Mùa củ Lùn

 

Tháng chạp âm, đang  vào mùa củ Lùn , loại củ mà phụ nữ phương Namn thích nhất trong tất cả các giống cây có củ. Xưa, người Cần Thơ phân biệt: Củ lùn trồng ở cồn, nhiều cát, củ sẽ to hơn, da đẹp nhưng không ngọt, không bột bằng củ lùn trồng đất, dù trồng ở đất củ sẽ nhỏ, da không mượt mà cho lắm.

Ngay cả bây giờ cũng vậy, người miền Tây vẫn không ưa ăn các loại củ  củ to đẹp, vì củ sẽ không ngọt ngon bằng loại củ nhỏ. Vì thường đoan chắc là loại củ to đẹp ấy là giống ngoại  và với thời buổi phân thuốc bây giờ, không biết có đúng là trồng ở cồn hay không.

Lang thang ngoại thành, hướng Bình Chánh. Thấy một xe củ Lùn đang bốc khói. Cái loại củ be bé vỏ vàng nhạt, lấm chấm sợi gai mềm. Ghé vào mua ăn và hỏi thăm: Đặc sản Cần Thơ sao lại lưu lạc ở đây. Cô bé bán hàng cười giòn:  Giờ trồng tùm lum hết rồi. Dễ trồng lắm, giống Thái. Nên có tên nghe kêu kêu là khoai lùn Thái. Nhà con có đất, giặm nhánh như khoai lang, vô phân, làm cỏ, chờ cây kết củ thì thu hoạch. Hỏng có sâu bệnh gì hết. Ăn củ nầy giòn giòn mát mát.

Tôi quê xứ Cần Thơ, ngày xưa hay về bên ngoại vì có đất vườn rộng minh mông. Ngoài đám dong ngãi, nghệ, gừng. Bà ngoại tôi còn dành chổ cho đám năn tàu, loại cây bụi cho củ, mà nghe người xưa kể rằng: Xưa người Minh di dân, họ xuống tàu mang đủ thứ theo. Rồi đến xứ Cần Thơ thì dừng lại ngụ cư, xây nhà dăm trồng cây củ. Một trong các loại đó là cây năn tàu. Gọi là năn vì luộc lên có mùi như củ năn, ăn cũng giòn sực như củ năn. Mà của người Hoa mang tới thì cứ gọi năn tàu để phân biệt với năn xứ mình.

Cần Thơ gạo trắng nước trong. Cây gì mọc cũng tốt. Năn tàu bén rể xanh tốt, sinh sôi rồi thành cây mọc hoang khắp nơi. Mà thường để nhổ luộc ăn chơi cho mát, hay nấu chè..  Không xếp vào lại cây củ quý.

Mùa củ lùn ngon nhất, theo lời ngoại tôi là mùa cuối năm, giáp tết. Tôi cũng không hiểu lý do vì sao, vì người xưa biết nhiều đều khuất bóng. Chỉ biết là khi trường học cho nghỉ tết là tôi leo xe đò về Cần Thơ. Rồi trong khi tôi ngồi trên bộ ván uống nước trà đường, thì ngoại cùng các dì, mợ xách rổ, dao ra vườn sau đào củ lùn. Rồi chừng lát sau, từng chùm củ  vàng lúc lỉu, như chùm dâu da vàng be bé đã nằm chờ rửa rồi bỏ vào nồi luộc ở ngoài sàn nước.

Tới bây giờ, người miền Tây vẫn truyền cho nhau "bí kíp" để có một nồi củ Lùn luộc ngon ngọt. Đó là sau khi cắt rể rồi rửa sạch, để ráo. Củ lùn được cho vào nồi cùng với lá dứa xanh và một ít muối bọt. Như thế khi ăn sẽ có vị đậm đà.

Với củ lùn xưa, do mọc hoang nên phần thịt xốp và cứng, không có nhiều tinh bột như củ lùn trồng sau nầy, nên ngoại tôi hay đổ nhiều nước và để lửa to. Rồi khi nước sôi lâu và đều, ngọai dùng cây trâm giắt tóc xâm thử xem củ đã chín chưa, nếu đã chín thì đổ ra rổ. Lúc đó, mùi củ Lùn hòa lẫn trong hương lá dứa bay thơm bát ngát. Chờ nguội một chút là tha hồ thưởng thức một món ăn chơi vừa mát vừa giòn.

Rồi nếu như còn nhiều nữa, các dì tôi sẽ gọt vỏ ngoài, lấy phần lõi củ trắng tinh bên trong, mang đi nấu với đậu xanh, đường cát. Rồi sau bữa trưa hay tối, tôi lại có thể ăn thêm món chè củ lùn. Cho đến bây giờ, cái cảm giác cầm một chén chè nóng ấm trên tay, dùng muỗng hớt từng miếng củ lùn xắt hột lựu trộn lẫn đậu xanh mềm, rồi cho vào miệng nhai thật chậm, để nghe răng lưỡi tận hưởng vị ngọt của đường, vị bùi của đậu xanh, và vị giòn sừn sựt của củ Lùn..

Củ lùn ăn mát, đẹp da. Tôi còn nhớ ngoại tôi nói như vậy. Mà quả thật, vào thời đó, từ ngoại tôi, đến các dì trong nhà, các chị lối xóm chung quanh. Da người nào cũng mịn màng tươi mát. Còn tính tình thì vui vẽ, mau mắn..Có thể do ăn hoài một thứ trị nóng nhiệt trong người là củ lùn chăng?.

Củ lùn hiện tại:

Cần Thơ vẫn còn là xứ chính của củ Lùn. Đi xe máy về miền Tây qua cung đường Đồng Tháp, Vĩnh Long, Cần Thơ.. Hai bên đường( nhất là nơi có các khu du lịch sinh thái) sẽ bắt gặp những xe đẩy hay sạp nhỏ bán củ Lùn. Cũng có khi bán chung với củ ấu, củ năng..Luộc sẵn hay để sống đều có. Càng gần về đến Cần Thơ thì bày bán càng nhiều. Củ lùn Cần Thơ là giống xưa. Ăn giòn và ít bột hơn củ Lùn giống mới( khoai lùn Thái) của vùng Tịnh Biên, An Giang.

Còn câu hỏi vì sao tháng chạp là mùa rộ của củ Lùn. Tôi chon câu giải thích của mợ tám- một người lớn tuổi nhất trong họ, còn sống ở quê, thì: Đó là mùa lúa màu gì cũng xong hết. Mọi người quay sang dọn nhà dọn vườn đón Tết. Mà dọn thì phải tém dẹp cây cỏ. Nên mấy bụi củ Lùn cũng bị nhổ dọn. Một công hai việc, vừa sạch vườn. Vừa có nồi củ ăn chơi, nấu chè. Mùa mưa củ Lùn tốt lá, mùa nắng củ lùn teo lại nhiều xơ. Nên cái mùa củ Lùn ngon nhất chính là mùa mưa vừa hết, đất vừa khô ráo. Củ lùn ngậm chất bổ từ thiên thời, địa lợi nên chùm củ cứ mập ú lại ngọt nước..

Củ lùn dễ trồng lắm. Cô bé sinh viên vùng Phong Điền khoe lên mạng những bụi củ Lùn mà cô vừa thu hoạch trong .. chậu. Như nghệ, gừng và những loài rau củ tươi sạch khác. Chỉ cần nước vừa đủ và đất tơi xốp. Cô cũng hy vọng những người trồng hoa kiểng sẽ tính tới việc đưa cây củ Lùn với bộ rể độc đáo và...ăn được nầy vào các loại cây cảnh chưng Tết..      

Ở thành phố, muốn ăn củ Lùn mùa nầy chắc không khó. Vì giao thương bây giờ nhanh và phong phú. Tôi vẫn thấy ngay đầu chợ đường Nguyễn Sơn quận Tân Phú có một chổ bày bán nồi củ lùn luộc.Bên cạnh củ năng, đậu phọng nấu, khoai lang, khoai mì hấp nước dừa..

Tra trên mạng: Củ lùn (còn có tên gọi là năn tàu), tên khoa học là Calathea allovia. Cây mọc thành bụi cao khoảng 1 mét,  lá màu xanh (giống như lá nghệ) dài khoảng 20 - 30 cm, cuống lá đứng thành bẹ bao phủ thân.

Củ lùn hình tròn, cuống dài kết thành từng chùm, vỏ mỏng màu vàng nhạt, tua tủa những rễ phụ. Ruột củ lùn màu trắng trong, phần nhân  màu trắng đục chứa nhiều tinh bột.  Củ lùn cũng có thể mài thành bột, nhưng giá trị kinh tế không cao, làm lại mắc công nên ít ai muốn làm, chỉ dành luộc ăn chơi là chính. 

 

Huỳnh Minh Bích Nga

Ảnh: Duy Trân 

___________________________________________________________________ 

 

MIỀN TÂY, MÙA CÁ RA SÔNG

 

 

Tháng 10 âm lịch, nước đã rút. Những cánh đồng mênh mông đã ló dạng, nền ruộng dần dần đổi thành màu đất phù sa vàng đỏ.

Đi kèm với nước rút là gió, người miền Tây gọi là gió bấc (hay gió Bắc) thổi mạnh, nhìn thấy rõ qua cách nó thổi mạnh những con nước chạy ra sông đầu nguồn. Từng đàn cá linh (giờ không còn nhiều như xưa nữa), lúc nầy đã cứng mình, to hơn đầu ngón tay, bơi theo những dòng nước từ các cánh đồng chảy trôi ra kênh rạch rồi tiến ra sông lớn.

Trên những con sông từ nhỏ đến lớn, người dân lại hối hả giăng lưới. Lo vợt bắt cú chót. Cá linh mùa cuối lũ, cùng các loại cá khác - đều đã lớn. Thích hợp cho việc làm mắm và khô. 

Lúc này có thể coi như là mùa đánh bắt cá sôi động nhất trong mùa nước nổi, vì số lượng cá ra sông lúc này rất nhiều. Những con cá đã lớn, không phải chỉ có cá linh, mà còn rất nhiều loại cá khác như chốt, heo, mè vinh, rô lăng, thiểu...
Thậm chí có cả cá lóc đồng.

Năm ngoái, lũ về miền Tây sau bao năm vắng bóng. Tuy nước lũ là do mưa, nhưng cũng đủ để từng đàn cá linh non từ từ bơi theo con nước và lớn lên theo con nước từ thượng nguồn đổ về. 

Cũng là năm ngoái, người miền Tây e dè bắt cá linh non, vì có cái "lịnh" là cấm đánh bắt cá linh bột, để chúng kịp lớn và sinh sản..
Cũng có thể nhờ vậy. Rồi năm nay bị lở đập (người miền Tây nói mà chép miệng xót xa) trên thượng nguồn. Lũ năm nay nước về cuồn cuộn, có thêm phù sa, và có những giống cá - mà tưởng như mất hết, là tụi cá heo sông...

Họ đi bắt cá mà cứ thở dài: Mình dưới nầy đặng vui, được mùa cá, phù sa cho cây cối tốt tươi. Trên kia họ người chết, nhà cửa tài sản bị vùi. Tang thương quá.

Rồi lại lắc đầu: Tại ba cái đập thủy điện. Bức bách thiên nhiên quá thì tự nhiên chống trả. Con người lại phải gánh chịu.

Như ngày xưa: Cá linh là một trong những loài cá theo dòng Mê Kông trôi về các sông đầu nguồn Cửu Long vào mùa con nước nổi. Cá linh từng là của Trời cho, do mẹ thiên nhiên ban tặng. Con cá linh con cứ từ thượng nguồn, kết đàn đi theo sông và kinh rạch, tràn vào các cánh đồng mênh mông ngập nước. Cứ nước càng cao thì cá Linh càng về nhiều. Để tới mùa là người dân giăng lưới đánh bắt cá, có khi cả ngày lẫn đêm ...

Ngày xưa, những năm nước lớn, chuyện đánh bắt được vài chục giạ cá mỗi ngày là điều bình thường. Nhưng trong những năm gần đây, mỗi ngày đánh bắt được vài trăm ký - thì đã được xem như là trúng.

Mùa lũ miền Tây thường kéo dài trong ba tháng, tháng cuối là những ngày nước rút, cá ra. Cũng là mùa những người đánh bắt thả những tay lưới cuối cùng trước khi dọn dẹp, cất ghe lên bộ. Để kịp về dọn ruộng chuẩn bị trồng tỉa cho mùa "Tết nhứt tới nơi".

Mùa "cá ra". Chợ bày bàn đủ loại cá, cá linh thì đã lớn, xương cứng - nên người đi chợ không còn săn đón như cá linh non. Đa số chủ yếu cá mùa nầy được "móc hầu" - tức là cắt đầu, làm sạch để làm mắm, chế biến nước mắm.

Rồi khi mùa nước đã đi qua, gió lạnh đưa hơi mùa xuân sắp đến, thì các cánh đồng lại xôn xao một mùa vụ mới, những ngư dân lại trở về mảnh ruộng, miến vườn với những suy tính về trồng bông, trồng rau, trồng dưa , trồng lúa...

Để tiếp tục những giọt mồ hôi rơi trên mặt đất.
Để hy vọng một mùa nước năm sau, nước mang phù sa về cùng cá tôm và niềm vui mưa thuận gió hòa, ai cũng an vui.

HUỲNH MINH BÍCH NGA 

Ảnh: DUY TRẦN 

Một nét văn hóa phương Nam:

Mùa đua bò qua những góc nhìn khác

Bài và ảnh: Trần Duy Trân 

 

 

"Tháng 9 về Tri Tôn coi đua bò nhé".

Cứ gần đến tháng 9 là bạn ảnh trên facebook nhắn nhau. Có đến hai lễ hội đua bò khác nhau. Một là dành cho giới nhiếp ảnh, gọi là đua bò Chùa Rô. Do các  Sãi cả chùa Rô và những nhiếp ảnh gia chung tay tổ chức. Nhằm phục dựng một lễ hội đúng với tính chất là một lễ hội văn hóa truyền thống, mang đậm bản sắc của đồng bào dân tộc Khmer. Vì thế sẽ không có băng rôn quảng cáo, không có nón áo của các nhà tài trợ.

Nhưng sẽ có những nồi chè thốt nốt do nhà chùa tài trợ. Có tất cả thiện nguyện sau cuộc thi sẽ tỏa đi lượm sạch rác. Có buổi chiều đi theo xem phụ nữ cấy lúa trên ruộng cho chùa, còn buổi tối chơi trung thu cùng các em thiếu nhi...

Nên lễ hội đua bò chùa Rô, mới sang năm thứ 2 đã là điểm tập trung của hàng trăm tay máy yêu cái đẹp. Hứa hẹn là điểm son văn hóa của mùa  lễ Sene Dolta của đồng bào Khmer Nam Bộ (*)

(*) Gọi nôm na là Lễ cúng ông bà, thường diễn ra từ  ngày 29-8 đến mùng 1-9 âm lịch (nếu tháng thiếu thì từ 29-8 đến mùng 2-9 âm lịch).

  

 

Còn lễ hội thứ hai, quy mô hơn. Do Ủy ban nhân dân thành phố Châu Đốc phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh An Giang  đồng tổ chức. Nhưng dù do tỉnh hay chùa, đều mang những nét đậm sắc văn hóa, là một phần trong  những lễ hội truyền thống của vùng bảy Núi -Ang Giang, vốn đã có rất nhiều huyền thoại.

 

"Tháng 9, vào mùa đua bò, về coi đi. Vui lắm. Vui từ xóm làng đến các bãi quần bò, đến các cuộc thi vòng loại..."

Những người quê An Giang í ới bảo nhau. Ngoài tết của người Khmer phương Nam, còn là tết trung thu của trẻ con. Về coi đua bò, xách theo ít kẹo bánh, lồng đèn xếp. Chơi với con nít vùng quê, xem phụ nữ ra đồng cấy lúa. Xem gia đình người nông thôn xếp lễ lên chùa. Xem hàng cây thốt nốt vươn cao trong bình minh...

Xem nhiều thứ lắm.

   

 

Nhưng xem ra, vui nhất chính là những người dân địa phương. Lòng ai cũng như mở hội.

Đi bộ vòng quanh vài sân nhà, thấy những người đàn ông đang chăm sóc bò. Những con bò mình trắng, chân cao. Đặc trưng của giống bò Bảy Núi. Đi thêm qua vài mảnh ruộng xâm xấp nước, nơi là bãi thi thử của vài đôi bò. Để thấy người lớn, trẻ con hớn hở. Người có bò thì tập, người có kinh nghiệm thì bảo ban. Lâu lâu có thêm nhà dắt bò ra, cứ mỗi lần như thế lại thấy thêm con nít đi theo, reo hò cổ vũ.

Quanh đó, vài người bán dạo nào kem, bánh, nước, trái cây. .. cũng hớn ha hớn hở.

Những người năm nào cũng đi coi đua bò hay khuyên: Nếu đi chơi thì nên đi vào vòng loại vì người xem ít đông. Còn ham đi vào đúng dịp chung kết thì coi như đen nghẹt từ vòng gởi xe, còn giới săn ảnh- đa chà .... Chèn ui, y như hành quân với binh đoàn trùng trùng lớp lớp. Súng ống tua tủa, chưa kể  thang xếp, gậy sào, flycam  thì bay vèo vèo như trực thăng...

 

Người viết không phải là dân nòng to súng dài, cũng không phải là tín đồ săn ảnh đua bò về đích tung tóe nước. Dù cũng rất "quan ngại" cảnh các bạn nhiếp ảnh gia lấm lem sình đất, chỉ để có một bức ảnh "chất ngất " nhất.

Người viết chỉ thích làm một kẻ đi len lỏi quanh vòng rìa sân khấu. Nơi có những người dân địa phương đang tận hưởng không khí lễ hội đông vui.

Như lần nào, khi vừa bước vào khu vực sân đua bò chùa Tà Miệt (xã Lương Phi, huyện Tri Tôn), đã thấy một không khí rất vui. Vui trên gương mặt sạm nắng của người dân đi xem, các gia đình trong xã đi cổ vũ cho người thân, lối xóm....Du khách, giới săn ảnh, báo chí..  Và của đám con nít lớn bé da đen nhẻm đang leo trèo, vắt vẻo trên các nhánh cây.

Của cái nắng hắt lên từ nước ruộng bên khu vực chờ thi. Của những con bò kiên nhẫn, của cái hồi hộp trông ngóng của các chủ bò, các tài bò- thôi cứ tạm gọi là như thế. Trước khi "lái"  bò ra sàn đấu. Trong cái vui của ngày hội hừng hực khí thế.

Nhưng theo cảm nhận riêng của mình, người viết thấy những người vui nhất chính là những người buôn bán nhỏ quanh khu vực sân đua. Tại đây, có khói thơm lừng từ những vĩ nướng bò lá lốt, lạp xưởng, thịt ướp, ếch, và muôn thức nướng hấp chiên xào khác. Rồi bánh mì thịt, bánh mì tương, trứng cút, đu đủ, củ sắn ướp lạnh, cóc ổi xoài ngâm, cam, chanh đá, trà đá... Người thì dựng xe rao bán, người thì bê thau thúng rổ len lỏi trong đám đông, ai cũng vui vẽ hỉ hả.

Trong đội ngũ buôn bán đậm sắc vùng miền ấy, có bánh bò thốt nốt, bánh tét, bánh ít, bánh ú miền Tây, rau củ quả sấy Tây Nguyên. Thậm chí có luôn khoai lắc, phô mai que, xúc xích nướng kiểu thành phố.

Tóm lại là cái gì cũng có.

Nhưng có những cái dễ thương nhất là những khúc bánh mì không xịt tương giá 500 đồng, cái bịch đá bào xịt chút xirô màu giá một ngàn đồng.. Vừa bán vừa cười, coi như "bù qua sớt lại" cho đám nhỏ, bởi ( theo người bán): Toàn con nhà nghèo. Mình coi năm ba ngàn đã lớn, tụi nó năm trăm, một ngàn đã "không mơ thấy nổi". Hẹp một chút mà ai cũng vui.

Chợt nhớ một người lớn đi chơi hội mà người viết vừa quen, bác đã nói: Đây là  một lễ hội đúng nghĩa, vì người dân được thỏa sức vui chơi trong cái lễ hội nầy, vui từ con nít tới người lớn. Ở khu chờ đợi để đưa bò ra đua thì thanh niên, tráng niên háo hức hồi hộp, khu đường đua thì người già, con nít, phụ nữ... Túm lại là nam phụ lão ấu, thi nhau bàn luận xộn xao: Bò nhà ông A ở ấp B, bò nhà ông C ở xã D...Tụi bò nó ăn gì uống gì, được huấn luyện ra sao... Trên cây tòn teng người trẻ và dân săn ảnh, dưới đất quanh khu về đích thì tiếng màng trập như cả đàn cào cào châu chấu nhảy tanh tách. Mà toàn là những người quen, đi đâu cũng nhìn thấy nhau, cũng cười rất tươi...

Cũng là nơi bạn ảnh không hẹn mà gặp nhau, dù trước giờ vẫn tám chuyện qua facebook...
Riêng với người địa phương, lễ hội còn mang đến cho những người cực nghèo một nguồn thu nhập kha khá. Đó là những người đi lượm ve chai, những ngày nầy, vỏ chai nước không, lon nước không nhiều vô kể. Họ cần mẫn đi lụm dưới ánh nắng gắt, và cũng như những người buôn gánh bán bưng, họ chắc rất mong cái lễ hội nầy kéo dài thêm vài bữa nữa. Để có thêm thu nhập chút chút.

Còn lại thì, thi thì sẽ có thắng thua. Có bé bò nào đua không khéo dễ  bị gãy chân. Thương bé bò nầy lẫn chủ của bé lắm, vì nếu vết thương nặng, em có thể từ giã đường đua còn chủ em thì buồn hiu hắt.

Cũng như chuyện các bạn ảnh, dù hình ảnh đầy ắp trong thẻ cũng còn tiếc những cú chụp bị sót, chưa thể vừa ý.

Rồi sau khi tàn cuộc đua,  những cặp bò chiến đã tranh giải thắng hạng nhất nhì ba. Là người dân, các bạn nhiếp ảnh và  khách du lịch mãn nhãn ra về trong trưa nắng, bỏ lại sao lưng cái sàn đấu, cũng là sân đua bò lênh láng nước và sình nhão.

Để chiều đến, sân sẽ được cày lấp lại để trở về công năng nguyên thủy là mảnh đất ruộng. Để bàn tay người nông dân cấy tiếp những cây mạ non xanh.

Để người viết nhớ mãi những gương mặt đen nhẻm của các chàng "nài" bò, của những đứa trẻ tóc xoăn màu nắng, và các cô gái có ánh mắt đen, tóc dài rậm và hàng mi thật cong.

Nhớ để hò hẹn đi tiếp và lại đến hẹn lại lên trong những mùa sau.

Trần Duy Trân

 

_________________________________________________________________________________ 

MÙA RƠM

 

Bạn đi Đông Bắc về, thông báo: Lúa gần như đã gặt xong. Thời tiết bây giờ không mưa thuận gió hòa, nên chuyện thu hoạch phải nhanh và luôn trong gấp gáp, vội vã.

Miền Tây cũng đã đón một mùa lũ đẹp. Dù đầu mùa lũ, những cánh đồng ngoài đê bao không gặt kịp với con nước lên. Những bông lúa và rơm ướt sũng chới với trong dòng nước chảy..

Xe chúng tôi chay qua con đường lớn kéo dài bên cánh đồng tha la mênh mông nước. Vô tình giữa trưa nắng gặp những cây rơm kiểu xưa chất cao. Chủ căn nhà gần đó nói: Giờ đa số thu hoạch bằng máy liên hợp gặt đập. Lùa vô ngay vào bao, còn rơm đánh luôn thành cuộn xếp từng bó trên đồng. Chỉ có mấy mảnh ruộng nhỏ gặt tay hay máy nhỏ mới còn đánh cây rơm.

  

Rồi cùng ôn lại ngày xưa: Ngày mùa lúa về, sân nhà ai cũng có cây rơm thiệt to. Cái cây rơm to đó, khi chất lên là một nghệ thuật sắp đặt. Vì khi cần lấy rơm ra, cây chỉ thấp dần đi cho đến cuối mùa thu hoạch mới, không bao giờ đổ ngã.

Cuối cái mùa đó, trong cái chân rơm thế nào cũng lú nhú những tai nấm rơm  mập lù. Còn rơm mới về, đàn gà chen nhau vào bươi, tìm lúa sót.

Chúng tôi từng có thời gian đi qua những mùa rơm, mùa của những ngày đứng trên cầu canh những ghe thuyền xuôi ngược chở đầy rơm vàng. Những ghe rơm khổng lồ khéo léo di chuyển trên những con sông, con kinh, con rạch... Những ghe ngập sợi rơm vàng ấy có thể điều khiển bằng cây sào và bơi chèo, hay máy đẩy lạch tạch. Rơm đến ruộng nấm, ruộng hành, phủ làm phân xốp bề mặt ruộng dưa, ruộng kiệu, ruộng rau. Vì sau mùa rơm nầy sẽ là mùa của tết.

