lầm đa mang
Vì ai lệ nhỏ từng hàng
Ngàn năm xoải cánh hạc vàng phiêu bay
Trầm Vân
VỀ ĐI THÔI
Nghe Tăng Điểm đàn ngân muốn nghỉ
Áo nàng Xuân khúc hát Vũ Vu đài
Đa tình tóc bạc nhớ ai ?
Da mồi trên tấm than gầy nhăn nheo !
Chốn văn chương xét mình tài mọn
Bả vinh hoa cặm bẩy mà thôi
Vì đâu nước mắt lặng rơi
Ngàn năm cánh hạc hoa trời vẫn bay.
SONG QUANG
Về Thôi
Muốn về ngay khi đàn sắp dứt ,
Đền Vũ Vu nao nức áo xuân .
Đa tình râu tóc trắng ngần ,
Da mồi lổ chổ , xác thân vụng về .
Văn chương chỉ trò hề , muộn biết ,
Mồi phú qúi chẳng thiết nguy tai .
Vì ngài nhỏ lệ ai hay ?
Hoa Đình cánh nhạn bay hoài ngàn năm .
Mailoc
_________________________________________________

XUÂN TẬN
Thức dậy sáng nay ,bên ly cà phê Starbucks, già nhàn vô tích sự , không có chuyện gì phải lo nghĩ sao mà dưng không lại tự hỏi hôm nay ở đây có phải vẫn còn đang là xuân? Lan man lại nhớ đến mấy câu thơ , không còn nhớ là của Thế Lữ , hay Xuân Diệu , hay Nguyễn Bính , hay của nhà thơ nào khác , đọc được thuở nào. "Tiếng ve ran trong bóng cây râm mát/ Giọng chim khuyên ca ánh sáng mặt trời/ Gió nồng reo trên hồ sen rào rạt/ Mùa xuân còn, hết? Khách đa tình ơi !" * Trong giây phút hồi tưởng , nhìn lại mình , ngẫm lại cũng thấy vui. Vui vì cho đến tận bây giờ (dù đã ở vào tuổi 80) , tôi thật tình vẫn không biết mình có phải là người khách đa tình hay không để có thể , như nhà thơ, được phép hỏi là mùa xuân còn hay hết . Vì tìm không được câu trả lời , tôi ngồi chép lại một bài thơ xưa với ít nhiều cảm xúc để mọi người thân quí đọc cho vui thôi. Và riêng gửi đến tôn trưởng Nguyễn Văn Trường để tỏ lòng biết ơn đã cho đọc bài "Thân Phận Con Người" trong trang nhà PTGDTDUSA. COM mới đây. Cầu chúc an lành . PKT 05/18/2013
* Anh Đoàn Văn Liêm email cho biết 4 câu này trong bài thơ Hoài Xuân (trong tập Mấy Vần Thơ) của Thế Lữ

Xuân Tận
Hàn Ốc (842 - 923)
Tích xuân liên nhật túy hôn hôn
Tỉnh hậu y thường kiến tửu ngân
Tế thủy phù hoa qui biệt giản
Đoạn vân tương vũ hạ cô thôn
Nhân gian dị đắc phương thời hận
Địa quýnh nan chiêu tự cổ hồn
Tàm quí lưu oanh tương hậu ý
Thanh thần độc vị đáo tây viên
Dịch Xuôi : Xuân Tận
PKT 05/18/2013
Nuối tiếc xuân qua mấy ngày liền say tỉnh
Tỉnh dậy manh áo mỏng đã ố hoen đầy vết rượu
Hoa nổi theo dòng nước êm lặng lẽ trôi về khe suối xa biệt
Mưa theo mây trời rời rạc đổ xuống xóm núi lẻ loi
Ở cõi đời này dễ ôm hận một thời xuân qua chỉ có một lần
Còn ở nơi chốn xa lạ này, biết đâu mà gọi hồn từ xưa trở lại
Thẹn nghe tiếng oanh hót lảnh lót vì ai
Sáng sớm một mình tha thẩn tìm đến vườn tây
Xuân Tận
PKT 05/16/2013
Xuân qua tiếc nuối say vùi ,
Tỉnh ra áo ố ngậm ngùi rượu vương.
Hoa vàng khe suối khói sương ,
Mây thưa mưa đổ ngập đường thương ai.
Tuổi xanh một thuở hận dài ,
Thức hồn xưa dậy cũng hoài công thôi.
Thẹn nghe oanh hót lưng trời ,
Hỏi người lữ thứ thấy đời vui không?
Phụ Chú : Mùa xuân năm trước ( 04/2012) tôi đã thử chuyển dịch bài Xuân Tận của Hàn Ốc. Nay đọc , sửa lại , cũng không biết chắc lần này là đã hiểu được ý của người xưa .Thẹn nghe oanh hót lưng trời/ Hỏi người lữ thứ thấy đời vui không? Xin được thỉnh ý của quí tôn trưởng và tất cả quí anh chị em. Thân kính , PKT 05/18/2013

Tri Khac Pham

Phamid1934@gmail.com
Các bản dịch khác
TIẾC XUÂN
Tiếc xuân say khướt tối ngày
Tỉnh ra quần áo đượm đầy rượu thơm
Hoa trôi khe suối nước trong
Mây mưa từng đợt chập trùng thôn xa
Người đuổi theo xuân là ta
Mà sao níu lại được tà áo xuân
Chim hót dụ ta lần khân
Bình minh đẹp quá vườn xuân đợi chờ
C.D.M.
XUÂN TÀN
Say nào biết xuân qua (thật) nuối tiếc !
Tỉnh thấy mình áo ố men hơi
Hoa theo dòng nước cuốn trôi
Mưa trời đổ xuống lẻ loi xóm nghèo >
Tuổi xanh cũng một thời ôm hận
Gợi hồn xưa dậy,biết tìm đâu ??
Thẹn nghe oanh hót thêm sầu !
Hỏi người phiêu lãng dãi dầu có vui ??
SONG QUANG
Xuân Tận
Tiếc xuân qua uống rượu say
Tỉnh ra áo mỏng đã đầy rượu hoen
Hoa về khe suối trôi êm
Mưa rơi xóm núi bên thềm lẻ loi
Dễ ôm mối hận xuân đời
Gọi hồn xưa chốn xa xôi lạc loài
Thẹn lòng oanh hót vì ai
Vườn tây thơ thẩn sớm mai một mình
Trầm Vân
Tàn Xuân
Tiếc Xuân bao ngày say chẳng biết ,
Tỉnh rượu rồi áo vết nực nồng .
Hoa trôi theo suối một dòng,
Mây đen trút nước cô thôn xa vời .
Ôm hận mãi một một thời xuân thắm ,
Gọi hồn xưa xa vắng khó thành .
Ý tình thêm thẹn cùng oanh ,
Vì ta sớm hẹn trên cành vườn tây .
Mailoc
Lộc Mai xin dược góp bài phỏng dịch:
XUÂN TÀN
Tiếc xuân, rượu uống ngập tràn
Tỉnh ra thấy áo hoen vàng vết nhơ
Hoa trôi về suối, lững lờ
Mây đem mưa núi rải mờ xóm đơn
Đời người, xuân chỉ một lần
Phương xa đâu dễ gọi hồn xa xưa
Thẹn cùng tiếng hót oanh đưa
Một mình thơ thẩn vườn xưa tìm về.
Lộc Mai
Kính Thầy,

Xin được bổ sung và nêu lên một vài khác biệt về các bản " Xuân Tận " của Hàn Ốc tìm thấy trên mạng. Dưới đây là hai bản cụ thể đều có phần khác biệt với bản phiên âm mà Thầy đã nêu. Xin xem bên dưới......
春盡
惜春連日醉昏昏，醒後衣裳見酒痕。細水浮花歸別澗，斷雲含雨入孤村。
人閒易有芳時恨，地勝難招自古魂。慚愧流鶯相厚意，清晨猶為到西園。
^韓偓
^{韓偓《春盡》}
^{惜春連日醉昏昏}
^{醒後衣裳見酒痕}^{細水浮花歸別澗}^{斷雲含雨入孤村}^{人閑易有芳時恨}^{地勝難招自古魂}^{慚愧流鶯相厚意}^{清晨猶為到西園}
Diễn nôm :
CUỐI XUÂN
Tiếc xuân ngày một gật gà say
Tỉnh dậy áo quần vương rượu cay
Nước cuốn hoa trôi dòng suối khác
Mây bay mưa tạt xóm thôn ngoài
Người nhàn dễ tiếc thời xuân sắc
Đất tốt khôn gìn nét cũ phai
Thẹn thấy oanh ca đầy hảo ý
Vườn tây dạo gót sáng ban mai.
Đ. C. Đ diễn nôm.
_______________________________________________

THU CA
Đêm qua , giấc ngủ muộn chìm trong tiếng hát. "Có chắc mùa thu lá rơi vàng tiếng gọi/ Lệ mừng gặp nhau xôn xao phím dương cầm/ Có phải em là mùa thu Hà Nội/ Nghìn năm sau ta níu bóng quay về "(Thơ Tô Như Châu 1935-2000). Sáng dậy , còn trong xúc động , tôi ngồi chép lại Thu Ca gửi đi , mong được chia sẻ với mọi người, chút tình thu xưa. Cầu chúc an lành . PKT 05/05/2013
Thu Ca
PKT 05/05/2013
(1)
Gió bấc tiễn mây bạc
Sông dài độ khách xa
Thả hồn theo lá rụng
Đâu ngỡ trời thu ca
(2)
Gió từ đâu thổi đến ,
Đưa tiễn nhạn thu bay.
Sáng sớm vào đình vắng
Thầm thì đánh thức ai
(3)
Đất khách đếm ngày tháng
Ở đi đều định kỳ
Gió thu sao chẳng đợi
Về trước nhau làm chi
(4)
Thu về ngại lá rụng
Đêm gió lộng canh dài
Sáng lấy gương soi mặt
Ngẩn ngơ nhìn tưởng ai
(5)
Nắng chênh chiều ngõ vắng
Tâm sự người đâu hay
Lối cũ cỏ hoang mọc
Lúa thu vàng lắt lay
(6)
Thuyền lạc tối trên hồ
Sương thu phủ mịt mờ
Sóng vương sầu cổ độ
Ai thấu nỗi bơ vơ
CHÚ THÍCH NGUỒN GỐC THU CA:

A - Nguyên Tác Hán Việt
(1)
Bắc phong xuy bạch vân
Vạn lý độ Hà Phần
Tâm chử phùng dao lạc
Thu thanh bất khả văn
(Phần Thượng Kinh Thu - Tô Đĩnh 713 -755)
(2)
Hà xứ thu phong chí
Tiêu tiêu tống nhạn quần
Triêu lai nhập đình thụ
Cô khách tối tiên văn
(Thu Phong Dẫn - Lưu Vũ Tích 772 - 842)
(3)
Khách tâm tranh nhật nguyệt
Lai vãng dự kỳ trình
Thu phong bất tương đãi
Tiên chí Lạc Dương thành
(Thục Đạo Hậu Kỳ - Trương Thuyết 667 - 730)
(4)
Khách tâm kinh lạc mộc
Dạ tọa thính thu phong
Triêu nhật khan dung mấn
Sinh nhai tại kiến trung
(Thu Triêu Lãm Kính - Tiết Tắc 649 - 713)
(5)
Phản chiếu nhập lư hạng
Ưu lai thùy cộng ngữ
Cổ đạo thiểu nhân hành
Thu phong động hòa thử
(Thu Nhật - Cảnh Vi - 770 -)
(6)
Lạc nhật Ngũ Hồ du
Yên ba xứ xứ sầu
Phù trầm thiên cổ sự
Thùy dữ vấn đông lưu
(Thu Nhật Hồ Thượng - Tiết Oánh -836-)
B - Dịch Xuôi
PKT 05/05/2013

(1) Gió lạnh thổi lùa mây trắng bay/ muôn dặm lênh đênh / sang qua sông Phần/ tâm sự buồn lại gặp lúc hoạn nạn/ còn lòng dạ nào nghe được tiếng thu.
(Phần Thượng Kinh Thu - Tô Đĩnh - Thu Buồn Trên Sông )
(2) Gió thu từ đâu về/ hiu hắt tiễn bầy nhạn bay đi/ sáng sớm / người khách lữ ngủ đình, cô độc, nghe thấy trước tiên tiếng cây lá lao xao ở ngoài sân vắng
(Thu Phong Dẫn - Lưu Vũ Tích- Gió Mùa Thu nổi )
(3) Đường Thục hiểm trở, đi lại khó khăn , nhớ nhà , mong về , đếm từng ngày/ hành trình đi lại đều đã định/ gió thu sao không đợi nhau / lại đến thành phố Lạc Dương trước .
(Thục Đạo Hậu Kỳ - Trương Thuyết - Đường Thục Hẹn Về )
(4) Lòng khách ngại thấy thu về , lá rụng/ đêm ngồi nghe gió thổi/ sáng soi râu tóc mặt mày / thấy rõ nỗi đời vất vả hiện ớ trong gương.
(Thu Triêu Lãm Kính - Tiết Tắc - Sáng Thu Soi Gương )

(5) Nắng chiều tàn chiếu vào ngõ vắng / nỗi lo buồn này biết nói với ai/ lối xưa đã ít người qua lại/ cánh đồng vàng lúa chín gợn sóng ,lay động trong gió thu.
(Thu Nhật - Cảnh Vi - Ngày Thu )
(6) Chiều tối, rong thuyền vào Ngũ Hồ / khói sóng buồn dâng khắp nơi/ nổi chìm chuyện thiên cổ/ biết cùng ai hỏi , sao nước lại chẩy về nguồn ?
(Thu Nhật Hồ Thượng - Tiết Oánh - Ngày Thu Trên Hồ )

C - English Translations
(1)
The north wind blows white clouds
a thousand miles and across the Fen
the hopes of my heart shudder and fall
the sounds of autumn are hard to bear
(Surprised By Autumn On The Fen - Red Pine -Poems of the Masters )
(2)
Where does the autumn wind come from
rising it sees off the geese
entering courtyard trees at dawn
it wakes a lone traveler first
(Ode To The Autumn Wind- Red Pine - Poems of the Masters)
(3)
A traveler races the sun and moon
coming and going according to plan
but autumn wind doesn't wait
it reaches Loyang before me
(Delay On The Szechuan Road - Red Pine- Poems of the Masters)
(4)
Away from home , I feel uncomfortably to see the falling leaves
sitting all night to hear the sound of autumn wind
in the morning looking at my face in the mirror
I wonder who that person is but not me
(Looking At My Face In The Mirror - PKT)
(5)
The day's late light fills a village lane
with whom can I share my cares
nobody takes the ancient road
millet sways in autumn wind
(Autumn Day - Red Pine - Poems of the Masters)
(6)
Sailing on the Great Lake at sunset
mist and waves and everywhere sorrow
rising and falling events of the past
who can tell me why they flow east
(Autumn Day On The Lake - Red Pine - Poems of the Masters)

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com
____________________________________

BẠC MỘ
"Chiều Hôm Đất Khách" chỉ là cảm xúc đầu tiên từ một bài thơ xưa , được ghi lại ngay trong lúc đọc , tôi không sửa lại , mặc dù vốn biết đã không là một bài thơ Đường ngũ ngôn bát cú đúng luật theo ý muốn như nguyên tác. Gửi đi để mọi người đọc cho vui thôi. Cầu chúc an lành. PKT 03/28/2013
Bạc Mộ
Đỗ Phủ (712 - 770)
Giang thủy trường lưu địa
Sơn vân bạc mộ thì
Hàn hoa ẩn loạn thảo
Túc điểu trạch thâm chi
Cựu quốc kiến hà nhật
Cao thu tâm khổ bi
Nhân sinh bất tái hảo
Mấn phát tự thành ti
Dịch Xuôi : Chiều Tối
PKT 03/28/2013
Dòng sông trôi dài trên vùng đất (khách)
Mây núi chìm trong bóng chiều chạng vạng
Hoa lạnh trốn trong đám cỏ hoang
Chim tìm ngủ đêm trên cành cây rậm
Quê cũ biết ngày nào thấy
Trời thu lòng thêm đau buồn
Trong đời còn mong gì chuyện vui trở lại nữa đâu
Tóc mai nay đã bạc trắng như tơ rồi
Chiều Hôm Đất Khách
PKT 03/28/2013
Sông trôi dài đất vắng,
Mây núi ngả chiều hôm .
Cỏ rối ủ hoa lạnh ,
Cây cao nương quạ buồn.
Quê cũ xa vời vợi ,
Trời thu vàng hắt hiu.
Thời xuân đâu trở lại ,
Tóc mai đã bạc nhiều.
Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Cảm Xúc Khuyết Nguyệt Quải Sơ Đồng
Cách đây mấy đêm , trong mộng, được hầu chuyện với Tô Đông Pha tiền bối về Bốc Toán Tử ,1 từ khúc của người. Tỉnh dậy , cố gắng ghi lại , mặc dù trong lúc hầu chuyện , tai đã nghễng ngãng ,nghe được tiếng còn tiếng mất , lại thêm vốn liếng chữ nghĩa Hán Việt ăn đong, nhiều điều không hiểu, chắc chắn không khỏi sai sót. Vâng , chỉ là chút cảm xúc riêng tư, muốn được chia sẻ mà thôi. Hôm nay thứ sáu , nhớ lại hồi còn đi làm ở đây , xin được gửi lời chúc vui đến mọi người thân quí :"You have a nice weekend !". PKT 03/21/2013
Bốc Toán Tử
Tô Đông Pha (1037 - 1101)
Khuyết nguyệt quải sơ đồng
Lậu đoạn nhân sơ tĩnh
Thùy kiến u nhân độc vãng lai
Phiếu diêu cô hồng ảnh
Kinh khởi khước hồi đầu
Hữu hận vô nhân tỉnh
Giản tận hàn chi bất khắng thê
Tịch mịch sa châu lãnh

Cảm Xúc Khuyết Nguyệt Quải Sơ Đồng
PKT 03/21/2013
Vầng nguyệt khuyết treo trên ngọn cây ngô đồng thưa lá. Chiếc đồng hồ nước đã ngưng nhỏ giọt từ lúc nào .Đêm đã vào khuya vắng. Mình ai còn tha thẩn dưới trăng thanh.
Đâu đó xa xôi, bóng một cánh hồng , giật mình bay hoảng lên không , còn ngoái đầu nhìn xuống. Hận lòng khôn tỏ. Tuyết phủ bạt ngàn, không chọn được còn một cành cây khô nào bên dưới ngủ đỗ qua đêm.
Bờ sông im lìm cát lạnh !

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Mời đọc Thi tập MÂY TẦN:

https://www.box.com/s/sjwkb2vks02wq3m7wi6e

hay:

https://www.box.com/shared/msnc63sibvs1y1ms4rns

Thiếu Niên Du

Ngày xuân ,đọc được một bài từ của Tô đông Pha , bắt gặp được một nét đẹp , không thể không ghi chép lại ,gửi đi để mọi người thân quí đọc cho vui ,và để thương nhau hơn. PKT 03/02/2013
Thiếu Niên Du
Tô Đông Pha (1037 - 1101)
Khứ niên tương tống
Dư Hàng môn ngoại
Phi tuyết tự dương hoa
Kim niên xuân tận
Dương hoa tự tuyết
Do bất kiến hoàn gia
Đối tửu quyển liêm yêu minh nguyệt
Phong lộ thấu song sa
Kháp tự Hằng Nga lân song yến
Phân minh chiếu họa lương tà
Dịch Xuôi : Bài Từ Theo Điệu Thiếu Niên Du
PKT 03/02/2013
Năm ngoái tiễn nhau, ở ngoài cổng thành Dư Hàng, tuyết rơi như hoa dương bay đầy trời. Năm nay đến cuối xuân rồi, hoa dương trắng như tuyết đã nở đầy. Vẫn chưa thấy người đi trở về.
Vén rèm cửa nâng chén rượu mời trăng. Sương gió lọt qua mành. Hai con chim én vẽ trên lụa, bên nhau , tắm trăng, phơ phất, lung linh.
Chú Thích :
(1) Từ = lời cho một bài dân ca , một loại "thơ" thịnh hành đời Tống ,chú trọng diễn tả tình cám , không câu nệ luật lệ ,hình thức.
(2) Hoa dương = một loại hoa trắng , nở vào cuối xuân, đầu hạ. Khi rụng , rớt xuống sông sẽ thành bèo (?).
(3) Họa lương tà = Bức vẽ trên lụa

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Cuối năm đọc thơ Đỗ Phủ
Cuối năm đọc thơ Đỗ Phủ , nặng nỗi cảm hoài, mầy mò chuyển dịch. Khi tạm cho là xong , đọc lại mới giật mình. Từ bấy lâu nay , mải vui với chữ nghĩa mà tôi đã vô tình "bắt tội" mọi người phải đọc những bài thơ xưa kèm theo những vần thơ dịch ngô nghê, không được vui. Hôm nay, 25 tháng chạp ,nhân lúc Táo Quân không có ở đây,xin được phép mượn 2 câu Kiều để thay lời tạ tội " Tẻ vui bởi tại lòng này/ Hay là khổ tận đến ngày cam lai ". Vâng, như Kiều, tôi xin hứa , từ nay trở đi , sẽ không bắt tội mọi người phải cùng đọc với tôi thơ xưa không vui nữa. Và, xin được cầu chúc cho tất cả mọi người thân quí của tôi một năm mới với 365 ngày vui , thật vui. PKT 02/25/2013

Khiển Hoài
Đỗ Phủ (717 - 770)
Sầu nhãn khan sương lộ
Hàn thành cúc tự hoa
Thiên phong tùy đoạn liễu
Khách lệ trụy thanh già
Thủy tĩnh lâu âm trực
Sơn hôn tái nhật tà
Dạ lai qui điểu tận
Đề sát hậu thê nha
Dịch Xuôi : Khiển Hoài
PKT 02/05/2013
Mắt buồn nhìn sương móc
Thành lạnh cúc nở hoa
Gió trời theo cành liễu gẫy lắt lay
Nghe tiếng kèn lá rền rĩ khiến lệ khách khôn cầm
Lầu thành in bóng thẳng đứng dưới mặt nước trong phẳng lặng
Chiều xuống nơi biên ải khí núi ám đầy
Đêm đến chim bay về tổ hết
Chỉ còn lại giữa trời một con quạ lạc bầy đang thảng thốt kêu thương
Phụ Chú : Thanh già , ở đây , tôi hiểu là tiếng "kèn lá" , tiếng gió thổi qua kẽ lá nghe như tiếng kèn khóc, rền rĩ ,âm u .
Khiển Hoài
PKT 02/05/2013
Sương móc treo đầu cỏ ,
Thành hoang cúc nở hoa.
Gió lay cành liễu gẫy ,
Lá khóc khách lệ nhòa.
Nước lặng bóng lầu đứng ,
Ải chiều khí núi vương.
Chim đêm về tổ hết ,
Tiếng quạ nào kêu thương.
Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com
.
Các bản dịch khác:
Khiển Hoài
Buồn trông sương xuống mênh mang,
Vào thu thành lạnh cúc vàng nở hoa.
Gió thu rít gãy liễu tà,
Lệ tuôn réo rắt tiếng già bên sông.
Lâu đài im bóng nước trong,
Chiều về biên tái núi rừng thâm u,
Muôn chim mõi cánh mịt mù,
Lẻ loi tiếng quạ kêu thu não nùng !
Đỗ Chiêu Đức.
.
KHIỂN HOÀI
Mắt sầu vương ,móc sương phất phới ,
Lạnh ngập thành , cúc mới đơm bông .
Xác xơ , liễu gẫy, gió lồng ,
Lá reo khiến khách một dòng lệ rơi .
Lầu in bóng thẳng trời nước lặng ,
Chiều âm u , núi vắng biên cương.
Chim về tổ ấm bình thường ,
Chỉ còn tiếng qụa kêu sương cuối trời .
Mailoc phỏng dịch
Cali 02-05-13
.
KHIỂN HOÀI
Sương mù đọng hạt mắt sầu vương
Thành lạnh cúc vàng tỏa` ngát hương
Cành liểu lắt lay vì gió thổi
Tiếng kèn rên rỉ lệ người tuông
Lầu in bóng nước hồ Thu lặng
Chiều xuống biên thuỳ khí núi buông
Chim đả bay về tìm tổ ấm
Chỉ còn tiếng quạ lạc kêu sương.
SONG QUANG

XUÂN QUÝ TỴ
Chút riêng muốn được chia sẻ với người thân quí đang lúc mọi người háo hức ngóng đợi xuân về , một mùa xuân an lành cho tất cả chúng ta .
PKT 01/31/2013
Xuân Hiểu
Trần Nhân Tông (1258 - 1308)
Thụy khởi khải song phi
Bất tri xuân dĩ qui
Nhất song bạch hồ điệp
Phách phách sấn hoa phi
Sáng Xuân
PKT - 01/31/ 2013
Thức dậy mở song cửa
Xuân đây rồi chẳng hay
Nắng hồng đôi bướm trắng
Đang vẫy chào hoa bay
Khiển Hoài
PKT 01/31/2013
Ngày tháng phôi pha
một cơn gió bụi
Tết đến
nào mong hạc vàng trở lại cùng bạn lãng du
lặng ngắm nắng tàn trên phố vắng
Tuổi đời chồng chất
nửa kiếp tha hương
Xuân về
chỉ thấy mây trắng bay đi với ai tâm sự
thầm nghe mai rụng xuống sông xưa

--
Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Vấn Quân Hà Nhật Qui
Bản dịch Lỗi Hẹn quả là một kiệt tác với chữ dùng mới táo bạo, tuyệt vời. Nhưng theo thiển nghĩ ,có lẽ, vì ý lời quá cẩn trọng và nhiều phần, vì trình độ thưởng ngoạn cá nhân rất hạn hẹp, nên tôi đã không cảm "nghe" được hết tiếng lòng nức nở, nghẹn ngào, ai oán , thống trách thiết tha của người chinh phụ như lúc đọc trong nguyên tác. Năm hết tết đến , buồn vui , nhớ đến người thân, bạo gan có lời nhận xét càn, và ngồi viết Vấn Quân Hà Nhật Qui (Ngày Nào Chàng Trở Về) để đọc cho vui thôi , thật tình không dám có ý nghĩ nào có thể khiến con cháu ruột của Nữ Sĩ Đoàn Thị Điểm không được vui. Dù sao, với tấm lòng biết ơn của một kẻ hậu học , tôi rất muốn xin được tạ lỗi với chữ nghĩa, với người xưa , và với người đọc. PKT 01/18/2013

Vi Kỳ
Đặng Trần Côn (1715-1750) - Chinh Phụ Ngâm Khúc Trích Đoạn
Ức tích dữ quân tương biệt thì
Liễu điều do vị chuyển hoàng ly
Vấn quân hà nhật qui
Quân ước đỗ quyên đề
Đỗ quyên dĩ trục hoàng ly lão
Thanh liễu lâu tiền ngữ ý nhi
Ức tích dữ quân ly biệt trung
Tuyết mai do vị thức đông phong
Vấn quân hà nhật qui
Quân chỉ đào hoa hồng
Đào hoa dĩ trục đông phong khứ
Lão mai giang thượng hựu phù dung
Chú Thích :
(1) Vi Kỳ = Lỗi Hẹn
(2) Hoàng ly = chim hoàng anh /chim hoàng oanh/ chim oanh
(3) Đỗ quyên = chim quyên/ chim quốc
(4) Ý nhi = chim én
(5) Tuyết mai = hàn mai , mai nở trong mùa đông tuyết lạnh
(6) Đông phong = gió xuân
(7) Phù dung = hoa dâm bụt
Lỗi Hẹn
Đoàn Thị Điểm (1705-1746) - Chinh Phụ Ngâm Khúc Diễn Nôm Trích Đoạn
Thủa lâm hành oanh chưa bén liễu
Hỏi ngày về ước nẻo quyên ca
Nay quyên đã giục oanh già
Ý nhi lại gáy trước nhà líu lo
Thủa đăng đồ mai chưa dạn gió
Hỏi ngày về chỉ độ đào bông
Nay đào đã quyến gió đông
Phù dung lại nở bên sông bơ sờ
Vấn Quân Hà Nhật Qui
PKT 01/16/2013
Nhớ xưa vào lúc chia tay nhau
Oanh vàng chưa hót trên cành liễu (1)
Hỏi chàng ngày nào về
Chàng hẹn mùa quyên sau (2)
Nay đã bao mùa, oanh đã già
Liễu xanh, trước lầu, bầy én ríu rít líu lo
Nhớ xưa vào ngày chia tay nhau
Mai trắng đầy trời đâu đợi xuân (3)
Hỏi chàng ngày nào về
Chàng chỉ khi đào nở (4)
Nay đã bao lần xuân qua đào rụng
Mai già, trên sông, phù dung sớm nở tối tàn
Phụ Chú :
(1) Ý nói mùa đông
(2) Ý nói mùa hè
(3) Ý nói mùa đông
(4) Ý nói mùa xuân

--
Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

A Thank-you Note From PKT:
Đọc Hoàng Hạc Lâu của Nguyễn Du
Tôi đọc được bài Hoàng Hạc Lâu của Nguyễn Du trên một chuyến bay trở về thành- phố -tuổi- thơ -tôi . Tôi đã mầy mò chuyển dịch bài này như một lời cám ơn, gửi đi vào dịp năm hết tết đến, về những cảm tình thân ái đã nhận được của mọi người từ bấy lâu nay. Và cũng xin được phép đặc biệt gửi cho người con trưởng trong nhà, đã yêu quí và đã xếp đặt, để người bố già 80 tuổi , có được 1 ngày sống riêng, lang thang trong gió lạnh, ở phố xưa. PKT 01/14/2013
Hoàng Hạc Lâu
Nguyễn Du (1765 - 1820)
Hà xứ thần tiên kinh kỷ thì
Do lưu tiên tích thử giang mi
Kim lai cổ vãng Lư Sinh mộng
Hạc khứ lâu không Thôi Hạo thi
Hạm ngoại yên ba chung diểu diểu
Nhãn trung thảo thụ thượng y y
Trung tình vô hạn bằng thùy tố
Minh nguyệt thanh phong dã bất tri
Dịch Xuôi : Lầu Hoàng Hạc
PKT 01/14/2013
Thần tiên đi mất, cũng đã trải qua bao đời rồi
Nay vẫn còn để lại dấu tích trên bến sông này
Dòng đời , xưa nay nổi trôi, như một giấc mộng - giấc mộng Lư Sinh
Hạc đã bay đi , lầu không trơ vắng , may còn để lại 1 bài thơ - bài thơ Thôi Hiệu
Ngoài gác , dòng sông vẫn vật vờ khói sóng
Xa trông, cây cỏ vẫn mồn một như ngày nào
Nỗi lòng cảm xúc chứa chan biết cùng ai bày tỏ
Trăng thanh gió mát vô tình có biết gì đâu

Hoàng Hạc Lâu
PKT 01/14/2013
Thần tiên đi mất tự bao giờ ,
Bến nước ngày nào vẫn ngẩn ngơ.
Nay lại, xưa qua, một giấc mộng ,
Hạc bay, lầu trống, mấy vần thơ.
Mênh mang khói sóng, đời trôi nổi ,
Mồn một cỏ cây, dáng đợi chờ.
Chan chứa cảm hoài dòng thế sự ,
Trăng thanh gió mát những bơ vơ.

Chú Thích :
(1) Bài Hoàng Hạc Lâu của Nguyễn Du được xếp trong Bắc Hành Tạp Lục , tập thơ chữ Hán , Cụ làm trong thời gian đi sứ bên Tàu , lấy cảm hứng từ bài Hoàng Hạc Lâu của Thôi Hiệu (704-754): "Thích nhân dĩ thừa hoàng hạc khứ/ Thử địa không dư hoàng hạc lâu/ Hoàng hạc nhất khứ bất phục phản/ Bạch vân thiên tải không du du/ Tình xuyên lịch lịch Hán Dương thụ/ Phương thảo thê thê Anh Vũ châu/ Nhật mộ hương quan hà xứ thị/ Yên ba giang thượng sử nhân sầu " . Dịch xuôi :"Hạc đã cùng Tiên về cõi Thơ/ Lầu xưa còn đó đứng chơ vơ/ Hạc vàng một thuở đâu về nữa/ Mây trắng ngàn năm vẫn đợi chờ/ Bến vắng Hán Dương cây rỡn nắng/ Cồn xa Anh Vũ cỏ khoe tơ/ Chiều rồi quê cũ phương nào nhỉ/ Khói sóng trên sông luống thẫn thờ (PKT- 08/01/2011) .Và, có thể thiển nghĩ, Cụ còn lấy cảm hứng từ đôi câu đối khuyết danh đề ở trong lầu Hoàng Hạc: "Hà thời hoàng hạc trùng lai, thả cộng đảo kim tôn, kiêu châu chử thiên niên mậu thảo / Đản kiến bạch vân phi khứ, dữ thùy xuy ngọc địch, lạc giang thành ngũ nguyệt mai hoa ". Dịch xuôi : "Những mong bao giờ hạc vàng trở lại , với bạn chén vàng , đảo tưới cỏ xanh ngàn năm trên cồn vắng / Chỉ thấy lúc này mây trắng bay đi , cùng ai sáo ngọc , thổi rụng mai vàng nở muộn xuống sông xưa "(PKT - 08/2011)
(2) Lư Sinh mộng nói về một người học trò họ Lư, thi hỏng , trên đường về , vào một quán trọ ,xin ngủ nhờ, giữa lúc một nồi kê đang nấu trên bếp lửa. Mệt mỏi thiếp ngủ , nằm mộng , thấy mình thi đậu, làm quan , trải qua đủ mọi vinh nhục chốn quan trường. Tỉnh dậy , nồi kê trên bếp vẫn còn đỏ lửa ,chưa chín. Lan man, lại nhớ đến 2 câu thơ viết cho một người bạn : "Tỉnh giấc kê vàng nơi đất khách /Nhìn nhau cười hỏi bại hay thành?" (PKT- 03/2005)

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

ĐỖ CHIÊU ĐỨC tham gia:
Đỗ Chiêu Đức xin được tham gia với các phần sau đây :

1. BẢN CHỮ HÁN CỔ của BÀI THƠ :
Hoàng Hạc Lâu 黃鶴樓
Nguyễn Du (1765 - 1820) 阮攸( 1765-1820)

THỬ xứ thần tiên kinh kỷ thì 此處神仙經幾時，
Do lưu tiên TÍCH thử giang mi 猶留仙跡此江湄.
Kim lai cổ vãng Lư Sinh mộng 今來古往盧生夢,
Hạc khứ lâu không Thôi Hạo thi 鶴去樓空崔颢詩.
Hạm ngoại yên ba chung diểu diểu 檻外煙波終渺渺,
Nhãn trung thảo thụ thượng y y 眼中草樹尚依依.
Trung tình vô hạn bằng thùy tố 衷情無限憑誰訴,
Minh nguyệt thanh phong dã bất tri 明月清風也不知.
2 . GHI CHÚ :

Câu đầu, chữ đầu tiên là THỬ thì hợp văn lý và đầu đề hơn.

HÀ XỨ thần tiên kinh kỷ thì,
HÀ XỨ là NƠI NÀO ?. Sao lại là nơi nào ?, đầu bài chẳng đã nói rõ là Hoàng Hạc Lâu rồi sao ?. Cho nên, theo thiển ý thì phải là :
THỬ XỨ thần tiên kinh kỷ thì,
Có nghĩa : NƠI NẦY thần tiên đã từng đến qua từ lúc nào,... nghĩa của nó cũng hô ứng với câu thứ 2 là :
Do lưu tiên tích thử giang mi.

là : Còn để lại dấu vết của tiên trên bến sông nầy. Ta xem lại cả 2 câu :
Thử xứ thần tiên kinh kỷ thì,
Do lưu tiên tích thử giang mi ?

Thì ra, đây là một câu hỏi gồm 2 vế, cho nên dấu chấm hỏi (? ) phải đặt sau vế thứ 2 :
" Nơi đây, thần tiên đã từng đến qua từ lúc nào, mà dấu vết ( của thần tiên ) còn lưu lại trên bến sông nầy đây vậy ?
3.DIỄN NÔM :
Lục bát :
Nơi nầy tiên đã từng qua,
Còn lưu dấu vết chưa nhòa bến sông
Lư SInh giấc mộng mông lung,
Bài thơ Thôi Hiệu lầu không để đời.
Ngoài hiên khói sóng bời bời,
Trông chưng hoa cỏ bồi hồi chưa phai,
Nỗi lòng biết tỏ cùng ai,
Trăng thanh gió mát cho dài ngẩn ngơ !
Đỗ Chiêu Đức

Tống Linh Triệt Thượng Nhân Hoàn Việt Trung

Tống Linh Triệt Thượng Nhân Hoàn Việt Trung
Lưu Trường Khanh ( - 749 -)

Thiền khách vô tâm tích trượng hoàn
Ốc châu thâm xứ thảo đường nhàn
Thân tùy tệ lý kinh tàn tuyết
Thủ trán hàn y nhập cựu san
Độc hướng thanh khê y thụ hạ
Không lưu bạch nhật tại nhân gian
Na kham biệt hậu trường tương ức
Vân mộc thương thương đản bế quan

Tiễn Thượng Nhân Linh Triệt Về Đất Việt
PKT 09/19/2012

Người khách thiền , tâm không , chống gậy thiền , trở về nhà
Một căn nhà cỏ u nhã ở tận Ốc châu, nơi rừng sâu núi thẳm
Thân lê đôi giày nát , đi qua khu tuyết đang tan
Tay thủ áo lạnh rách , bước vào vùng núi cũ
Một mình đến bên dòng suối trong, thanh thản ngồi dựa dưới cây
Bỏ lại sau lưng trời xanh ngày trắng (thanh thiên bạch nhật) cho đời
Khôn kham nỗi luôn nhớ nhau từ sau khi chia tay với thượng nhân
Tôi về đóng kín cửa , nhìn thấy mây trời và cây cối xanh xanh !