Mấy năm gần đây, rơm sau mùa gặt đa số là rơm cuộn nên dễ chuyên chở bằng đường bộ. Còn ghe thuyền, dù trong mùa nước lên, cũng ít dần do giá xăng dầu cao. Những người chuyên nghề buôn bán rơm đều nói: Sông giờ có cầu, đường giờ trăm ngàn mối nối. Rồi xe máy len vô mấy chỗ sâu chỗ xa. Ghe thuyền nào chở rơm cũng chỉ còn đi mấy chỗ cánh đồng sâu, lầy trũng. Lợi cái đường thì sẽ mất cái kinh mương. Mất thì chưa mất. Nhưng tương lai, mấy cái ghe đại chở rơm tải chắc hỏng còn nhiều nữa. Vì xe phóng thẳng thét, mưa thì che bạt. Còn tàu ghe chở rơm cồng kềnh với lặc lè, tính ra chậm mà nhiều khi nguy hiểm nữa.

Miền Tây, tháng 10 với những cánh đồng lênh láng nước. Lúa chín vàng cũng đã gặt gần như xong hết. Loanh quanh mấy chỗ đồng cao, rơm cuộn phơi được che phủ kỷ tránh mưa.

  

Lại nhớ về một chiều xưa, trong cái nắng vàng óng giữa ruộng rơm vừa gặt. Bầy em bé vừa chơi vừa phụ người lớn vun rơm. Từng tràng cười hồn nhiên với những gương mặt, bàn tay bàn chân bé xíu.

Để cái chị người lớn nhìn đám nhỏ lăng xăng rồi thét lát: Vào tắm đi, chơi rơm lát rồi ngứa gãi thấy tía tụi bây.

Những cọng rơm tươi vẫn tỏa mùi thơm bát ngát. Mùi của nội đồng, của phù sa nuôi cây mạ thành lúa. Rồi thành rơm, rồi thành khói đốt đồng, của màu tro gốc rạ...

...Của miền Tây nắng gió trời đất mênh mông 

 

HUỲNH MINH BÍCH NGA

Ảnh: DUY TRẦN 

 

________________________________________________________________________ 

Chuyện thịt chuột miền Tây

Bài viết: Huỳnh Minh Bích Nga - Ảnh: Duy Trần 

 

 

Phương Nam và dông bão...

Bài: Huỳnh Minh Bích Nga

Ảnh: Trần Duy

 

 

 

Mấy cơn áp thấp liên tục làm trời phương Nam xám xịt. Lại thêm trên các phương tiện truyền thông có tin về những việc như : có bão đổ bộ, phải di dời dân..

Rồi tin bờ kè sạt lở, sông bị ngoạm bờ, sụp móng, trôi nhà... Rồi người dân râm rang bảo nhau: Xưa nay có đâu, cái rũi bão vô, kinh nghiệm đâu mà chèo chống...
Bên hàng hiên mưa rả rít. Những người đi cắt cỏ, chăm sóc rau màu, bán buôn dọc đường, với gương mặt khắc khổ, đều nói: Mong mưa thuận gió hòa, mưa nhiều thì người trồng cây ăn trái lo. Mưa ít thì lại sợ rửa mặn hỏng sạch.. 
Những người dân khi nghe hỏi thăm đều lắc đầu: Giờ hỏng dám mong mưa nhiều để nước nổi mang sản vật về nhiều...Đã cũng lâu rồi, không còn mùa lũ về với thật nhiều sản vật như xưa nữa.
Thời của cha ông họ thì còn biết về những con nước đỏ quạch phù sa từ phía thượng nguồn đổ về tràn bờ. Chỉ nhìn con nước, màu nước là biết, năm nay lũ ra sao, có đủ cho tôm cá cây cỏ sinh sôi, của những gì trù phú nhất đến từ dòng sông Cửu Long tuông chảy cuồn cuộn.

 

Giờ thì, mưa sẽ đưa những dề lục bình chập chờn đọt non và nở hoa tím ngát. Nhưng mà lục bình nhiều ghe xuồng bơi vướng, rồi rối nùi với rác thải nhựa. Rác từ sông trào vào kênh mương, cứ mưa là phải bơi xuồng hay lội ra hốt dọn...Rồi, trời mưa đưa nước đi tới đâu, rác thải trôi đi theo tới đó. Nước lên rồi rút theo thủy triều, để lại những bãi sình đầy rác khó phân hủy. Đã có những người nông dân lên tiếng về việc bảo vệ nguồn nước sinh hoạt, kêu gọi đừng quăng rác bừa bãi, hạn chế chai nhựa nguy hại, mà nhiều nhất là chai thuốc trừ sâu...Rồi ly nhựa, bao ni lông. Rồi họ tự đốt, tự chôn lấp...

Nhưng họ cũng nói: cái khó là dân tứ xứ đổ về nhiều quá, nhất là quanh các khu công nghiệp, họ ăn họ xả. Họ đâu có ăn dầm nằm dề lâu mà lo bảo vệ môi trường chung; nhắc thì lại nói mình rảnh lo toàn chuyện bao đồng...

 
Nhưng cũng những người nông dân đó, họ cũng nói tiếp: Có kiến nghị đó. Như xây lò xử lý rác, như phạt, ngăn chất thải đổ ra sông. Dựng tháp bơm nước làm sạch...Nhưng kêu là kêu vậy, bên chính quyền chỉ ghi nhận. Hứa rồi bảo sẽ báo cáo, sẽ có kinh phí...

Bên bờ hè, mưa vẫn cứ rơi. 

    
Những người thôn dân phương Nam, tay vuốt nước mưa trên gương mặt đen sạm, vẫn vừa nói vừa cười: Trước mắt, thì cứ phải sống thôi. Dù có bão dông, thì cũng phải gồng lên chèo chống.

Huỳnh Minh Bích Nga

_____________________________________________________________________________________ 

 

Câu chuyện của những nụ hôn

        

Những người bạn sẽ tặng cho nhau nụ hôn trên má.
Những người yêu nhau sẽ dành cho nhau nụ hôn trên môi. 
Có những nụ hôn cho đi, là mang theo đó những cảm xúc theo đó để đến nơi được nhận. Và câu chuyện của những nụ hôn luôn là câu chuyện của những tình yêu thương chưa bao giờ được dứt...
Ngày còn bé, Bánh Su đã được ba mẹ dạy về "nụ hôn": Đó là cách bày tỏ tình cảm với những người mà Bánh Su yêu thương bằng cách vòng tay qua cổ và đặt lên má họ một nụ hôn.
Bánh Su không thích được hôn lắm, vì nhà có nhiều người lớn. Người lớn hay đè Bánh Su ra, hôn đến Bánh Su phát ngộp.
Và cứ thế, Bánh Su thừa thãi những nụ hôn.
Nhưng Bánh Su yêu mẹ nhất, nên ngày nào đi học mẫu giáo về là Bánh Su sẽ sà vào lòng mẹ rồi hôn vào má mẹ. Còn hôm nào đi học thì ba cũng hôn Bánh Su trước khi nói câu: Học vui nha con.
Bánh Su lớn dần lên, hơi phát chát vì hay bị người lớn trong nhà nhắc : "Hôm nay con đã hôn ba mẹ chưa?"..
Bánh Su đã lớn, và Bánh Su biết: Khi trẻ con hồn nhiên hôn một ai đó, người đó sẽ rất vui vì được yêu thương. Mẹ Bánh Su vui, ba Bánh Su vui, ai cũng sẽ vui vì được nụ hôn yêu thương...và Bánh Su cũng rất vui.
Chỉ có một cái là, càng lớn dần, Bánh Su không thích bị người lớn dí hôn liên tục, cũng như bị ôm siết để hun và hít hà cho đã nữa, dù Bánh Su hết thơm mùi sữa rồi. 
Bánh Su hay về nhà ông bà nội. Bánh Su hay chạy lại hôn vào má bà nội. bà Nội hay xài nước hoa, rất thơm.
Bánh Su ít khi hôn ông nội, có lần trưa nắng, Bánh Su chun mũi nhăn mặt : "ông nội có mùi gì kỳ lắm! "...Ba mẹ bất ngờ nhìn Bánh Su nghiêm khắc, ông nội thì cười buồn như đã quen.

Gia đình ở Biên Hòa 1969

 Ngay bữa trưa hôm ấy, sau khi về nhà Bánh Su bị mẹ làm việc, mẹ doạ đét Bánh Su mấy roi vào mông vì "tội hỗn". Bánh Su khóc òa như mọi bé con nít bị mẹ hăm đánh đòn, nhưng mà thật sự Bánh Su chẳng rõ lý do vì sao lại là "hỗn", vì Bánh Su cứ nghĩ: Bánh Su chỉ nói sự thật thôi mà...

Rồi ba Bánh Su nói: Con còn nhỏ lắm để biết, cái "mùi kỳ kỳ" của ông nội, đó là cái mùi đặc trưng của người già, cái mùi được tích tụ từ những năm tháng cần lao nuôi các con nên người, mùi của tình yêu thương gia đình, cái mùi chưa bao giờ thốt thành lời, chất chứa đầy trong tim ông nội qua bao ngày ...

 

 Gia đình với người bạn Pháp

Bánh Su đã tốt nghiệp tiểu học, và cái thói quen đặt nụ hôn lên má người Bánh Su yêu thương như ba mẹ đã ít dần, dù những nụ hôn vẫn tồn tại trong ý thức. Ba Bánh Su nói: Con trai đã lớn, và theo thói quen tự vệ của một đứa trẻ đang lớn, Con biết ngại khi thể hiện tình yêu thương qua nụ hôn như những ngày còn nhỏ.

Có thể lỗi ở cả nhà, vì cứ hay ôm và hôn Bánh Su quá nhiều.

Nhưng mà cũng không phải đâu, hơi lâu, khi không ai hôn Bánh Su, Bánh Su lại nhắc: Sao không ai hôn con vậy.
Dĩ nhiên, hôn bây giờ là phớt trên má, chứ không ôm hôn "ngấu nghiến" như xưa nữa.
Như ba Bánh Su khi lớn lên, cũng ít hôn ông nội.
Nhưng mà, ba vẫn cất giữ những nụ hôn đó.
Như tình yêu nối tiếp mãi không phai.

Ông nội, ba và Bánh Su 

 

Huỳnh Minh Bích Nga 

Từ những câu chuyện ngụ ngôn của ba

 

Ảnh xưa gia đình: Ông Bà Cố và các ông bà 

Bạn để lại gì cho cuộc sống.

Ba tôi kể rằng, giảng sư dạy môn Sử của ông nhìn rất bình thường. Ông hay mặc chiếc áo khoác len dày, nhưng vải đã sờn- mà ông tự hào là của bà ông may tặng. Luôn đeo cặp kính gọng sừng dầy cộm, làm xệ xuống tận chóp mũi, che gần hết khuôn mặt vốn khá là phúc hậu của ông.

Nhưng ba tôi nói: Nhưng những cái xề xòa ấy không hề làm chìm đi vẽ thông thái của  thầy.

Lý do, giờ học của thầy rất vui. Vì thỉnh thoảng - thầy hay khai mào các cuộc thảo luận về các đề tài chẳng hề dính dấp tới việc học cho thuộc những trang sử dài dằng dặt, đại khái như "tại sao lại gây ra chiến tranh", rồi "ý nghĩa cuộc sống là gì?". Phần lớn những cuộc thảo luận đó, cả lớp đều không đi đến các kết luận rõ ràng.

Nhưng với các học trò đa cảm, như ba tôi thì chúng lại gây tác động manh. Chẳng hạn như một câu chuyện mà ba tôi vẫn nhớ và hay kể.

Có một lần, thầy của ba vào lớp. Rồi ông tạo ra cuộc thảo luận: Nào, ai có thể kể về cha mẹ mình?

Dĩ nhiên cả lớp đều giơ tay.

Sau khi mời một vài học sinh chia sẽ những câu chuyện sâu sắc về cha và mẹ. Ông lại hỏi tiếp: Hay quá, vậy ai có thể kể về ông bà mình?

Những cánh tay giơ lên, nhưng là ít hơn, chừng ba phần tư lớp.

Sau khi đếm những người có thể kể, ông lại hỏi: Vậy em nào có thể kể về ông bà cố của mình?

Không khí trầm lắng, rồi chỉ có vài cánh tay rụt rè giơ lên.

Thầy giáo vẫn vui vẽ: Ngay cả thầy cũng có rất ít ký ức về ông bà cố.

Rồi ông lại đột ngột: Nào, giờ thì các em cùng suy nghĩ kỹ với thầy nhé. Chỉ mới cách có hai thế hệ mà ngay cả thầy cũng có rất ít ghi nhớ về các cụ cố. Huống hồ là các em. Nhưng có một lời khuyên là hãy về nhà tìm thử xem. Có thể là một bức chân dung cũ treo trong căn phòng nào đó, hay bức hình chụp được cất hay gói kỹ trong hộp sắt hay giấy. Hãy xem lại trong một bữa ăn nào đó, một người trong gia đình đã nghe hay kể về một câu chuyện, mà câu chuyện ấy là một gợi nhớ về những người trong gia tộc mình, và biết đâu từ câu  chuyện nầy, nhờ có người trong tổ tiên của mình đã cố học thế nào, chăm chỉ làm việc ra sao, để có chúng ta ngày hôm nay.

Thầy không muốn các em về nhà đặt ngay câu hỏi. Nhưng sẽ rất tự hào nếu như xưa kia cụ cố của ai đó từng giỏi đến thế nào. Tên tuổi rạng rỡ ra sao. Họ phải giỏi lắm mới có một thế hệ con cháu hôm nay ngồi học ở đây, một ngôi trường lớn. Chứ không phải đang lao khổ chật vật ngoài kia.

Rồi từ đó, các em sẽ thật sự biết tổ tiên mình là ai, các cụ xưa làm gì, nghĩ gì, các cụ khiến chúng ta hãnh diện, tạo ra niềm mơ ước điều gì. Các em cứ thử nghĩ xem. Nếu không biết về quá khứ thì chỉ trong vòng hai, ba thế hệ thôi mà các bậc tiền nhân đáng kính của chúng ta đều đã bị lãng quên.

Vậy, liệu điều đó có xảy đến với các em với con cháu sau này không?

Cả lớp im lặng đầy tư lự.

Còn thầy giáo vẫn ôn tồn: Tôi vừa dọn nhà, phải bỏ đi bao nhiêu đồ vật cũ. Trong đó có những thứ mà không ai  biết là của ai, chỉ biết là của người xưa. Rồi tôi thử tưởng tượng ra các thế hệ sau kế mình. Lúc ấy, tôi chắc đã ra người thiên cổ, còn các em đã thành ra những người già. Chỗ các em ngồi bây giờ trong lớp sẽ là chỗ của các cháu chắt, nếu như cái trường nầy vẫn còn. Có một câu hỏi dành cho thầy và các em. Liệu thế hệ sau có biết gì về các em không? Hay là các em cũng như tôi, sẽ chìm sâu trong dĩ vãng của quá khứ?

Có một cách, để các em muốn cuộc sống của mình hiện thời sẽ là vết gợi nhớ tầm thường, hay là tấm gương soi cho các thế hệ sau? Thế thì các em phải để lại di sản nào cho tương lai.  Sự lựa chọn nầy hoàn toàn tùy thuộc vào quyết định của học hay không học của các em.

Thầy của ba tôi, giờ đã ra người thiên cổ từ lâu lắm. Như cha tôi đã là bóng mát xa vời.

Nhưng di sản là tình yêu thương của ông để lại luôn khiến tôi lưu nhớ không nguôi.

   

  Ông cố                         Ông Nội                         Ba và con trai út

Viết khi nhớ có lần ba về quê, tìm được tấm hình ông cố và các ông, trên tay ông cố đang bồng ẳm ông nội. Rồi trong cái hộp sắt là hình của ông nội thời trẻ..

Huỳnh Minh Bích Nga 

Miền Tây- tháng Chạp..

  

Có người nói, miền Tây mùa nầy chưa có không khí, phải chờ đến 23 tháng chạp cà..

Nhưng mà, chúng tôi vẫn quyết định đi. Vì một miền Tây phương Nam đang vào mùa giáp Tết.

Điều đầu tiên là- lá đỏ. Ai tôi gặp cũng nói: Thời tiết mần sao mà năm nay lá bàng cứ đỏ rực. Mà cây bàng là giống cây ngoài Bắc. Theo người đi dân vô. Nên thấy lá bàng đỏ là lại nhớ câu hát: Hà Nội mùa Đông, cây bàng lá đỏ..

Là mùa cuối đông..

Ngoài cây bàng lá đỏ là cây hoa phát tài trổ bông. Mùa tháng chạp lành lạnh là cây hoa phát tài trổ bông. Bông tính ra không đẹp, nhưng ít trổ nên hiếm. Phải thời tiết dưỡng thế nào cây mới ra bông. Nhưng ngó cây quanh năm xanh lá, giờ ra bông trắng cũng vui vui.. Những người dân đang dọn vườn nói với chúng tôi. Mùa nầy cũng là mùa cánh đàn ông cực hung. Làm cỏ nè, dọn vườn nè, mé cành nè.. Phải làm đất sạch sẽ đặng thả xuống mớ gốc vạn thọ, mồng gà.. Để Tết kịp có bông vừa bán vừa trang trí trong nhà. Vừa gom cành quơ củi cho mấy bà có nấu bánh tét..Nhiều việc lắm.

Nhiều ông còn phân bua: Làm hỏng xuể là bị mấy bả rầy..

Còn mấy bà, mấy chị: Người đang lặt lá mai, người đang phụ dọn cỏ..Thì che miệng, dấu mặt trong cái nón lá, e thẹn cười. "Cưng gần chết chớ đố có dám rầy".

Năm nay mưa gió thất thường quá. Mai chắc nở sớm. Những người lặt lá mai chổ vườn kiểng nói với chúng tôi. Lải rải trên đường đi, chúng tôi đã gặp những cây mai "hàng rào", tức là mai mọc hoang-không chăm sóc, nở bông vàng rực. Một loài mai khác cũng nở rực không kém là mai Hoa Đăng. Chúng nở khắp nơi, từ vườn cảnh đến hiên nhà, ngoài rào. Một chủ vườn tại Sa Đéc thở dài: Đang búp dưỡng bán cho mùa Tết. Giờ nở bung hết, nên cứ bày ra bán hay chậu nào nhờ chậu đấy. Không thì dọn vô cắt lại dưỡng cho mùa sau..

Chen lấn với Mai Hoa Đăng, Chuông vàng rải dài theo từng lối đi  khắp miền Tây là những luống vạn thọ còn xanh nụ, ai cũng bảo vạn thọ năm nay kịp Tết. Nhưng một số cúc mâm xôi, cúc vàng lại nở sớm.. Sắc vàng của cúc mâm xôi cúc vàng, mồng gà đỏ, vàng cứ chen nhau. Nối dài từ con đường từ Bến Tre qua Vĩnh Long.

Chỉ có tiếc một điều: Năm nay, do mưa muộn nên đa số vườn che lưới bạt. Rồi ngại khách vô chụp hình làm phiền nên dựng lưới rào cao. 

Quen thì vẫn vô chào, thoải mái trò chuyện, chụp hình. Nhưng lạ thì khó, vì bông trồng là để bán. Cứ đón khách vô tốp nầy tốp khác chỉ chụp hình thì.. cũng phiền toái. Nên thôi thà mất lòng để còn lo chuyện buôn bán, sinh sống.     

Một năm có một mùa Tết, bông trồng cực lắm, chứ hỏng phải làm khó.. Lại nghe tiếng phân bua hiền queo..

Lang thang một hồi, chạy qua Láng Biển-Đồng Tháp, để thấy sen và lúa bạt ngàn. Những cánh đồng lúa đã gặt xong, vịt thả đồng hai bên bờ vừa kêu vừa chạy, hớn ha hớn hở kíu kíu cạp cạp.. Rồi cánh đồng lúa chín vàng tươi, thơm lừng mùi hương gạo mới. Rồi mùi rơm, mùi lúa xanh đang ửng tới.. Rồi xa xa là máy gặt chạy hối hả.. Mùa lúa Tết...

Rồi Phong Hòa với vườn nhãn, ruộng bông huệ. Rau màu.. Chưa kịp về Lai Vung đã nghe thơm lừng mùi quýt chín và cam xoàn. Vườn nhà ai cũng trồng..Vì bởi-Tết mà.

Như cây cầu mà chúng tôi đi ngang qua Mỹ Tho. Vựa kiệu tết đang hối hả lựa lặt, vận chuyển. Hỏi thì cho biết: Trồng sâu trong Tràm Chim, mùa nầy trong đó đang nhổ, bỏ lên ghe chở ra.. Cái gì cũng phải nhanh vì Tết sắp tới sát nách.. Lại cười hịch hạc..   

 

Đi lang thang miền Tây tháng Chạp, nghe toàn chuyện Tết. Những vườn bưởi Vĩnh Long trĩu trái chờ bẻ, những vườn dưa Long An chờ thu hoạch. Những cây đu đủ vàng Lai Vung- giống mới: chưng đẹp và ăn được. Những bụi cây tho( khóm phụng) Cao Lãnh đã cột túm đầu lá để giữ màu đẹp cho trái.. Vàng ươm trong nắng. Mà chủ vườn cười thật tươi: Bán hết rồi, lái họ đang xuống cắt chở về lần lần..

Miền Tây-tháng chạp. Nắng đang trổ về màu vàng ruộm. Cho lạp xưởng khô căng, cho dừa rám nạy ra làm mứt. Cho mưa ngưng, cho đậu xanh khô vỏ, cho lá chuối hột xanh biếc, và cho những hạt nếp trắng tinh ..

Những người dân miền Tây sau một ngày lặt lá mai, dọn vườn, xuống bông kiểng.. lại ngồi tính chuyện đặt lò, gói bánh. Lại chân tình nhắn nhe: 23 âm xuống nhe, nấu chè cúng ông Táo. Rồi gói bánh, xuống chơi ăn cái Tết quê. Coi cái gì cũng mới tinh..

Dọc theo những con đường về miền Tây. Những ngôi chợ nhỏ ven lộ lại đầy sắc màu của quần áo, giày dép, nồi niêu soong chảo.. Của một mùa chào đón Tết, năm mới cận kề..   

Trân Duy.

 

BÔNG ĐIỆP CÚNG

 

Nhớ hồi đi miền Tây vào đầu mùa nước dâng. Quanh những cái nhà sàn chân cao vùng An Giang nước đang về lóng lánh. Rồi xanh mướt trong sân, trong rào là những chùm xanh chen bông đỏ, bông cam bông vàng. Những bông hoa mọc thành chùm, tua cái nhị dài, rung rinh trong nắng gió..

Đó là bông điệp cúng.

Tôi có hỏi người dân chung quanh. Sao lại ưng trồng bông điệp cúng. Họ nói, do dễ trồng, nên nhà nào cũng trồng làm hàng rào, để tựa bên bàn thiên. Cao lên thì lấy bóng mát.

Rồi xa xôi hơn nữa, có người giải thích: Đất ở đây có hai mùa. Mùa khô và mùa mưa. Cây điệp cúng chấp nhận cái đất khô, hạn mặn, trụi lá chờ cho qua mùa nắng. sau đó nở bông, xanh tươi trong mùa mưa lũ.. Có cái cây bông đẹp, dễ trồng, vừa làm mát vừa giữ đất, sao lại không ưng. Mà cũng chẳng phải trồng chi, hột bông rụng xuống đất ẩm, theo con nước trôi rồi nẩy mầm, mọc lên. Nhiều nhà có cậy lão, cứ cao lên thì mé nhánh bên dưới, tàng trên cao xòa kết như cái dù. Tha hồ mát mẻ. Tha hồ thảnh thơi cho con người, con vật, núp bóng bên dưới.

Còn có bẻ làm bông cúng không. Ai cũng nghiêm trang: Bông cúng phải là vạn thọ, hay bông trang, bông cúc. Chứ bông nầy, y như bông phượng vậy. Rời cành chút xíu là héo rũ. Hết đẹp.

Còn xuất xứ từ đâu. Những người già hỏi nhau, rồi bảo lại với tôi: Bông nầy chắc người Pháp mang vào Việt Nam. Vì nó  có gốc của

 giống loài thực vật của vùng nhiệt đới châu Mỹ, có thể là Mêhicô hay Trung Mỹ, sau đó theo chân người đi khai phá, được trồng và đượccoi làm cây cảnh hàng rào ở  nhiều miền nhiệt đới. bây giờ thì gặp ở khắp nơi. Vùng Đông Á: Xri Lanca, Ấn Độ, Nêpan, Mianma, Thái Lan, Campuchia, Lào, Việt Nam, Trung Quốc, Nhật Bản, bán đảo và quần đảo Mã Lai.