Chú Thích :

(1)Thượng nhân : Tiếng gọi bạn là một thiền sư để tỏ lòng tôn kính của tác giả
(2) Đất Việt là tỉnh Chiết Giang ngày nay
(3) Núi Ốc Châu ở huyện Tân Xương tỉnh Chiết Giang

Tiễn Bạn Thiền Tăng
PKT 09/19/2012

Thiền giả , tâm hư , trở lại nhà ,
Một gian nhà cỏ , phương trời xa.
Dép mòn , lối tuyết , thong dong bước ,
Áo lạnh , núi xưa , thanh thản qua.
Trước mặt , suối xanh , vùng tĩnh lặng ,
Sau lưng , ngày trắng , cõi ta bà.
Khôn kham nỗi nhớ từ chia cách ,
Đóng cửa , một mình , ai với ta.

Phụ Chú Về Hai Chữ "thương thương"
PKT 09/19/2012

Hai chữ "thương thương" (xanh xanh) trong câu "Vân mộc thương thương đản bế quan" khiến tôi nhớ đến hai chữ "thanh thanh", cũng có nghĩa dịch là xanh xanh, trong nguyên tác Chinh Phụ Ngâm Khúc của Đặng Trần Côn (1715-1750), và Đoàn Thị Điểm (1705-1746) ở phần diễn nôm .

Tương cố bất tương kiến
Thanh thanh mạch thượng tang
Mạch thượng tang, mạch thượng tang
Thiếp ý quân tâm thùy đoản trường
(Đặng Trần Côn)

Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu
Ngàn dâu xanh ngắt một màu
Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai
(Đoàn thị Điểm)
ĐỖ CHIÊU ĐỨC bổ sung:

Đỗ Chiêu Đức xin được bổ sung các phần sau đây :
1. Bản chữ Hán Cổ của bài thơ :
　送靈澈上人還越中 TỐNG LINH TRIỆT THƯỢNG NHÂN
HOÀN VIỆT TRUNG
　　禪客無心杖錫還， ( Tiễn đưa Linh Triệt Thương Nhân về
沃洲深處草堂閑。 trong đất Việt ).
　身隨敝屨經殘雪， Tựa của Thầy thiếu mất một chữ
手綻寒衣入舊山。 TRUNG.
　獨向青溪依樹下，
空留白日在人間。
　那堪別後長相憶，
雲木蒼蒼但閉關。
劉長卿
2 . Lưu Trường Khanh (chữ Hán: 劉長卿, 709-780?) , tự: Văn Phòng (文房); là nhà thơ Trung Quốc thời Trung Đường.
Lưu Trường Khanh là người Hà Gian (nay là huyện Hà Gian, tỉnh Hà Bắc, Trung Quốc), đỗ Tiến sĩ năm Khai Nguyên thứ 21 (733) đời Đường Huyền Tông, được bổ chức quan.
Đến đời Đường Túc Tông, ông lần lượt trải các chức: Giám sát Ngự sử, Tự bộ viên ngoại lang, Vận sứ phán quan.
Năm 756, vì tính cương trực, ông bị Ngô Trọng Nhu vu cáo, nên bị giam vào ngục Tô Châu, rồi bị giáng làm chức úy ở Nam Ba thuộc Phan Châu. Sau đổi ông làm Tư mã Mục Châu, cuối cùng là Thứ sử Tùy Châu (nên ông còn được gọi là Lưu Tùy Châu).
Khoảng năm 780, Lưu Trường Khanh mất, thọ khoảng 71 tuổi.
Sinh thời, ông kết bạn ngâm họa với Vi Ứng Vật.

3. DIỄN NÔM :
Khách thiền gậy bạc ý chưa về,
Nhà cỏ Ốc Châu vắng tứ bề.
Giày cũ thân còn lê tuyết phủ,
Áo tơi tay giữ vượt sơn khê.
Hướng về khe vắng bên cây núi,
Để lại ngày dài trên cỏi mê.
Nào xá chia ly còn nhớ tiếc,
Núi mây xanh ngắt cỏi đi về.
Đỗ Chiêu Đức.
Bản phỏng dịch MAILOC:
Tiễn Nhà sư Linh Triệt trở về đất Việt .
Thiền khách đi về bước thảnh thơi ,
Ốc Châu nhà cỏ chốn xa-vời .
Tuyết tan , chân xỏ đôi giày rách ,
Núi cũ ,tay cầm chiếc áo tơi .
Bước tới khe xanh ngồi tựa gốc ,
Trầm ngâm ngày trắng bỏ bên đời .
Nhớ ơi là nhớ sau ly biệt ,
Đóng cửa mình ta , một góc trời .
Mailoc phỏng dịch
Cali 9-20-12
.
Bản dịch Trầm vân:
Tiễn Bạn Thiền Tăng
Gậy thiền, tâm chống về nhà
Ốc Châu lều cỏ sương nhòa rừng sâu
Tuyết tan trắng cả mái đầu
Dép mòn, áo lạnh bước vào núi xưa
Tựa cây bên suối gió lùa
Trời xanh bỏ lại cho vừa thong dong
Chia tay bạn quý não lòng
Chênh vênh nỗi nhớ trôi dòng thời gian
Trầm Vân

______________________________________________

Cư Trần Lạc Đạo
Chép lại bài kệ Cư Trần Lạc Đạo gửi đi để mọi người thân quí đọc cho vui. Cầu chúc an lành. PKT 08/16/2012
Cư Trần Lạc Đạo
Trần Nhân Tông (1258 - 1308)
Cư trần lạc đạo thả tùy duyên           居塵樂道且隨緣
Cơ tắc xan hề khốn tắc miên             饑則餐兮困則眠
Gia trung hữu bảo hưu tầm mịch      家中有寶休尋覓
Đối cảnh vô tâm mạc vấn thiền         對景無心莫問禅

Dịch Xuôi : Sống Đời Vui Đạo
PKT 08/16/2012

Sống trong cõi trần này, hãy tùy duyên mà vui với đạo
Đói thì hãy ăn cơm; mệt, buồn ngủ thì hãy đi ngủ
Báu vật có ở trong nhà rồi, đừng tìm ở đâu khác
Đối diện với ngoại cảnh đổi thay mà vẫn giữ được cái tâm không động thì còn cần chi hỏi đến thiền nữa

Bài Kệ Cho Đời Vui
PKT 08/16/2012
.
CẢNH XUÂN
Sống đời vui đạo hãy tùy duyên,
Ăn ngủ hòa theo lẽ tự nhiên.
Phật ở trong Tâm, đâu kiếm nữa ,
An nhiên tự tại , hỏi chi Thiền?
Đỗ Chiêu Đức diễn nôm :
Cỏi trần vui đạo hãy tùy duyên
Buồn ngủ, đói ăn, cứ thế liền.
Bảo vật trong nhà , tìm đâu nữa ?!
An nhiên tự tại, hỏi chi thiền !?
Đỗ Chiêu Đức

Chú Thích : Cư Trần Lạc Đạo là 4 câu kệ viết ở cuối bài phú Cư Trần Lạc Đạo, vua Trần Nhân Tông làm trong thời gian nhà vua từ ngôi đi tu , sáng lập ra dòng Thiền Trúc Lâm Yên Tử. Chẳng những là một thiền sư , là một vị anh quân hướng dẫn toàn dân 2 lần đại thắng quân Nguyên, nhà vua còn được biết như là một nhà thơ. Xin trích dẫn 2 trong số bài thơ còn được lưu truyền đến ngày nay.

Xuân Cảnh
Trần Nhân Tông (1258 - 1308)
Dương liễu hoa thâm điểu ngữ trì         楊柳花深鳥語遲
Họa đường thiềm ảnh mộ vân phi         畫堂檐影暮雲飛
Khách lai bất vấn nhân gian sự            客來不問人間事
Cộng ỷ lan can khán thúy vi                 共倚欄杆看翠薇

Dịch Xuôi : Cảnh Xuân
PKT 08/16/2012
Tiếng chim học hót trong bụi hoa dương liễu nở đầy
Mây chiều bay qua bóng mái chùa in trên thềm hoa
Khách đến thăm không hỏi chuyện nhân gian
Cùng dựa lan can lặng ngắm cảnh trời xanh biếc

Xuân Cảnh
PKT

Chim hót hoa cười trong ánh dương,
Bóng mây chiều lạc mái thiền đường.
Khách vào không hỏi chuyện trần thế ,
Cùng ngắm trời xanh rũ mộng thường.
.
Đỗ Chiêu Đức diễn nôm :
Dương liễu xanh xanh chim biếng ca
Mây bay rèm lướt ánh dương tà
Khách kia chẳng hỏi lời nhân thế
Dựa ngắm lan can sắc biếc xa !
Đỗ Chiêu Đức

Phụ Chú : Bài Xuân Cảnh này tôi đã dịch mấy năm trước đây. Bây giờ đọc lại , thấy thẹn với chữ nghĩa và mới hiểu tại sao có người cho rằng dịch là phản ,nên tôi không dịch lại nữa. PKT 08/16/2012

Xuân Hiểu
Trần Nhân Tông (1258 - 1308)

Thụy khởi khải song phi            睡起啓雙扉
Bất tri xuân dĩ qui                      不知春已歸
Nhất song bạch hồ điệp            一雙白蝴蝶
Phách phách sấn hoa phi          魄魄趁花飛
.
Dịch Xuôi : Một Sáng Xuân Sớm
PKT 08/16/2012

Ngủ dậy mở song cửa
Xuân đã về không hay
Một đôi bươm bướm trắng
Chấp chới vờn hoa bay
Đỗ Chiêu Đức diễn nôm :
Bừng mắt cửa mở toang
Chẳng biết xuân đã sang !
Một đôi bươm bướm trắng,
Chấp chới lượn hoa vàng !
Đỗ Chiêu Đức

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com
CÁC BẢN DỊCH & PHỎNG DỊCH:
Chân Diện Mục:
Cảnh Xuân
Chim hót vui trong đám biếc dày
Mái chùa chiều ánh đượm mầu mây
Khách cùng ta cười vui thoải mái
Bỏ mặc mầu xanh núi bủa vây

C.D.M.
Song Quang:
VUI ĐẠO BÊN ĐỜI
Đạo , Đời hai lối cũng do duyên
Ngủ,ăn là lẻ của tự nhiên
Phật tánh nơi tâm sao lại kiếm ?
An nhàn ,thanh thản chẳng cần thiền .
SONG QUANG
x
x x
CẢNH VÀO XUÂN
Chim kêu,hoa liểu nở giăng đầy
Bóng mái Chùa chiều gợn sắc mây
Chuyện thế,khách thăm nào dám hỏi
Trời xanh đứng ngắm ngở như say.
SONG QUANG
x
x x
MỘT SÁNG VÀO XUÂN
Sáng ra thức giấc mở song nhà
Xuân đã về rồi...chẳng hay a !
Bướm trắng một đôi bay chấp chới
Lượn tìm hút nhụy mấy cành hoa .
SONG QUANG
.
Mailoc:
Cảnh Xuân
Liễu trổ hoa đầy chim hót ca ,
Thềm nhà ,chiều rợp bóng mây qua .
Khách vào chẳng thiết chuyện nhân thế ,
Cùng tựa lan can ngắm núi xa .
Mailoc phỏng dịch
Xuân Sớm
Sớm mai thức dậy mở song ngoài ,
Xuân tới kia rồi chẳng có hay ,
Bướm trắng một đôi đang đập cánh ,
Chập chờn theo đuổi đóa hoa bay .
ML
Sớm dậy mở song ngoài ,
Xuân về chẳng có hay .
Nhởn nhơ đôi bướm trắng ,
Đập cánh theo hoa bay.
ML
.
Đỗ Chiêu Đức viết thêm:
Hai câu thơ cuối trong bài " Cư Trần Lạc Đạo " là :
Gia trung hữu bảo hưu tầm mịch,
Đối cảnh vô tâm mạc vấn thiền !
........làm cho Đ C Đ nhớ đến hai câu thơ trong " Khuyến hiếu ca " của dân gian là :
家中自有堂前佛 Gia trung tự hữu đường tiền Phật
何必靈山見世尊? Hà tất Linh sơn kiến Thế Tôn ?
Có nghĩa :
Trong phòng khách trong nhà, đã có sẵn Phật ở đó rồi ! ( chỉ Cha Mẹ hằng ngày ngồi ở đó ! ).
Sao lại còn phải đến Linh sơn để gặp đức Thế Tôn mà chi ?( Đức Thế Tôn : chỉ Phật Thích Ca.).
Diễn nôm :
Trên kham có sẵn Phật nhà ,
Sao còn diệu vợi đường xa đi tìm ?
....................và hai câu trên lại nhắc nhớ đến câu cuối trong bài ca 6 câu vọng cổ " Tu là Cỗi phúc " của soạn giả Viễn Châu, mà nghệ sĩ Minh Cảnh đã hát sau khi đã xuống Xề là :
...... " Tu đâu cho bằng tu nhà, thờ cha kính mẹ... còn hơn là... đi tu ! ".
...... và lại gợi nhớ đến bài kệ, là bài thơ thất ngôn tứ tuyệt như sau :
佛在靈山莫遠求， Phật tại Linh sơn mạc viễn cầu,
靈山只在汝心頭。 Linh sơn chỉ tại nhữ tâm đầu.
人人有個靈山塔， Nhơn nhơn hữu cá Linh sơn tháp,
好向靈山塔下修。 Hảo hướng Linh sơn tháp hạ tu.
Dịch nghĩa :
Phật ở tại Linh Sơn, khỏi phải cầu cạnh đâu cho xa xôi. Nhưng Linh Sơn ở đâu ?
Linh Sơn ở ngay trong trái tim của ta đây. Tâm tức Phật, Phật tức tâm.
Mỗi người đều có một cái tháp Linh Sơn cả !
Hãy cố gắng mà tu dưới cái tháp Linh Sơn của mình ( là đủ rồi ! ).
Diễn nôm :
Phật ở Linh Sơn chẳng đâu xa,
Linh Sơn ở tại trái tim ta !
Mỗi người đều có Linh Sơn Tháp,
Cứ gắng mà tu dưới tháp nhà !
Đỗ Chiêu Đức.

------------------------------------------------------------------------------------

CÁO TẬT THỊ CHÚNG
Cáo Tật Thị Chúng
Thiền Sư Mãn Giác (1052 - 1096)

Xuân khứ bách hoa lạc
Xuân đáo bách hoa khai
Sự trục nhãn tiền quá
Lão tòng đầu thượng lai
Mạc vị xuân tàn hoa lạc tận
Đình tiền tạc dạ nhất chi mai

Chú Thích :
Theo sách Thiền Uyển Tập Anh , bài kệ gồm 6 câu này là do Thiền Sư Mãn Giác ,thuộc dòng thiền Vô Ngôn Thông ,đời nhà Lý, làm trước khi ngài viên tịch , không có tựa đề. Tựa đề : Cáo Tật Thị Chúng (Cáo Bệnh Nhắn Nhủ Chúng Đệ Tử) là do Lê Quí Đôn ở đời sau đặt ra .
Ở Tuổi 80 Mang Tâm Thiền Đọc Lại Bài Kệ Cáo Tật Thị Chúng Của Thiền Sư Mãn Giác
PKT 08/15/2012
Xuân khứ bách hoa lạc - Xuân đi trăm hoa rụng. Xuân đáo bách hoa khai - Xuân đến trăm hoa nở . Sự trục nhãn tiền quá - Dòng đời trôi trước mắt . Lão tòng đầu thượng lai - Tuổi già đến trên đầu . Mạc vị xuân tàn hoa lạc tận - Chớ bảo xuân tàn hoa rụng hết .Đình tiền tạc dạ nhất chi mai - Trước sân, đêm qua , một cành mai.
Đôi Điều Lan Man
Đọc "hoa lạc, hoa khai" ,lại nhớ đến mấy câu thơ trong bài Vọng Xuân Từ của Tiết Đào (768-831) "Hoa khai bất đồng thưởng/ Hoa lạc bất đồng bi / Dục vấn tương tư xứ/ Hoa khai hoa lạc thì "( Hoa nở không cùng ngắm / Hoa rụng không cùng buồn/ Lúc nào nhớ nhau nhỉ/ Suốt đời hoa nở tàn ). Đọc " Sự trục nhãn tiền quá/ Lão tòng đầu thượng lai ", lại nhớ đến mấy câu thơ trong bài Thủy Biên Ngẫu Đề của La Ẩn (833- 909) "Dã thủy vô tình khứ bất hồi/ Thủy biên hoa hảo vị thùy khai/Chỉ tri sự trục nhãn tiền khứ/ Bất giác lão tòng đầu thượng lai "(Dòng nước hoang vô tình trôi không trở lại/ Hoa đẹp ven sông tươi nở cho ai đây/ Chỉ biết việc đời thay đổi nhanh trước mắt / Mà không hay cái già đã đến trên đầu tóc đã bạc rồi ). Đọc " Tiền đình tạc dạ nhất chi mai ", lại nhớ đến mấy câu thơ trong bài Tảo Mai của Tề Kỷ (cuối thế kỷ 9) "Vạn mộc đồng dục chiết / Cô căn noãn độc hồi / Tiền thôn thâm tuyết lý / Tạc dạ nhất chi khai " ( Vạn cây khô trơ lạnh/ Một cội ấm chồi ra / Đầu thôn ngập trong tuyết/ Một cành mai nở đêm qua ).
Một Công Án Thiền
Hậu thế đã tốn nhiều giấy mực luận bàn về bài kệ này của Thiền sư Mãn Giác, nhất là 2 câu cuối. "Chớ bảo xuân tàn hoa rụng hết / Trước sân , đêm qua , một cành mai". Vâng , có thể hiểu được tuy xuân tàn, hoa vẫn còn, không rụng hết nhưng còn câu cuối bỏ lửng "Trước sân , đêm qua , một cành mai" ý nghĩa đầy đủ là gì đây? Thiền sư muốn nhắn nhủ gì đây? Nghĩ xa thôi lại nghĩ gần , trong sự hiểu biết giới hạn của người đọc bài kệ này ,phải chăng ý ngài giản dị chỉ là :" vẫn còn , vẫn có một cành mai đâm chồi nở nụ, đêm qua, ở trước sân "?
_______________________________________________

Sông Thu Đưa Khách
.
Thu Giang Tống Khách
Bạch Cư Dị (772 - 846)

Thu hồng thứ đệ quá
Ai viên triêu tịch văn
Thị nhật cô chu khách
Thử địa diệc ly quần
Mông mông nhuận y vũ
Mạc mạc mạo phàm vân
Bất túy Tầm Dương tửu
Yên ba sầu sát nhân

Dịch Xuôi : Sông Thu Đưa Khách
PKT 07/19/2012

Trời thu , chim hồng từng hàng lần lượt bay qua
Sớm tối , nghe tiếng vượn kêu rầu rĩ
Ngày ấy , một mình trên thuyền khách lìa bến ra đi
Nơi sông nước này, lại cũng là nơi tan đàn, ly biệt
Mưa phùn lâm râm, rơi thấm ướt áo
Mây giăng phơ phất ,che khuất cánh buồm
Rượu Tầm Dương uống mãi không say
Khói sóng khiến người buồn chết được

Sông Thu Đưa Khách
PKT 07/19/2012

Hồng ngang thu gọi bạn ,
Vượn sớm tối kêu than.
Thuyền khách ngày lìa bến,
Trời trăng nước rã đàn.
Mưa lâm râm áo ướt ,
Buồm lất phất mây bay.
Sương khói Tầm Dương lạnh ,
Rượu buồn, say với ai?

Phụ Chú (Tản mạn giữa 2 dòng chữ) :
PKT 07/19/2012

(1) Hồng , thuộc họ chim nhạn. Khi thấy chim hồng , chim nhạn bay từng đàn ngang trời , như khi thấy một chiếc lá ngô đồng rụng , là mọi người đều biết trời đang vào thu ( Ngô đồng nhất diệp lạc / Thiên hạ cộng tri thu). Thu đây là 3 tháng mùa thu hay còn là khoảng thời gian của một kiếp lữ hành cô đơn , cuối đời còn như "Hồng ngang thu gọi bạn"?

(2) Tầm Dương , tên khúc sông nằm trên dòng Trường Giang , chảy qua huyện Cửu Giang , tỉnh Giang Tây, được nhiều người biết đến qua hai câu thơ trong bài Tỳ Bà Hành của Bạch Cư Dị : "Tầm Dương giang đầu dạ tống khách/ Phong diệp địch hoa thu sắt sắt " (Bến Tầm Dương, đêm khuya tiễn khách/ Lá phong, hoa lau xào xạc trong gió thu). Bến Tầm Dương canh khuya đưa khách / Quạnh hơi thu lau lách đìu hiu (Phan Huy Vịnh dịch) . Sương khói Tầm Dương là sương khói ở nơi đất trích đọa đầy, bồng bềnh sông nước ,rượu uống mãi không say. "Sương khói Tầm Dương lạnh/ Rượu buồn say với ai? "

◙Bản dịch ĐỖ CHIÊU ĐỨC:
Kính Thầy,
Xin được bổ túc các phần sau đây :
1. Bản chữ Hán của bài thơ THU GIANG TỐNG KHÁCH của Bạch Cư Dị :
秋江送客
秋鴻次第過，哀猿朝夕聞。
是日孤舟客，此地亦離群。
蒙蒙潤衣雨，漠漠冒帆雲。
不醉潯陽酒，煙波愁殺人。
白居易
2. Diễn nôm :
Nhạn qua từng đàn một,
Vượn hú sớm chiều luôn.
Lẻ loi thuyền một bóng,
Ly biệt lệ sầu tuôn.
Mịt mờ mưa ướt áo
Mây giăng phủ cánh buồm
Rượu Tầm Dương không uống,
Khói sóng ngẩn ngơ buồn !
Lục bát :
Từng đàn hồng nhạn bay ngang,
Nỉ non tiếng vượn bàng hoàng sớm trưa.
Hôm nao trên bến tiễn đưa,
Lẻ loi một bóng khách chưa vơi sầu.
Lâm thâm ướt áo mưa ngâu,
Mây giăng buồm vướng biét đâu bến bờ,
Tầm Dương chén rượu hững hờ,
Trên sông khói sóng thẩn thờ lòng đau !
Đỗ Chiêu Đức.
●Bản dịch MAILOC:
SÔNG THU ĐƯA KHÁCH
Thu về hồng nhạn bỏ trời ngâu ,
Tiếng vượn sớm hôm trổi khúc sầu !
Thuyền lẻ giờ đây lòng quạnh vắng ,
Đàn tan nơi ấy khách buồn đau .
Mưa rơi rào-rạc thấm manh ướt ,
Mây xuống giăng-giăng bủa cánh nâu .
Chén rượu Tầm Dương chưa lướt-khướt ,
Trên sông ,khói sóng để thêm rầu !
MaiLoc phỏng dịch
Thu về hồng nhạn đi đâu ?
Chiều hôm vượn hú , khúc sầu triền miên .
Bây giờ một bóng khách thuyền ,
Nơi đây ly biệt nỗi niềm khôn nguôi .
Mưa rơi thấm lạnh áo người ,
Mây đen giăng mắc cánh buồm lắt lay .
Tầm Dương chén rượu chưa say ,
Trên sông , khói sóng cho ai đoạn trường !
Mailoc phỏng dịch
Thu , hồng nhạn lướt-thướt ,
Chiều , vượn hú bi thương !
Khách , cô đơn ,thuyền lướt ,
Ly biệt , nỗi sầu vương !
Mưa rơi , áo tơi ướt ,
Buồm đêm ,gió mây nương .
Tầm Dương , chưa say khướt ,
Sông khói , để đoạn trường !!
Mailoc
♦Bản dịch SONG QUANG:
SÔNG THU TIỂN BIỆT
Trời Thu ,gọi bạn tiếng chim hồng
Sớm tối vượn bầy rên rỉ mong
Ngày ấy riêng mình rời bến đậu
Nơi nầy cũng chốn nát tan lòng !
Làn mưa lất phất len vào áo
Mây xám,cánh buồm khuất nẻo trông
Khói sóng Tầm Dương sầu héo hắt
Rượu buồn uống mãi có say không ??
SONG QUANG
______________________________________________

Sùng Nhượng Trạch Yến Tác
"Tự Thán" mà nghĩ là sẽ còn được chia sẻ , âu cũng đã là an ủi và may mắn lắm rồi. Cầu chúc an lành cho tất cả mọi người thân quí của tôi.
PKT 06/18/2012

Sùng Nhượng Trạch Yến Tác
Lý Thương Ẩn (813 - 858)

Lộ như vi vũ há tiền trì
Phong quá hồi đường vạn trúc bi
Phù thế bản lai đa tụ tán
Hồng cừ hà sự diệc ly phi
Du dương qui mộng duy đăng kiến
Hộ lạc sinh nhai độc tửu tri
Khởi đáo bạch đầu trường chỉ nhĩ
Tung Dương tùng tuyết hữu tâm kỳ

Dịch Xuôi : Thơ Làm Giữa Tiệc Ở Nhà Sùng Nhượng
PKT 06/18/2012

Sương như mưa phùn đổ xuống ao phía trước
Gió thổi rì rào qua rặng tre buồn quanh bờ ao
Vẫn biết cõi đời trôi nổi vốn là bất trắc tan hợp hợp tan
Nhưng sao sen hồng can cớ gì mà cũng sớm bị tả tơi hoa lá
Đêm đêm giấc mơ êm đẹp về nhà chỉ có ngọn đèn khuya thấy
Ngày ngày nỗi sinh nhai vất vả ngược xuôi chỉ có rượu thấu hiểu
Đầu đã bạc rồi mà ta vẫn mãi long đong như thế này sao
Thông và tuyết ở triền nam núi Tung đang mong đợi ta đó

Tự Thán
PKT 06/18/2012

Như mưa bụi đổ trước ao sương ,
Gió quẩn bờ tre, những vấn vương.
Cõi tạm vốn đành nhiều bất trắc ,
Sen hồng sao nỡ lắm tang thương.
Đèn khuya lữ thứ buồn hiu hắt ,
Rượu sớm sinh nhai cạn đoạn trường.
Chẳng lẽ đến già ta vậy mãi ,
Chờ ai thông tuyết đỉnh Tung Dương.

Chú Thích : Tung Sơn , thuộc tỉnh Hà Nam ,là 1 trong 5 ngọn núi lớn ớ Trung Quốc (Thái Sơn , Hoa Sơn , Hành Sơn , Hàng Sơn , và Tung Sơn). Cảnh núi non hùng vĩ , vắng lặng , thông xanh , tuyết trắng bốn mùa , Tung Dương (triền nam núi Tung) ít nhất , còn là nơi hằng mơ ước để về trong quãng đời chìm nổi của nhà thơ ? Còn kẻ hậu sinh này , bây giờ, về đâu? PKT 06/18/2012

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com
.
CÁC BẢN DỊCH/ PHỎNG DỊCH từ các THI HỮU
.
TỰ TÌNH
Mượn ý "tự thán" của thầy PKT
Mưa bụi như sương rớt mặt ao
Bờ tre gió lướt tiếng rì rào
Đường đời vốn có nhiều tan hợp ?!
Cỏi tạm sen hồng tơi tả sao ?
Đất khách đèn khuya tìm ảo mộng
Quê người rượu nhạt cũng hư hao
Bạc đầu chẳng nhẻ long đong mãi
Thông,tuyết Tung Sơn cứ dạt dào ?
SONG QUANG
Thơ Làm Giữa Buổi Tiệc Tại Nhà Sùng Nhượng .
Móc như mưa bụi rắc ao sương ,
Bờ trúc gió vờn nỗi vấn-vương .
Trần thế hợp tan nhiều khổ lụy ,
Sen hồng tan-tác lắm đau thương .
Mộng về êm ái đèn soi rõ ,
Sinh kế lao-đao rượu tỏ tường .
Đến lúc bạc đầu sao thế mãi ?
Thông xanh tuyết trắng hẹn Tung Dương .
Mailoc phỏng dịch
Cali 6-18-12
Thơ Làm Giữa Tiệc Ở Nhà Sùng Nhượng
Sương như mưa bụi đổ ao
Quanh bờ tre gió rì rào lang thang
Biết đời trôi nổi hợp tan
Sao sen hồng sớm úa tàn lá hoa
Đêm tan mộng đẹp về nhà
Một mình với ánh trăng tà đèn soi
Cạn ly rượu nhớ khổ đời
Soi gương đầu đã bạc rồi long đong
Thông xanh tuyết trắng hẹn lòng
Tung Dương núi đợi nhớ mong ta về
Trầm Vân
LỜI THAN
Mưa sương lất phất phủ ao đầy
Quấn quít tre xanh gió chuyển lay
Cuộc trần đâu biết ngày tan hợp
Sen hồng rã cánh chạnh lòng thay
Mộng mị bên đèn đêm vắng lặng
Mượn rượu quên sầu nỗi đắng cay
Đầu bạc bao giờ xa gánh nặng
Tung Sơn chờ đợi tuyết thông bay
Kim Quang
Đỗ Chiêu Đức bổ túc và bài dịch:
Kính Thầy,
Vì Thầy viết thiếu cái tựa đề, nên ĐCĐ tìm hoài không thấy bài thơ nào của Lý Thương Ẩn có tựa như thế cả. Tựa đầy đủ như thế nầy : " Thất Nguyệt Nhị Thập Cửu Nhật SÙNG NHƯỢNG Trạch Yến Tác ".
Xin bổ túc thêm các phần sau đây :
1. Nguyên bản chữ Hán của bài thơ :
七月二十九日崇讓宅宴作 Thất Nguyệt Nhị Thập Cửu Nhựt Sùng Nhượng Trạch Yến Tác
（李商隱唐詩） ( Lý Thương Ẩn Đường Thi )

　　露如微霰下前池， Lộ như vi TIẾN há tiền trì,
月過回塘萬竹悲。 NGUYỆT quá hồi đường vạn trúc bi.
　　浮世本來多聚散， Phù thế bổn lai đa tụ tán,
紅蕖何事亦離披。 Hồng cừ hà sự diệc li phi,
　　悠颺歸夢惟燈見， Du dương qui mộng duy đăng kiến,
濩落生涯獨酒知。 HOẠCH lạc sinh nhai độc tửu tri,
　　豈到白頭長隻爾， Khởi đáo bạch đầu trường CHÍCH nhĩ,
嵩陽松雪有心期。 Tung dương tùng tuyết hữu tâm kỳ.
GHI CHÚ :
Đây là bản tìm thấy trên Google, có những chữ hơi khác hơn bản của Thầy, xin chú rõ như sau :
1. TIẾN : là hạt tuyết nhỏ, thường rơi trước khi tuyết xuống.
2. NGUYỆT : là trăng, thay vì bản của Thầy là PHONG, là gió.
3. HOẠCH : là Nấu. Trong bài Hoạch Lạc : là Trôi nổi , lưu lạc.
4. CHÍCH : là Chiếc, là Đơn độc, cô đơn.
Diễn nôm :
Thơ Làm Giữa Tiệc Ở Nhà Sùng Nhượng
Ngày 29 tháng 7
Sương đông thành tuyết rớt ngoài ao,
Trăng chiếu đầm sâu muôn trúc gào.
Đời tạm vốn thường tan lại hợp,
Sen hồng sao cũng đớn cùng đau.
Mơ màng mộng ảo đèn soi thấu,
Vất vưởng sống thừa rượu vẫn nao.
Chả lẻ bạc đầu cô độc mãi,
Tung sơn thông tuyết ước mong sao !
Đỗ Chiêu Đức diễn nôm.
________________________________________________

Mời xem PPS ĐỘC TIỂU THANH KÝ do KIM QUANG thực hiện
http://www.mediafire.com/download.php?npjz9maey380ohj

NHÂN ĐỌC
ĐỘC TIỂU THANH KÝ
.
Mới đây ,nhân đọc bài Tiễn Đổng Đại của Cao Thích có câu "Thiên hạ hà nhân bất thức quân" , trong một phút "bốc đồng" , tôi đã lạm bàn, dù chỉ là lấy cớ để chia sẻ vài cảm nghĩ riêng tư với anh chị em trong nhà để đọc cho vui thôi, về câu "Thiên hạ hà nhân khấp Tố Như" . Tố Như là tên chữ của Cụ Nguyễn Du.Tôi không tin Cụ Nguyễn Du là tác giả câu này . Như lệ thường , anh Đỗ Chiêu Đức , ông đồ nho của trường nhà, hồi âm cho biết, theo tài liệu, quả thật tác giả câu này chính là Nguyễn Du và nằm ở trong bài Độc Tiểu Thanh Ký , một bài thơ chữ Hán của Cụ . Hôm nay , gửi đến quí anh chị em trong nhà bài "Nhân Đọc Độc Tiểu Thanh Ký" , thực ra cũng chỉ là lấy cớ để hỏi thăm nhau thay lời cầu chúc an lành , cũng chỉ là để đọc mà cười nhau cho vui , và cũng là để xin được phép nói thêm một lần nữa. Nếu thơ là người, thì Cụ Nguyễn Du của tôi , Cụ Nguyễn Du mà tôi biết qua Truyện Kiều và qua một vài bài thơ chữ Hán của Cụ ,tôi vẫn không tin Cụ là tác giả bài Độc Tiểu Thanh Ký với 2 câu cuối "Bất tri tam bách dư niên hậu/ Thiên hạ hà nhân khấp Tố Như" (không biết sau ba trăm năm lẻ nữa/ thiên hạ có ai còn khóc thương cho ta ) ,dù bài này được nhiều người cho là một bài thơ hay. Còn nếu ...quả thực tác giả đúng là Cụ thì tôi đành cúi đầu chịu lỗi vậy. PKT 05/05/2012

Tri Khac Pham
Phamid1934@gmail.com

Độc Tiểu Thanh Ký
Nguyễn Du (1765 - 1820)

Tây Hồ hoa uyển tẫn thành khư
Độc điếu song tiền nhất chỉ thư
Chi phấn hữu thần liên tử hậu
Văn chương vô mệnh lụy phần dư
Cổ kim hận sự thiên nan vấn
Phong vận kỳ oan ngã tự cư
Bất tri tam bách dư niên hậu
Thiên hạ hà nhân khấp Tố Như

Dịch Xuôi : Đọc Chuyện Nàng Tiểu Thanh
(Trộm ghi lại lời "độc thoại" của Tố Như tiên sinh - PKT 05/16/2012)

Nàng ơi, vườn hoa xưa ở Tây Hồ nay đã thành đất hoang cả rồi ,
Giờ đây ,mình ta ,một trang thơ viếng , trước song ,lòng những ngậm ngùi .
Son phấn có thần, đời sau còn thương, còn tiếc người mệnh bạc,
Văn chương không mệnh ,còn lại vài bài thơ không bị thiêu hủy , ai đọc mà không xúc cảm xót xa .
Những khổ hận xưa nay thật khó hỏi trời để biết được tại sao,
Nỗi oan khiên một đời vì sắc tài phong nhã , đâu chỉ có riêng mình nàng phải gánh chịu .
Là người cùng trong một cảnh ngộ đoạn trường, hôm nay ta "khóc" nàng , không biết sau hơn ba trăm năm nữa, trong thiên hạ có còn ai "khóc" cho ta ?
Viếng Tiểu Thanh
PKT 05/16/2012

Vườn cảnh Tây Hồ đã bỏ hoang ,
Trước song, thơ viếng đốt cho nàng.
Phấn son mệnh yểu , còn lưu luyến ,
Chữ nghĩa lửa thiêu , chửa lụi tàn.
Hận sự cổ kim, trời chẳng đoái ,
Nỗi oan phong vận, đất đành mang.
Đời sau không biết còn dư lệ ,
Để khóc cho người dư lệ chăng?
Chú Thích :
(1) Tiểu Thanh Ký ghi lại một câu chuyện có thật về Phùng Tiểu Thanh (1594-1612) , người gốc Quảng Lăng , tỉnh Giang Tô , có nhan sắc, thông tuệ và giỏi thơ văn. Vì hoàn cảnh gia đình thất tán , năm 16 tuổi phải chịu cảnh làm lẽ một người họ Phùng, lại còn không may gặp phải người vợ cả dữ ,ghen tuông , bắt ở nhà riêng trên núi Cô Sơn , cạnh Tây Hồ (thuộc tỉnh Chiết Giang), không được gặp ai kể cả chồng, nếu không được phép , nên buồn bực sinh bệnh mà chết năm 18 tuổi. Nay, còn mộ ở Cô Sơn. Lúc chết , có để lại một tập thơ nhưng bị người vợ cả lấy mang đi đốt , may còn sót một số bài, được gom lại thành một tập, gọi là tập Phần Dư .