Còn ở nước ta, người dân thấy bông đẹp thì trồng ngắm chơi. Nó là loài cây dễ trồng, sống dai. Mà khi cần mé nhánh, dọn cảnh cũng dễ do nhánh giòn, dễ cắt.

Cũng chính vì dễ trồng, dễ mọc. Nên không được xếp vào loại bông quý.

Nhưng còn ý nghĩa. Người phương Nam theo truyền thống ham học, thích lễ nghĩa. Nên cây điệp cúng nầy hay trồng, cũng có nghĩa là mong cho con cái học hành giỏi giang, đỗ đạt. Như chim phụng, chim hoàng. Vì cái bông nó mang sắc rực rỡ đỏ vàng, màu của may mắn..

Rồi ngoài cái tên điệp cúng, còn có các tên rất kêu như  Điệp Phượng, Kim phượng, Tên khoa học: Caesalpini pulcherrima.

Còn xa xưa, ông bà mình, để phân biệt với cây Điệp Tây( điệp ngủ, còng..), phượng vỹ, phượng báo hè. Thì giản dị gọi đó là cây điệp ta. Điệp cúng là sau nầy thôi..

 

Ngồi ra các trang sách thơ truyện, trang nhạc. Thấy có bông mắc cỡ, bông lục bình, cỏ may.. Nhưng dò hoài chưa thấy có cổ tích về bông điệp cúng.

Vẫn là người phương Nam chơn chất nói: Ối, nó là cái bông hàng rào mà. Chỉ có là xấp nhỏ đi học xa. Qua công viên mùa mưa. Thấy điệp cúng trồng làm tiểu cảnh xoè bông khoe nhị hực hỡ. lại điện thoại về nhà, than nhớ mùa nước dâng, nhớ ba nhớ má, nhớ ông bà. Lên tới mùa là bông điệp nầy nở ngập trên fây bút..

Tháng mười âm sắp về, sẽ có con nước cao cuối cùng. Con cá linh giờ cũng lớn trong trọng, Gió thổi bông điệp cúng xòe nhị phấn vàng bay.. 

 HUỲNH MINH BÍCH NGA 

_______________________________________________________________________________________________________________________________ 

 BUỔI SÁNG 

Ở PHÒNG KHÁM...

Và ôn lại kỷ niệm xưa- những ngày đưa ba đi tái khám...Giờ là đưa mẹ đi khám...với muôn thuở- bệnh của người già.

Cha, con - nghề báo

Cha- thoạt đầu không ưa nghề ký giả chí lắm..

Thời của ba hồi đó, ký giả chỉ là những tay có chút tài khéo "tán hưu tán vượn" trên giấy nhựt trình. Ưa lăng xê mấy cô đào anh kép( ba ghét chuyện phong lưu tình cảm), ưa đưa tin bài giựt gân- mà thiếu kiến thức khoa học..

Tóm lại, ba ghét mấy người ở dơ, làm biếng. Có tiền thì ra nhà hàng Thanh Thế, hết tiền ra quán cơm bà Cả..Hút thuốc, cờ bạc, nói tục...

Ba thời trung học ở Cần Thơ 

Ba mua báo trắng đen để nhân viên xem qua tin tức, mua báo phụ nữ( tựa gì thì con không nhớ) cho mẹ và bà ngoại. Còn ba, ba đọc sách và các tạp chí khoa học. tự điển lâm học..Thằng bờm, thiếu nhi cho tụi con.

Có lần con nói với ba, con muốn lớn lên thành nhà báo( do ảnh hưởng báo thiếu nhi và truyện hoa đỏ). Ba thở dài, kể một câu chuyện về tiếp xúc với "nhà báo" của ba.

‘ Đó là thời gian ở BMT, ba vừa làm dân sự vừa quân sự. Nhiều người thích ba, cũng có nhiều người ghanh tị- vì ba trẻ mà làm được nhiều việc quá. Một bữa, ba nghe nói có mấy anh ký giả từ SaiGon lên tới. BMT nhỏ xíu, vừa ra chợ đã thấy có mấy anh chổ nầy chổ nọ, ăn và uống lade.. Sau đó thì một anh tay xách máy ảnh tới tìm ba, miệng mồm tép nhảy: Nghe nói ông ty tài giỏi, tuổi trẻ tài cao .. Ba cười cười, móc ra một phong bì dúi vào túi ảnh: Tôi mà tài cán gì. Thôi mới lên thì nghỉ ngơi cho đỡ mệt- cầm cái nầy đi ăn cơm nhe.

Ba Mẹ và các con, 1980

Anh xách máy chỉ cần có thế, ba cũng nhẹ nhõm. Vì ba không ham tiếp xúc báo chí, chỉ mong yên thân  làm việc. rảnh thòi chở vợ con đi chơi

Sau nầy, con gái xem báo. Có cái nầy cái kia hỏi ba, ba bao giờ cũng trả lời ngon ơ. Mới biết vì sao ba không thích và không cần nhà báo. Vì không có họ, ba cũng có đủ kiến thức trang bị cho mình..

Khi con gái mài mò theo ba hỏi về chụp ảnh, bày chuyện viết báo. Ba đã thở dài, ba lo, lo vì liệu con gái có đủ kiến thức để làm cái việc hướng dẫn người khác hay không. Ba lôi ra nào là sách khoa học, tạp chí xưa cho con gái tham khảo. Rồi cùng con gái "đánh vật" với tự điển..

Ba và các bạn trước sân trường Pétrus Ký

Ba luôn nhắc con gái:' Báo chí chẳng qua cũng chỉ là một nghề. Cái nghề nầy đặc biệt là thông tin cho người đọc, hướng dẫn cho người biết ít thành biết nhiều. Như hồi con đi học vậy, thầy cô truyền kiến thức cho con. Thầy cô dạy dễ hiểu, thương yêu gần gũi học trò thì học trò vâng kính. Thầy cô mà lạm dụng quyền lực, hay nói nặng nhẹ, đánh mắng, thì dĩ nhiên tụi con không thích. Làm báo cũng vậy, con lợi dụng quyền có lợi thế hơn người, hiếp đáp, đe dọa người ta. Thì dù người ta có sợ thì trong bụng vẫn coi khinh. Ỷ quyền cậy thế, hiếp đáp người khác thông qua quyền lực vay mượn thì sẽ càng tệ hại hơn nữa. Nên càng làm nghề gì phổ biến thì càng phải có tâm có đức."

Con gái không làm báo chuyên nghiệp, mà chỉ vui chơi tùy hứng. Có báo có bài thì xách về tặng ba, ba xem và rất vui. Còn nói" Không phải con viết thì ba khen hay. Nhưng con có khiếu viết văn hơn ba.".

Rồi từ con gái, ba hiểu hơn về nghề báo, nghiệp báo, phóng viên.. hơn chỉ là mấy ông "ký giả" ngày xưa.. Rồi ba cũng lai rai viết báo- chỉ toàn viết về khoa học.

Ba mất, hành trang để lại cho con gái là hai thùng báo KHPT. 1 thùng KTNN. Vô số tài liệu lâm học, tự điển..và sách thuốc.

Tự điển con gái đã quyên tặng cho các HS,SV nghèo cần tham khảo. Sách thuốc, và cả sách lâm học-có số tuổi gần bằng thế kỷ. Của những người thầy ngoại quốc năm xưa- trước khi rời VN đã để lại cho ba,( học trò cưng của trường) con gái cũng đã cố nhờ bè bạn mang ra thư viện nước ngoài. Để những cuốn sách có thể làm tròn vòng quay của nó, mà không bị mục rách, bị cân ký..( tệ hơn là bị đốt)

Chỉ còn lại những bài học của ba- về cái tâm của một con người, trước khi làm một việc gì đó. Chứ không đơn thuần là chỉ làm báo.      

Huỳnh Minh Bích Nga 

 

NGÀY CỦA PHỤ THÂN, CON GÁI TÂM TÌNH VỚI BA 

Cũng hơi lâu lâu con gái không viết về ba. Con gái không quên, ngày nào cũng như ngày nào cũng nhắc ba, nhớ ba, và trò chuyện với ba. Nhưng âm thầm thôi. Vì đó là chuyện riêng mà..

Ba tại Thư Viện Trường Nông Lâm Súc 1961 

Hôm nay, con gái lại mở lại quyển tập quá khứ, tâm tình chút xíu với ba. Vì là ngày của phụ thân mà. 
Con lớn lên không biết nhiều về những cái ngày xưa. Con chỉ biết qua sách báo.
Ba hay nói: Hãy nhìn từ hai phía để có cái nhìn nhận trung thực nhất. Quan trọng là đừng nóng vội. Bên nầy sai, bên kia cũng chưa chắc đúng. Lịch sử và dã sử có cái giống cái khác nhau.

 

Con hay đi Đà Lạt. Có nói về biệt điện Trần Lệ Xuân. Nhớ lần khi ba đi cùng bạn bè, khi cô HDV dùng từ "mụ Nhu". Ba đã nhẹ nhàng: Cô ơi, khi làm nghề hướng dẫn văn hóa cho khách du lịch, cô nên dùng từ lịch sự một chút, đó là cách tự tôn trọng mình và mọi người. Người ta cũng đã mất rồi, ít nhất thì mình cũng nên trân trọng người đã khuất. 
Như ba đã miệt mài đi cãi chính vụ " rừng Giá Tỵ mụ Nhu trồng làm báng súng", không phải thanh minh cho một người phụ nữ mang danh đệ nhất phu nhân mà ba chỉ nhìn thấy từ xa trong một thoáng đời binh nghiệp của ba. Mà cho giá trị của một sự thật. 

Ba trước cổng trường Nông Lâm Súc 1960

 Rừng Giá Tỵ tại Định Quán được bộ Canh Nông cho trồng bằng quỹ phụ đảm trồng rừng. ba là một trong những người đi trồng và làm báo cáo về việc phát triển..

Đi Đà Lạt, ba luôn có một hoài niệm: Mùa xuân năm 1963, Phía Nhật-thông qua lãnh sự quán Nhật có tặng cho ông Diệm một cây anh đào. Biết ba là kỹ sư thủy lâm, cây anh đào nầy được giao cho ba. Ba và một số nhân viên đã mang cây anh đào nầy về nơi khi hậu thích hợp nhất là Đà Lạt. Ba đã giao quyền chăn sóc lại cây anh đào nầy cho một viên hạ sỹ lớn tuổi, vốn xuất thân là người trồng hoa bản địa. Khi giao ba đã cười cười: Ráng đừng để cây chết nhe ông 

Đều đặn, ba nhận được thư của viên hạ sỹ nầy, báo cáo về cây anh đào của tổng thống kèm theo hình chụp. Và ba báo cáo lại lên trên.

 

Đảo chính xảy ra, ông Diệm ông Nhu bị giết. Cây anh đào cũng bị bỏ chết luôn..
Không ai còn nhớ cây anh đào đó. Nhưng ba thì nhớ.
Ba vẫn giữ liên lạc với viên hạ sỹ già ấy, cho đến ngày ông nầy mất. Chuyện cây anh đào ấy, năm 2010, ba mới kể với con.
Ba nói: Nếu còn, đó sẽ là cây anh đào Nhật đầu tiên du nhập Việt Nam. Có thể từ cây anh đào nầy, hoa anh đào Nhật sẽ nở khắp Đà Lạt..
Cây hoa không có tội, con người công hay tội hãy để lịch sử soi xét.
Cũng như khi đi ngang những bức tượng Phù Đổng Thiên Vương, An Dương Vương, Trần Nguyên Hãn, Lê Lợi, Trần Hưng Đạo. Ba cũng hay nói: Ừ, mấy bức tượng nầy xấu thật, xuống cấp. Lính xây mà. Mà thời đó chỉ biết xây bằng xi măng,cốt sắt, đá vôi.. Quan trọng là tính lịch sử. Để có cái mà các con thấy, biết đó là ông gì, chức gì, làm gì trong quá khứ xưa, để hôm nay được xây tượng cho hậu thế nhìn ngắm.
Ba cũng kể: Xưa còn tượng Hai Bà Trưng. Rồi người ta đồn là mặt hai bà giống bà Nhu và con gái lớn. Rồi tượng bị giật sập. Bây giờ không có tượng nữ anh hùng nào.
Ba cũng hay nói: Khi qua một trào lưu nào đó, người ta hay chê trách quá khứ một cách nôn nóng. Có khi sự nôn nóng đó sẽ tạo ra nông nổi, mà sau nầy hối tiếc thì quá muộn.
Nếu nói về lịch sử, ba là một chứng nhân kiệm lời.

Con chỉ học được tí xíu, so với kho tàng kiến thức của ba. 
Ngày xưa, ba được dạy bằng Quốc Văn Giáo Khoa Thư.

Ba và 3 con gái 

Rồi ba dạy các con bằng các tập sách Tâm Hồn Cao Thượng( bản dịch Hà Mai Anh). Bằng những tập truyện tranh thiếu nhi ở nhà sách Khai Trí.

Bằng những câu chuyện ngụ ngôn xưa, bằng chính cách sống của ba.

Bằng cách luôn trả lời mọi thắc mắc của con cái.
Giúp các con định hình đúng sai, thiện ác..
Ba hay nói: Làm ác mà không biết đó là điều ác thì nguy hại hơn gấp bội. Nên các con phải sống cho thật lành.
Và ba đã sống theo cái sự lành ấy cho đến hết đời. 
Dù có thua thiệt.
Dù có mệt mỏi.
Ba đã sống thật đẹp.
Ba của con ơi..

 

Father's Day 2017 

HUỲNH MINH BÍCH NGA 

___________________________________________________________________ 

NHÌN QUA BÊN KIA SÔNG....

Bài: Huỳnh Minh Bích Nga

Ảnh: Duy Trần 

Quán cà phê ở ngay Bến Chợ. Mùa nầy nước trung nên lửng lơ trôi. Chiều, đôi ba người trong xóm vác tay lưới ra ngay chân quán vãi chài. Hy vọng bắt lên những con cá xíu xiu.

Chị chủ quán ngồi chặt trái dừa, thở dài: Cá trắng ngoài sông cái, giác nước cao buổi chiều chạng vạng hay vô sát mí bờ kiếm ăn. Mà cũng năm ăn năm thua lắm.

Quán quê không tên không tuổi, khách toàn quanh xóm quen. Sáng sớm là mấy ông cà phê đọc báo sớm, thỉnh thoảng có mấy chị ngồi trong, tranh thủ uống cà phê sữa và cho đám trẻ con ăn sáng. Ly cà phê nhỏ xíu, cái giá cũng nhẹ hều..

 Chừng nắng nóng 9 giờ là quán bắt đầu vắng, ai cũng đi chợ xong xả.. Rồi vắng luôn đến chiều tối thì lác đác khách. Khách đi làm về, đa số là nam nhân, ngồi nói chuyện thời sự, buôn bán, vườn tược...cao lắm thì 8 giờ tối là ai cũng đi về.

Chị chủ nói, có thời chợ đông vui lắm. Đó là cái thời lái về thu mua trái cây, xứ đất ngọt cây lành nên hoa trái sum xuê: Sữa tím trái nhỏ mà ngọt dịu, mận hai màu giòn rụm, rồi sambochê, chuối, cam sành, bưởi ruột đỏ, ruột trắng...

Thời đó, quán đơn sơ hơn bây giờ nhiều, ngó ra mé sông hứng gió mát rượi. Bên kia sông thì ngút một màu xanh. Dưới bến thì tấp nập xuồng ghe mua bán. Nhiều ghe lớn thu mua cả chục cần xé, vận chuyển kĩu kịt..sau đó chạy thẳng ra Phong Điền, Cái Răng, Phụng Hiệp..

Mà đó cũng là cái thời chục 12,14.. cái buồng chuối chín ai đó không biết, tự dưng đi làm về thấy ai đã chặt đốn dùm sạch sẽ, để ngay trên thềm nhà. Con gà, con chó  cứ đi nhong từ vườn nầy sang vườn khác.. Đi chán rồi về, còn đồ đạc cứ bỏ ngay ngoài hè, ai mượn cứ ới một tiếng, mần xong rửa sạch mang qua trả.. Tình làng nghĩa xóm thân thiết, vì dòm đi ngó lại cũng bà con hết mà...    

   

Ống khói nhà máy càng cao.....        Người dân cành lo bấn 

Giờ thì, chị chủ quán nhìn qua bên kia sông, oai oán nhìn cái nhà máy: cái ống khói nó vươn càng cao, thì dân bên nây sông càng ngán ngẩm. Thợ thuyền tứ xứ không ai biết rõ gốc tích, đến mang theo tiếng chưởi thề, tệ nhậu..Ban đầu chỉ quánh lộn trộm vặt trong khu có xây nhà trọ, sau đó thì tiếng xấu càng xa. Rồi bụi, ồn, nước thải.. cây trái cứ còi cọc, sâu bịnh..Không phun thuốc thì trái sữa có dòi, cam bưởi u nần còi cọc..Thương lái dần vắng bóng.

       

Sống bên sông mà sông không còn cá!           Bên kia cầu là nhà máy  nhiệt điện

Rồi chị u uẩn: Trời, có thời trong quán đông ken. Thương lái, hàng họ, người trong xóm.. Buôn bán có lời nên ai cũng chi tiêu mạnh tay. Mấy bà vàng đeo hực hỡ. Con nít áo quần xúng xính.Đứa nào học giỏi là trong họ tài trợ cho lên thành lên tỉnh để mai kia thành bác sỹ, kỹ sư.. Giờ thì ( mặt chị yểu xìu) cái nhà máy chấn ngang như vậy, người sống thì ngoắc ngoải, cây cối thì tiêu điều. Mấy bà đi chợ chi tiêu dè sẽn, cứ than lo con nít bịnh đau. Mấy ông thì ngồi bó gối, lo đủ thứ...Từ áo cơm gạo tiền đến tương lai đi đâu về đâu..

Rồi chị thầm thì: Buôn bán cầm chừng như vầy, chứ hôm nay lo hôm nay, mai lo ngày mai..Tuổi thì lớn xộ rồi. ra khu công nghiệp biết mần gì. Mà nghe nói mùa nước mặn năm ngoái, dân các miệt cũng bỏ xứ đi nhiều lắm. Bình Dương khu công nghiệp nhiều, dân trẻ về đó hà rầm. kèm theo quán xá chợ búa nhộn nhịp.. Con từ nhỏ sống ở quê, cái quán nầy có từ thời ông bà con.. Chưa đi nên chưa biết Bình Dương bao lớn mà chứa hết dân tứ xứ.. mà, chị lẩm bẩm: Hỏng lẽ xứ mình thành khu công nghiệp hóa, dân đi làm nhà máy, lãnh lương, mua trái cây rau củ ngoại nhập về ăn, hỏng ai nuôi trồng gì nữa sao.   Bao nhiêu con giống, cây giống, bao nhiêu lưu truyền khai phá chọn lọc lai ghép của ông cha mình để lại cho con cháu, giờ bỏ hết sao..

Thằng con chị chân sáo, nhảy vào, quơ điện thọai  múa tưng tưng( bến chợ- mình quán chị có wifi  - để khách lên mạng  coi tin tức). má ơi, trên pây họ chế nhạc bên kia song mình nè. Trong cái điện thoại tiếng rè rè văng vẳng: Ngồi nhìn bên kia sông  im nghe tức nghẹn về đâu. Người   ngồi bên đây sông nhìn khói bụi nhà máy ngập đầu.

Trời ơi sao không thương nhau mà cứ nỡ nào hại nhau

Chèo xuồng qua bên kia sông gió đưa mùi chất thải tanh nồng..

Huỳnh Minh Bích Nga 

 

THÁNG 9 NĂM NGOÁI,

VỀ CÁI DẦM MÙA NƯỚC DÂNG

 

 Sông Mái Dầm

Anh Tám chủ nhà cùng các thợ bạn đang cuốn lưới. Ngỡ ngàng ngơ ngác hỏi, anh Tám thở một hơi  dài: Cuốn lưới lên cất, hết mùa nầy không nuôi cá nữa.

  

Ảnh 1. Anh Tám và những bạn thợ cuốn lưới lên bờ để cất

Ảnh 2. Lục bình trôi nổi quanh chiếc bè bỏ không 

Ngoài sông, nước dập dình quanh mấy cái bè cá. Cá trong bè xáo xác..

Năm trước nữa, nhà máy giấy bên kia sông bước vào giai đoạn xây dựng. Bụi bay trắng trời đất, phủ lên mái nhà, vườn cây. Cư dân quanh vùng ngồi trong nhà đóng cửa, đeo khẩu trang..

Hoa lợi thì coi như mất trắng, bụi phủ dầy như vậy, cây trái nào chịu nổi.

Rồi cái nầy chưa an thì cái kia tới. Bên nhà máy sau nhiều lần dân qua làm việc đã hơi giảm bụi, thì năm trước lại rầm rập tiếng ồn. Tiếng ồn inh tai nhức óc kéo dài từ sáng sớm đến chiều tối.. 

Lại phải sang làm việc. Mà phía nhà máy thiệt lạ. Công trình to vật vã mà hể cần thì chả có bóng chủ quản, chỉ thấy toàn dân tứ xứ đến làm hồ. Mà cứ hể người dân qua thì thợ quạo, nói quậy hoài làm cản đường mưu sinh của họ.

Rồi xóm mất cắp liên miên, ngay cả cái buồng chuối, trái đu đủ trồng ngoài lộ cũng bị mất. Nhà ai trong xóm lúc nào cũng phải cất cử người nam to khỏe ngó chừng. Chó phải cột, gà phải nhốt, có cây kiểng càng phải lo rào cửa. Đêm khuya nghe động là  phải bật đèn, chụp gậy ra quơ hù dọa..

Rồi phải cậy chính quyền, đoàn thể, cơ quan chấp pháp, môi trường, ngư trường.. Đấu cứ tuần nầy sang tuần khác.. Phía nhà máy cứ trưng hết giấy nầy giấy nọ ra. Rồi phán dọc phán ngang: Mang công nghệ tiên tiến về phát triển thôn quê, mang công ăn  việc làm cho làng xã. Mang ngân sách về cho tỉnh, mang lợi ích kinh tế về cho đất nước. Phải biết hy sanh cái riêng cho cái chung, phải nhìn về tương lai..

Người dân tức quá: Nói hay như sách, vậy hỏi chớ cái nhà máy đó sẽ nhận bao nhiêu công nhân ở làng xã. Hay là rước thầy thợ bên xứ ngoại qua. Rồi tàn hại môi trường, gây ô nhiễm, hiểm họa môi sinh...

Vườn cây không còn trái, sông không còn cá. Dân thì đi lánh nạn tan tác..

 

Con chó cạnh bè cũng buồn hiu                 Những chiếc bè cá bỏ không 

Tháng 3 năm nay vừa về. Không gian ngập mùi thúi như chuột chết. Thúi từ chợ ra xóm ngoài, xóm trong.. Anh Tám vừa đi qua nhà máy về, nói một cách mệt mỏi: Thúi hai tuần nay rồi. Đi kiếm miết. Giờ thì biết là mùi thúi ở chỗ đổ xỉ cặn gì của nhà máy bên đó. In là đổ lén ngoài sông cái, không ngờ nó trôi vào trong đây.  Phải chỉ tận mặt, bắt tận tay thì bên đó mới không đôi chối.

Rồi anh thừ người: Bên nhà máy nói họ sẽ dùng hóa chẩt rải khử mùi, nhưng mà phải từ từ mới hết hôi. Chờ hết chắc dân bỏ xứ đi, ở lại không chết vì bụi tiếng ồn cũng chết vì thúi.

Ngoài sông, mấy cái bè cá dập dình, trống không.            

Hỏi thăm, thì ra sau khi bán mẻ cá cuối cùng năm ngoái anh Tám không nuôi nữa.

Khi đó, thấy đất vườn khó sinh huê lợi, anh Tám chuyển sang nuôi cá bè. Cùng với anh là nhóm thợ bạn. Có kiến thức, ham tìm hiểu. Đợt nước mặn mùa qua, không chỉ cây trồng được anh cấp cứu kịp, mà mấy cái bè của anh cá vẫn mạnh, vẫn khỏe...Anh còn gọi bên kiểm tra xuống, coi cá của anh có dính chất độc thải ra từ nước không..

Câu trả lời chắc nụi: Sau khi xét nghiệm, cá anh nuôi hoàn toàn ở mức an toàn vệ sinh thực phẩm..

Nhưng mà sau đợt bán cuối mùa nước dâng năm ngoái. Anh Tám kiên quyết không nuôi nữa. Anh nói thẳng: Nuôi tiếp, biết bên kia nhà máy họ thải chất gì ra. Nuôi thất không nói gì, mà rủi cá nó ngậm chất độc tiềm ẩn trong thịt. Mình bán cho dân mình, hóa ra mình đầu độc người dân xứ mình sao.  Ai lại làm chuyện thất đức ác nhơn như vậy chớ..