(2) Cụ Nguyễn Du , hiệu là Thanh Hiên , tự là Tố Như . Trong công việc sưu tầm các bài thơ chữ Hán của Cụ , bài Độc Tiểu Thanh Ký , lúc đầu tìm thấy chỉ gồm có 6 câu đầu . Hai câu cuối 7 và 8 , có giả thuyết là Cụ đã làm trong lúc lâm chung , được con cháu hay ai đó ghép lại, cho nên bài thơ vì thế đã bị thất niêm, câu 7 không cùng niêm với câu 6 , và câu 8 không cùng niêm với câu 1.(Lạm bàn: sao còn bận tâm chi đến niêm luật , nếu đã là một bài thơ hay? - PKT)
Phamid1934@gmail.com
.
ĐỖ CHIÊU ĐỨC: Nguyên tác và bản dịch ĐỘC TIỂU THANH KÝ
Về phần Nguyễn Du :
Thầy đã rất có lý khi nhận định rằng : Cụ Nguyễn Du , dù trong bất cứ hoàn cảnh bi thương đến độ nào , cũng không phải là người đã làm một câu than thở với mọi người về mình như vậy. Có thể chăng một người nào đó vì ngưỡng mộ thi tài của Cụ nên đã làm ra 2 câu thơ : "Bất tri tam bách dư niên hậu/ Thiên hạ hà nhân khấp Tố Như". Nhưng, thưa Thầy....
Hai câu thơ trên của Nguyễn Du làm thật, nhưng không phải đương không mà làm có hai câu, làm vì có lý do đặc biệt và đó là hai câu cuối của toàn bài thơ Thất ngôn Bát cú, mời Thầy và Các Bạn xem phần tài liệu sau đây.....Tương truyền Phùng Tiểu Thanh là một cô gái Trung Quốc sống khoảng đầu thời Minh, nhiều ý kiến cho rằng nàng là người Dương Châu, con nhà gia thế, tên chữ là Phùng Huyền Huyền. Vốn thông minh nên từ nhỏ nàng đã thông hiểu các môn nghệ thuật cầm kì thi hoạ, lại có phong tư lộng lẫy hơn người. Năm 16 tuổi, nàng được gả làm vợ lẽ cho Phùng Sinh, một công tử nhà gia thế. Vợ cả tình hay ghen lại cay độc, bắt nàng ra sống riêng trên Cô Sơn, gần Tây Hồ. Vì đau buồn, nàng sinh bệnh rồi qua đời khi mới tròn mười tám xuân xanh. Nhưng đau khổ muộn phiền được gửi gắm vào thơ nhưng phần lớn bị vợ cả đem đốt hết, may mắn còn một số bài sót lại. Người ta cho khắc in số thơ đó, đặt là Phần dư tập.Thương xót, đồng cảm với số phận của người con gái tài tình mà bạc mệnh, Nguyễn Du viết ra bài thơ này. Những người phụ nữ có tài có sắc nhưng đường đời truân chuyên bất hạnh cũng là cảm hứng lớn trong sáng tác của Nguyễn Du.
讀小青記
Độc Tiểu Thanh ký
西湖花苑盡成墟，
獨吊窗前一紙書。
脂粉有神憐死後，
文章無命累焚餘。
古今恨事天難問，
風韻奇冤我自居。
不知三百餘年後，
天下何人泣素如。 Tây hồ hoa uyển tẫn thànhkhư,
Độc điếu song tiền nhất chỉ thư.
Chi phấn hữu thần liên tử hậu,
Văn chương vô mệnh luỵ phần dư.
Cổ kim hận sự thiên nan vấn,
Phong vận kỳ oan ngã tự cư.
Bất tri tam bách dư niên hậu,
Thiên hạ hà nhân khấp Tố Như ?
Diễn nôm :Đọc Tiểu Thanh ký
Tây hồ hoa cỏ đã tàn phai
Ngơ ngẩn trước song, Ai điếu Ai ?!
Son phấn hiển linh thương yểu điệu
Văn chương bạc mệnh cháy thơ bài
Hỏi trời khôn thấu, bao ly hận
Ngậm oán càng thương, lắm sắc tài
Chẳng biết ba trăm năm sau nữa
Tố Như Ai khóc, xót thương Ai ?!
Đỗ Chiêu Đức diễn nôm.

Chân Diện Mục góp ý:
Anh Trí ơi ! Xin đừng thắc mắc nữa ! Chữ KHỐC đây là xót thương , xót thương cho HỒN TỐ NHƯ chứ không phải con người bằng xương bằng thịt Nguyễn Du ( ở đây cho ta thấy sự Khiêm Nhương của Nguyễn Du , chứ không hề có chút xíu gì tự phụ .
Khóc đây là hòa tâm sự , đồng điệu , đồng cảm ( chứ không phải tổ chức kỷ niệm , pano , cờ phướn diễn văn tràng giang đại hải ... rồi dựng cổng thu tiền vào cửa ... )
Bài trên mới là bài Thật ( không cần biết nó thật 90 hay bao nhiêu % ) . Bài dưới là bài bố láo , nên vứt béng nó đi . Mấy ông " vạch khố bắt rận " dựa vào niêm để đảo lộn đi một cách ngu si !
- 6 câu đầu của bài trên mới đúng là Phá ra Phá, thừa ra thừa , Thực ra Thực , Luận ra Luận !
( Phá : Nhân phác họa cảnh quan chung quanh mộ nàng , bèn ... Thừa .. mực nói đến chuyện nàng .... Hai câu 5,6 mới đúng là Luận ( luận hơn là Trạng ) ... LUẬN về thân phận ......
Tôi phản đối hai chữ " Độc Thoại " !!! Không ! Ở đây là " Độc Thán " thôi ..... mà là than dài ... gửi đi .... ai là ngươi than ... cùng ta . Than cho Tiểu Thanh chính là than cho ta , than cho ta tức là than ..... cho chính họ ! ( Chứ những hạng chó nhẩy bàn độc , ăn uống nhồm nhoàm nào có than cho ta !!! )
.
BỚ NÀNG TIỂU THANH
Vườn xưa hoang phế cạnh Tây Hồ
Trước cửa nghiêng mình đốt điếu thư
Son phấn ai thương thân người yểu
Lời thơ người nhớ đống tro dư
Xưa nay nỗi oán trời treo mãi
Hết kiếp giọng hờn đất giữ lâu
Ba trăm năm nữa ai người khóc
Cho kẻ khóc nàng , ấy : Tố Như
C.D.M.
.
KHÓC NÀNG TIỂU THANH
Chung quanh hoang phế lạ thường
Bài thơ ta đốt vấn vương khóc nàng
Nàng xa rồi , lắm kẻ thương
Vài vần sót lại nhiều đường khôn nguôi
Xưa nay hận , khó hỏi trời
Oan khiên theo mãi một người riêng mang
Biết chăng sau ba trăm năm
Ai người nhỏ lệ khóc chàng Tố Như
C.D.M.
.
Bản dịch PHẠM THẢO NGUYÊN:
.
Đọc Bài Ký về Tiểu Thanh
Hoang vắng Tây Hồ hoa liễu xưa
Viếng nàng bên cửa một trang thư
Chết đi để tiếc, ôi son phấn
Lụy đến tàn tro, hỡi phú thơ
Kim cổ hận kia trời khó hỏi
Tài tình oan kiếp khác gì ta
Ba trăm năm nữa trong thiên hạ
Chẳng biết ai người khóc Tố Như.
Phạm Thảo Nguyên
.
Bản dịch TRẦM VÂN:
Viếng Tiểu Thanh
Tây Hồ vườn cảnh bỏ hoang
Mình ta thơ đốt viếng nàng xót xa
Phấn son giờ đã phai nhòa
Thương người bạc mệnh tài hoa lỡ làng
Câu thơ nhả lệ đôi hàng
Lòng ôm mối hận nỗi oan một đời
Khóc nàng rưng giọt lệ rơi
Ba trăm năm nữa ai người khóc ta
Trầm Vân
.
Bản dịch SONG QUANG
.
VIẾNG TIỂU THANH
Vườn cảnh Tây Hồ đã bỏ hoang
Một mình thơ đốt viếng mộ nàng !
Phấn son thôi hết ,tàn phai nhạt
Mệnh bạc thương người kiếp dở dang
Lệ nhỏ đôi hàng thơ viết lại
Lòng vương mối hận phải đành mang
Ba trăm năm nửa ai còn nhớ ?
Có để cho ta một mảnh tang ?
SONG QUANG
______________________________

Điệp Luyến Hoa Từ

Hồng tàn hạnh nở , cánh én lưng trời , suối trôi quanh xóm nhỏ, lả tả tơ trời vương vấn, đất trích nơi nào không cỏ dại ? Cuối đời luân lạc , còn nghe được chăng tiếng ai cười ròn rã một ngày xuân ? PKT 04/19/2012

Điệp Luyến Hoa Từ
Tô Đông Pha (1037 - 1101)

Hoa thốn tàn hồng thanh hạnh tiểu
Yến tử phi thời
Lục thủy nhân gia nhiễu
Chi thượng liễu miên xuy hựu thiểu
Thiên nhai hà xứ vô phương thảo

Tường lý thu thiên tường ngoại đạo
Tường ngoại hành nhân
Tường lý giai nhân tiếu
Tiếu tiệm bất văn thanh tiệm tiểu
Đa tình khước bị vô tình não
Dịch Xuôi : Một Bài Từ Theo Điệu Điệp Luyến Hoa
PKT 04/17/2012

Hoa rụng cánh hồng tàn mà hạnh vẫn còn xanh non
Một cánh én chao nghiêng lưng trời
Dòng suối biếc lững lờ trôi quanh xóm vắng
Bông liễu trên cành gió thổi bay tơi tả gần hết
Cuối trời nơi nào không có cỏ hương mọc

Bên trong tường là cây đu , bên ngoài là con đường thiên lý
Bên ngoài có một người đang đi
Bên trong nghe tiếng người đẹp đang chơi đu cười ròn rã
Tiếng cười nhỏ dần, nhỏ dần ...
Ai đâu có hay tiếng cười vô tình đã theo mãi khách đa tình, không quên được

Điệp Luyến Hoa Từ
PKT 04/17/2012

Hồng đà phai, hạnh còn xanh nụ ,
Cánh én chao nghiêng ,
Dòng suối lượn quanh xóm ,
Bông liễu bay lả tả theo gió ,
Đất trích nơi nào không cỏ dại .

Tường ngăn cây đu , đường thiên lý ,
Ngoài tường người đi ,
Sau tường nghe ròn rã ,
Tiếng cười xa dần, tưởng mất hẳn ,
Đâu hay theo mãi ai ngàn dặm .
.
Tri Khac Pham
Phamid@msn.com
.
Thêm bản dịch của CDM:
.
TIẾNG CƯỜI ĐUỔI THEO
Hoa rụng buồn , hạnh bớt xanh
Én chao nhanh
Nước biếc nhiễu quanh thành
Tơ liễu tung bay dìu dặt
Buồn như cỏ mông mênh
Nàng đu trong vườn vắng
Ta ngoài đường bước nhanh
Tiếng cười đuổi theo không dứt
Vô tình níu tim khách đa tình
C.D.M.
_______________________________________________

XUÂN TIÊU NHẤT KHẮC TRỊ THIÊN KIM
Xuân Tiêu
Tô Đông Pha (1037 - 1101)
春宵一刻值千金，
花有清香月有阴。
歌管楼台声细细，
秋千院落夜沉沉。

Xuân tiêu nhất khắc trị thiên kim
Hoa hữu thanh hương nguyệt hữu âm
Ca quản lâu đài thanh tế tế
Thu thiên viện lạc dạ trầm trầm

Dịch Xuôi : Đêm Xuân
PKT 04/17/2012

Đêm xuân mỗi khắc giá ngàn vàng
Hương hoa thơm mát , bóng trăng sáng lung linh
Tiếng đàn sáo từ trên lầu cao nghe réo rắt
Cây đu ngoài sân vắng chìm trong bóng đêm thâu
Chú Thích :

Thu thiên là cây đu , dùng trong một trò chơi vui xuân đánh đu của con gái.

Đêm Xuân
PKT 04/17/2012

Đêm xuân mỗi khắc giá ngàn vàng ,
Hoa nguyệt, nguyệt hoa những rộn ràng.
Tiếng sáo nhà ai nghe réo rắt ,
Cây đu, sân vắng, khối tình mang.

Phụ Chú : Cây đu, sân vắng, khối tình mang .Có thể Tô tiền bối , lúc làm bài thơ Xuân Tiêu này đã nhớ đến Triêu Vân , một người thiếp trẻ , đi theo họ Tô trên bước đường lưu đầy chẳng may bị bệnh chết sớm. Đêm xuân , một khắc giá nghìn vàng, hoa tỏa hương lành , trăng tỏ lung linh , vẳng nghe tiếng sáo nhà ai thổi réo rắt , nhìn ra ngoài sân vắng , cây đu im lìm chìm trong bóng đêm thanh, lại nhớ đến người đẹp đánh đu ,cùng vui xuân năm nào , giờ đây đã về Cõi Phật, bỏ nhà thơ lại một mình ở nơi đất trích trong một đêm xuân như đêm nay.

Tri Khac Pham
Phamid@msn.com
Đỗ Chiêu Đức Diễn nôm :
Ngàn vàng một khắc đêm xuân
Hoa thơm trăng đẹp cũng ngần ấy thôi
Vẳng đưa tiếng nhạc bồi hồi
Đu không, sân vắng, đêm trôi mơ màng !
ĐCĐ
____________________________________________________________

XUÂN NHẬT NGẪU TÁC
Gần một đời bận rộn, bị ràng buộc bởi những bổn phận và trách nhiệm chu toàn, thực tôi chưa bao giờ nghĩ đến một cuộc sống "phóng hoài" thảnh thơi. Lại thêm tự biết thân, tài trí không có, nên cũng chưa bao giờ nghĩ đến chuyện "kinh thế" giúp đời. Còn nói chi đến chuyện xa vời ,ngồi câu bến vắng không đợi cá ,mà chỉ là để hưởng thú ngắm nhìn trời trăng mây nước , gió xuân hây hẩy , sóng nhỏ vỗ bờ xa. Chẳng qua , ngày xuân , đọc được một bài thơ, cảm thấy hay, nên ngồi loay hoay chuyển dịch, trò chuyện với người xưa qua chữ nghĩa cho bớt nỗi lạc lõng cô đơn, xong rồi ngồi chép lại gửi đến quí anh chị em con cháu trong nhà và các thân hữu để đọc cho vui mà thôi. Cầu chúc an lành. Quí mến ,

Tri Khac Pham
Phamid@msn.com

Xuân Nhật Ngẫu Tác
Ôn Đình Quân (- 858 -)

Tây viên nhất khúc diễm dương ca
Nhiễu nhiễu xa trần phụ bệ la
Tự dục phóng hoài do vị đắc
Bất tri kinh thế cánh như hà
Dạ văn mãnh vũ phan hoa tận
Hàn luyến trùng khâm giác mộng đa
Điếu chử biệt lai ưng cánh hảo
Xuân phong hoàn vị khởi vi ba

Dịch Xuôi : Ngày Xuân Ngẫu Hứng Làm Thơ
PKT 03/02/2012

Một khúc ca xuân hát trong vườn tây
Bụi xe nhiễu đầy ở chốn ẩn cư này
Muốn sống thảnh thơi nhưng vẫn chưa được
Lại không có tài giúp đời nên chẳng biết tính sao đây
Nghe đêm mưa dữ chắc hoa bị rụng hết
Mến lạnh chăn ấm nệm êm hẳn lắm mộng thôi
Riêng ra bến sông ngồi câu cá là ưng ý nhất
Gió xuân theo làn nước gợn sóng lăn tăn

Xuân Nhật Ngẫu Tác
PKT 03/02/2012

Vườn tây một khúc diễm dương ca ,
Bụi nhiễu đường xe chốn bệ la .
Cuộc sống thảnh thơi, lo chửa được ,
Nước cờ bương trải , tính không ra .
Đêm nghe mưa dữ , thương hoa rụng,
Lạnh mến chăn êm , tội mộng đa.
Một chiếc thuyền câu trên bến vắng ,
Gió xuân , sóng nhỏ vỗ bờ xa.

Chú Thích :

(1) Diễm dương ca = Xuân ca
(2) Bệ la = Tên một loại cỏ rêu. Ý chỉ nơi người ở ẩn
Tri Khac Pham
Phamid@msn.com
.
SONG QUANG:
XUÂN VỀ , NGẨU HỨNG LÀM THƠ
.
Đã hết Xuân rồi nhưng gặp thơ Thầy thì cũng không chối từ được,mặc dù làm không hay nhưng ý và nghĩa rất thích hợp với lòng mình Thôi thì cũng gắng gượng dăm ba chữ để gọi là vui với "vườn thơ thẩn" và cầu chúc mọi an lành với nhóm nhà và Quí Thầy vậy.Đây không phải là bài dịch mà chỉ là mượn ý nguyên tác của người xưa để có thể giải khuây trong chốc lác.Kính cẩn và đa tạ.SQuang
.XUÂN VỀ , NGẨU HỨNG LÀM THƠ(Thoát ý bài thơ "Xuân nhật ngẩu tác"của Ôn Đình Quân)do Thầy PKT dịchXuân về,ngẩu hứng mấy vần thơNơi ở vươn đầy bụi đất nhơMuốn sống an nhàn đâu có được !Không tài ,sao giúp được đời cơ ?Đêm khuya mưa gió thương hoa rụng !Nệm ấm,chăn êm chắc dễ mơRa bến ngồi câu là hợp ýTrông làn sóng gợn tấp xô bờ .SONG QUANG
.
ĐỖ CHIÊU ĐỨC:
Kính Thầy,

Xin cho Đỗ Chiêu Đức bổ sung một số chi tiết nhé !

(1). Lý lịch Tác giả :
　溫庭筠(約812～866／870)，中國唐代詩人、詞人。本名岐，字飛卿。太原祁（今山西祁縣）人。溫庭筠的先世溫彥博雖是宰相，溫庭筠是溫彥博的裔孫。可是，到了溫庭筠的時候，其家世已經衰微了。溫庭筠自幼好學，長於詩詞，喜譏刺權貴，多觸忌諱。由於形貌奇醜，因號“溫鍾馗”。

(2). Nguyên tác bài thơ :
春日偶作（溫庭筠唐詩）
　　西園一曲豔陽歌，擾擾車塵負薜蘿。
　　自欲放懷猶未得，不知經世竟如何。
　　夜聞猛雨判花盡，寒戀重衾覺夢多。
　　釣渚别來應更好，春風還爲起微波。
Dịch đoạn lý lịch trên :
Ôn Đình Quân ( khoảng 812-866/ 870 ), là thi nhân đời Đường, lại giỏi về Từ. Tên thật là Kỳ, tự là Phi Khanh. Người đất Kỳ, thuộc Thái Nguyên ( là Huyện Kỳ của tỉnh Sơn Tây hiện nay ). Nội tổ là Ôn Ngạn Bác, làm đến Tể Tướng. Nhưng đến đời Ôn Đình Quân thì gia thế đã suy vi. Ôn tự nhỏ đã hiếu học, giòi về thi, từ, thích châm biếm người quyền quý và thường hay phạm những điều úy kỵ của họ.Vì diện mạo xấu xa , nên còn có biệt hiệu là " Ôn Chung Quỳ " ( Chung Quỳ là vị thần chuyên môn bắt ma quỷ, diện mạo trông rất dữ dằn ).

(3). Diễn nôm Lục Bát :

Vườn tây một khúc hát vui
Tiếng xe bỏ mặc bụi vùi bệ la
Thả lòng ý muốn hoan ca
Kinh bang tế thế khó mà trông mong
Đêm mưa hoa rụng sạch không
Mấy lần chăn ấm mộng lòng khát khao
Buông câu trên bến hôm nào
Gió xuân hây hẩy sóng dào dạt khua !

Đỗ Chiêu Đức
Kính.
________________________________________________________

Tam Quốc Diễn Nghĩa Đề Từ
Đầu xuân , nhân dịp phúc đáp thư cúa một em học trò cũ, tôi đã ngồi sửa lại bản phỏng dịch( tháng 8 năm 2010) bài Tam Quốc Diễn Nghĩa Đề Từ của Dương Thận. Đọc đi đọc lại thấy thấm. Xin được chia sẻ cùng quí anh chị em trong nhà. Cầu chúc một cuối tuần vui. Quí mến ,

Tri Khac Pham
Phamid@msn.com

Tam Quốc Diễn Nghĩa Đề Từ
Dương Thận (1488-1559)

Cổn cổn Trường Giang đông thệ thủy
Lãng ba đào tận anh hùng
Thị phi thành bại chuyển đầu không
Thanh sơn y cựu tại
Kỷ độ tịch dương hồng

Bạch phát ngư tiều giang chử thượng
Quán khan thu nguyệt xuân phong
Nhất hồ trọc tửu hỷ tương phùng
Cổ kim đa thiểu sự
Đô phó tiếu đàm trung

Dịch Nghĩa : Một Bài Từ Mở Đầu Truyện Tam Quốc
PKT 02/17/2012

(1) Cuồn cuộn Trường Giang chảy về biển đông
      Sóng hoa vùi cuốn hết anh hùng
      Thị phi thành bại đều không cả
      Non xanh xưa còn đó , bao độ nắng chiều hồng

(2) Trên bến sông hai lão trượng ngư tiều đầu đã bạc
      Ngày tháng bạn cùng gió mát trăng thanh (thu nguyệt xuân phong)
      Mừng gặp nhau một hồ rượu nhạt
      Khề khà chuyện đời dâu bể cười vui.

Ca Từ Mở Đầu Truyện Tam Quốc
PKT 02/17/2012
Bài 1 :

Cuồn cuộn Trường Giang về biển cả ,
Sóng hoa vùi dập hết anh hùng.
Chính tà thành bại trôi theo nước ,
Núi cũ bao chiều bóng tịch dương .

Đôi bạn ngư tiều đầu bạc trắng ,
Gió trăng bến nước tháng ngày trôi.
Gặp nhau mừng cạn hồ rượu nhạt,
Kim cổ bể dâu, phó mặc đời.

Bài 2 :(Theo Điệu Lâm Giang Tiên)

Trường Giang cuồn cuộn đổ ra biển ,
Sóng nổi dìm hết anh hùng ,
Chính, tà, thành, bại thoắt thành không ,
Non xanh xưa còn đó ,
Bao độ nắng chiều hồng !

Hai lão ngư tiều, trên sông nước ,
Trăng thanh, gió mát rong chơi ,
Hồ rượu tương phùng chừng đã vơi ,
Cổ kim thiên hạ sự,
Khề khà , cười vui thôi !

Chú Thích :

Bài Tam Quốc Diễn Nghĩa Đề Từ đã được nhà thơ Dương Thận , giữa đời nhà Minh , làm theo điệu Lâm Giang Tiên , gồm có 2 phân đoạn , mỗi phân đoạn 5 câu , các câu 1 , 2, 3 , 4, 5 theo thứ tự có 7 chữ, 6 chữ , 7 chữ, 5 chữ , và 5 chữ. Chữ cuối trong các câu 2 , 3, và 5 trong mỗi phân đoạn thường có vần hợp với nhau.
____________________________________________________________________________________

Nam Phương Ca Khúc
Khuyết Danh

Trượng phu sanh bất năng phi can chiết hạm vị thế phù cương thường
Tiêu dao tứ hải , hồ vị hồ thử hương
Hồi đầu nam vọng mạc vô cực hề , thiên vân nhất sắc đồ thương thương
Lập công bất thành, học bất tựu , thiếu tráng hữu cơ thời hề , tọa thị bách niên thân thế khu âm dương
Phủ chưởng cuồng ca vấn tư thế , mang mang thiên địa , an đắc tri nhất tri kỷ hề , thí lai đối chước hữu dư thương
Dư thương trịch hướng đông minh thủy , đông minh chi thủy vạn đội khởi cuồng lan
Dư thương trịch hướng tây sơn vũ , tây sơn chi vũ nhất trận hà uông dương
Dư thương trịch hướng bắc phong khứ , bắc phong dương sa tẩu thạch phi thù phương
Dư thương trịch hướng nam thiên vụ , vụ trung hữu nhân khai khẩu nhất ẩm cừ nhiên túy
Thiên địa vũ trụ hồn tương vong , dư bất túy hĩ , dư hành dư chí
Nam nhi tự cổ sự tang bồng , hà tất cùng sầu khấp phần tử

Chú Thích : Nam Phương Ca Khúc là tên tạm đặt cho một khúc ca (vì khúc ca này không có tựa đề và không biết tên tác giả) trích trong Hạn Mạn Du Ký cúa Cụ Nguyễn Bá Trác(1881-1945) đăng trong Nam Phong Tạp Chí năm 1920. Bài Hồ Trường của Nguyễn tiên sinh cho đến nay vẫn còn được mọi người yêu thích, là bản phỏng dịch từ nguyên tác Nam Phương Ca Khúc này.
Hồ Trường
Nguyễn Bá Trác(1881-1945)
Trượng phu không hay sé gan bẻ cột phù cương thường
Hà tất tiêu dao bốn bể , luân lạc tha hương
Trời nam nghìn dặm thẳm , mây nước một màu sương
Học không thành , danh chẳng lập , trai trẻ bao lâu mà đầu bạc , trăm năm thân thế bóng tà dương
Vỗ tay mà hát , nghiêng đầu mà hỏi , trời đât mang mang, ai là tri kỷ , lại đây cùng ta cạn một hồ trường .
Hồ trường ! Hồ trường ! Ta biết rót về đâu?
Rót về đông phương , nước bể đông chảy xiết sinh cuồng lan
Rót về tây phương , mưa tây sơn từng trận chứa chan
Rót về bắc phương , ngọn bắc phong vi vút , đá chạy cát dương
Rót về nam phương , trời nam mù mịt , có người quá chén , như điên như cuồng
Nào ai tỉnh , nào ai say , chí ta ta biết , lòng ta ta hay
Nam nhi sự nghiệp ở hồ thỉ , hà tất cùng sầu đối cỏ cây !

Ta Rượu
PKT 02/13/2012

Trượng phu , không vì đất nước phanh gan đẩy cột gìn giữ cương thường, bốn biển nổi chìm, luân lạc tha phương . Đoái trông về phương nam, mịt mù , trời mây một màu xanh ngắt .Chức nghiệp không tròn, học hành dang dở , tuổi trẻ một thời ,ngồi nhìn trăm năm thân thế tháng ngày trôi .Vỗ tay cuồng hát nghêu ngao ,đất trời mang mang, hỏi ai tri kỷ cùng ta chén cạn, chén đầy ?

Ta rượu biển đông , biển đông dậy sóng,
Ta rượu núi tây , mưa núi bạt ngàn,
Ta rượu gió bắc , cát đá tung bay,
Ta rượu trời nam, càn khôn túy lúy .

Cổ kim đông tây nam bắc , tất cả rồi tiêu tán , nào ai có tỉnh mà ta sao lại không say .Nam nhi chí tang bồng hồ thỉ , mắc mớ chi buồn mỗi lần nhớ đến đất tổ quê cha !

Tri Khac Pham
Phamid@msn.com
______________________________________________________________

Không lời vẫn thiết tha
TÂM AN cho Giáng Sinh & Năm Mới AN LÀNH và HẠNH PHÚC

Cuối năm thơ thẩn , đã gửi đi một chút "nhạc" Lý Bằng Không Hầu Dẫn của Lý Hạ , một chút "thơ" Hà Mãn Tử của Trương Hựu , nay xin được gửi một chút "thiền" , tìm được trong một bài thơ Ẩm Tửu rất xưa của Đào Tiềm , để mọi người thân quí đọc cho vui. Có phải "tâm an" là chìa khóa cho chúng ta mở cửa bước vào một năm mới an lành và hạnh phúc ?PKT 12/19/2011

Ẩm Tửu
Đào Tiềm (365 - 427)

Kết lư tại nhân cảnh
Nhi vô xa mã huyên
Vấn quân hà năng nhĩ
Tâm viễn địa tự thiên
Thái cúc đông lý hạ
Du nhiên kiến nam sơn
Sơn khí nhật tịch giai
Phi điểu tương dữ hoàn
Thử trung hữu chân ý
Dục biện dĩ vong ngôn

Dịch Nghĩa : Uống Rượu

Nhà gianh giữa chợ đời
Ngựa xe chạy ồn ào cũng không bận tâm
Hỏi ông sao được thế
(Lòng trong không vướng chút bụi trần ) (?)
Hái cúc dưới giàn đông
Thảnh thơi nhìn núi nam
Khí núi ráng chiều đẹp
Chim rủ nhau bay về
Trong cảnh có chân ý
Muốn nói ra nhưng đã quên lời

Chú Thích : Đào Tiềm (365-427), thời Đông Tấn , trước thời Đường , nổi tiếng với bài Qui Khứ Lai Từ (bài từ Về Đi Thôi) , bỏ quan, về cày ruộng vì không chịu được cảnh luồn cúi chốn quan trường.

Không Lời Vẫn Thiết Tha
PKT 12/19/2011

Lều gianh giữa phố thị
Huyên náo tịnh như không
Sao được như ông vậy
Tâm an, lòng nhẹ bâng
Dưới giàn đông hái cúc
Thanh thản ngắm non xa
Ráng hồng vương sương núi
Chim bay động nắng tà
Đối cảnh , ngộ chân ý
Không lời, vẫn thiết tha

Tri Khac Pham
Phamid@msn.com
________________________________________

HÀ MÃN TỬ
.
Chút "thơ"(!) cuối năm thay lời cầu chúc một Mùa Giáng Sinh An Lành và Hạnh Phúc đến mọi người thân quí.

Người xưa ,sau một thời ly loạn , lúc về già , cũng còn tìm lại được nhau qua một bài hát đã cùng nhau ca hát ngày nào. Còn tôi , bây giờ , một mình , "Ngồi tựa gốc quế , mơ màng , không ngủ / Sương khuya xuống nhẹ , ướt vầng trăng lạnh nào hay" (y' thơ Lý Hạ trong bài Lý Bằng KHầu Dẫn ).

Tri Khac Pham
Phamid@msn.com

Hà Mãn Tử
Trương Hựu (Đời Đường Hiến Tôn 806-821)

Cố quốc tam thiên lý
Thâm cung nhị thập niên
Nhất thanh Hà Mãn Tử
Song lệ lạc quân tiền

Hà Mãn Tử
PKT 12/09/2011

Quê xa ba vạn dặm ,
Cung cấm hai mươi năm .
Nghe hát bài ca cũ ,
Khóc nhìn...chàng đấy chăng?

Chú Thích. Theo Đỗ Bằng Đoàn và Bùi Khánh Đản trong Đường Thi Trich Dịch :

(1) Hà Mãn Tử , tên một cung nữ đời Đường Minh Hoàng (712-756), người đẹp , thơ hay , giỏi âm luật , vì thất ý vua nên bị tội , đã làm ra ca khúc Hà Mãn Tử để thân oan, ý lời thống thiết , người nghe cảm thương ,khôn cầm được dòng lệ.

(2) Chàng là Lạc Hàn Lâm , nàng là Hồ Nhi Tử, cùng trong đội nhạc cung đình Lê Viên thời Đường Minh Hoàng. Vì loạn An Lộc Sơn năm 755, Lê Viên thất tán , gần 40 năm sau , cả hai đều đã già lão, nhưng còn duyên may , gặp lại , nhận ra được nhau qua bài Hà Mãn Tử, một bài ca đã cùng nhau ca hát ngày nào.
__________________________________________________________________________

                               SONG QUANG góp tiếng thơ
                               HÀ MÃN TỬ
.
                               Cố quốc xa vời ba vạn dậm
                               Cấm cung lưu giữ hai mươi năm
                               Chợt nghe câu hát ngày xưa đó
                               Có phải chàng đây, lệ khóc thầm ?
                                                SONG QUANG
__________________________________________________

LÝ BẰNG KHÔNG HẦU DẨN
Nhân ngày lễ Tạ Ơn 11/25, tôi đi tìm nhạc trong thơ Lý Hạ qua bài Lý Bằng Không Hầu Dẫn. Cảm thấy hay nhưng tiếc là đã không rành về âm luật và đã không hiểu hết được ý lời của tác giả. Chỉ là viết ra theo hứng gửi đi thay lời chúc "Happy Thanksgiving !" đến mọi người thân quí mà thôi. Cầu chúc an lành. Quí mến ,

Tri Khac Pham
Phamid@msn.com

Thái Thạch Hoài Cổ
Nguyễn Trãi (1380 - 1442)

Nhân nói đến Thi Phật Vương Duy , Thi Thánh Đỗ Phủ , Thi Tiên Lý Bạch , và Thi Quỉ Lý Hạ trong Đường Thi, tôi mới hiểu được điều này . Mê thơ của 4 nhà thơ này nên hậu thế muốn cho các vị đều bất tử. Phật và Thánh đã ở ngoài vòng sinh tử nên Vương Duy và Đỗ Phủ hẳn được sống mãi trong lòng mọi người rồi. Còn hai vị Thi Tiên Lý Bạch và Thi Quỉ Lý Hạ , vẫn còn trong vòng sinh tử , nên mới có chuyện kể . Chuyện kể Thi Tiên rượu say nhảy xuống ôm trăng nằm ngủ dưới lòng sông Thái Thạch lại không chết vì được cá kình chở bay lên Thiên Hà để nhà thơ tiếp tục uống rượu , ngằm trăng , làm thơ. Thi Quỉ , mới 27 tuổi đầu , đau yếu , bệnh nhưng không chết đâu , nhà thơ được thiên sứ xuống đón về trời đế làm thơ mừng ngôi lầu Bạch Ngoc mới được cất xong đấy. Chuyện thực hay hư cũng khó biết lắm. Ta là người đang mơ hóa bướm hay ta là bướm đang mơ thành người đây. Vừa mới gửi đi chuyện về Thi Quỉ Lý Hạ , bây giờ xin được gửi đi chuyện vê Thi Tiên Lý Bạch qua bài Thái Thạch Hoài Cổ của Nguyễn Trải để các anh chị em quí mến đọc cho vui. Cầu chúc an lành. PKT 11/19/2011

Tri Khac Pham
Phamid@msn.com

Thái Thạch Hoài Cổ
Nguyễn Trãi (1380 - 1442)

Thái Thạch tằng văn Lý trích tiên
Kỵ kình phi khứ dĩ đa niên
Thử giang nhược biến vi xuân tửu
Chỉ khủng ba tâm thượng túy miên

Thái Thạch Hoài Cổ
PKT 11/19/2011

Từng nghe Lý trích tiên ở Thái Thạch ,
Đã cỡi cá kình bay mất lâu rồi.
Ví thử sông này biến thành xuân tửu ,
Hẳn ai còn say ngủ giữa sóng vùi.

Chú Thích :

Lý trích tiên , ông tiên bị đọa giáng trần họ Lý , chỉ nhà thơ Lý Bạch , một đời nổi tiếng thơ rượu , lúc chết, mộ chôn ở bờ sông Thái Thạch , thuộc dòng Trường Giang , tỉnh An Huy. Truyền thuyết , trong một đêm rượu say, nhà thơ đã nhảy xuống ôm trăng dưới lòng sông, nhưng lại không chết , vì đã được cá kình chở bay đi làm thơ uống rượu đời đời ở trên Thiên Hà rồi. Ngôi mộ hiện nay ở Thái Thạch chỉ là một ngôi mộ giả.

Tri Khac Pham
Phamid@msn.com

Xương Cốc Bắc Viên Tân Duẩn

Trong thế giới Đường Thi , Vương Duy được tôn xưng là Thi Phật , Đỗ Phủ là Thi Thánh, Lý Bạch là Thi Tiên , và Lý Hạ là Thi Quỉ . Gần đây, duyên may , tôi đọc được bài Sợ của Niên Trưởng Nguyễn Văn Trường trong Trang Nhà và hôm nay lại đọc được bài Xương Cốc Bắc Viên Tân Duẩn của Thi Quỉ Lý Hạ. Xin gửi bài này với phần phỏng dịch để mọi người thân quí trong nhà đọc cho vui cuối tuần . Nhân thể , cũng còn muốn là để chia sẻ với người xưa và với mọi người, nỗi SỢ lớp trẻ ,ở thời buổi này , vì hoàn cảnh sinh sống , ngại chúng sẽ không còn tha thiết đến chữ nghĩa châu ngọc của tiền nhân để luôn sửa mình , ăn ở sao cho có tình có nghĩa nữa, mặc dù trong thâm tâm ,thực tình, tôi cũng chỉ còn biết luôn mong ít nhất, con cháu chúng ta có được một đời sống mà chúng cám thấy hạnh phúc là được rồi.

PKT 11/19/2011

_________________________________________________________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

Lạc lõng ở những ngày tháng còn lại , còn một chút tình cũng không nói được nên lời , nên tôi viết ra đây.