Bè cá của anh, ban đầu là 8, thu dần còn 5, rồi 3,2,1. Thợ  bạn từ bốn, ba. Rồi một, sau còn mình anh Tám. Chia tay nhóm thợ, anh cũng lo lắm. Tụi nhỏ vốn gia cảnh nghèo. Sống với anh, cùng chăm bè cá, có cực nhưng ít ra cũng không bán xác thí mạng như nghề phụ hồ.  Không còn bè cá, lại quay về với cái nghề thợ  đụng, rồi vợ con nheo nhóc, cha mẹ già cần phụng dưỡng..Rồi thế nào cũng đa đà khổ quá làm càng làm quấy. Rồi nghèo càng nghèo mạt thêm.

Nhưng mà anh có lo hung, cũng không lo nổi đâu.

Ngay bản thân anh với chị. Nhờ chắt chiu vườn ruộng, lo cho hai đứa con học hành thành đạt. Giờ làm việc tại Cần Thơ. Coi như an tâm.

Anh tính nhà vườn còn hai vợ chồng anh. Nói biết lo thì no, biết co thì ấm. Cứ còn sức còn làm, trồng cây bán trái nhín nhín mà sống.

Nhưng  với tình cảnh tiến thoái lưỡng nan như hiện nay.  Huệ lợi đang thành số không, không gian sống thì sống trong ngắc ngoải với dưới sông ô nhiễm, trên đất bụi thúi bay mù, rồi ầm ầm tiếng ồn..

Mà đâu chỉ có nhà anh Tám, rất nhiều những người dân quê, từng sống an lành ven sông Mái Dầm nầy từ thời khai hoang mở đất, giờ không biết  sẽ đi đâu về đâu...  

Khi miệt ven sông Hậu- sông lớn của nhánh sông Mái Dầm nầy, ngoài hai cái nhà máy giấy, còn cả đống nhà máy nhiệt điện đang xây..  

 HUỲNH MINH BÍCH NGA

2. Trống ếch mùa trăng

Trân Duy (Phu quân Huỳnh Minh Bích Nga) 

 

Con nhớ ba hay kể về tết trung thu xưa. Cái tuổi thơ của ba với nhà tường mái ngói, với hàng cây so đũa ven sông mà tối cứ ánh lên những quầng sáng trắng li ti đom đóm. Với tiếng rắn lục huýt sáo du dương trên tàng cao của cây ô môi cổ thụ có từ thời ông cố. Với những bờ ruộng sáng trăng nhà nầy cách xa nhà kia một tầm tiếng ới..

Mùa rằm trung thu với tuổi thơ ba là những rộn ràng khó tả. Vì để có ngày tết này thì cả cái xóm bên sông của ba, của bà nội rộn ràng tiếng í ới hẹn nhau chuẩn bị ... Phụ nữ thì chuẩn bị làm bánh dẻo, bánh in.. Nam giới thì chuốc tre làm lồng đèn, quấy hồ dán lại cái đầu ông lân ông địa.

Lồng đèn thì ba có từ năm ngoái, do ông nội lên tận Cần Thơ mua, ba chơi kỹ nên năm nay chỉ cần mang ra hè phơi nắng và trét lại những chỗ giấy bóng bị hở. Ba chỉ nôn nóng làm cái trống ếch.

Ngày xa xưa đó, ếch đồng nhiều lắm. Cứ mưa xuống là tiếng ếch kêu vang vang. Vào mùa trung thu nầy thì các ông đi soi ếch bận rộn lắm, vì các con ếch to đều phải được lựa ra, để dành làm trống cho đám con nít. Ba thì đi câu, ếch to sẽ tự lột da làm trống, ếch nhỏ thì ba thả lại ruộng cho nó tiếp tục lớn để ba chơi mùa sau.

 Ếch làm trống với ba thì to cỡ bàn tay xòe là vừa, mang về chặt mỏ lột da, rửa sạch rồi căng ra,trải phơi trên miếng ván phẳng. Cái khéo ở đây là không để miếng da không quá căng hay quá chùng. Phải phơi ở nơi nắng dịu vì nắng gắt sẽ làm da giòn, lúc gõ trống sẽ dễ bị thủng. Mà khi phơi cũng thấp thỏm lắm, vì sợ chó mèo, chuột lén tha đi mất.

Lúc rày, tiếng trống ếch đã kêu tum tum vang khắp xóm.

Miếng da phơi xong, ba đi lấy cái lon đựng trà cũ của ông nội. Ngày đó lon sữa bò dưới quê còn là hàng hiếm, ba rất may cái gì cũng có do tính hay giữ đồ xài trong nhà của bà nội. Bịt miếng da ếch lên rồi dùng dây thun buộc lại. Dây thun đây không phải dây thun cột đồ - hồi đó hiếm lắm. Mà là dây thun ruột xe đạp, loại mà không làm dàn ná được. Xe đạp cũng là của ông nội. Bộ ruột cũ được bà  nội cất trong thúng. Rồi cắt ra một khúc cho ba.

Cột xong thì dùng giấy nhựt trình, quấy hồ dán vào lon, có giấy in nhiều màu thì càng đẹp... Thế là đã có một chiếc trống ếch để khua vang cùng đám bạn.

Còn lồng đèn, thường thì con gái sẽ chơi lồng đèn hoa sen, đèn bươm bướm, đèn hình hộp, đèn hình ống ... Mấy quán tạp hóa ngoài bến trước đó đã nghẹt con nít tới tìm xin lon bia, lon sữa... Mang về cà bỏ nắp, dùng dao nhọn rạch dọc thân hay dùng đinh chọt lổ, rồi bỏ bùi nhùi, dầu mù u vào đốt lên là có đèn đi chơi trăng. Có nhà khéo tay, con trai lớn sẽ làm cho mình, chị em lồng đèn xe đẩy bằng 2 lon sữa bò, đèn ống tre bó đuốc.... Những ngày xa xưa đó, ba cùng đám trẻ trong xóm cứ sáng tạo ra biết bao nhiêu đồ chơi, để chơi thật vui có khi chỉ trong một ngày đêm ngắn ngủi.
Khu vườn phía sau nhà bà nội trồng bạt ngàn bưởi, ba và các cô từ nhiều tháng trước cũng đã gom hột bưởi mang phơi khô, xỏ xâu vào que tre, chuẩn bị cho một màn đốt  pháo bông tối trung thu.

Chiều ấy, ông nội từ Sài Gòn về, trên tay là những gói giấy hồng có bóng kiếng. Trong đó là chục trái hồng trứng, bánh con heo và hộp bánh trung thu. Ông nội là một người dám xài và dám chơi. Nên cũng dám mua một hộp bánh trung thu lớn, trên hộp in hình tích Đường Minh Hoàng du nguyệt điện, có tiên nữ Hằng Nga vũ khúc nghê thường...tại tiệm Tàu khu Chợ Lớn.

Cái hộp bánh ấy rất mắc tiền. Nhưng bà nội chỉ xót trong bụng mà không dám nói. Bà chỉ nhỏ nhẹ bảo ông nội vào tắm rửa, bày hộp bánh lên bàn thờ gia tiên.

Chiều xuống, ba - cũng như cả đám con nít trong xóm, tắm rửa cho thật sạch, quần áo chỉnh tề, đầu rẽ ngôi thẳng tắp và chờ đợi lệnh của người lớn. Trăng vừa nhô đã í ới gọi nhau, kéo nhau đi trong ánh đèn, tiếng trống ếch tung tung. Đứa nào cũng xách đèn và hát vang..

Ngoài bãi sân, có nguyên một đám múa lân, tụi nhỏ như ba vừa sợ vừa mê ông địa. Dưới ánh trăng và ánh đèn nho nhỏ đó, trong tiếng lẹt xẹt của những dây bưởi khô...

Ba đã có vô số những mùa trăng thật vui.

Đến khi đi đã chán, hát đã mệt, thì những đứa trẻ mới giải tán. Ai về nhà nấy để còn ăn bánh...

Ba chạy tung tung về nhà, mâm cúng giữa sân nhang đã tàn. Trái dừa xiêm cúng nước ngọt mát bà nội luôn để dành cho ba. Ông nội đã pha một ấm trà, chờ trai út đi chơi về để cắt bánh trung thu. Ba nhỏ nhẹ ăn từng miếng bánh, còn bà nội thì nhắc đến bác tư cô năm, những anh chị yêu thương của ba đang ở học nơi xa. 

Có bánh trung thu nên mấy cái cái bánh dẻo, bánh in, bánh quy của nhà làm coi như bị ế. Bà nội cười hiền lành, bảo với ba: "Thôi để má cất, con mau mang sang cho chúng bạn, nhiều nhà không có mà ăn đó".

Khi đó, ba nhớ mình đã ngồi chễm chệ trên cái tràng kỷ xưa, cắn miếng bánh nhưn đậu xanh béo ngọt lịm và nhấp ngụm nước trà, tận hưởng một đêm trăng tròn vành vạnh như cái tuổi thơ ấm áp của ba.
Rồi bà nội nhắc ba rửa tay chân để đi vào ngủ, trong khi bà nội chưa kịp tém mùng thì ba đã ngủ khì, mắt còn mơ về những chiếc lồng đèn cháy sáng, tiếng trống ếch kêu tum tum, và cả mùi thơm của hạt bưởi đốt lên cháy xèo xèo bụp bụp.

 Cái mùi thơm ấy, đã theo tuổi thơ của ba sống mãi bên con. Dù ông bà nội và ba đều đã mất.

Để con dù ở thị thành, vẫn biết về tiếng trống múa lân, mặt nạ ông địa, trái hồng và những xâu que hạt bưởi..

Để nhớ những ngày con còn thơ, ba vừa ngồi làm lồng đèn vừa kể chuyện xưa ba hồi nhỏ cho con nghe.

Trân Duy

 

Đà Lạt, mùa phượng tím đang về...

 

Tuần cuối tháng 3, đi ngang con đường Hồng Bàng Q5 chợt thấy những cành phượng nở sớm đỏ rực. Một người bạn mới đi Đà Lạt về cũng vừa báo: " Phượng tím năm nay nở sớm, chưa gì đã tím khắp trời..."

Bác Sử, một người bạn già của cha tôi, hiện đang lưu lạc trời Tây hôm trước mới gởi mail về hỏi: "Cây phượng tím già ở chợ Đà Lạt đã trổ bông chưa. Bác chỉ quan tâm tới cái cây đó, còn mấy cây khác. Bác hỏng muốn biết".

Cây phượng tím già ở chợ Đà Lạt. Cái cây phượng hơn năm mươi năm tuổi, bông có khi lưa thưa, có khi tím thẫm từng chùm. Gần như ít ai thèm dòm vì Đà Lạt những năm sau nầy phượng được trồng rộng khắp. Và nó - cái cây phượng già đó - cũng đang bị"xâm lấn" bởi những quầy hàng buôn bán chen kín bao quanh, nên nhìn rất già cỗi và xác xơ...

Để ít ai còn nhớ: Đó là cây phượng tím được trồng đầu  tiên tại Đà Lạt của kỹ sư Lương Văn Sáu. Một trong những kỹ sư canh nông thế hệ đầu tiên của Việt Nam được đào tạo chính quy chuyên về hoa, tốt nghiệp Trường nông nghiệp Versailles (Pháp). Một người con dân đất Việt tự đặt ra bổn phận là sau khi học, ngoài kiến thức mang về, còn là những hạt giống hoa và cây con - những  giống cây hoa sang quý từ  trời Âu, để trồng cho đất Việt.

Từ mảnh đất cao nguyên phố núi Đà Lạt, ông đã ươm trồng rất nhiều loại cây hoa, cũng như có công lập ra cái vườn hoa ở một góc đầu hồ Xuân Hương - ngày xưa còn có tên là vườn Bích Câu, hay vườn hoa lớn. Mà hôm nay, ngoài cây phượng tím ở đầu chợ Đà Lạt, còn có cây Vông Mồng Gà nằm nghiêng bên hàng rào sân sau khách sạn Palace. Cây hoa chuông vàng ở chùa Chén kiểu (Linh Phước)...và còn bao nhiêu cây hoa khác...biết đâu vẫn còn xanh lá tươi hoa trong một số vườn hoa, trên đường phố, trong khuôn viên các nhà khách, dinh thự, nhà thờ và chùa...

Phượng tím bên bờ Hồ Xuân Hương 

Ba tôi và bác Sử là thế hệ đàn em của kỹ sư Lương Văn Sáu. Mỗi năm đến Tết là viết thiệp chúc sức khỏe lẫn nhau. Trong ký ức của ba tôi, kỹ sư Sáu cao đến Tây còn phải nể ( khoảng trên 1m80, còn  kiến thức về trồng trọt thì vô cùng uyên thâm). Sau khi biết "đàn anh" bệnh tật, không còn nói được, Ba tôi hay cố viết bài cộng tác cho một tờ báo chuyên ngành, rồi lại đóng gói gởi báo, gởi thêm chút tiền nhuận bút, như để phụ "ông anh" chút tiền thuốc men chữa trị..

Khi biết tin kỹ sư Sáu mất, ba tôi ngồi thừ ra. Dáng buồn hắt hiu.

Rồi cũng phải lâu lắm, tôi mới có thể khao ba tôi một chuyến du lịch Đà Lạt. Xe dừng nghỉ ăn trưa ở thác Dambri. Bên hông nơi nhà hàng ăn là một cây phượng tím đang trổ bông rực rỡ. Anh hướng dẫn viên khi đó có nhắc về cố kỹ sư Lương Văn  Sáu. Về việc hoa phượng tím sau khi nở rất khó đậu hạt, nơi cố hương của nó hoa chỉ thụ phấn là nhờ một loài chim hút mật. Nhưng với tài năng của mình, cố kỹ sư vẫn có thể chiếc cành, ươm trồng ra những cây phượng tím con. Để sau đó, đến mùa cuối xuân đầu hè, phượng tím lại phủ tím sắc trời xanh Đà Lạt..

Tôi thấy ba tôi mỉm cười trông rất vui vẽ..

Rồi đến Đà Lạt, trong khi mọi người nghỉ ngơi chờ ăn tối. Thì ba tôi ngỏ ý muốn đi xem cây phượng tím ở chợ Đà Lạt.. Ông đi quanh cây, ngắm nghía. Như gặp một người thân quen..

Rồi bao mùa lễ hội hoa Đà Lạt qua đi. Đà Lạt trở về ngôi vị thành phố ngàn hoa rực rỡ. Dân du lịch nườm nượp kéo về Đà Lạt theo những mùa hoa: Mùa Dã Quỳ hoang dại vàng rực, mùa mimôsa kiêu sang. Mùa Đỗ Mai hồng, trắng. Mùa Mai Anh Đào thắm hồng, và mùa phượng tím..

Cây phượng tím sau nầy không còn lấy giống từ cây phượng tím mẹ của cố kỹ sư  Lương Văn Sáu. Chúng là giống mới đến từ Nam Bán Cầu - Australia. Hoa chùm dầy, từ đậm đến nhạt. Vì là cây tơ, lại được vun trồng, chăm bón tốt nên cứ đến mùa là "tím toàn tập". Nhưng trong mắt ba tôi và những người bạn già Đà Lạt ưa hoài niệm, thì cái màu tím ấy không thể nào bằng cái cây phượng tím già bông lưa thưa kia. Như cái dáng cao gầy của người trồng nó, đến mùa hoa nở lại chống gậy đi từ đường trên dốc xuống. Im lặng ngắm màu tím rưng rưng.. 

Rồi Đà Lạt có thêm phượng trắng. Vừa nghe tin, chúng tôi đã đón xe đi một lèo trong đêm lên Đà Lạt. Chạy đến căn nhà có cây hoa để từ ngoài rào thò ống kính ‘cùi bắp" chụp vào, để mang ảnh về tặng cho ba tôi. Lúc nầy căn bệnh khớp đã khiến ông không thể đi lại nhiều..

Như mọi người lúc đó, ông cũng chia sẽ niềm vui: Một ngày nào đó, trên khắp vùng miền Việt Nam, ngoài phượng vỹ hoa đỏ mùa hè, còn có phượng vàng, phượng son, phượng tím và phượng trắng. Để quê nhà xứ Việt ngoài vang danh cây trái ngọt lành, còn là xứ của những mùa hoa phủ xanh...

Đà Lạt đang vào mùa phượng tím, kề sau mùa Mai Anh Đào nở muộn. Những người trẻ khăn áo xúng sính rủ nhau đi Đà Lạt chụp hình cùng hoa phượng tím. Những bông hoa phượng tím giống Australia, và chắc những người trẻ cũng không có khái niệm gì về cái cây phượng tím "già và  xấu xí" ở gần chợ Đà Lạt. Mà muốn chụp hình với nó cũng khó - vì quá vướng, vướng người buôn bán, dây điện, mái che, bạt.. mà hoa của nó cũng cao quá. Không lòa xòa, không chùm thật to, thật rực như những cây  trẻ trung trên các đường phố khác.

Cũng như biết về một người Đà Lạt, một kỹ sư "hoa học" tên Lương Văn Sáu. Một ông già cuối đời bệnh tật, mất trong lặng lẽ, chỉ để lại gia tài vô giá là những cây hoa.

Để những người như cha tôi, bác Sử ( một kỹ sư canh nông), những người Đà Lạt lớn tuổi khác, cứ mùa hoa phượng tím về  là lại  thăm hỏi, trò chuyện về " cây phượng tím đằng chợ". Và tâm ý coi chờ "nó" ra bông, chứ không phải những

 Phượng tím trên vùng trời Đà Lạt

hàng cây, những con đường, những vị trí trồng cây hoa phượng tím mới. Rồi cứ nhìn những cây phượng tím trổ bông, nhìn những bức ảnh chụp hoa tím ngắt cả Facebook, rồi lại í ới hỏi về "cây phượng tím chỗ chợ" năm nay bông nhiều ít. Nở chưa? Dầy hay thưa..

 Như một đại diện cho mùa hoa Đà Lạt, hay như nói văn vẽ: Đó là cái cây hoa di sản, chuyên chở ký ức Đà Lạt. Như cuộc đời lặng lẽ của người ươm mầm và trồng nó.

Đà Lạt không có con đường nào mang tên kỹ sư Lương Văn Sáu, cũng không có nhiều hình ảnh lưu giữ về ông. Nhưng rất nhiều hướng dẫn viên, khi đưa du khách đến đúng vào mùa phượng tím Đà Lạt, lại trân trọng kể về ông. Về những cây hoa ông đã trồng. Về một kỹ sư hành trang mang về từ Pháp chỉ toàn là sách và hạt giống..

Và có thể, chừng nào cây phượng tím ở chợ còn nở hoa, linh hồn của người trồng hoa Lương Văn Sáu sẽ còn sống mãi.

Huỳnh Minh Bích Nga

_____________________________________________________________________________________ 

Hoa Bụp Tra

 

Xuất xứ miền Tây, ưa mọc ven sông. Để sáng nở chiều tàn rồi nước chảy hoa trôi theo con nước. Cây lớn, mọc thành bụi- nên không đẹp như loài tra hoa vàng.
Một chiều muộn, bắt gặp những bông hoa bụp tra nầy rụng đầy sân một quán cà phê ở khu du lịch VT. Lại nhớ nhánh sông nhỏ quê xưa của ba tại Cần Thơ. Nơi có mấy bụi bụp tra ba trồng ngoài bờ để giữ đất, hoa cứ chiều rụng cam trên dòng nước nâu vàng phù sa...
Lại nhớ ba từng giải thích: Do hoa giống hoa bụp, lá thì hơi khác, dân gian mình cứ thấy mặt đặt tên, nên mới có cái tên dân dã: Hoa Bụp Tra.

HUỲNH MINH BÍCH NGA 

_________________________________________________________________________ 

MỘT CHUYỆN MÙA ĐÔNG

 

Một câu chuyện mà mình rất thích. Phóng tác theo truyện Un Collier de perles bleues của tác giả Fulton Oursler.Và mình muốn gởi câu chuyện nầy cho những người mình yêu thương. 

 

Mùa đông năm nay khá lạnh, và đã khiến những chậu mai mùa xuân nở sớm khiến cho thành phố ngày không nắng có thêm chút đốm vàng rực rỡ.

Nhưng tại một con đường kia, nơi luôn có hoa bìm tím nở quanh căn nhà cũ, phía trước là gian bán đồ lưu niệm cũ của một người đàn ông, mà hàng xóm gọi "ông cô độc" trong khu phố. Tại nơi đây, hoa bìm tím tự do leo qua tường, đong đưa bên cửa sổ, thậm chí tràn xuống lối đi ngắn lót gạch cũ. Gian hàng, thực ra là một căn phòng trần cao, với những vệt vôi cũ, những cánh cửa tủ kiểu xưa dẫn đến cảm nhận cho khách như đang bước vào một cái viện bảo tàng nho nhỏ.

Còn ông chủ, ông thường đứng lặng lẽ sau quầy, đó là một cái  tủ kính nhỏ chưng đầy những vật xinh xinh lạ mắt: Những chiếc vòng đeo tay, chuỗi hạt bằng đá có vân nhỏ, những chiếc bình sứ bé bé, những chiếc nhẫn bạc chạm, vòng xuyến điêu khắc, phù điêu ngọc thạch, những đồ chạm trổ, những bức tượng nhỏ mang tính huyền bí...

Buổi chiều ngày trước giáng sinh, có cơn mưa trái mùa ban trưa đã phủ một lớp sương mù mỏng như bụi phấn trên lớp cửa kính ở mặt trước gian hàng, thậm chí trên lối đi rêu phong và cả đám lá hoa hoa bìm. Cơn mưa đã dẫn theo một bước chân nhỏ xíu, mang vớ và giày trắng hồng của một cô bé tóc cột nơ đang hăm hở tiến vào cửa hàng.

Với vẽ mặt chậm rãi hân hoan, cô bé tóc cột nơ đi thẳng vào bên trong, mắt to mở tò mò nhìn ngắm say sưa từng thứ một trong cái tủ kính, và nói với người đàn ông lặng lẽ đứng sau quầy hàng: " Chú có nguyên một kho tàng cổ tích, và cháu hy vọng sẽ kiếm ra một  vật thật quý báo".
Người đàn ông vẫn đứng sau quầy hàng. Trông ông có vẽ buồn bã. Dưới ánh sáng ban ngày, trông ông mới chỉ hơn ba mươi tuổi dù tóc mai đã lớm chớm bạc. Ông cũng không mỉm cười khi nhìn thấy cô bé.

Còn cô bé, cô vẫn hồn nhiên:" Chú ơi, Chú có bán cái xâu chuỗi ngọc bích nằm trong hóc tủ kính này không ạ?.

Có lẽ nên quay lại chuyện cũ một chút.

Trước ngày cô bé tóc cột nơ Jean Grace bước vào cửa hiệu, Peter Richards vẫn còn là người bán hàng lãm đạm nhất luôn đứng lặng lẽ sau quầy. Anh có mái tóc xám và gương mặt mệt mỏi.

Anh đã đứng dửng dưng như thế, và cửa hàng anh đang quản lý là của thừa hưởng từ đời ông để lại. Trong cái tủ kính bé nhỏ, dù trong mùa đồ giáng sinh anh vẫn để đầy ắp những mặt hàng xưa cũ; Có những mặt hàng có từ thời ông anh, cha anh.. Và anh cứ để chúng như thế.

Thế rồi buổi chiều đông hôm ấy, có một bé gái cứ như vô tình đi đến. Peter không biết rằng, trước đó, khi khám phá ra cửa hàng, cô bé đã đứng nhón chân nhìn ra vào không gian bên trong, với vành trán rộng tì sát vào kính. Rồi cô bé giương đôi mắt to vẻ nghiêm trọng, chân thành ngắm nghía từng vật một như thể đang bước vào một cái hang kho báu, và sẽ tìm ra một thứ gì thật đặc biệt trong hang đồ kho báu quý giá kia.

Sau khi ngắm nghía đầy cân nhắc, cô bé quyết tâm bước vào cửa hàng.

Phía bên trong gian hàng,  ánh sáng bắt đầu mờ yếu và trông các quầy tủ đầy ắp bề bộn hơn phần tủ kính phía trước. Bỏ qua các kệ chen chúc những hộp nhỏ đựng đồ nữ trang, những vật cũ xưa như đồng hồ quả lắc, chân đèn, cùng những thứ khó mà nhận biết chính xác. Cô bé tóc cột nơ đặt hai bàn tay trần xinh xắn lên quầy hàng.

Giờ thì cô bé đang lập lại :

_"Thưa chú, chú có thể vui lòng cho cháu xem cái xâu chuỗi màu xanh trong tủ kính kia kia được không ạ?".

Peter kéo tấm cửa ngăn, anh nhấc cái khây có xâu chuỗi đeo cổ màu xanh kia ra. Có những ánh sáng óng ánh màu lam trên vòng chuỗi khi anh đẩy khay về phía cô bé.