Tri Khac Pham
Phamid@msn.com

Một Thuở Mây Trắng Hạc Vàng

Người xưa đã cỡi hạc vàng đi mất. Nơi này chỉ còn trơ lại một ngôi lầu trống . Hạc vàng một lần bay đi là không trở lại nữa.
Mây trắng bồng bềnh thiên cổ mênh mang. Dưới bến Hán Dương , bờ cây lung linh soi nước. Xa xa trên cồn Anh Vũ, cỏ hương
rậm rạp ngút ngàn. Trời sắp tối rồi , quê nhà nơi đâu. Khói sóng trên sông không khỏi ngậm ngùi. (Hoàng Hạc Lâu- Thôi Hiệu)
Thế là từ đó , huyền thoại một thuở mây trắng hạc vàng , để cho ai kia , một chiều đất khách , trên lầu vắng,
thổi khúc sáo ngọc mà tưởng như nghe được tiếng động khẽ khàng của từng cánh mai, tháng ngày rơi rụng ,
trong một không gian xưa, nay đã không còn nữa.

A- Hà Thời Hoàng Hạc Trùng Lai - Ngày Nào Hạc Vàng Trở Lại

Hoàng Hạc Lâu
Thôi Hiệu (?- 756)
黃鶴樓
昔人已乘黃鶴去，
此地空餘黃鶴樓。
黃鶴一去不復返，
白雲千載空悠悠。
晴川歷歷漢陽樹，
芳草萋萋鸚鵡洲。
日暮鄉關何處是，
煙波江上使人

Tích nhân dĩ thừa hoàng hạc khứ
Thử địa không dư hoàng hạc lâu
Hoàng hạc nhất khứ bất phục phản
Bạch vân thiên tải không du du
Tình xuyên lịch lịch Hán Dương thụ
Phương thảo thê thê Anh Vũ châu
Nhật mộ hương quan hà xứ thị
Yên ba giang thượng sử nhân sầu

Hoàng Hạc Lâu
PKT 08/01/2010

Hạc đã chở Tiên về cõi Thơ ,
Lầu xưa còn đó đứng chơ vơ.
Hạc vàng một thuở đâu về nữa ,
Mây trắng ngàn năm vẫn đợi chờ.
Bến vắng Hán Dương cây rỡn nắng ,
Cồn xa Anh Vũ cỏ khoe tơ.
Chiều rồi , quê cũ , phương nào nhỉ ,
Khói sóng trên sông luống thẫn thờ.


Hạc Đâu Về Nữa
PKT 08/01/2011

Xưa Tiên cỡi hạc lên trời ,
Lầu thơ bỏ lại bên đời bơ vơ.
Hạc đâu về nữa mà chờ ,
Ngàn năm mây trắng lững lờ trôi ngang.
Hán Dương bến đợi nắng vàng,
Cồn hoang Anh Vũ cỏ ngàn xanh lơ.
Trời chiều đất khách ngẩn ngơ ,
Sầu theo khói sóng vật vờ về đâu.

B- Đản Kiến Bạch Vân Phi Khứ - Chỉ Thấy Mây Trắng Nổi Trôi

Một Câu Đối Về Lầu Hoàng Hạc
(Khuyết Danh?)

Hà thời hoàng hạc trùng lai/ thả cộng đảo kim tôn /kiêu châu chử thiên niên mậu thảo
Đản kiến bạch vân phi khứ / dữ thùy xuy ngọc địch /lạc giang thành ngũ nguyệt mai hoa
Dịch Nghĩa :
PKT 08/01/2011

Những mong bao giờ hạc vàng trở lại / với bạn chén vàng/ đảo tưới cỏ xanh ngàn năm trên cồn vắng
Chỉ thấy lúc này mây trắng bay đi / cùng ai sáo ngọc/ thổi rụng mai vàng lạc độ xuống thành xưa

C- Dữ Thùy Xuy Ngọc Địch - Cùng Ai Thổi Sáo Ngọc

Đề Bắc Tạ Bi
Lý Bạch (701-762)

Nhất vi thiên khách khứ Trường sa
Tây vọng Trường An bất kiến gia
Hoàng Hạc lâu trung xuy ngọc địch
Giang Thành ngũ nguyệt lạc mai hoa

Dịch Nghĩa : Đề Bia Bắc Tạ
PKT 08/01/2011

Làm thân khách biếm bị đầy đến Trường Sa
Trông về phía tây Trường An không thấy nhà đâu cả
Thổi khúc sáo ngọc ớ trong lầu Hoàng Hạc
Nghe như hoa mai tháng năm rụng ở Giang Thành

Lạc Mai Hoa
PKT 08/01/2011

Chút thân biếm đọa, nỗi đường xa ,
Dõi bóng chiều hôm chẳng thấy nhà.
Tiếng sáo u buồn trên gác vắng ,
Nghe như mai rụng tháng ngày qua.
Chú Thích :
(1) Lầu Hoàng Hạc nằm trên ghềnh đá Hoàng Hộc bên dòng Trường Giang thuộc huyện Vũ Xương tỉnh Hồ Bắc
(2) Tương truyền Phí Văn Vỹ (hay Vương Tử An) tu thành Tiên cỡi hạc vàng bay đi mất từ lầu Hoàng Hạc
(3) Bia Bắc Tạ dựng trước lầu Hoàng Hạc.
(4) Bài "Đề Bắc Tạ Bi" còn có tựa đề khác là "Dữ Sử Lang Trung Ẩm Thính Hoàng Hạc Lâu Thượng Xuy Địch"
(Cùng Sử Lang Trung Uống Rượu Nghe Sáo Thổi Trên Lầu Hoàng Hạc)
(5) Thiên khách = quan bị giáng chức đi đầy.
(6) Trường Sa = Nơi Giả Nghị đời nhà Hán bị lưu đầy vì gian thần hãm hại.
Nay, thuộc huyện Trường Sa , tỉnh Hồ Nam.
(7) Trường An , kinh đô nhà Đường , nay thuộc huyện Trường An , tỉnh Thiểm Tây.
(8) Lạc mai hoa = Hoa mai rụng. Còn là tên một khúc nhạc sáo, âm điệu thê thiết, gợi nỗi nhớ nhà

Chúc Mừng

Wednesday, June 8, 2011 10:55 AM

From:

"Tri Pham" <phamid@msn.com>

To:

"Phuc Le Thien" phucle2@gmail.com

Hay tin , qua trang nhà PTGDTDUSA , anh Lê Thiện Phúc, bên Úc , vừa nhận được Văn Bằng Tiến Sĩ về Ngữ Học. Bản dịch bài Tuyên Châu Tạ Diểu Lâu Biệt Hiệu Thư Thúc Vân của Lý Bạch, dù tôi đã mất nhiều công phu "gọt rũa", vẫn không vừa ý. Chỉ là để chia sẻ chút niềm say mê chữ nghĩa và gọi là món quà "cây nhà lá vườn" góp vui cùng nhà Tân Tiến Sĩ Ngữ Học và các thân hữu trong gia đình PTG-ĐTĐ. Anh Phúc , chúng tôi chúc mừng anh ! Quí mến ,

Tri Khac Pham
CGS PTG 1968-75
Phamid@msn.com

Tuyên Châu Tạ Diểu Lâu Biệt Hiệu Thư Thúc Vân
Lý Bạch (701-762)

Khí ngã khứ giả tạc nhật chi nhật bất khả lưu
Loạn ngã tâm giả kim nhật chi nhật đa phiền ưu
Trường phong vạn lý tống thu nhạn
Đối thử khả dĩ hàm cao lâu
Bồng Lai văn chương Kiến An cốt
Trung gian Tiểu Tạ hựu thanh phát
Câu hoài dật hứng tráng tứ phi
Dục thướng thanh thiên lãm minh nguyệt
Trìu đao đoạn thủy thủy cánh lưu
Cử bôi tiêu sầu sầu cánh sầu
Nhân sinh tại thế bất xứng ý
Minh triêu tản phát lộng biên châu (/chu)

Dịch Nghĩa : Trên Lầu Tạ Diểu Ở Tuyên Châu Đưa Tiễn Hiệu Thư Thúc Vân
PKT 06/08/2011

Bỏ ta mà đi hôm qua , ngày đã qua rồi, không níu kéo lại được
Nhiễu loạn lòng ta hôm nay, lại là ngày có nhiều buồn lo
Trong trời thu ,gió dài muôn dặm đưa tiễn cánh nhạn bay
Đối cảnh, không thể không uống đến say với nhau ở trên lầu thơ này
Văn chương phong cách Kiến An tiêu sái thoát tục
Thi tứ Tiểu Tạ phóng dật tài hoa
Lòng đầy hứng khởi , ý thơ phiêu bồng
Muốn bay lên trời xanh ngắm vầng trăng sáng
Rút đao chém nước , nước không đứt đoạn ,vẫn chảy
Nâng chén giải buồn , buồn vẫn còn buồn , không vơi
Sống ở đời này, trong vòng danh lợi, đâu được như ý
Mai sáng, xõa tóc , thả con thuyền nhỏ , ngày tháng tiêu dao

Tiễn Bạn Trên Lầu Tạ Diểu
PKT 06/08/2011

Ngày qua, đi mất, giữ không được,
Ngày nay, nhiễu loạn, những lo âu.
Muôn dặm gió thu theo cánh nhạn ,
Lầu thơ say tỉnh tiễn đưa nhau.
Văn chương Kiến An tiêu sái ,
Thi tứ Tiểu Tạ thanh tao.
Lòng tràn hứng khởi ý phiêu hốt ,
Muốn lên Vân Hán ngắm trăng sao.
Rút đao chém nước , nước không đứt ,
Nâng chén giải sầu, sầu chẳng vơi.
Thiết tha chi nữa vòng danh lợi,
Sớm mai, xõa tóc , rong thuyền chơi .

Chú Thích :

(1) Lầu Tạ Diểu , ở phía bắc phủ Ninh Quốc, Tuyên Châu ,nay thuộc tỉnh An Huy, do Tạ Diểu khi làm Thái Thú Tuyên Châu cho xây cất.
(2) Văn Chương phong cách Kiến An , văn chương bồng lai , chỉ thơ văn sáng tác từ đời nhà Hán đến Đường, thiên về thiên nhiên, thoát tục. Một số nhà thơ tên tuổi thời kỳ này, như Tào Tháo , Tào Thực , Tạ Linh Vận , Tạ Diểu.
(3) Tiểu Tạ, chỉ Tạ Diểu (464-499) , hậu duệ nhà thơ Đại Tạ ,tức Tạ Linh Vận (385-433).
(4) Vân Hán , chỉ Ngân Hà ở trên trời. Trong bài Nguyệt Hạ Độc Chước của Lý Bạch có câu : "Vĩnh kết vô tình du / Tương kỳ mạc Vân Hán" .( Xin hiểu ý nghĩa 2 câu này là :Cuộc chơi vô tình đã gắn bó mãi mãi / Hẹn gặp nhau lại ở dải thiên hà xa xôi - PKT 06/08/2011)

-----------------------------------------------------------

Thái Thạch Hoài Cổ
Nguyễn Trãi (1380-1442)

Thái Thạch tằng văn Lý Trích Tiên
Kỵ kình phi khứ dĩ đa niên
Thử giang nhược biến vi xuân tửu
Chỉ khủng ba tâm thượng túy miên

Dịch Nghĩa: Thái Thạch Hoài Cổ
PKT 05/2011

Ở Thái Thạch từng nghe nói về Lý Bạch ,
Cỡi cá kình bay đi từ nơi này đã nhiều năm rồi.
Nếu nước sông này biến thành rượu xuân cả ,
Thì, tôi vẫn chỉ ngại, ai kia, trong lòng sông ,sẽ vẫn còn ngủ say vùi mãi thôi.

Tri Khac Pham Phamid@msn.com
Cảm Đề Tự Tình Lý Bạch
PKT

Đêm đọc thơ Lý Bạch ,
Soạn thành Tự Tình Ca.
Đời như một giấc mộng ,(1)
Mặc thế sự ta bà .(2)
Trời đất là quán trọ ,(3)
Say tỉnh một mình ta.(4)
Ôi , vầng trăng Thái Thạch ,(5)
Thấu chăng chút tình xa !

Chú Thích :

(1) Xử thế nhược đại mộng (Xuân Nhật Túy Khởi Ngôn Chí - Lý Bạch)
(2) Đạm nhiên vạn sự nhàn (Xuân Nhật Độc Chước - Lý Bạch)
(3) Thiên địa nhất nghịch lữ (Nghĩ Cổ - Lý Bạch )
(4) Độc chước vô tương thân (Nguyệt Hạ Độc Chước - Lý Bạch)
(5) Mộ của Lý Bạch ở Thái Thạch , trên sông Trường Giang , thuộc địa phận tỉnh An Huy. Truyền thuyết , Lý Trích Tiên, say rượu, nhảy xuống ôm trăng nằm chết trong lòng sông, đã là nguồn thi hứng cho hậu thế. Và, riêng cho bài thơ sau :

Thái Thạch Hoài Cổ
Nguyễn Trãi (1380-1442)

Thái Thạch tằng văn Lý Trích Tiên
Kỵ kình phi khứ dĩ đa niên
Thử giang nhược biến vi xuân tửu
Chỉ khủng ba tâm thượng túy miên

Dịch Nghĩa: Thái Thạch Hoài Cổ
PKT 05/2011

Ở Thái Thạch từng nghe nói về Lý Bạch ,
Cỡi cá kình bay đi từ nơi này đã nhiều năm rồi.
Nếu nước sông này biến thành rượu xuân cả ,
Thì, tôi vẫn chỉ ngại, ai kia, trong lòng sông ,sẽ vẫn còn ngủ say vùi mãi thôi.

Tri Khac Pham Phamid@msn.com
____________________________________

Ngày Hè Nhớ Bạn
Tuesday, April 19, 2011 11:56 AM
From:
"Tri Pham" phamid@msn.com

Bỗng nhiên đọc một bài thơ cổ phong , vần trắc , của Mạnh Hạo Nhiên lại thấy hay và lại nhớ đến bạn. Nếu không cảm nhận được điều muốn được chia sẻ thì chính là lỗi ở người chuyển dịch chứ không phải là tại vì bài thơ xưa này không hay. Gửi đi để mọi người đọc cho vui dù thật tình không biết bây giờ trời đã vào hạ hay chưa. PKT 4/2011

Hạ Nhật Nam Đình Hoài Tân Đại
Mạnh Hạo Nhiên (689-740)

Sơn quang hốt tây lạc
Trì nguyệt tiệm đông thướng
Tán phát thừa tịch lương
Khai hiên ngọa nhàn sưởng
Hà phong tống hương khí
Trúc lộ trích thanh hưởng
Dục thủ minh cầm đàn
Hận vô tri âm thưởng
Cảm thử hoài cố nhân
Trung tiêu lao mộng tưởng

Dịch Nghĩa : Ngày Hè Ở Nam Đình Nhớ Tân Đại
PKT 4/2011

Nắng chiều rực sáng trên triền núi
Trăng nhô dần lên cao ngoài bờ ao
Xõa tóc hứng khí trời trong lành
Bước ra hiên nằm thảnh thơi
Gió lùa mát thoảng hương sen
Mơ hồ nghe tiếng sương trúc rơi rơi
Cao hứng muốn cầm đàn gẩy chơi vài khúc
Nhưng hận không có tri âm thưởng thức
Chạnh lòng nhớ đến cố nhân
Lại phải khổ công đợi chờ đến nửa đêm vào mộng mới gặp được nhau sao

Ngày Hè Nhớ Bạn
PKT 4/2011

Nắng tà rực triền núi ,
Trăng lên dần ngoài ao.
Tóc xõa thả chiều mát ,
Thảnh thơi nằm hiên cao.
Hương sen thoảng trong gió ,
Trúc lả động sương đào.
Hứng muốn đàn vài khúc ,
Ai tri âm đâu nào.
Chạnh lòng nhớ bạn cũ ,
Tội mộng khuya thôi sao?

Tri Khac Pham
Phamid@msn.com

Tiễn Xuân Ngày Cuối Xuân

Hôm qua 03/09, gửi đi "Tiễn Khách Ngày Cuối Xuân" , tình ở ngoài lời. Hôm nay 03/10 , gửi thêm "Tiễn Xuân Ngày Cuối Xuân" , để hỏi :sao lại , khắp cõi trời đông tây kim cổ , ở chốn nhân gian này , còn có người vì thơ mà khổ đến như vậy sao ?
(Ngày xuân , xin được phép đùa cho vui thôi. PKT 03/10/2011)

Tri Khac Pham
Phamid@msn.com

Tam Nguyệt Hối Nhật Tống Xuân
Giả Đảo (779 - 843)

Tam nguyệt chính đương tam thập nhật
Phong quang biệt ngã khổ ngâm thân
Cộng quân kim dạ bất tu thụy
Vị đáo hiểu chung do thị xuân

Dịch Nghĩa : Ngày Cuối Tháng Ba Tiễn Xuân
PKT 03/10/2011

Hôm nay ngày 30 tháng 3 , vẫn đương xuân,
(Rồi ,) nắng xuân sẽ từ bỏ tôi - cái thân khổ ngâm này mà đi ,(bác ạ)
(Vậy) đêm nay , mời bác hãy cùng tôi không ngủ (thức trắng để tiễn xuân)
Chưa nghe thấy tiếng chuông đầu ngày buổi sáng sớm mai thì xuân vẫn còn đâu đây mà

Tiễn Xuân Ngày Cuối Xuân
PKT 03/10/2011

Tháng ba , ngày cuối , nắng trong ngần ,
Chưa nỡ rời xa gã khổ ngâm .
Mời bác đêm nay cùng thức trắng ,
Cùng chuông chùa sáng tiễn đưa xuân .