_ "Đẹp quá đi". Cô bé xuýt xoa, và tiếp tục hồn nhiên: " Chú ơi, xin chú  vui lòng gói lại thật đẹp giùm cháu. Đây là quà sẽ được dành để tặng cho chị của cháu. Đây là giáng sinh đầu tiên của chị em cháu từ khi cha mẹ mất, chị ấy đã chăm sóc cháu. Nên cháu quyết tâm phải tìm cho được một món quà thật đẹp cho chị ấy".

" Vậy thì cháu bé có bao nhiêu?". Peter ân cần hỏi.

Cô bé tóc cột nơ nhẹ nhàn thò tay vào túi, cô móc ra một cái ví búp bê và thận trọng cầm ra một xấp tiền được xếp theo thứ tự ngay ngắn. Cô nói một cách tự hào: " Đây là toàn bộ tiền cháu để dành". Cô bé giải thích đến là mộc mạc.

Peter nhìn cô bé với vẻ suy nghỉ, rồi anh nhẹ nhàng kéo khay xâu chuỗi lại. Trong trái tim của anh đang có cái gì đó như ấm lên. Có một mảnh giấy ghi giá cột theo chuỗi vòng, nhưng xem ra cô bé không biết. Phía bên kia quầy, cô bé vẫn đứng chờ, mắt tròn mở to đầy hy vọng. Cô bé có đôi mắt nâu to, màu mắt của bé làm tim anh như nhói đau, nỗi đau của một vết thương xưa tưởng như ngủ yên.

_"Bé chờ chú nhé". Ông chủ nói nhẹ nhàn và cầm khay chuỗi  quay vào phía trong gian hàng. Rồi anh hỏi vọng ra mà không quay lưng lại:

"Cháu gái ơi, cháu tên gì vậy?".

Cô bé vẫn hồn nhiên:" Con tên  Jean Grace".

Khi Peter quay ra chỗ Jean Grace đang đứng đợi, trên tay anh là một gói nhỏ bọc giấy kính đỏ tươi có dây thắt nơ xanh. Màu xanh của giáng sinh."Bé  cầm lấy, nhớ đừng làm mất dọc đường món quà nầy đấy nhé!".

Khi cô bé Jean cám ơn rõ to và chạy tót ra khỏi cửa, Peter Richards bỗng thấy ngoài kia  trời thật rạng rỡ. Qua khung cửa kính, anh nhìn tóc cô bé óng ả như màu lúa chín và đôi mắt nâu như vỏ ốc trong lành. Đôi mắt nâu to của cô bé đã làm thức dậy trong Peter Richards những gì anh đã mất.

Ở tuổi hai mươi, chàng trai Peter đã yêu một thiếu nữ có màu tóc vàng rơm và đôi mắt cũng với màu nâu mênh mông. Giáng sinh năm đó, anh đã mua một chuỗi ngọc xanh để dành cho cô. Thế nhưng, vào đêm trước giáng sinh, một chiếc xe tải đã bị trật bánh trên con đường trơn trợt và giết chết tình yêu đầu đời của anh. Thế là từ đó, Peter Richards lui về thị trấn nhỏ, sống cuộc đời phần lớn trong sự cô đơn lãm đạm. Vì cửa hàng là nguồn sống nên anh vẫn giao tiếp với khách hàng rất lịch sự, thậm chí rất ân cần, nhưng luôn giữ một khoảng cách sáo rỗng.

Càng đến giáng sinh, Peter lại chìm đắm chìm trong sự cô độc, như có bức màn xám ngắt dày đặc bao trùm.

Nhưng đôi mắt nâu to của Jean Grace hôm nay đã dấy lên trong ông chủ già trước tuổi về một ký ức đau xót, về một hình bóng ông đã đánh mất.

Nhưng rồi anh chủ tiệm vẫn phải gạt qua nỗi đau đó để buôn bán. Có nhiều khách hàng quen luôn tìm đến cái cửa hàng đầy những món đồ cũ độc đáo để mua sắm hàng lạ trong dịp lễ.

Và khi Peter Richards  nhẹn nhàn tiễn người khách cuối cùng ra khỏi cửa hàng cũng là lúc chuông đồng hồ báo đã mười giờ rưỡi đêm. Giáng sinh đã kề bên.

Trong khi Peter bước ra định đóng cửa, thì cánh cửa kính lại bật mở và một thiếu nữ vội vã bước vào. Thoạt đầu, Peter nhìn và cảm thấy cô như thật thân quen, dù chưa thể nhớ ra là đã gặp cô lúc nào và ở đâu. Cô gái có mái tóc vàng óng của lúa chín, đôi mắt nâu to. Với khuôn mặt xanh tái vì giá lạnh, cô gái rút trong áo khoác ra một hộp quà được bọc giấy  kính đỏ và dây nơ xanh đã mở.

Gần như ngay lập tức, chuỗi ngọc xanh lam lại nằm trên bàn tủ kính, trước ánh mắt ngạc nhiên của ông chủ. Cô gái rụt rè:

" Thưa, có phải chuỗi ngọc này là được mua từ cửa hàng của ông?".

Peter nhẹn nhàn trả lời, ánh mắt hướng nhìn cô gái." Thưa phải".

Cô gái rụt rè hỏi tiếp:" " Thưa, đây là ngọc thật ạ?"

Peter vẫn lịch lãm:" Thưa, đúng vậy. Tuy không phải loại hảo hạng nhưng là ngọc thật. Tôi đã bán xâu chuỗi ngọc này cho một cô bé tóc cột nơ . Cô bé giới thiệu tên mình là Jean. Tôi đã bán xâu chuỗi cho bé Jean để làm quà mừng giáng sinh cho chị".

Lại có cái gì đó đang cháy trong tim của Peter Richards. Cô gái với những đường nét dong dỏng thanh tú, như bóng dáng của quá khứ tràn đầy thân yêu. Cô gái là bản sao lớn hơn cô khách bé xinh tóc cột nơ ban chiều, như một cô tiên mùa xuân rực rỡ.

Và cô đang tiếp tục hỏi:" Thưa, chuỗi ngọc trị giá bao nhiêu ạ?"

Bỗng dưng Peter mỉm cười: "Giá cả à, đó luôn luôn là chuyện riêng tư thuộc về bí mật mà tôi đã thoả thuận với bé Jean".

Cô gái nói bằng giọng khẩn cầu:" Nhưng mà, em Jean chỉ có rất ít tiền, làm sao có thể mua được chuỗi ngọc quý giá này?"

Peter  chuyên nghiệp gấp tờ giấy bọc vào nếp như cũ, gói ghém lại hộp quà trở thành gọn gàng xinh xắn như trước: " Thưa quý cô, bé Jean là người khách hàng tuyệt vời nhất. Bé đã trả bằng tất cả những gì bé có".

Một sự im lặng bao trùm ở gian hàng nhỏ. Người đàn ông nhìn cô thiếu nữ bằng đôi mắt vừa thiết tha vừa nghiêm nghị. Cô gái tóc vàng mắt nâu không trả lời. Cô đón nhận cái nhìn dịu dàng ấy của ông chủ cửa hàng một lúc rồi cúi xuống nói thật nhỏ:" Tại sao ông lại làm thế?".

Có tiếng chuông nhà thờ bắt đầu ngân lên. Nhịp chuông giáo đường âm vang vang. Gói quà vẫn nằm yên trên quầy. Ánh mắt nâu của cô thiếu nữ và một cảm giác lạ lùng vô cớ cứ dồn dập đập trong trái tim ở trong lòng của một người đàn ông. Trước đó, họ còn là những kẻ xa lạ, và tất cả khởi nguồn từ  mái tóc cột nơ của một cô bé.

" Tôi không thể nhận món quà, nó quá đáng giá". Cô thiếu nữ lập lại, giọng bắt đầu cương quyết hơn.

Peter Richards vờ thở dài, rồi cầm hộp quà lên: "Bây giờ đã là cận kề giáng sinh. Đây cũng là nỗi cô đơn của tôi vì tôi không có ai để trao quà. Thưa quý cô, cô có thể cho phép tôi được đưa cô về nhà, để có dịp chúc cô và bé Jean một giáng sinh vui vẻ được không ạ?

Thế rồi, Peter đóng cửa hàng, anh và cô gái mà bản thân chưa kịp biết tên bước ra ngoài giữa muôn tiếng chuông lễ, giữa một đám đông nô nức. Họ hoà vào dòng người đang tưng bừng hạnh phúc trong cái ngày trọng đại thiêng liêng, mang theo hy vọng tràn trề " giáng sinh an lành cho tất cả mọi người chúng ta trên thế gian này.

HUỲNH MINH BÍCH NGA 

 

Một chỗ trống

Lúc sinh thời, cha tôi thường nói với tôi rằng: "Sau khi cha qua đời con nhớ giữ cho cha một chỗ ở bàn thờ nhé".

Cha tôi  nói thế, vì trong nhà, mẹ và các anh chị tôi đều nhăm nhe muốn bán nhà, còn cha thì sợ, nỗi sợ như mọi người già khác, không có chỗ để cái bàn thờ ông bà.

Và tôi trả lời: "Cha sẽ sống đến một trăm tuổi, và không chỉ chỗ trên bàn thờ, con còn giữ một chỗ bên bàn ăn cạnh con".

Một ngày kia, cha tôi mất. Sau lễ tang sơ sài, mẹ và các anh chị tôi lập tức bán nhà vì ai cũng muốn có tiền tiêu ngay. Còn tôi, sau khi ôm bình tro của cha vào chùa, thì lao vào việc mưu sinh.

Sau rất nhiều năm, tôi đã giữ lời hứa với cha. Ngoài di ảnh trên bàn thờ, tôi còn giữ một ghế trống nơi bàn ăn, chỗ ngồi cạnh mẹ tôi - nay đã già lẫn, bệnh tật. Sau khi kịp tiêu nhanh chóng món tiền bán nhà vào những chi phí xa hoa, chỉ có một điều, anh chị tôi luôn nói với họ hàng xa gần: "Nó thờ cha, mà chẳng bao giờ làm giỗ để con cái trong nhà có dịp tưởng nhớ ông cụ".

Những người bà con đã nghe như vậy. Và họ đến tìm tôi để nói những lời trách móc. Còn tôi thì phớt lờ sự rỗi hơi của họ. Vâng, giỗ chạp là ngày để tưởng nhớ, nhưng với tôi cha tôi không cần cỗ bàn tưởng nhớ.  Ông vẫn mỗi ngày ngồi vào bạn cạnh mẹ tôi khi chúng tôi dùng cơm.

Cha tôi luôn có một chỗ trong cuộc sống và trong trái tim của riêng tôi, nơi tôi để dành cho những kỷ niệm và yêu thương. Ông đã có một chỗ để hạ cánh và vĩnh viễn ngự trị..

Huỳnh Minh Bích Nga             

 

 BÀI HỌC ĐỂ QUÊN LẠI

Câu chuyện tôi đọc trên mạng có tựa "Bài học để quên lại", mà tác giả cố ý gợi lên niềm hy vọng cho những người làm cha và là bài học cho những người con.

Còn câu chuyện nầy, một hướng dẫn viên du lịch đã kể với tôi bằng một giọng thủ thỉ: Cũng mấy năm rồi, nhưng từ chủ nhà hàng, nhân viên tiếp tân khách sạn.. Tất cả đều không ai muốn quên,.

Cặp đôi ấy đến, họ đặt một tour đến thành phố nọ. Nhìn họ không giàu, nhưng có vẽ tươm tất: Yêu cầu của họ, một phòng tầng trệt, sát phòng tiếp tân. Một bàn ăn riêng..

Ngày khởi hành: Ngoài cặp đôi hơi cứng tuổi nọ, còn có một lão ông chống gậy, một gia đình trẻ bốn người. Hướng dẫn viên nghe bốn người lớn gọi lão ông là cha và ông nội, còn hai người bé gọi lão ông là cố.

Họ ngồi cuối xe, để riêng một ghế cho lão ông, sau khi đã chèn cho ông bằng chăn và gối. Ông lão gần như ngủ suốt chuyến đi.

Mỗi khi ông lão thức, thì một trong bốn người lớn đều thay phiên nhau hỏi ông có uống nước, có cần đi vệ sinh, có ăn gì không..

Đến trạm nghỉ, gần như cả nhà vây quanh ông, đưa ông vào nhà vệ sinh, đưa ông đi dạo quanh khắp nơi, hai người bé bi bô: Ông đi cho thể dục cho chân khỏe..

Bây giờ hướng dẫn viên mới hiểu vì sao gia đình nọ cần bàn ăn riêng. Ông cụ nhai yếu, chậm và rất dễ mắc nghẹn. Đó là chưa kể khi ăn ông

làm rơi vãi đồ ăn lên quần áo. Nhưng cả gia đình cứ thản nhiên, chỉ kín đáo lau miệng cho ông, và rón rén lau quần áo cho ông..

Ngày đầu đi chơi, bốn người lớn xoay tua vây quanh lão ông, họ không đi kèm mà cứ chực chờ đâu đó, để ông thoải mái chống gậy thăm thú. Còn ông lão, ông cứ khoát tay bảo con cháu là đi chơi đi, để ông tự lo..

Sau một hồi tham quan, lão ông tự mình chống gậy ra xe. Ông có vẽ tự hào là mình định hướng đúng, ra đúng xe và tìm đúng chổ ngồi.. Ông không biết có đến bốn người lớn len lén dõi theo ông, và trước đó đã đi tìm tài xế nhờ mở cửa xe, mở máy điều hòa chờ ông lên.

Ngày thứ 2, lão ông chỉ đi được nữa ngày rồi than mệt, giờ ăn trưa ông thiu thiu ngủ. Người đàn ông cứng tuổi để ông dựa vào mình, họ vẫn dùng bữa trong sự thinh lặng khe khẽ.

Khi nhóm bắt đầu chuyến tham quan buổi chiều. Người phụ nữ cứng tuổi dặn dò nhân viên tiếp tân khách sạn: Cô để hé cửa, con có đi ngang qua thì dòm qua ông hộ cô..

Cô bé tiếp tân, cậu bé phục vụ của khách sạn đều vâng dạ. Mới có một ngày mà họ đều mến cái gia đình yêu thương nhau nầy. Quả nhiên, cửa để mở hé, ông lão nằm ngủ và ngáy vang bên trong..

Bên ngoài, người đàn ông cứng tuổi không theo đoàn tham quan, ông ta hết đi lang thang quanh khách sạn thì uống cà phê đâu gần đó. Trước đó, ông đưa số cho tiếp tân: Cụ có gọi gì thì điện thoại cho chú nhe.

Khoảng chừng 3h, ông lão thức dậy. Cũng là lúc người đàn ông cứng tuổi bước vào khách sạn, tay cầm một hộp cháo. Ông đỡ ông lão dậy, đưa ông đi vệ sinh, rồi kéo bàn, trãi khăn cho ông cụ ăn xế..

Sau khi ông cụ ăn xong, ông lại rủ rê ông lão đi dạo quanh khách sạn..

Ngày thứ 3, ông lão đi mới dở buổi sáng thì nói mệt. Thế là cặp đôi cứng tuổi xin phép rời đoàn, ngoắc tacxi đưa ông về khách sạn.

Một người khách trong đoàn buột miệng:" Già cả, yếu quá mà đưa đi chơi làm chi vậy trời. Uổng tiền.."

Bỗng dưng, cả nhóm tour quay lại nhìn cái người nói, sắc mặt ai cũng không vui..

Ngày cuối, bữa tiệc liên hoan cuối cùng. Không hẹn, nhưng tất cả khách đều muốn ông lão và gia đình ngồi chung với đoàn. Nhà hàng cũng vui vẽ kê lại thành một dãy bàn dài, ông  lão được mời ngồi ngay đầu bàn.

Trong bữa tiệc, ông lão thật vui, ông cũng nâng ly chúc mừng cùng mọi người.

Có một sự cố nhỏ, chính vì vui quá ông bị nghẹn..

Gần như ngay lập lức, cả nhà ông lớn bé xúm lại, cô con gái rót nước dỗ ông uống, cậu con trai tán nhuyễn cơm cho ông nuốt. hai người cháu kẻ thì lấy chuối ra nghiền, kẻ thì vỗ lưng.

Sau đó thì ông lão đòi vào phòng vệ sinh, sau khi ra dấu xin lổi.

Cả gia đình lập tức đưa ông vào phòng vệ sinh, hai cháu bé còn dỗ dành: Khó chịu ông cứ ói ra, như thế sẽ khỏe hơn.

Ông cụ đi ra, tươi tỉnh hơn, khách ở bàn ăn chung quanh ai cũng mỉm cười với ông đầy vẽ thông cảm. Ông đã được thay chiếc áo mới, thậm chí còn được chải lại mái tóc. Xịt cả nước hoa thơm lừng..

Chỉ có phần ăn của ông được hai người con trai soi kỹ hơn, họ chú ý hơn về từng mảnh xương..

Trong khi ông cụ ngồi ăn, hai người phụ nữ trong gia đình thì thầm xin nhân viên nhà hàng cho họ mượn dụng cụ vệ sinh để họ làm sạch trong nhà vệ sinh. Cũng như không ngừng xin lổi người quản lý về những bất tiện mà họ đã gây ra.

Đáp lại, đó là cái nắm tay thông thông cảm và những nụ cười.

Từ đó, cho đến khi cả đoàn chia tay ra về.

Và gần như cả đoàn đều cảm thấy quyến luyến ông, như người cha và ông họ đang có, hay từng có ở nhà..

 

"Tôi không gặp cái gia đình đó nữa, dù rất muốn". Người hướng dẫn viên kể tiếp. Rồi chừng hơn mấy năm sau, tôi gặp lại cặp đôi cứng tuổi nọ. Họ lên thành phố nầy một mình, lên vì công việc.

Buổi tối, chúng tôi không hẹn lại gặp nhau tại quán cà phê-vì thành phố du lịch vốn nhỏ. Như một cảm xúc dâng lên miệng, tôi hỏi thăm về sức khỏe ông lão, và đúng như tôi đoán, lão ông đã mất.

Thì ra, do sớm biết về sức khỏe của ông, cả nhà quyết định làm một chuyến tour cùng nhau. Để ông lão vui và cảm thấy tự tin hơn về sự hồi phục của mình.

Như một liệu pháp trị liệu.

Nhưng tiếc thay, không phải liệu pháp nào cũng trị liệu thành công.

Lúc ấy, trước mặt tôi là một người đàn ông lớn tuổi đang khóc như một đứa trẻ, anh dấu gương mặt đẫm nước mắt trong hai bàn tay đen sạm. Còn tôi, như một sự dẫn dắt, tôi đã quàng vai ông ta:"  Chú ơi, chú có  nghĩ là ông và gia đình đã để lại một cái gì đó ở tại chuyến đi năm đó không vậy ?"

Người đàn ông có vẽ bình tĩnh lại, ông cười gượng gạo:Không, tôi không nghĩ rằng chúng tôi đã để lại cái gì"

Hít một hơi, tôi nói một câu mà sau chuyến đi ấy, người quản lý nhà hàng, nhân viên tiếp tân khách sạn, và cả những người khách trong đoàn đều nói bằng ngôn ngữ trái tim: "Có, gia đình đã để lại, để sau một chuyến đi là một bài học cho tất cả những ai làm cháu làm con, và để khơi lại niềm hy vọng cho tất cả những ai làm cha, để tất cả cùng cảm thấy hạnh phúc khi được làm điều tốt là chăm sóc lẫn nhau trong đời".

Giáng sinh, với phương Tây là mùa đoàn viên, cùng về ăn bữa ăn gia đình. Đó là một truyền thống đẹp.

Còn chúng ta, đừng quên một bữa cơm gia đình, cùng ông bà và mẹ cha vào những ngày Đông cuối năm..

 

HUỲNH MINH BÍCH NGA 

_______________________________________________________________________________________________________________________ 

 

Những cơn mưa và ba..

 

Những người quanh con đang nói: Khép lại đi, đừng viết những điều xưa cũ nữa. Người thì cũng đã mất rồi, hãy để chút gì lung linh cho những người đang sống.

Con cũng đang cố, cố lao vào công việc. Cố cười, cố vui. Cố tránh mọi suy nghĩ. Cột những kỷ vật của ba lại, bỏ vào thùng và phủ kín bằng mọi thứ vật linh tinh. Và để chúng ra thật xa tầm tay của con.

Nhưng mà, những cơn mưa tháng 7 đang kéo đến, như nhắc nhở con vẫn phải nhớ về ba.

Về việc ở cái ngôi nhà ấy, ba từng lặng lẽ leo lên cái cầu thang tối thui, qua một dãy hành lang dài, để cập cập mở cái cửa ra sân thượng. Rút vào lần lượt những trang phục của gia đình, mà trong đó không bao giờ có trang phục của ba.

Về việc ba từng lập cập kéo những cái thau ra ngay máng xối, rồi lôi nào giày dép, nùi giẻ, bàn chải.. tóm lại là những thứ rất dơ trong gia đình. Ba cặm cụi giặt chúng..

 

Ba, Mẹ & con gái đầu lòng: Bích Nga

 

Chính vì biết ba sẽ như thế, hể mưa là con tìm cách ghé qua. Để có thể đưa ba trở vào nhà, để lau những giọt nước mưa lạnh ngắt cho ba. Để xoa dầu, chà xát cho đôi chân ba teo cóng, trắng bợt.. Để con tim ba thấy ấm vì ít ra, trong bàn tay năm ngón của ba, vẫn còn một ngón luôn muốn ngoéo với ba thật cứng.

Để bắt ba hứa, nếu không muốn con đội mưa về nữa, thì ba phải ở yên trong nhà, ngủ yên trong giường, đắp chăn ấm và mặc kệ người ta.

  

Để con có thể yên tâm đi lang thang, để nửa tiếng là điện thoại gọi cho nhau. Để ba hỏi nơi con đang ở, có mắc mưa không. Còn con thì chỉ cần một câu: Ba không có sao, ba khỏe..

Để cho đến bây giờ, cho dù nửa khuya hay sáng trưa. Hể nghe mưa là con như có một hành động theo cảm tính. Con chụp cái áo mưa và cầm chìa khóa nhà đi ra sân, để đi ra rồi lại quay vào, cầm cái điện thoại lên rồi bỏ xuống..

Vì con biết, ba không còn chờ con trong ngôi nhà đó nữa. Ba đang ở một ngôi chùa, hay ở trên trời.. Nhưng cứ theo những cơn mưa, con lại như thấy ba đang trở về với con.

Những cơn mưa cứ nhắc con về những kỷ niệm thật vui với ba, về một trời tình thương khắng khít. Về cái ghế ba ngồi, cái khăn ba đắp, cái tay ba ấm, mái tóc thưa xám của ba dợn quăn... và cả tiếng ba như đang thì thào với con:"Có thương ba thì ghé về nhà thăm mẹ con nhe..".

Mẹ nói con là"con riêng" của ba, không phải vì con giống ba (ngoại hình con giống mẹ nhiều hơn) mà con có cách suy nghĩ như ba, viết chữ giống ba, và yêu thương ba, cái yêu thương vô điều kiện. Mà ba thì yêu vô điều kiện mẹ và gia đình..    

Bên con những tháng cuối của đời, ba đã minh mẫn cho đến giờ phút cuối, ba nhìn rõ từng người và gọi đúng từng tên. Vậy mà chỉ tích tắc sau, thần tử đã đưa nhẹ ba đi, để tay con vẫn còn ôm ba, để hỏi ba cả chục câu vô nghĩa, để xoa tay cho ba vẫn ấm, để vuốt lưng cho ba ngủ yên. Để gục đầu vào ngực ba thèm nghe ba ho khan một tiếng. Để thấy mình thật sự thất bại trong việc giữ ba lại ở cuộc đời.

Những người thật sự thương ba, đều nói ba sống như vậy cũng đủ rồi. Đừng để ba phải bị hành hạ thân xác nữa..Nhưng mà, ba đâu có muốn chết. Ngay tới phút giây cuối, ba vẫn nói sẽ cố, sẽ ráng. Còn con thì vẫn vững niềm tin: Rồi ba sẽ lướt qua, như những lần cùng con đi lướt qua..

Mùa mưa đã nửa mùa trôi qua. Con cũng đã chấp nhận việc ba ra đi nhẹ nhàng như những cơn mưa đang trở về với đất. Như hơi nước mưa ẩm mát đang theo nhau ùa vào, mơn man bên con. Như bảo bây giờ trần gian ba đã thật sự xa vắng..

Con đã cố tập vui, cái vui phủ ngoài cho cái bên trong nát vỡ. Vì thật lòng là con chỉ muốn được nằm xuống, nằm cạnh bên ba, nắm tay ba. Cha con ta mãi ở bên nhau, nhắm mắt ngủ yên, không còn lo toan gì hết. Rồi con cũng cố đi, lang bạt về những vùng đất và bầu trời mà xưa kia, ba đã từng đi qua. Đi đến đâu, con lại thấy ba và con từng dìu nhau qua đó, trong thực tế, ước mơ và giờ đang chiếm trọn ký ức.

Để có cớ cho con cấu xé tim mình, gay gắt hỏi tại sao con không thể giữ ba gần hơn con thêm một vài năm nữa. Để con có thể nắm được bàn tay của lâu hơn, ấm hơn. Để con ngày một chìm sâu hơn cho đến lúc con phải tự ngăn mình lại, tự đứng lên.

Vì con hiểu, ba ở nơi xa cao sẽ rất buồn nếu con cứ mãi như thế.

Cho đến bây giờ, con vẫn đang cố vịn những bức tường quá khứ để đứng lên, lấy những ngày vui bên ba làm lạc quan nhấc bước.

 

HUỲNH MINH BÍCH NGA  

Tháng 4 qua                        

Tháng 4 đã trôi qua như một cái chớp mắt. Cha của tôi là người nằm trong số triệu người buồn. Nhưng có lẽ chưa bao giờ ông hối tiếc vì sự ở lại của mình. Vì ở lại, dù chịu trăm ngàn đắng cay, ông đã gặp được người chị của mình. Người chị với tấm lòng yêu nước đã từ bỏ gia đình gia nhập kháng chiến, đã ra Bắc và mất biệt tin tức. Cũng như được sống cạnh người cha già mà ông rất mực yêu thương, được chăm lo cho cha và chị đến giờ phút cuối của cuộc đời, trong cái mốc mà ai cũng phải đến: Sinh lão bệnh tử.   

Chỉ có những điều ông tiếc. Cái ngày ông ra trình diện cải tạo. Một cờ mờ ba mươi đập bàn quát ông: Anh là thành phần chạy hỏng kịp, chứ ở lại cái gì.

Học tập xong, ông đi về tìm cái bạn cờ mờ ba mươi đó: Thì ra gã đã cùng gia đình vượt biên mất tiêu....

Ông tiếc là mấy lần về Sài Gòn làm việt kìu yêu nước mắm, cái gã thúi khăn khẳn  đó đều né tránh gặp ông.

Gã sợ, nỗi sợ cùa một con chuột đen nhuộm lông để giả làm con chuột xám. Và rất sợ một gáo nước cũng làm trôi bộ lông nhuộm dối đó..

Một nhân vật khác, trước ngày ba mươi rất nhiệt tình leo lên xe jeep Mỹ, xé cờ Mỹ, đả đảo Mỹ.. vậy mà trước ngày ba mươi lai leo tàu Mỹ di tản mất tăm..

Sang Mỹ, chả biết buồn tình thế nào, lại lập ra nhóm tố cộng những người ở lại..

Rồi sau nầy, nhân vật ấy lại về Sài Gòn, mời bạn bè xưa từng bị tố ra ăn uống như để chuộc lỗi. "Ai cũng có thời vụng dại mà. Em chỉ làm thế chỉ vì không hiểu, vì nông nổi". 

Ba tôi từ chối không ra. Chỉ gởi lời cám ơn.

Người đó tìm đến nhà, trách ba nhỏ nhen. Nhưng ba tôi chỉ nói: "Tôi không ra vì muốn giữ mãi hình ảnh tốt đẹp về bạn".

 

Ba tôi là người ở lại.

Ông chỉ muốn sống ở quê hương mình, trong một đất nước hòa bình, vì ông chán ghét chiến tranh. Vì không còn muốn thấy con người bắn nhau, giết nhau..

Ông không đi theo con đường binh nghiệp, đó là vì sao ông dừng lại ở mức lon đại úy.

Sau khi đi học tập về, ông không buồn vì thời hạn của mình chỉ có hai năm. Không đủ để đi HO...ông chỉ buồn, vì sau khi ông về, nhiều bạn bè ông đã bị chuyển đi khắp nơi...Chết nhiều hơn sống.

Ông cũng không buồn vì bị mang tiếng bảo thủ, đã không như nhiều gia đình khác: Đưa những đứa con của mình xuống tàu ra biển. Vì trẻ con khi ra đến đảo sẽ  đánh động lòng trắc ẩn của người nước ngoài, sẽ mau chóng được đi định cư...Ông đã giữ những đứa con trong vòng tay của mình, no đói có nhau. Nhưng không mất đứa con nào hết.

Con của ông, đứa đỏ, đứa xanh, đứa vàng.. Có đứa trách móc ông lý lịch làm cho chúng không đỏ, đứa xanh thì cho rằng vì ông mà nó bị sọc dưa. Nhưng cái đứa vàng, nó hiểu ông, đó là niềm an ủi của ông khi nhắm mắt.

Ông đã sống một cuộc sống như nhân cách sống của ông, trải qua bể dâu học tập, đổi tiền, đánh tư sản,.. Sống khoan hòa ung dung , dù có thể ăn khoai với muối, nhường cơm cho vợ cho con. Và cả cho những cơn điên cuồng tiếc nuối quá khứ của bà mẹ vợ luôn tâm thần hoang tưởng.

 

Ông có một lần nói: Đời ba hạnh phúc khi thấy các con ba trưởng thành. Mà trong đó không có đứa nào tham gia đánh tư sản, đấu tố cha mẹ. hay sau nầy quay sang trách cha sao không học tập cho đủ năm để cả nhà đi HO.

Cũng không bị đi kinh tế mới, đi thanh niên xung phong.

Trừ 1 đứa đi lính thời bình. Mà chính vì ‘đứa" đi lính nầy, ông từ chối làm hồ sơ HO lần 2, vì sợ đi sẽ bỏ con lại..

 

Chỉ có một lần, ông giận dữ. Đó là khi bà cách mạng nhà bên kiên quyết dành cái tường chung làm tường riêng của bà. Không cho ông đặt chậu xương rồng lên góc tường ( để trộm không  trèo vào). Ông chỉ mặt bà và nói: "Cả miền Nam chúng tôi đã không dành. Tôi thèm dành cái cột rào nầy sao".

 

Hôm qua, sinh nhật thứ 90 của ba. Con gái viết bài nầy như một lần thắp nến mừng sinh nhật của ba.

Huỳnh Minh Bích Nga 

 

 

Vòng tròn lớn hình trái tim.

 

 

 

Trên mạng có thư nhắn gởi từ một người bạn của ba: Triển lãm ảnh của Anh Tăng A Pẩu. Lâm nghiệp khóa 15. Lại chợt nhớ về lúc sinh thời, đi họp mặt về ba hay nói: Mọi người kể, có một anh khóa 15 chụp hình thiên nhiên đẹp lắm. Có dịp ba sẽ đi xem.

 Giờ thì hai con đi thay cho ba. Cuối năm bận rộn nên ngày triển lãm chót mới hối hả chạy đến. Đến để thấy rằng toàn là những người quen. Anh Tăng A Pẩu chính là anh Gật Gù hai con vẫn xem hình trên mạng, xem từ xa trong sự trầm trồ.
Vì với hai con, kỹ thuật chụp động vật hoang dã trong thiên nhiên là một đẳng cấp lớn, mà tụi con rất thèm nhưng khó thể thực hiện nổi.

Chiều 28 tháng 1 nắng vàng rộm. Dừng lại ở bức ảnh có lẽ dán nhiều dấu son nhất. Bé cú non mắt mở to tròn xoe, mình phủ sáng óng lông tơ. Lại nhớ lời của ba: Với phương Tây, con cú là con vật mang lại điềm may mắn. Không hiểu sao người Việt mình gét cú, cứ cho rằng loài chim ấy đến đậu gần nhà kêu là trong nhà có người mất. Rồi ba nói vui: Phải chi người mình đừng nuôi bồ câu, mà nuôi cú đi. Cam đoan là thành phố sẽ sạch chuột.
Khi đó, hai con đã cười với ba. Đúng là thành phố ban đêm đi là thấy chuột. Chúng chạy ngờ ngờ.. Một thành phố chuột nhiều vì đêm đến, những người nuôi chó mèo đều nhốt chặt chó mèo trong nhà vì sợ bị kẻ gian bắt. Còn những nhà có sân thì đa phần khá giả, họ nuôi chó mèo cảnh. Mà những con vật cảnh ấy thì nhõng nhẻo lắm, chúng không biết bắt chuột.
Bé Bin, cháu nội của ba không hề biết con cú trong thiên nhiên. Bé chỉ biết trong bộ phim Harry Potter, nhưng bé biết đó là loại chim có ích, vì chúng bắt chuột. Loài gặm nhấm phá hại và lan truyền bệnh dịch hạch.
Từ ngày ba mất, facebook đã giúp con nối một vòng tròn thật lớn để gần như mỗi ngày, con đều gặp những người bạn của ba trên mạng. Để những người ba quý mến gần với con hơn.
Và cũng để gần tròn một năm, cái ngày con hối hả chạy về. Ngồi cạnh giường của ba, để mơ hồ nghe trong giấc ngủ chập chờn tiếng gà gáy sáng. Để nhìn ba qua một đêm lại yếu thêm.
 Rồi đến lúc dù không có tiếng cú nào kêu, nhưng ba vẫn cứ bỏ con ra đi,      

Huỳnh Minh Bích Nga

Lời đầu năm con viết cho ba.

 Hoa Bất tử - Ảnh Duy Trân (SG)

Hay là cha con mình đang viết cho nhau. Thưa ba.

Giáng sinh, con đi ngang qua tiệm bánh, đèn thật sáng và như vô thức, con lại muốn bước vào, hỏi về loại bánh không đường để mua về cho ba.

Lại nhớ những ngày trong bệnh viện, những ngày chăm sóc ba trong buồn vui lẫn lộn, để ba hạnh phúc chờ con rể đến vào buổi chiều, mang cho ba một món gì ngon. Để khi về nhà, ba đi đâu cũng khoe: Đó là những ngày ba ăn ngon nhất.

 

Ba                                                                              Ba & con gái 

Trước tết Tây, trời trở lạnh. Có những buổi chiều đi về, con muốn cầm cái điện thoại, gọi hỏi ba có lạnh không, có đủ mền ấm không. Rồi đi vào phòng đễ thấy cái mền ba vẫn đắp nằm ngay ngắn xếp trên giường, trong đó còn một cái áo yêu thích của ba.

Từ tháng ba vừa qua, không ai gọi điện cho con, nhắc con khi trời lạnh nhớ giữ ấm. Kể cho con nghe bên nhà ra sao, ba thế nào.

Đêm qua, con có một cơn ho. Phải ngồi dậy đi tìm thuốc và nước ấm. lại nhớ tháng cuối cùng bên ba. Những cơn ho suốt đêm của ba, những ly nước ấm có pha thuốc con đỡ ba ngồi dậy và uống. Để ba nhìn con và nói con ngủ đi, và vài giây sau lại gọi hỏi con đâu rồi.

Tết nầy, con sẽ không về. Vì không còn ai để con lo lắng nữa. Những ngày tết con luôn sợ ba bị ngộp nhang khói. Bị bỏ đói vì những cây nhang to và dài, mà quy định là tàn nhang mới được ăn. Con đã ngang nhiên dọn cho ba ăn, mặc kệ những ánh mắt giận dữ, những lời xỉa xói. Con vẫn nhớ khi con mời ba, ba lộ vẽ mừng vui: Được ăn rồi hả con.

Trong nhà, chỉ có con và em Sơn vui vì ba ăn rất được, rất khỏe và rất  dễ nữa.

Em Sơn hay mua gà tiềm về cho ba. Ba ăn được đôi lần.

Mủng ba tết, con về. Ba nói hơi mệt và không muốn ăn, mùng năm, mới nghe nói ba bị té. Chưa kịp điện thoại về nhà xin gia đình hãy chú ý về sức khỏe của ba thì đêm đó, có điện thoại nói ba trở mình không nổi.

Con cùng em Sơn về nhà. Rồi con ở lại với ba.

Để sống những ngày bên ba. Để nhìn ba mỗi ngày một yếu đi mà không biết làm sao. Để buổi trưa đó, ba cứ nắm tay con, em Sơn và Trân rất chặc.. Để tối đó, ba ra hiệu con đỡ ba ngổi dậy lần cuối. Trong tay con và em Sơn. Ba đi 8h tối ngày 12.3.2014. và  12.3.2015 nầy sẽ là tròn một năm ngày ba bỏ con đi.

Cho con chỉ thấy ba được trong mơ, và trong những hồi ức ba và con ta dành cho nhau.

Cho những ngày cuối Đông đẩu Xuân, con thèm nắm bàn tay to của ba, nó luôn mền và ấm.  

HUỲNH MINH BÍCH NGA _____________________________________

   

Dã quỳ, chiến tranh và thời bình

 Ảnh: Duy Trân

Để tặng cho ba của con.

Con nhớ, đó là năm 1969, trường cho nghỉ lễ Giáng Sinh. Ba lại chở mẹ và các con về Bảo Lộc, nơi có ông bà ngoại, gia đình cậu ba, cậu tư, dì út.

Mẹ đi chơi cùng cậu bảy, về kể: Trại lính đằng kia, có bụi hoa vàng ngộ lắm, vừa giống cúc vừa giống hướng dương.

Bà ngoại nghe thế bèn bảo nhổ mang về vườn nhà mình trồng. Tính bà ngoại muốn là được. Vì bà ngoại, ông ngoại đã làm một mảnh vườn trước sân để ngoại trồng hoa, gần như rất nhiều loại hoa như cúc giấy, thược dược, hồng đều đâm chồi kết nụ nơi đây, mà giống là nhờ con rể thứ năm, tức ba của con đi các nơi mua, xin, cứ có dịp chở vợ con về Bảo Lộc là mang về cho má vợ.

Nhưng bụi hoa ấy, đang được dăm trồng trong giao thông hào một trại lính quân đội. Không phải muốn vào nhổ là nhổ.

Cậu ba khi ấy đang làm công tác quân sự, nhưng thực chất là dân sự ghi chép cho lực lượng dân quân tự vệ của khu vực. Từng khoe có quen biết và được kính nể nhiều. Nhưng cậu ba không quan tâm đến cái sự muốn của bà ngoại.

Mẹ bứt rứt, cậu ảy cũng không biết làm sao. Ba thấy vậy đi một vòng, mà ba lúc nào cũng mặc đồ dân sự thôi, sau đó ba xách về một bụi hoa có nguyên rễ nằm trong bao cát. Mẹ vui lắm.

Rồi ba, mẹ, cậu bảy đào hố, trồng cái cây hoa ấy bên rào. Ba cũng tâm tư vì không biết cây hoa ấy hoa gì.

Ba và mẹ cùng cậu bảy, các con đi về. Cây hoa vàng ấy nghe nói không sống, vì bà ngoại không thích cái mùi hăng hắc của hoa. Bà ngoại chê hôi. 

Sau đó, ba gặp lại cây hoa ấy ở Đà Lạt. Hình như là loài hoa mọc hoang.

Sau đó rất lâu, lâu lắm. Hình như là năm 1978 ba mới có dịp quay lại Đà Lạt, để thấy vườn hoa bị cuốc lên trồng rau, còn loài hoa ấy mọc hoang khắp nơi.

Rồi ba quay lại Bảo Lộc, thấy người dân trồng loài hoa ấy thành hàng rào quanh nhà thay cho hàng rào hoa bụp. Vừa đẹp vừa lợi, vì tiện làm thức ăn cho bò, làm phân xanh.. ba về nghiên cứu tìm hiểu. 

Sau đó, có dịp đến Bảo Lộc, ba lại tìm cách thu hoạch hạt hoa, nhánh cây già. Ba tìm mọi cách để cây hoa dại xứ lạnh nầy có thể phát triển những nơi có khí hậu nóng...Thậm chí đã viết một báo cáo khoa học về sự hữu ích của nó trong việc phủ xanh đất, phụ trợ chăn nuôi... Nhưng vào thời ấy, người ta thích viết về rau muống có giá trị dinh dưỡng như thịt bò, hạt mít còn dồi dào chất bột hơn khoai tây.. .Ba còn băn khoăn: Cây hoa ấy có họ hoa Quỳ, nhưng đến xứ Việt từ khi nào, ai mang về. Nó có tên hay không.. 

Con nhớ, ba đã cười rất vui khi năm 1989, con đi Đà Lạt, chụp những đồi hoa ngập tràn hoa vàng, chỉ để về trao hình cho ba, thêm một dòng thông tin: Người địa phương gọi nó là Dã Quỳ ba à. Tức là hoa quỳ dại..

Rồi ba càng vui hơn khi đi tới đâu trong phương Nam, cũng thấy loài hoa dại xứ lạnh ấy mọc tốt, nở hoa, bén rễ, sinh sôi.

Như đầu năm con đưa ba về bến sông xưa, để thấy trong vườn cũ của ông nội có một bụi Dã Quỳ vàng rực. Cái bụi cây mà ba đã ươm cành từ chậu đất trong nhà, rồi lo mọ gói gém để đưa về trồng thử trong vườn nhà nội.

Hình như ba có duyên với hoa màu vàng: Dã Quỳ, Muồng Hoàng Yến, Phượng vàng..

Và bao nhiêu loài cây hoa nữa, ba đã âm thầm ươm suốt cuộc đời mình trước khi xuôi tay trở về với đất.

Cho đất phủ mầm xanh. 
Cho con nhìn hoa rồi lại nhớ ba.

HUỲNH MINH BÍCH NGA 

_______________________________________________________________________________________________ 

Câu chuyện nhỏ về tờ rơi.

Thường thường, khi về nhà dọn đẹp, giặt giũ cho ba mình, mình hay móc trong túi áo, túi quần, túi xách của cụ những tờ rơi. Những tờ rơi nhỏ được gấp đôi, tờ lớn gấp tư. Chung quanh cái ghế ngồi đọc báo, ba mình luôn để những tờ rơi quảng cáo theo xếp, rất ngay ngắn.

Không chỉ ở ngã tư, mà ở trước các cổng trường, những tờ rơi tràn ngập.

Rồi mỗi ngày. Trước các cửa nhà cũng hay thấy dắt tờ rơi, quảng cáo gaz, gạo, điện tử và muôn ngàn thứ ba nhăn bà nhằn khác.

Mình có một người bạn, bạn ấy luôn dừng xe lại nhận tờ rơi, hay mua những tờ vé số cuối cùng cho người già, hay những tờ báo, lồng đèn... cho các bạn sinh viên bán để gây quỹ..

Người bạn ấy không giàu, nhưng cứ vài tuần, anh lại đi gom những cuốn sách, âm thầm chở đến vùng xa. Hình như anh và những người bạn đang xây dựng những tủ sách nông thôn, nơi có nhiều người dân khát khao văn hóa đọc.

Trong những cuốn sách anh mang đi đó, đa phần là những câu chuyện cổ tích, truyện học làm người, làm nghề...

Còn về những tờ rơi, anh thiệt thà: Lấy cho em nó, tụi nhỏ phát mau hết và về sớm.

Còn mình, có những sáng thứ bảy hay chủ nhật, có hai anh em nhà siêu quậy vẫn chạy đến. Chúng đến chỉ để bỏ vào sân nhà mình những tờ giấy quảng cáo được thu gom trên con đường đi chơi của hai anh em. Vì thay vì để những tờ giấy ấy theo gió bay lăn lóc, hay chèn nhẹt ướt mưa, khô quắt trong nắng...Chúng gom lại và sau đó bà xã mình sẽ gom lại một lần nữa, bỏ vào một thùng giấy bé xíu..

Cái thùng giấy đó sẽ theo chai lọ, các thứ bỏ đi có thể tái chế vào sọt của chị ve chai. Tiền thu lại dành mua kẹo phát cho hai anh em nhà siêu và các siêu quậy khác. Hai anh em nhà siêu xem ra tự hào lắm. Chúng còn khoe là khi ra đường đi cùng ba mẹ, luôn nhao nhao đón lấy những tờ rơi bỏ vào túi vào cặp. Còn xin các anh chị phát tờ rơi xanh đỏ tím vàng trước cổng trường để mang về nhà. Sau đó hớn hở chờ ngày nghỉ mang đến bỏ vào sân nhà ông bà.  

Hà hà, có khi sáng thức dậy, thấy sân trong nhà mình tràn ngập giấy quảng cáo..

Ừa, thì cứ đơn giản nghỉ rằng:

Nếu chúng ta sau khi nhận tờ rơi ngoài đường chúng ta không thờ ơ vò nát và ném xuống đường. Chúng ta mang về nhà, hay mang đến một thùng rác tái chế và bỏ vào trong đó. Chúng ta sẽ ít nhất là giúp được hai người: Người một là cái bạn đi phát tờ rơi, bạn ấy sẽ không phải len giữa dòng xe, hít bụi khói nắng nực để phát để mời, mà sẽ được về sớm..

Người hai là những công nhân vệ sinh, họ không phải mệt mỏi đi quét, nhất là quét những mảnh rác giấy nát vụn, dính đầy đường lộ của hàng ngàn vệt xe chạy qua.

Còn cái nầy có thể là niềm vui, có thể rất nhỏ nhoi: bạn bỏ vào sọt hay bị của người lượm ve chai một xấp tờ rơi sạch. Còn hơn là để những mảnh rác giấy ấy lẫn lộn, vụn nát trong khói bụi, nước thải trên hè phố. Để cái vòng quay của những tờ giấy ấy có thể sống đời tái chế thêm một lần.

Cho mỗi ngày chúng ta thêm một nụ cười vui.

 

  

Cho những đứa con đang còn cha mẹ..

Nếu một ngày, cha mẹ bạn có ăn uống rơi vãi, nếu có khó khăn khi nhai nuốt, thì cứ hãy kiên nhẫn. Hãy nhớ lại quảng thời gian cha mẹ bạn đã kiên trì pha từng bình sữa trong đêm, bón từng muỗng bột cho bạn mỗi ngày mỗi bữa....

Nếu như cha mẹ bạn cứ kể đi kể lại một câu chuyện không đầu không đuôi hàng chục lần, đừng chán nản ngắt lời họ. Hãy tập kiên trì lắng nghe. Vì bạn có nhớ không, khi bạn còn nhỏ, bạn từng nói không ngừng, hỏi không ngừng, hiếu động từ sáng đến tối..

Nếu như cha mẹ bạn không còn năng động tắm rửa, đừng bịt mủi chê hôi thúi, mà hãy dịu dàng khuyến khích, thậm chí dụ khị để tắm cho họ. Vì không dưng mà có người xưa có câu: Chổ ướt mẹ nằm, chổ ráo con lăn.

Nếu thấy cha mẹ bạn cứ mù mờ về những kỹ thuật mới, như điện thoại di động, internet, xin đừng vội cười chê họ là lạc hậu, mà hãy cùng họ cùng chơi cùng vọc, giúp họ có thêm thời gian để tìm hiểu được chút ít. Quay về ngày xưa đi, nếu không có cha mẹ cầm tay chỉ dẫn, giúp ta biết thêm bao điều về cách sống, cách làm người hay, và cả cách đương đầu với những khó khăn hay vấp ngã trong cuộc sống.
Nếu càng ngày cha mẹ bạn càng hay quên, thậm chí không thể theo kịp các cuộc trò chuyện gia đình, hãy cùng họ ngồi ôn lại, cho họ đủ thời gian, không gian cần thiết, để hồi nhớ .... Còn nếu như đầu óc người già vẫn không thể nhớ nổi, xin đừng lên giọng hay sẵn giọng với họ, bởi vì điều quan trọng nhất đối với những đứa con có hiếu chính là còn được ở bên cha mẹ có thể cùng mẹ cha trò chuyện.

Khi đôi chân, đôi tay của cha mẹ bạn trở nên yếu ớt, không cho phép họ di chuyển hay cầm nắm vững như trước nữa... Hãy quanh quẩn bên họ, nhớ lại ngày xưa chính cha mẹ đã từng nắm chặt tay bạn và dìu bạn đi những bước chập chững đầu tiên.

Sẽ đến một ngày, bạn thức dậy và thấy rằng mẹ cha không còn sống bên ta nữa, xin đừng buồn khổ. Vì bạn đã hiểu: Ở một độ tuổi nào đó, người già không thực sự sống nữa, quan trọng họ đã cùng sống với chúng ta trong suốt cuộc đời chỉ có gắn kết và yêu thương.

Còn bây giờ, bạn không cần phải thấy buồn rầu, than tiếc hay bất lực trước tuổi già của cha mẹ, thậm chí về bịnh trạng của họ. Thực tế, người già chỉ cần các con hãy ở bên cạnh, không cần con cái phải hiểu rằng họ đã sống và làm việc, để cho con của họ có được những điều hưởng tốt nhất từ khi đón con chào đời..
Hãy dìu họ bước đi như họ đã dìu ta, hãy đỡ đần họ cho đến phút cuối bằng tình yêu và sự kiên nhẫn. Có lẽ không đấng sinh thành nào lại cấm thấy ấm lòng bằng mỗi ngày mắt ra là lại thấy nụ cười và tình yêu của con.

Cha mẹ luôn ở bên con, và luôn mong các con khỏe mạnh sống mãi với mình...

Viết cho ba và cho con. Con nhớ ba.