Lạm Bàn : Giả Đảo , nhà thơ thời Trung Đường, nổi tiếng "Thôi / Xao" (rất thận trọng trong lựa chọn chữ nghĩa ) , còn có biệt danh là "khổ ngâm thi sĩ" vì câu (2) trong bài TNHNTX: "Phong quang biệt ngã khổ ngâm thân" (nắng xuân bỏ tôi , cái thân khổ ngâm này). Nhưng sao lại tự gọi mình là "khổ ngâm"? Có phải , vì như chính nhà thơ đã nói trong bài Tuyệt Cú : "Nhị cú tam niên đắc, nhất ngâm song lệ lưu , tri âm như bất thưởng , qui ngọa cố sơn thu" ( ba năm mới được hai câu , mỗi ngâm mỗi tủi lệ sầu chứa chan , tri âm hờ hững chẳng màng , thì thôi núi cũ thu vàng chờ nhau )? Sao lại , khắp cõi trời đông tây kim cổ , ở chốn nhân gian này , còn có người vì thơ mà khổ đến như vậy sao ? PKT 03/10/2011

HỒI HƯƠNG NGẪU THƯ
.
Hạ Tri Chương là một nhà thơ nổi tiếng đời Thịnh Đường cùng một thời với Lý Bạch , Đỗ Phủ , Vương Duy , Mạnh Hạo Nhiên...Hai bài thơ làm nên tên tuổi của Hạ thi bá là Hồi Hương Ngẫu Thư Kỳ Nhất và Kỳ Nhị. Cả hai bài này , tôi đã chuyển dịch mấy năm trước. Nay đọc lại , vẫn còn xúc động . Gửi lại bài HHNT, để mong được chia xẻ nỗi xót xa " Cười Hỏi Cụ Là Ai Đến Chơi" cùng những ngậm ngùi "Vẫn Sóng Xuân Năm Xưa" hay "Gió Xuân Vẫn Gợn Sóng Năm Xưa" của một kẻ ly hương đã lâu, nay có dịp trở lại quê nhà. Cảnh vật đã thay đổi nhiều , bạn cũ không còn mấy ai , thậm chí đến cháu con trong nhà cũng không biết mình là ai nữa. Chỉ còn những làn sóng lăn tăn trên mặt hồ cũ dưới nắng xuân , nhưng có phải vẫn là lớp sóng xuân của một buổi chiều xuân thuở nào , hơn 50 năm về trước? PKT 03/07/2011

Hồi Hương Ngẫu Thư (Kỳ Nhất)
Hạ Tri Chương (659-744)

Thiếu tiểu ly gia lão đại hồi
Hương âm vô cải mấn mao thôi
Nhi đồng tương kiến bất tương thức
Tiếu vấn khách tòng hà xứ lai

Dịch Nghĩa: Ngẫu hứng Viết Khi Về Quê (Kỳ 1)

Xa nhà từ ấu thơ , nay già lão mới quay về
Giọng quê vẫn không đổi nhưng tóc râu đã bạc rồi
Trẻ con gặp mặt không nhận ra ai
Cười hỏi khách ở nơi nào lại

Cười Hỏi Cụ Là Ai Đến Chơi
PKT (03/08/2011)

Từ nhỏ xa nhà nay trở lại ,
Giọng quê không đổi , chỉ già thôi.
Cháu con chào đón , tưởng người lạ ,
Cười hỏi cụ là ai đến chơi.

Hồi Hương Ngẫu Thư (Kỳ Nhị)
Hạ Tri Chương (659-744)

Ly biệt gia hương tuế nguyệt đa
Cận lai nhân sự bán tiêu ma
Duy hữu môn tiền Kính Hồ thủy
Xuân phong bất cải cựu thời ba

Dịch Nghĩa : Ngẫu Hứng Viết Khi Về Quê (Kỳ 2)
PKT 03/07/2011

Xa cách quê nhà đã nhiều năm tháng (lâu rồi)
Đến nay nhân sự (chuyện người) nửa tiêu tán (thay đổi nhiều)
Duy có mặt nước Kính Hồ trước cửa
Gió xuân không làm thay đổi được ,vẫn là những làn sóng năm xưa

Bài 1 : Gió Xuân Vẫn Gợn Sóng Năm Xưa
PKT 03/07/2011

Quê nhà cách biệt bao năm tháng ,
Dâu bể đổi thay đã mấy mùa.
Duy có mặt hồ gương thuở trước ,
Gió xuân vẫn gợn sóng năm xưa .

Bài 2 : Vẫn Sóng Xuân Năm Xưa
PKT 03/07/2011

Quê nhà từ ly cách ,
Dâu bể đã bao mùa.
Duy có hồ ngày cũ ,
Vẫn sóng xuân năm xưa.

Chú Thích : Kính Hồ là một hồ lớn đẹp ở tỉnh Chiết Giang

Tri Khac Pham
Phamid@msn.com

Giáng Sinh Yêu Thương và Ơn Phước
Thursday, December 16, 2010 9:12 AM

Nhân được biết bút tự của anh Phạm Huy Viên CGS ĐTĐ là Chân Diện Mục , tôi lại nhớ đến bài Đề Tây Lâm Bích của Tô Đông Pha đời Tống. Một đề triết đã được trình bày một cách giản dị , trong sáng , và đầy đủ , đến một chữ cũng không thừa, không thiếu ,chỉ qua một bài tứ tuyệt 4 câu 7 chữ. Rất tâm phục và biết ơn. Chép lại để mọi người đọc cho vui . Cầu chúc tất cả các anh chị em và gia đình một Mùa Giáng Sinh Yêu Thương và Ơn Phước. Qui' mến ,

Đề Tây Lâm Bích
Tô Đông Pha , đời Tống

Hoành khan thành lãnh trắc thành phong
Viễn cận cao đê các bất đồng
Bất thức Lô Sơn chân diện mục
Chỉ duyên thân tại thử sơn trung

Chú Thích : Lô Sơn , còn gọi là Lư Sơn hay Khuông Sơn, là một dãy núi cao , quanh năm mây phủ , nằm trong vùng Cửu Giang thuộc tỉnh Chiết Giang. Hình dáng hùng vĩ đượm vẻ thần bí , từ xưa, đã là nguồn thi hứng của các thi nhân thiền giả , như Tống Linh Vận đời Tấn , Lý Bạch đời Đường , Tô Đông Pha đời Tống.

Dịch Nghĩa : Đề Tây Lâm Bích
PKT 12/2010

Nhìn ngang thấy dãy núi trập trùng , nhìn nghiêng thấy đỉnh núi cao vút
Hình dạng không giống nhau tùy theo góc độ tầm nhìn : xa , gần , trên , dưới
Không thấy được hình dạng thực của núi Lô Sơn
Vì ta đang còn đứng ở trong núi

Bất Thức Lô Sơn Chân Diện Mục
PKT 12/2010

Ngang , núi trập trùng , nghiêng , thấy ngọn ,
Xa, gần , trên , dưới , trông khác nhau.
Không thấy Lô Sơn bộ mặt thực ,
Vì ta có đứng ở ngoài đâu.

Lạm Bàn : Vâng , vì ta có đứng được ở ngoài sự vật đâu mà mong thấy được bộ mặt thực của sự vật. Vả lại , biết được để làm gì? PKT 12/2010

Tri Khac Pham Phamid@msn.com
_________________________________________________________________________

Giang Hán
Đỗ Phủ (717-770)

Giang Hán tư qui khách
Càn khôn nhất hủ nho
Phiến vân thiên cộng viễn
Vĩnh dạ nguyệt đồng cô
Lạc nhật tâm do tráng
Thu phong bệnh dục tô
Cổ lai tồn lão mã
Bất tất thủ trường đồ

Dịch Nghĩa : Giang Hán
PKT 11/25/2010

Ở Giang Hán nhớ quê
Một lão nho gàn dở trời đất
Giải mây trời xanh thẳm
Vầng trăng khuya lạc loài
Ngày đã tàn mà lòng vẫn phấn khởi
Gió thu lại cảm thấy bớt bệnh
Xưa giờ vẫn còn con ngựa già đó
Lo gì chuyện đường dài (phải đi để về thăm nhà)

Giang Hán
PKT (Ngày Lễ Tạ Ơn 11/25/2010)

Nhớ nhà nơi đất khách ,
Lão đồ gàn nhà ta ,
Ngắm mây trời xanh thẳm ,
Theo trăng khuya la cà .
Ngày tàn lòng chẳng chán ,
Gió thu lại khỏe ra ,
Còn ngựa già xưa đó ,
Lo gì chuyện đường xa .

Sương Khói Lô Sơn
PKT 3/2010

Theo Tuệ Sỹ trong cuốn Tô Đông Pha , Những Phương Trời Viễn Mộng, Lô sơn, hay Lư sơn , hay Khuông sơn , là tên một dẫy núi lớn ,cao, quanh năm mây phủ , thuộc huyện Cửu Giang, tỉnh Giang Tây, mặt bắc đất liền, ba mặt còn lại là dòng Cửu giang chín khúc từ Trường giang đổ vào , có bến Tầm Dương ở mặt Tây và bến Bành Lãi ở mặt đông. Dẫy núi này là một danh lam kỳ tích từ cổ xưa và đã là nguồn thi hứng cho các thi nhân thiền giả đời Tấn (Tạ Linh Vận), đời Đường (Mạnh Hạo Nhiên , Lý Bạch , Bạch Cư Dị ) , đời Tống (Tô Đông Pha). Xin chép lại ở đây một bài tứ tuyệt của Tô Đông Pha bàn về " chân diện mục" của Lô sơn:

Hoành khan thành lãnh trắc thành phong/ Viễn cận cao đê các bất đồng/ Bất thức Lô sơn chân diện mục/Chỉ duyên thân tại thử sơn trung.(Nhìn ngang thấy thân / Nhìn nghiêng thấy ngọn / Xa gần cao thấp trập trùng / Không biết được hình dáng thực của núi / Có phải tại vì ta đang đứng ở trong núi chăng).

Vâng, tùy theo tâm trạng (buồn ,vui...), góc độ nhìn ( trong , ngoài, xa, gần , cao , thấp ...) , và thời gian ( sáng, chiều , tối...) , Lô sơn mà ta thấy là một Lô sơn muôn hình muôn vẻ , đổi thay , lúc thế này , lúc thế khác. Vả lại , nghĩ cho cùng , có phải ta thực muốn biết chân diện mục của Lô sơn và , để làm gì ? Xin mời đọc thêm một bài tứ tuyệt, không biết đề bài, của Tô Đông Pha ,(đề bài Lô Sơn Yên Tỏa là do tôi đặt ra) , để cùng chia sẻ với người xưa và với nhau , một vài khoảnh khắc thơ thẩn ngẩn ngơ với Sương Khói Lô sơn cho vui .

Lô Sơn Yên Tỏa
Tô Đông Pha(1037-1101)

Lô sơn yên tỏa Triết giang triều
Vị đáo bình sinh hận bất tiêu
Đáo đắc hoàn lai vô biệt sự
Lô sơn yên tỏa Triết giang triều

Sương Khói Lô Sơn
PKT 3/2010

Sông Triết núi Lô những khói sương
Bình sinh nguyện ước cuộc hành hương
Đi rồi, về lại , vẫn ngơ ngẩn*
Sông Triết núi Lô những khói sương.

Chú Thích : Lần đầu , theo hứng , câu này được dịch là "Đi rồi về lại như chưa đến ".

Tri Khac Pham
Phamid@msn.com

BIỆT TUẾ
.

Để đọc cho vui trong những ngày đầu xuân. Thân kính ,
Tri Khac Pham
Phamid@msn.com

Theo Tuệ Sỹ , trong cuốn Một Phương Trời Viễn Mộng , một tục lệ Tây Thục , quê của nhà thơ Tô Đông Pha , người người cho nhau đồ ăn thức uống vào dịp cuối năm để tiễn đưa năm cũ , đón mừng năm mới , quên đi mọi ưu phiền , gọi là Biệt Tuế. Nói đến Tô Đông Pha, lại nhớ đến mấy câu thơ, thuở học trò hoa bướm , đọc thấy hay và nhớ cho đến tận bây giờ, dù không hiểu hết ý :

Quế trạo hề lan tương
Kích không minh hề tố lưu quang
Diểu diểu hề ngô hoài
Vọng mỹ nhân hề thiên nhất phương
(Trích trong Tiền Xích Bích Phú- Tô Đông Pha)

Thuyền quế , mái chèo lan
Rẽ sóng trăng tan , ngược dòng năm tháng
Khiến ta bồi hồi nhớ đến
Chuyện ngưòi mơ tưởng mỹ nhân một phương trời

Chú Thích : Phải chăng là chuyện Tào Tháo, đang đứng trên sông Xích Bích , nhìn trăng mà tưởng nhớ đến mỹ nhân là 2 người con gái đẹp (Đại Kiều và Tiểu Kiều) nước Ngô xưa ?

Biệt Tuế
Tô Đông Pha (1035-1101)

Cố nhân thích thiên lý
Lâm biệt thượng trì trì
Nhân hành do khả phục
Tuế hành na khả truy

Vấn tuế an sở chi
Viễn tại thiên nhất nhai
Dĩ trục đông lưu thủy
Phó hải qui vô thì

Đông lân tửu sơ thục
Tây xá trệ diệc phì
Thả vị nhất nhật hoan
Ủy thử cùng niên bi

Vật sai cựu tuế biệt
Hành dữ tân niên từ
Khứ khứ vật hồi cố
Hoàn quân lão dữ suy

Dịch Nghĩa : Tiễn Năm
PKT

Cố nhân đi ngàn dặm
Chia tay còn chần trừ lưu luyến
Người đi vẫn còn có thể mong quay trở lại
Năm qua đi làm sao đuổi theo

Hỏi năm qua đã đi về đâu
Xa tận góc trời nào
Như dòng sông trôi chảy
Ra biển đâu trở về

Xóm đông rượu vừa mới cất
Nhà tây có con lợn béo
Một ngày vui ăn uống cho thỏa
Bù lại cả năm buồn

Đừng quên tiễn năm cũ
Cùng nhau chào đón năm mới
Đi đi đừng quay lại
Trả nhau tuổi già suy

Biệt Tuế
PKT 03/06/2010

Cố nhân ngàn dặm tiễn ,
Lâm biệt những rầu rầu.
Người đi còn trở lại ,
Ngày qua biết tìm đâu.

Tìm đâu năm tháng mất ,
Mù tăm góc trời nao?
Con nước ròng ra biển ,
Trôi ngược về được sao?

Xóm đông rượu nồng cất ,
Nhà tây lợn béo ngon.
Một ngày vui ăn uống ,
Bù lại cả năm tròn.

Chớ quên tiễn năm cũ ,
Cùng mừng đón tân niên.
Đi đi đừng nhìn lại ,
Trả nhau tuổi ưu phiền.

MỘT ĐỜI TÌNH NGHĨA

Nhân Mùa Lễ Tạ Ơn 2009 , tôi đã ngồi coi lai một số bản dịch thơ trước đây , soạn thành Một Đời Tình Nghĩa , sau khi đã cố sửa đến từng chữ một cho đỡ bớt ngô nghê , mong nói lên được phần nào tấm lòng biết ơn của tôi về Tình Mẹ Con , Đạo Vợ Chồng , Lòng Chung Thủy , và Một Đời Tình Nghĩa. Thân gửi đến mọi người để đọc cho vui. Và, xin được phép riêng gửi đến các bà mẹ , các bà chị ,các bà vợ , các cô em , và tất cả con cháu gái trong gia đình riêng và chung thân quí của tôi. Quí mến ,

Tri Khac Pham Phamid@msn.com
12/03/2009


MỘT ĐỜI TÌNH NGHĨA

1- Tình Mẹ Con

   Du Tử Ngâm
   Mạnh Giao(751-814)

   Từ mẫu thủ trung tuyến
   Du tử thân thượng y
   Lâm hành mật mật phùng
   Ý khủng trì trì qui
   Thùy ngôn thốn thảo tâm
   Báo đắc tam xuân huy

   Du Tử Ngâm
   PKT

   Mẹ ngồi may áo ấm ,
   Cho con kịp ngày đi.
   Cặm cụi khâu cho chắc ,
   Phòng con trễ hạn về.
   Ai thấu lòng cỏ mọn ,
   Tình Mẹ như xuân huy.

2- Đạo Vợ Chồng

   Đào Yêu
   Kinh Thi- Thời Xuân Thu

(1) Đào chi yêu yêu
      Chước chước kỳ hoa
        Chi tử vu qui
        Nghi kỳ thất gia

(2) Đào chi yêu yêu
        Hữu phần kỳ thực
        Chi tử vu qui
        Nghi kỳ gia thất

(3) Đào chi yêu yêu
        Kỳ diệp trăn trăn
        Chi tử vu qui
        Nghi kỳ gia nhân

   Đào Yêu
   PKT

(1) Đào ai mơn mởn
         Rực rỡ trổ hoa
         Cô ấy xuất giá
         Yên vui cửa nhà

(2) Đào ai mơn mởn
         Trái chĩu đầy cành
     Cô ấy xuất giá
     Êm ấm duyên lành

(3) Đào ai mơn mởn
         Lá xanh la đà
     Cô ấy xuất giá
         Trên dưới thuận hòa

3- Lòng Chung Thủy

   Tiết Phụ Ngâm
   Trương Tịch(765-830)

   Quân tri thiếp hữu phu
   Tặng thiếp song minh châu
   Cảm quân triền miên ý
   Hệ tại hồng la nhu
   Thiếp gia cao lâu liên uyển khởi
   Lương nhân chấp kích Minh Quang lý
   Tri quân dụng tâm như nhật nguyệt
   Sự phu thệ nghĩ đồng sinh tử
   Hoàn quân minh châu song lệ thùy
   Hận bất tương phùng vị giá thì

   Tiết Phụ ngâm
   PKT

   Chàng biết thiếp có chồng ,
   Vẫn tặng đôi minh châu.
   Cám tình chàng trân trọng ,
   Đeo trong yếm lụa hồng.
   Lầu nhà thiếp trông sang ngự uyển ,
   Chồng thiếp đang canh gác hoàng cung.
   Biết chàng quân tử , những mong ,
   Vợ chồng sinh tử một lòng thủy chung.
   Hoàn châu nước mắt lưng tròng ,
   Má hồng con gái đâu còn cho nhau.

4- Tình Nghĩa Thiên Thu

   The Archaeology Of Love
   (A Series Of Haikus)
   Ann Kelly 05/31/2008

(1) Sifted desert dust
   Bits of life from time gone by
     Mute with untold tales

(2) Sieved into the now
         Long buried shards face the sun
     Hunting at wholeness

(3) Shape sifting visions
         Pieces float and gesture
     Heat ripples the air

(4) Uneven edges
         Reach and join seamlessly
         Scattered framents knit

(5) The artifact forms
         Etheral magical
         Earth dissolves in breath

(6) Past informs present
        And bodies foth a future
        Mountains and sky smile

(7) Digging in the dust
         Sophie and Scott found each other
     Once apart Now wed

Vàng Đá Thiên Thu
PKT

(1) Đãi lọc bụi sa mạc
         Những mảnh đời ngàn năm câm nín
         Thầm thì chuyện chưa kể

(2) Lấp lánh dưới nắng trời
         Mảnh sứ vỡ chôn vùi bao đời
         Thoáng hiện dáng nguyên sơ

(3) Vật thể qua viễn kiến
         Những cát bụi nổi trôi mời gọi
     Hơi ấm đầy trong không

(4) Dẫy núi đá nhấp nhô
        Trập trùng tiếp giáp tận ven trời
         Một tấm lụa đào thêu

(5) Các mẫu hình nhân tạo
         Thanh thoát mờ ảo tựa sương khói
         Quang cảnh như trong mơ

(6) Xưa tạo thành hiên tại
         Và định hướng cho một tương lai
         Núi và Trời mỉm cười

(7) Đào bới cõi hồng trần
         Đôi trai gái đã tìm được nhau
     Cho một đời Tình Nghĩa