Huỳnh Minh Bích Nga 

______________________________________________________________________________________________ 

Cái điện thoại của con không còn rung nữa

Từ ngày ba mất
Nó lặng câm
Danh bạ không còn hiện lên hàng chữ
Ba+gia đình

Con đã và đang cố tập quen trong cuộc sống của mình
Không có bàn tay ba to và ấm,
Bàn chân to vững chãi.
Và dáng ba ngồi khoan dung chậm rãi
Với một niềm vui
Chờ con gái về để tỉ mỉ cắt móng chân tay.

Trong 79 năm của ba.
Chỉ có một lần.
Ba cho phép con được tắm và kỳ lưng
Đó là khi ba bệnh
Còn lại thì ba luôn cố làm một mình
Dù ba bị viêm khớp

Tháng cuối cùng.
Ngày nào con cũng pha nước ấm
Đỡ ba dậy lau mình
Ba tuần đầu còn lim dim khoan khoái
Nhưng tuần sau cùng thì chỉ bảo khẽ
Nhẹ thôi con,
Da ba mỏng lắm rồi.

Con đã miết những ngón tay trên làn da của ba
Những đốt xương hằn lên thật rõ
Đâu là ba của con
Người đàn ông từng ham mê thể thao.
Danh thủ bóng chuyền 
Mà bạn bè gọi vui là anh Bảo Đại
Sống vô tư và chưa biết hại ai bao giờ.

Mẹ nói ba ngu ngơ
Chị và em con nói ba là ông già gàn dở
Sống chỉ chật đất
Còn con thì tin vào những điều rất thật.
Ba là ba của con
Là người tốt nhất của cuộc đời

Con đã tiễn ba đi đến ga cuối cuộc đời
Trong cuộc hành trình buồn nhiều hơn vui
Ba chưa bao giờ nghỉ mình sẽ chết
Cũng như con hay nói: Rồi ba sẽ khỏe lại thôi

Trong căn nhà cũ xưa
Con không muốn quay về nữa
Không còn bóng dáng ba rồi.
Dù con có đi tìm hụt hơi
Ba ơi.

 

Huỳnh Minh Bích Nga 

Ba và cá hú kho tộ.

 

Quen con gái ba nhiều năm, mới phát hiện ra nhà vợ không thích ăn cá, trừ cá chim biển, cá thu, cá lóc, cá chạch.. nhưng mà cũng giới hạn lắm. cá thu kho khóm, cá chim biển chiên lạc dầm nước mắm, cá lóc nấu canh chua, cá chạch chiên dòn..Vậy thôi, làm món khác không ăn. Riêng con gái ba ăn được các món cá khác, nhưng không mạnh miệng lắm. Chỉ ăn xã giao vậy thôi.

Sau nầy, mấy lần đưa ba đi ăn cơm, mới biết ba rất thích ăn cá, những món cá đồng cá quê theo phong vị miền Tây. Nhưng mẹ không thích làm, không thích ăn, các con ( trừ bà xã con) ai cũng ăn cá sợ mắc xương, sợ tanh... Nên ba chìu theo ý gia đình.

Đi ăn với ba, cứ canh chua cá hú, cá hú kho tộ. Các loại cái như rô, phi, chép ba cũng thích, nhưng ba sợ mắc xương. Còn rể của ba thì kết thêm cá he chiên lạc, cá điêu hồng nấu mẳng.

Ba đã cười rất vui khi nghe con gái ba khoe: Rể ba vào bếp làm các món cá được lắm.

Rồi thỉnh thoảng, hai đứa ghé ngang nhà, mua cái gì đó cho ba ăn cơm ngon miệng hơn. Rồi thủ thì thủ thỉ: Ba thèm gì không, tụi con nấu.

Bao nhiêu lần, ba nói: Thèm cá hú kho, vì cá đó mềm ít xương. Kho rục nhưng thịt cá không nát, hơi mặn mặn ba ăn được cơm.

Ba thèm mà không dám đòi mẹ nấu. Vì cả nhà không ai thích ăn cá.

Rể của ba nghe ba nói thèm là đi chợ ngay. Mua con cá hú về, rửa sạch cắt khoanh. Rồi hành tím lột vỏ, bằm nhuyễn.

Ướp cá với một muỗng nhỏ hành tím băm, chút nước mắm ngon, tiêu xay, rồi một muỗng nhỏ đường, để cá thấm gia vị khoảng 15 phút.

Vì có vợ ăn nữa nên có thêm thịt ba rọi thái mỏng, cũng ướp chút tiêu, rồi hạt nêm.

 

Bắc cái tộ lên bếp, đề lửa riu, cho dầu vào phi thơm hành tím, cho thêm một muỗng nhỏ đường, một chút dầu ăn, đợi đường tan, nước trong tộ chuyển màu vàng thì cho thịt ba rọi vô, dùng đũa đảo đều.

Thịt hơi chín thì cho cá vô, dùng đũa lật trở mặt cho cá săn lại, chế một chút nước sôi vào, tiếp tục để lửa liu riu kho đến khi thịt và cá thấm gia vị, nước sệt hơi kẹo lại là được.

Tắt bếp, rắc thêm ớt và tiêu.

Lấy riêng đầu và đuôi ra, phần nầy của rể, thêm thịt ba rọi cho vợ, còn phần thân để nguyên trong tộ. Hai đứa lấy giấy báo gói kín, rồi chở nhau mang sang qua cho ba, để ba ăn trưa cho nóng.

Cho đến giờ, hai đứa vẫn nhớ cái cảnh ba hớn hở ngồi vào bàn ăn, dùng đũa gắp miếng cá ăn với cơm. Rồi khen cá mềm, rồi nói: Răng ba giờ yếu quá.

Nhớ con gái ngồi canh ba, cẩn thận gỡ từng miếng xương.

Rồi ba nói ba thích ăn cái đuôi, da nhiều. Thực ra, ba sợ các con tốn kém, vì ba biết cá bán khúc mình mắc hơn..

Cũng lâu lắm, rể của ba không vào bếp. Thèm thì ra tiệm, mua hai hộp cơm hai đứa trệu trạo cho xong. Dĩ nhiên, cá ở tiệm cũng có chổ dở chổ ngon, nhưng mà ăn cho qua ngày qua tháng.

Có đi mua cá hú về kho hay nấu canh, bật bếp lên lại nhớ ba. Nhớ quay quắt như ai bóp nghẹn trong ngực..

Cái tộ nhiều tháng nay nằm im, bụi bám mờ trong tủ chạn.

DUY TRÂN 

__________________________________________________________________________________ 

 

NHÀ VẮNG...

Có một ngôi nhà mà gia đình tôi không định gắn bó. Đó là căn nhà nhỏ mà ba mẹ tôi mua vào năm 74, chỉ là tạm định cư khi từ BMT về Sài Gòn.

Nhưng chiến cuộc, rồi nhiều ngẫu nhiên của cuộc sống đã khiến gia đình tôi sống trọn trong ngôi nhà ấy cho đến ngày cha tôi mất đi.

Tôi đã sống một phần tuổi thơ, rồi những thăng trầm thời sự, hạnh phúc của ba mẹ tôi, của chúng tôi trong căn nhà nầy.

Để cả nhà có thể sống an bình trong căn nhà nầy, ba tôi đã lặng thinh nhìn con gái lớn ôm tủ sách, mà trong đó toàn là sách truyện khoa học, giáo dục, văn học của gia đình đi ra phường. Để ngồi dịch từng dòng thư, làm những tờ đơn khác nhau..., Cho thỏa ý mẹ vợ muốn ôm mộng ra nước ngoài. Để nơi trời xa ấy, bà có thể tha hồ được quý ông hôn tay và ngã nón gọi bà là Madam.. Để vợ kiên quyết gom đến đồng tiền cuối cùng giao cho một gã ất ơ, với hy vọng gã sẽ đóng tàu đưa cả nhà sang đất hứa một cách trang trọng nhất. Để được cái có thể ấy, ông đã chấp nhận mất riêng rất nhiều thứ..

Hơn mười năm trước, ông đã nhanh chóng chuyển tên chủ quyền nhà sang cho con trai lớn, để trở thành kẻ ở trọ trong gia đình..

Trong căn nhà ông từng ở, tôi biết có một cánh cửa mà ông luôn mở tên là trái tim. Còn với vài chủ sở hữu trong căn nhà đó, có những ngăn vách được đóng kín mà họ không muốn ai bên ngoài nhìn thấy.

Cái đó được tôi gọi thẳng tên là Lương Tâm.

Vì với họ: Lương tâm không có răng, nên nó không biết cắn.

Sống rất gần với căn nhà có cánh cửa mở của ba tôi, Nên ngôi nhà từng có cha nầy cứ luôn đi theo tôi. Hiện hữu quá rõ, nên có lúc vài kẻ bên ngoài xấu miệng đã dè bỉu: Ai cũng có mẹ có cha, nó làm như mình nó có..

Nhưng mà, cũng có rất nhiều bạn bè thân hữu của tôi đều nói: Từ trong sâu thẳm tâm hồn mỗi con người chúng ta đều có một ngôi nhà bình an và hạnh phúc. Không ai trong chúng ta sẽ quên những gì chúng đã từng được có được trong ngôi nhà ấy.

Hôm nay, bước ra ngoài chúng ta làm được một việc có ý nghĩa. Cảm nhận được chút niềm vui thầm lặng, và chúng ta cảm thấy an tâm, hạnh phúc. Vui chân sáo bay về nhà..Chúng ta sẽ trở về và sống trong ngôi nhà có trả tim mở cửa với niềm hạnh phúc thuần khiết không gì sánh được.

Từ sau khi kết hôn, tôi vẫn luôn tìm mọi cách quay về căn nhà có ba tôi, căn nhà gắn với tôi bằng máu thịt. Tôi cũng đã ký, nhẹ như không khi từ chối mọi quyền sở hữu của mình với tài vật trong nhà. 

Còn với cha tôi, tôi đã ký một hiệp ước bằng cái ngoéo tay. Vì tôi thấy: Ba tôi là ngôi nhà cổ tích với muôn ngàn câu chuyện ông sẽ kể với tôi. Tỉ như cái chuyện tôi không biết để mở cửa cho ngôi nhà luôn ngập tràn tình yêu, ông đã xây bằng chất liệu gì nhưng quá bền vững và không chút rêu phong đổi theo thời gian. Rồi cho dù muốn hay không, ông chỉ muốn tôi vẫn sẽ sống vui trong ngôi nhà gia đình- dù tôi đã có ngôi nhà riêng cho mình. 

Rồi những khi những người trong nhà chung mắc lỗi, làm những việc sai quấy, tôi muốn rời bỏ đi ngôi nhà của gia đình, nhưng rồi cũng lại vì cha mà tôi quay trở lại. dù biết là không thể. Vì cha, vì cánh cửa trái tim vị tha, từ trong tâm khảm, tôi luôn cố điều chỉnh thái độ sống của mình. Để có thề đi rong mà còn nhớ về nhà..

Nhưng mà, bây giờ thì, xin cảm ơn ngôi nhà có trái tim mở cửa tâm của ba. Nhờ có ngôi nhà lạc quan ấy mà con luôn biết tự nhìn nhận và tìm lại thấy được những suy nghĩ sống tích cực, làm những điều mang lại hạnh phúc cho mình và người khác. Trái tim ấy đã khép. Chỉ còn lại những ngăn vách ố mốc rêu phong. Con nhẹ lòng khép lại phía sau dĩ vãng về những người sống trong căn nhà ấy. Để sống trong căn nhà của mình với những câu chuyện nhẹ như sương khói của ba..

 

Ngày đó, chúng tôi thường trở về từ căn nhà xưa, nơi cha vợ tôi đang ở. Cha vợ tôi đang bắt đầu có triệu chứng Alzheimer's - một dạng của bệnh đãng trí. Ông hay nói đi nói lại về những câu chuyện  xưa. Nhưng cứ mỗi lần đến thăm ông, chúng tôi luôn cảm thấy được có nhiều ánh màu đẹp trong những câu chuyện của ông, thay vì cái màu rêu phong cũ kỹ..

Thường khi qua, chúng tôi hay gặp ông ngồi trên chiếc ghế xếp xem báo, nhưng sau nầy, ông giành hầu hết thời gian của mình để nhắm mắt nhớ lại ngày xưa, những ngày tươi đẹp nhất của ông. Buổi tối, ông sẽ chậm rãi tiến về giường, nằm chắp tay lên bụng và đọc lẩm nhầm những bài học ngày thơ trong sách Quốc văn giáo khoa thư:

Chúng tôi vẫn như còn nghe văng vẵng giọng đọc của ông:

Xuân đi học coi người hớn hở,

gặp cậu Thu đi ở giữa đàng,

hỏi rằng sao đã vội vàng,

trống chưa nghe đánh đến tràng làm chi?

Trong nhà, không ai quan tâm đến ông. Và coi những câu chuyện của ông là tầm phào lải nhải..

Chỉ có chúng tôi, mà gia đình cho là tại chúng tôi ở xa, không phải ngày nào cũng ở chung để chịu đựng ông.

Có một điều mà tôi vẫn nhớ cho đến giờ, là khi chúng tôi đi ra cửa, chuẩn bị về thì vợ tôi hay lại gần tôi. Như mọi lần, với thái độ hơi nhỏng nhẽo, cô ấy thì thầm bảo tôi: Anh vào hôn ba đi. Rồi cô ấy đứng đối mặt tôi, với cái nhìn đầy hớn hở như của một đứa trẻ được nuông chìu khi đang chờ đợi một yêu cầu.

 Tôi thì, vốn không phải là kẻ giỏi dang diễn tả tình cảm. Tôi chỉ nắm tay ba vợ, thì thầm vào tai ông: Ba ráng giữ sức khỏe, tụi con về ba nghen.. Vợ tôi có ép lắm, thì tôi cũng chỉ hôn phớt nhẹ lên mái tóc xám thưa của ông. Vuốt vai và vỗ vào tay ông..

Những ngày ba vợ tôi yếu hơn, chúng tôi về thường xuyên hơn. Khi vào đến nhà. Vợ tôi hớn hở như trẻ con, cô ấy nắm tay cha, vuốt tóc, lăng xa lăng xăng. Còn cha vợ thì chỉ mở mắt ra, dịu dàng tận hưởng mọi sự chăm lo của con gái.

Chúng tôi cưới nhau từ năm 1991, từ đó đến nay. Cho dù ở trong nhà hay ngoài đường, tại công sở.. Chúng tôi vẫn luôn đưa mắt tìm nhau, chu mỏ ám hiệu với nhau, và phải tìm mọi cách để đi ngang và chạm nhau. Dù chỉ là một cái phủi vai, một cái nắm tay..

Còn bây giờ, vợ tôi đang đòi tôi phải san sẽ một thứ mà nhiều chàng rể khó thể dành cho ba vợ.

Cô ấy luôn nói: "Anh có thể ôm, hôn ba em được không?".

Tôi đã cảm thấy ngại ngùng về chuyện bày tỏ tình cảm này.

Buổi trưa cuối cùng, vợ tôi gọi tôi sang nhà. Để cầm về vài món đồ giặt cho cha vợ. Tôi đi đến giường nơi ông nằm, thì thầm chúc ông mau khỏe thì ông đã quơ tay nắm chặt tay tôi.

Có thể khi đó, ông đã muốn nắm tay rất chặt để truyền hết tình cảm yêu thương mà ông luôn dành cho tôi, cũng như con gái ông.

Nếu như biết rằng đó là cái nắm tay cuối cùng thì có lẽ tôi đã ở lại, đã cùng vợ tôi sống với ông đến phút giây cuối cùng.

Cha vợ tôi đã sống, một cuộc sống nồng nàn chan chứa, ông sống bằng tất cả tình cảm dành cho những người xung quanh ông. Vậy mà, tôi đã từng ngại ngần khi muốn hôn ông, dù  đó có thể là một nụ hôn phớt lên má. Một nụ hôn ấm áp hạnh phúc vì đã cho cha vợ tôi cái thứ mà ông rất cần.

Vì sau khi chúng tôi về, trong căn nhà đó, cha vợ tôi lại cô đơn một mình trong cái thế giới bóng chiều của ông.

Chạm.

Có khi nào bạn nghĩ, người thân của bạn sẽ rất xúc động về những gì bạn trao cho họ: Một cái ôm siết ấm áp, một nụ hôn dịu dàng, một cảm giác khi da thịt chạm vào nhau.

Cái chạm ấy sẽ làm mọi con tim reo vui.

Trong sách vở, chúng ta đều được nghe về sự quan trọng của những cái chạm đối với sức khỏe, về cuộc sống.

Về những đứa trẻ bị bỏ rơi, bị ngược đãi, vì không thường được quan tâm - cũng như bồng ẵm. Về những không phát triển tốt về thể chất, tinh thần, cảm xúc, và dẫn tới sự bạc ác sau nầy.

Cũng như thay vì để động vật thay con cái xóa đi cảm giác cô đơn của những người già. Chúng ta hãy làm cho người già bớt cô đơn bằng những hành động âu yếm, chạm mình của chúng ta, thay vì chó mèo và các con vật nuôi khác...

Hãy luôn nghĩ rằng: Những cái chạm rất quan trọng đối với thể chất, tinh thần, cảm xúc của những người trong nhà với nhau. Tôi, vợ tôi, ba vợ tôi -chúng tôi đã chạm vào tâm hồn nhau, nhưng bằng cách nào thì tôi không thể diễn tả được.

Nếu bạn muốn con người yêu thương nhau, chúng ta đừng để cái điện thoại hay màn hình vi tính làm thay nghĩa vụ đó. Hãy có những buổi gặp mặt và tạo ra những cái chạm đơn giản. Đó là một cái vỗ vai, cái khoác vai, bắt tay. .. Và  hãy tìm mọi cách  tạo ra những cái chạm vô tình, để làm cho đối phương cảm thấy thân thiết với bạn.

Một cái chạm như lời nói, ánh mắt. Một cái chạm có sức mạnh diệu kỳ, mang con người lại gần nhau hơn. Đó là cảm giác chạm cho bạn và tôi cảm thấy an toàn, ấm áp, làm mở cửa mọi trái tim, để cùng cho và nhận.

Tôi đã chần chừ cho một nụ hôn, đã bỏ qua cho một cái ôm.

Bây giờ thì không còn cách nào để ôm hôn ba vợ tôi nữa. Như ôm những người thân đã xa khuất của tôi..

DUY TRÂN

(Rể PTG Huỳnh Minh Bảo) 

_______________________________________________________________ 

 

Cha con và những chuyến đi

Ở nhà nói con đeo ba nhất. Ừ thì cũng được.

Con giống ba ở chỗ khéo tay, biết vẽ vời chút đỉnh, sống tình cảm và ham chụp ảnh.

Công việc khiến ba đi nhiều, đi lang thang khắp nơi.

Ở những nơi xa, gặp một cảnh đẹp. Một con suối, một món ăn ngon...Ba lại mong: Phải chi, có các con ở đây cùng vui.

Con biết nhận thức điều nầy từ khi gia đình ta ở Biên Hòa, con bắt đầu vào mẫu giáo.

Trong cái ga-ra xe của nhà ta, ba dành dụm mua lại từ một ông cha xứ chiếc xe con cóc nhỏ xíu. Ngày đó, xe hơi là hàng hiếm, máy ảnh cũng là hàng hiếm.

Nhờ có cô năm làm hãng phim, cô Hai xin được những đoạn phim dư, rồi cuộn vào lõi cho ba. Ba cứ thế lắp cuộn phim ấy vào, dù không biết sẽ bấm được bao nhiêu tấm. Cứ thứ bảy, chủ nhật, ba đưa vợ con ( một vợ và ba con gái) lên xe và đi. Ba chở vợ con đi khắp nơi, chụp ảnh cho gia đình..

Sau đó, vì thấy cái xe con cóc ấy bé quá, bất tiện. Ba đã dám đặt mua chiếc xe La Đà Lạt, loại xe thể thao nhập về Sài Gòn đầu tiên lô đầu tiên, cái xe ấy có khung sắt, mái bạt xếp phía sau, khi cần thì gắn lên, giữ lại bằng chốt ..

Nhà mình dọn về Thủ Đức. Thứ 7, Chủ nhật đi Sài Gòn gần hơn. Một lần đi chơi về, gặp cơn mưa, dù che bạt kín nhưng mưa vẫn tạt, cả nhà ướt mem, lạnh run. Ba chuyến ấy về xót xa lắm. Thế là ba mang cái xe đi may bạt, đóng mui..

Con nhớ, khi mang cái xe về, ba cười rất vui: Phen nầy, mưa đừng hòng làm ướt các con của ba nữa.       

   Ba đã lái cái xe ấy trong suốt thời kỳ hạnh phúc của gia đình mình. Biên Hòa, Thủ Đức, Vũng Tàu. Và BanmêThuột..

Trước khi lên BanmêThuột, ba đã đều đều lái xe chở mẹ và ba con gái về Bảo Lộc, để mẹ vui trong việc về thăm ông bà ngoại. Con đường Thủ Đức+ Bảo Lộc là con đường quen của ba, dù ngày đó đường còn nhỏ và xấu. Ngoài xe đò và xe hàng thì gần như không có loại xe nào khác. Trên xe, phía sau là bình nước đá, phía trước là gối, xôi, cơm. Ba cứ ngồi và miệt mài lái xe. Xe chỉ dừng ở Định Quán để các con chạy nhảy tung tăng, còn ba thì nghỉ ngơi đôi chút.

Rồi vì công việc, ba phải lên vùng đất mà ai cũng ngán với biệt danh Buồn Muôn Thuở, Bụi Mù Trời... Ba đi vì ba muốn bình an. Sài Gòn bon chen, ghanh đua. Ba không hợp với cách sống ấy. Ba chọn cuộc sống mà thiên hạ cho là bị lưu đày. Nhưng xa danh lợi, xa hại nhau để cầu vinh. Và ba cũng muốn thử thách. Ba lên nhiều tháng, sau những đắn đo, ba quyết định đưa mẹ và các con lên để sum họp..

Con nhớ, trong những lá thư ba viết gởi về, lời thư chứa chan sự mong nhớ. Nhớ mẹ và nhớ tha thiết các cô con gái của ba.

Chần chừ, nhưng rồi mẹ cũng phải đưa các con lên theo ba.

Tại cái nơi xứ rừng xứ thượng ấy ( lời của mẹ), ba đứa con gái của ba không quen phong thổ nên bệnh lăn lóc. Những ngày đầu tiên trong căn nhà chưa kịp sửa sang, mưa gió quật tứ bề. Con thấy ba buồn lắm, dằn vặt lắm.     

Rồi nhanh chóng, nhà được sửa, được xây lại. Ba lao vào công việc, ngày nào cũng theo xe lặn lội trong rừng. Ba chỉ về nhà khi chiều tối, từ đầu đến chân phủ kín bụi đỏ. Nhưng ba vui vì có đủ vật chất cho gia đình.

Có những ngày chủ nhật, ba luôn muốn bù đắp cho gia đình. Ba lái xe đưa gia đình đi chơi khắp nơi. Chụp ảnh cho cả nhà.

Hình như con đã nghiện những chuyến đi từ đó, con thích được theo ba lên xe, đi rong ruổi khắp nơi đây đó. Dù nhiệm vụ của con luôn là ở trên xe để giữ xe, cho mẹ+ bà ngoại, các chị em lớn bé đi xuống lễ chùa, xã giao, viếng cảnh..

Chính vì thế, ba con mình mới có dịp ngồi trên xe chỉ chỏ phong cảnh với nhau. Ba giải thích cho con về những địa danh. Con gái thu thập kiến thức từ ba ngay từ còn nhỏ xíu.. 

Có thể ba không biết, con đã mê được đi như ba chính từ những ngày xa xưa đó..

Năm 1974, ba chính thức đưa được gia đình về SG, sống trong căn nhà riêng của mình. Đó là ý nguyện của mẹ, mẹ không muốn cứ rày đây mai đó nữa. Nhà mình lúc đó đông người, ngoài ba mẹ, 5 đứa tụi con. Còn bà ngoại và cậu bảy..

Ba còn chở gia đình đi nhiều nữa. bây giờ là Sài Gòn+Cần Thơ. Vì mẹ thích về để mang gạo, thịt, rau lên thành phố. Nếu Sài Gòn+Bảo Lộc là đường đèo nắng gió, thì Sài Gòn + Cần Thơ là nắng nóng, là phà, là cầu, là bắc... Nhưng mẹ muốn là ba sắp xếp để lái xe đi..

Cho tới ngày, tụi con ngậm ngùi nhìn người ta đến mua chiếc xe La Đà Lạt đó. Không còn xăng cho xe chạy nữa, lốp xe cũng mòn. Và có lệnh là tư nhân không được sở hữu xe hơi. Chiếc xe ấy, cả nhà thương nó lắm. Nó gần như là chiếc xe thồ của gia đình. Các con gái của ba dán đầy băng keo màu lên khắp xe để trang trí. Mẹ gọi nó là chiếc xe híp pi..

Ba vẫn chở các con đi, bằng chiếc xe đạp. Thành phố mọi người đi xe đạp, ba lại gò lưng đạp xe, yên sau là các con của ba..

Cho tới giờ, con vẫn nhớ cái dáng lưng của ba. Cái dáng chăm chú của ba khi lái xe. Ba lái xe rất cẩn thận. Không chỉ lái, ba còn trò chuyện, giảng giải mọi thắc mắc của các con. Ba còn ra những câu đố, kể những câu chuyện để các con quên mệt đường xa.     

Cũng vì mẹ, ba đã lái xe đưa cả nhà từ BanmêThuột ra Nha Trang, trên con đường chưa ai dám đi, trừ xe quân đội. Gia đình đã theo ba đi một chuyến xe dài nhất, dài từ sáng đến chiều. Phía sau vẫn là cái bình đá, phía trước là bánh mì, xôi. Cảnh quan bên đường là cát, đá núi cây. Con ngủ rồi dậy, ba vẫn miệt mài lái xe, mắt nhìn thẳng về phía trước.

Bây giờ, có ai trong nhà còn nhớ và biết hỏi: Động lực nào để ba lái xe miệt mài, gần như không biết mệt để đưa gia đình nhỏ của ba đi khắp nơi. Để con có thể trả lời: Đó là tình thương yêu, ba không nói bằng lời, ba chỉ làm tất cả cho mẹ và các con có được niềm vui.

 

 

MỘT CÁCH SỐNG CỦA BA

Sống đẹp, là những câu nói mà bạn bè của ba khi trân trọng nói về ba.

Còn với con, ba là một tấm gương muôn đời con yêu kính.

Trước khi ba yếu một tuần, chú Trần Bá Xử, một bạn đồng học thời niên thiếu của ba đã ghé thăm. Ba và chú đã ôn lại một kỷ niệm xưa. Cái kỷ niệm ấy ba đã từng kể với con, một câu chuyện về tình bạn, mà phía sau là một bài học về nhân cách sống.

Ba kể, sau khi tốt nghiệp đại học. Theo luật ba phải ra trình diện để khoác áo nhà binh.

Mà thời ấy, không phải ai cũng mong đi lính.

Có sự đồng thuận của trường, ba âm thầm nhận giấy bổ nhiệm công việc tại một vùng xa, một nơi trong tỉnh Đồng Nai bây giờ. Tại nhiệm sở, ba âm thầm làm việc với hy vọng mình sẽ ổn định, để về làm đám cưới với mẹ. Để đưa mẹ về với ba.

Nơi nhiệm sở mới cũng không muốn mất ba. Họ vờ như không nhận được thư báo về chuyện ba phải gia nhập quân ngũ. Bưu điện ngày đó còn đơn sơ, Cần Thơ+ Sài Gòn+Bảo Lộc+ Đồng Nai.. Quá nhiều trạm để công điện thư đi tin lại. Nhưng khi ba đi đăng ký kết hôn thì bị phát hiện. Thế là, ba phải ra Thủ Đức.

Là một quân nhân chỉnh chu, ba vẫn báo cáo chuyện ba sẽ đám cưới vào ngày mấy tháng mấy. Cấp trên đơn vị chuẩn y. Nhưng gần sát ngày cưới, thiệp đã phát mà chủ rể vẫn chưa thể rời doanh trại. Ba lo lắm..

Còn ba ngày nữa là đám cưới, ruột ba nóng như thiêu đốt. Vẫn chưa có công lệnh cho ba ra, mà lại có lệnh cấm trại toàn thể.

Buổi trưa xế đó, ba buồn hiu đi vòng quanh cổng. Thì có tiếng máy xe vespa rù rù. Ba thấy một bạn xưa, bạn thời trung học Cần Thơ- Trung úy Trần Bá Xử.

Chú Xử thấy ba liền hỏi: Sao còn ở đây bồ. Ba phân trần việc chưa có công lệnh. Chú Xử cười và nói: Để mình vô hỏi thăm.

Cũng như ba, chú Xử là một sỹ quan học thức, phong cách làm việc nhu nhã, nên rất được giới sỹ quan quý trọng. Chú Xử vào một lát rồi ra, nói với ba: Xong. Ngay sau đó, ba có ngay công lệnh.           

Khi ba lên đến Bảo Lộc bằng chuyến xe chiều. Mọi người đều mừng rỡ. Và sáng hôm sau, chú rể tóc nhà binh sánh vai cùng cô dâu..

Ba luôn nói, nếu không có chú Xử, sẽ có một đám cưới không có chủ rể. Một người bạn đồng học vô tình xuất hiện, và đã làm một việc tưởng như rất nhỏ, nhưng làm ba ghi nhớ suốt đời.

Và ba đã mang theo cái bài học đầy tình người ấy để làm phương châm sống: Sống là phải có đức có tâm. Nếu có quyền thì hãy mang cái quyền ấy ra giúp người. Và phải vô vụ lợi.

Một trong những bài học ấy, con đã chứng kiến.

Hơn hai năm sau biến cố 1975, một người Hoa đến gặp ba. Ba hơi ngỡ ngàng, còn người Hoa nầy một hai gọi ba là ông ty, và nhắc lại một cái ơn xưa.

Đó là năm 1967. Ba được bổ nhiệm làm trưởng ty Biên Hòa. Ngày nhận nhiệm sở, người phó ty vào – hý hửng báo cáo: Tôi vừa bắt được một xe gỗ lậu. Chủ hàng là một tay người Hoa, coi như quà mừng cho ông ty.

Ba không ngạc nhiên, người Hoa lúc ấy thường không rành pháp luật, lại hay bị xem là một đối tượng giàu có nên rất dễ bị bắt chẹt. Ôn hòa đi ra, ba thấy một xì thẩu mặt xanh như tàu lá, đang đứng ngồi không yên bên xe gỗ. Ba nói mời ông vào văn phòng ngồi và vui lòng cho ba xem giấy tờ.

Sau khi xem, ba kín đáo mời ông phó ty vào phòng trao đổi. Cái lý ba đưa rất nhẹ nhàng: Theo luật, xe gỗ nầy là hợp pháp. Không nên làm khó người ta. Ông phó ty ngạc nhiên vì theo luật cũng đúng, nhưng lách luật cũng chả sai. Mà tại sao, ông trưởng ty mới nhận nhiệm sở nầy lại không ra oai.

Sau khi nghe ba giải thích cặn kẽ, người phó ty vẫn còn ngơ ngác, nhưng cũng nói: Thôi, tùy ông ty xử lý.

Ba đi ra, ông xì thẩu vẫn đang run. Ba chỉ nói: Bây giờ tối rồi, về Sài Gòn đường không mấy an ninh. Ông đi tìm nhà trọ nghỉ qua đêm, sáng mai nhận giấy phép để đi nhé.

Ông xì thẩu gần như quỳ mọp xuống, ba chỉ vỗ vai ông cười: Xe gỗ ông hợp pháp mà. Tại cấp dưới của tôi sơ xuất.

Ba ở Biên Hòa ba năm, người phó ty sau đó cũng hiểu về cách làm việc của ba. Cả ty thuận hòa, vì làm người tốt bao giờ sống cũng cảm thấy vui vẽ.

Còn ông xì thẩu người Hoa kia, dù ba không nhớ, nhưng ông ấy vẫn nhớ đến ba. Nhưng ba từ Biên Hòa thuyên chuyển sang Thủ Đức. Rồi BuônMêThuật, Quảng Nam, Quảng Trị …cho đến khi ba về Sài Gòn.

Quá nhiều biến cố, nhưng người Hoa kia vẫn tìm được ba, chỉ để nói câu cám ơn. Vì ngày đó, chiến tranh, xôi đậu.. Ông rất dễ bị rơi vào vòng xoáy bên nầy bên kia. Và có thể bị thủ tiêu mất xác.. 

Còn ba, ba luôn nhớ vào buổi trưa chiều ở doanh trại xa xưa đó, một người bạn đồng niên, trung úy Trần Bá Xử đã vô tình xuất hiện. Và nghĩa cử hào hiệp của người bạn đó đã luôn là ánh lửa ấm trong trái tim của ba. Để ba sống tốt đẹp hơn.

Con viết bài nầy, để tặng chú Trần Bá Xử.

Từ Mỹ, chú về Sài Gòn thăm ba, định rủ ba đi Cần Thơ thăm trường cũ bạn xưa. Chú còn lạc quan là sau khi quay lại sẽ thấy ba khỏe lại ba và chú sẽ đi uống cà phê.

  Ảnh: Chú Trần Bá Xử

Ngày chú quay lại, con cùng chú tiễn ba con đi đến ga cuối.

Cám ơn chú, một đốm lửa cháy mãi trong tim ba của con.    

Huỳnh Minh Bích Nga   

SG 28-4-2014

_______________________________________________________

          

 

 

Viết cho cha của con
 

Trong hai năm cuối đời của cha, Cha thường nói mệt và nằm im trong giường, hai tay để lên bụng. Niềm vui nho nhỏ của cha là con gái đến, ngồi bên cha và líu ríu kể chuyện. Con gái kể lan mang, nào là mới quen các bạn trẻ trên Facebook, bạn nầy ngộ lắm, bạn kia tốt lắm... Rồi chuyện chụp ảnh, thời sự, bạn bè… Sau đó, cha thường ngồi dậy, xem những hình ảnh của con gái qua máy tính.
Chuyện vui thì cha cười, chuyện buồn thì cha khóc. Sau nầy, con gái hoảng, chỉ dám kể chuyện vui cho cha nghe thôi..
Sau khi con nói thì cha nói, cha nói rủ rỉ, như nói với mình. Vì năm năm sau nầy, cha hoàn toàn sống trong hồi ức của quá khứ, với những điều tốt đẹp nhất mà cha đã từng sống:
Từ cha, con gái đã học được rằng: Có những điều dù cha chỉ làm trong khoảnh khắc nhưng lại cho cha ấm lòng cả đời.
Con đã học được rằng: Đã là bạn bè, dù không làm được gì cho nhau cả, cha vẫn có thể cùng họ có những phút giây tuyệt vời khi chơi với nhau. Vì tình bạn chân thành sẽ mãi gắn bó với nhau cho dù địa lý có thể khiến họ cách xa ngàn dặm.Và tình bạn đích thực là như vậy.
Chính vì sống như vậy, ngay cả khi cha trắng tay, cha vẫn có thể thấy mình thật giàu có để giúp đỡ mỗi khi bạn bè cần đến. Cái sự giàu của cha là san sẽ kiến thức.
Con cũng học được rằng: Chỉ vì ai đó không yêu cha theo cái cách mà con gái mong muốn, điều đó không có nghĩa là cha không yêu họ hết lòng. Đối với một người bạn đời không tốt, với cha sẽ chẳng có vấn đề gì - dù họ cứ hôm nay rồi mai liên tục làm tổn thương cha, vì cha sống là luôn tha thứ cho họ vì điều sai quấy đó.
Cha luôn nói với con gái: Sẽ không là đủ nếu cha chỉ biết tha thứ cho người khác. Đôi khi cha cũng cần phải học cách tha thứ cho chính bản thân. Vì cha biết mình có toàn vẹn đâu.
Con nhớ cha hay khuyên: Dù hai người cùng nhìn vào một vật nhưng họ lại có thể thấy những điểm khác biệt rất lớn. Vì thế, con đừng vội to tiếng với chồng con…
Trong cuộc sống, Cuộc đời của cha đã từng bị đổi thay tại một khoảnh khắc nào đó bởi một người thậm chí cha không quen biết. Nhưng mà người ấy hiện là mẹ của con. Hãy yêu thương chồng con như ba đã luôn yêu mẹ con.
Cha muốn con sống như cha: Khi không vui, ta được quyền giận dỗi, thậm chí to tiếng tranh cãi, nhưng không bao giờ được phép dùng lời lẽ tàn bạo, cử chỉ hung ác. 
Con gái ơi, cha muốn nói với con rằng: Trên đời này, không phải ai cũng tốt và tử tế với con, cho dù con không động chạm đến họ. Cách tốt nhất theo cha là con đừng nên để ý đến những kẻ muốn chứng kiến người ta gục ngã . Con hãy sống vì những người yêu quý con.
Cha từng học được có thể nói rằng: Để thành nhân, tức là thành người, cha phải mất thời gian rất dài. Mà trong đó cha luôn chịu trách nhiệm về những gì cha đã làm, dù điều đó có làm lòng cha nát tan.
Với em trai con: Nếu em con không làm chủ được hành vi của mình, nó sẽ điều khiển lại tâm trí của em ấy. Nên cha bỏ qua hết. 
Với chị của con: Người trưởng thành có nhiều điều phải suy nghĩ về nhân cách sống của bản thân, và có được những bài học rút ra từ nhân cách sống đó, nhưng chị con chỉ quan tâm đến việc mình đã tổ chức bao nhiêu lần sinh nhật. Cha cũng tha thứ cho chị ấy.
Thưa cha.
Những ngày cuối cùng con ở bên cha. Con đã học được bài học cay nghiệt nhất: Đó là mỗi khi xa rời người mà con thương yêu nhất, con phải luôn nói lời thương yêu chân thành nhất, bởi có thể đó là lần cuối con gặp họ. Vì người mà con rất quan tâm, thậm chí muốn dành cả cuộc đời cho họ thì lại có thể rời xa con rất sớm.
Hôm nay, con học được rằng: Bất kể con tim con có tan vỡ đến đâu, cuộc sống ngoài kia cũng sẽ chẳng dừng lại, và vẫn vô tình như không biết đến những níu giữ của con.
Hơn 40 năm con được sinh ra và lớn lên, được nhìn thấy gương mặt dáng hình cha mỗi ngày, được sống những ngày gia đình hạnh phúc, rồi chứng kiến những hỉ nộ trái ngang. Con biết cuộc sống có rất nhiều sắc màu. Những sắc màu đó phụ thuộc rất lớn đến tính cách, đến cách sống, đến sự tư lợi ích kỷ trong của từng người. 
Bàn tay năm ngón, ngón ngắn ngón dài, không phải cùng cha sinh mẹ đẻ ai cũng giống ai. Không phải ai cũng có thể nhìn thấy câu ca ru từng nghe thuở nằm nôi: Công cha cao như núi Thái…

Huỳnh Minh Bích Nga

______________________________________________________

 

 

NHỮNG HỒI ỨC CỦA BA MÌNH

 

 

Cựu HS PTG Huỳnh Minh Bảo (1936-2014)

Khi còn khỏe, ba mình hay kể chuyện xưa. Mình là đứa chịu khó ngồi nghe. Hôm nay ngồi chăm ba, bèn ghi lại. Như một chút chia sẻ.
Ba kể: Ba sinh ra ở một vùng quê sâu, mương nước sông ngòi chằng chịt.
Ông nội biết một chút chữ nho, chữ quốc ngữ và chữ Pháp. Nên ông ra làng làm việc, trong làng gọi ông nội là ông hương cả.
Không như trong sách nói, làm hương chức hội tề là ác, bóc lột tá điền. Ông nội chỉ biết ra sức bằng vốn học ít ỏi của mình, giúp những nông dân trong xóm trong làng xa gần bớt phần u mê, đỡ phần khốn khó.
Còn bà nội, bà lo phần ruộng vườn. Chăm lo nhà cửa, con cái.
Khác với nhiều phụ nữ nông thôn khác, bà nội không thích trói con cái vào đồng ruộng. bao nhiêu tiền làm ra, bà chắt mót đưa con cái ra thị tứ ăn học.
Cô hai học nữ hộ sanh, cô ba học sư phạm, bác tư học phi công. Còn ba, ba yêu thiên nhiên. Khi nghe nói trên Blao có trường đại học Nông Lâm Mục. Ba liền thi vào, đậu ngay khoa lâm khóa 1.

  
SV Bảo trước cổng trường Nông Lâm Mục     "Niềm vui của ba con là Lâm Học"

 Ngày đó, đang chiến tranh lộn xộn, thanh niên đến tuổi 18 là phải đi đăng ký. Bác tư cao 1m72 nên đăng ký vào khóa không quân, thực tế là mong rớt để còn thi vào trường y. Nhưng bác đậu và bị “bốc” ra nước ngoài để học lớp đào tạo phi công VNCH đầu tiên. Ba 1m7, cũng đi đăng ký và đậu hải quân, dù mục tiên của ba là mong rớt. Sau đó, vì xét thấy có bác tư đi trước nên ba được tạm hoãn.

Ngày tốt nghiệp Khóa 1 Kỹ Sư Lâm Nghiệp

.
 Nhưng sau khi ba tốt nghiệp đại học, thì không thể hoãn quân dịch được nữa. Dù ba mới làm đám cưới với mẹ con.
Ba đã làm mọi cách để trì hoãn chứ không trốn tránh, mục đích để cố lo cho gia đình. Nhưng hơn một năm sau thì giấy dí tới tận công sở và nhà. Thế là ba phải đi.
Sau khi theo học lớp huấn luyện trường sỹ quan Thủ Đức, Ba bước vào chiến trường.
Nói như thế nào, nếu như con ở trong chiến cuộc. Con sẽ thà rằng mình không hề có trong đó. Nên ba cố quên đi mọi hồi ức nặng nề.
Nhưng có những trận đánh ba không thể quên, vì nó khốc liệt với ba quá.
Đó là một trận. Ba cùng binh đoàn nhảy dù xuống một khu vực sình lầy, đó là vùng Đầm Sen bây giờ. Trong ánh lửa đạn mù mịt, cả đội rơi ọp xuống một bãi sình ngập đến thắt lưng. Ba gọi đồng đội đậu lưng vào nhau thành vòng tròn, để súng cao lên quá đầu và bắn thành quầng lửa.
Qua ống nhòm, ba phát hiện bên kia có hai khẩu đại liên. Ba liền lui lại, bảo truyền tin báo tọa độ và yêu cầu chi viện pháo binh.
Đoàn quân của ba ọp ẹp trong bùn, nhích dần vào một địa hình khô ráo hơn. Rồi pháo bắn..
Con ạ. Tuổi thơ của con chỉ biết tiếng đại bác qua thơ nhạc. ( đại bác đêm đêm dội về thành phố). Còn tiếng đại bác của chiến trường. Đó là những chùm lửa chói lòa, nóng rực. Là không gian chung quanh rung rinh, là ép dội thắt ngực. là đất đá khói ngạt bay tứ tung…
Sau pháo là bom, từng chùm bom rải xuống. Kinh khủng hơn cả pháo..
Cả nhóm của ba chịu trận tới sáng, vừa tang tảng sáng là vội tỏa ra..Chung quanh tan hoang. Hai cây đại liên gãy gục trong bùn. Nếu sắt thép đã vậy thì con người làm sao toàn vẹn.
Ba nhớ mãi cái không khí ngập tràn mùi khét. Nó không như mùi khói đốt đồng, mùi khói bếp quê nhà. Mà là mùi thịt xương cháy khét trộn trong đất bột..Một cái mùi kinh khủng…
Trận đánh ấy, ba được khen, được tặng anh dũng bội tinh. Nhưng mà ba không tự hào chút nào hết. Ba chỉ biết làm hết sức, áp dụng những gì đã học ở trường quân sự để bảo vệ lính của mình. Để không ai chết cả...
Chiến tranh, là bên nầy thắng thì bên kia thua. Bên ba đi đông về đủ. Còn đối thủ, ba không biết là có bao nhiên nhân mạng đã tan trong pháo trong bom..
Một trận khác. Khi đó ba đã là chỉ huy mang danh không nướng lính.
Đội của ba đi trên ba thiết giáp, phòng bị khá kỹ vì nghe nói phát hiện bên kia đang hành quân lớn, có vết cỏ rạp, có dấu chính quy.. sau nữa ngày hành quân an bình, đang trên đường rút về thì phát hiện công sự. Vừa lúc ấy, có một khẩu súng chống tăng bật từ lòng đất lên..
Chiếc thiết giáp đầu quay gấp, chúi xuống ruộng, đạn chống tăng rớt ngay bánh xích. Khói lửa điếc tai. Ba nghe tiếng đồng sự bên cạnh gào lên: Vọt lên- cán nó.. Chiếc xe ba đang ngồi rú lên, lao tới.. ba nghe rõ mồn một tiếng sắt và xương vỡ vụn dưới xích xe.
Sau đó thì ba không biết gì nữa, tiếng đại liên trên ba xe thiết giáp khạc vô hồi kỳ trận. Tiếng lựu đạn nổ liên tục.
Cả nhóm lính tràn lên theo hai chiếc xe thiết giáp. Tiếng đạn, tiếng lưỡi lê đâm.. Bỏ lại chiếc xe đứt xích, ba và đồng đội rút nhanh về đồn. Nhường trận địa lại cho pháo và bom chùm chà đi quét lại.
Ba còn tham gia nhiều trận khác, nhưng không ở vị trí tiền tiêu nữa. Mà ở bộ phận thông tin, và nhiều bộ phận khác. Ba không thích chiến tranh, vì ba chỉ mong làm một người đàn ông bình thường. Đi làm, nuôi gia đình. Có một căn nhà nho nhỏ, và mùa hè dắt các con đi sưu tập hoa lá cỏ cây..
Chiến tranh với ba, có thể nói là chỉ chạm qua. Nhưng ba không mong tất cả mọi người đang sống chạm qua cái cửa tử khốc liệt ấy.

Một hồi ức khác.
Khi mẹ có bầu lần thứ hai. Ba lo lắm. Sau ngày cưới, ba đã phải để lại mẹ ở nhà ông bà ngoại vì phải gia nhập quân đội theo lệnh triệu hồi bắt buộc. bây giờ, mẹ một mình ở với cậu-em của mẹ trong căn nhà ở khu gia binh Hòa Hưng. Còn ba ở một nơi tiền đồn heo hút.
Chắc con khó có thể hình dung ra. Một khu đất nơi đồi trống, chung quanh là công sự, tháp canh và hầm hố. Tường là những bao cát gối vào xi măng, xen kẽ là lổ châu mai.. Đồn của ba nằm giữa tầm pháo của hai bên. Đêm là rung lên ầm ỳ.
Ngày của ba là gạo sấy và đồ hộp, hành quân. Đêm là mặc áo giáp, đội nón sắt và rút xuống hầm. Những bạn lính cười ba là sỹ quan thỏ đế. Thậy kệ, ba chỉ muốn an bình và nguyên vẹn về với mẹ và các con.
Tháng 5 năm đó, ba nhận được lệnh thiên chuyển. Cầm giấy mà ba mừng muốn khóc. Ba chỉ muốn về ngay vì mẹ đã cận kề ngày sanh. Nhưng ít nhất năm ngày nữa xe chuyển quân mới đến.
Còn ngay mai, sẽ có một chuyến trực thăng Mỹ đi tuần qua.
Ba quyết tâm sẽ lên chuyến trực thăng đó.
Buổi sáng, ba chọn trang phục gọn nhẹ, đội mũ sắt và mặc hai áo giáp. Khi trực thăng tới, bay quần đảo bên trên, ba ra sân và ra tín hiệu.
Chiếc trực thăng xà xuống, nhưng không đáp. Viên phi công đang lưỡng lự, còn ba thì tiếp tục lập lại tín hiệu: Hãy xuống thấp và đón tôi.
Trong tiếng cánh quạt quay tít, khói bụi mù mịt. Chiếc trực thăng chờn vờn thấp xuống, ba chạy khum ra, tay lính mỹ da đen ngồi cạnh khẩu đại liên quờ tay, túm vai áo giáp và lôi ba lên.
Chiếc trực thăng quay trở lên, lao vút đi. Bây giờ ba mới lo. Tay Mỹ đen ngồi cạnh khẩu đại liên còn có mũ và kính che mặt, ba thì không. Hắn có khung sắt che bắn tỉa từ đất lên, còn ba ngồi trơ ra.
Về đến sân bay Biên Hòa, mặt ba rát như bị phỏng, chân tay tê bại. Nhưng không quan trọng, ba đã về được rất gần với vợ con.
Sau khi tạm xong mọi thủ tục, trong đêm đó. Ba tìm cách theo xe quân đội về Sài Gòn. Và vài ngày sau, vẫn trong trang phục nhà binh, ba đưa mẹ đi sanh.
Sau nầy, bạn bè nói với ba: Số ông lớn lắm. Rủi có một viên đạn súng trường bắn lên, là ông tiêu..
Ba là người rất yêu gia đình.
Ba nói, không ai lựa cửa sinh cho mình. Ba lỡ sinh ra trong thời buổi loạn lạc. Nên ba chỉ mong các con của ba sống trong an bình.
Chiến tranh, đó là kinh khủng. ba luôn nói như thế.

Viết vào khoảng 1 tháng trước khi ba mất.

HUỲNH MINH BÍCH NGA

(Trong hồi ức đang viết: " Những hồi ức về Ba của tôi: ÔNG HUỲNH MINH BẢO")